.
El gurumelo, de nome científicu Amanita ponderosa, ye una especie d'fungu basidiomiceto comestible bien apreciada, endémica de la zona central y oeste d'Andalucía, especialmente n'Huelva y sur d'Estremadura (España) y en Alentejo (sur de Portugal). Créese que'l nome común gurumelo vien de la so apariencia antes de salir de la tierra, yá qu'anicia un montículo de sable sedáu, un pequeñu grumu o grumuelo. Pero probablemente venga de la deformación de la pallabra portuguesa "cogumelo" que significa fungu o cogorda.
Volva grande, abolsada y de llarga duración. Pie compactu, mestu y macizu que s'acovana cola maduración de la cogorda. El sombreru ye hemisféricu na so etapa nueva, evolucionando a la convexidá y darréu a planu conforme madura, con un diámetru que bazcuya ente los 6 y 18 cm. Dellos exemplares, de forma escepcional, superaron los 20 cm y 1 kg de pesu. Cutícula blanca que se modificar en tonos ocres y arrosaos dependiendo del solazu. Llámines prietas, llibres y de color blancu cremosu que tienden a escurecese col tiempu. La so carne ye blanca, trupa y compacta, que s'arroxar rápido a la corte y con un golor carauterístico a tierra moyada, que facilita la so identificación.
Ye una especie endémica del suroeste de la península Ibérica. Cogorda de primavera. Tradicionalmente en zones d'encines y sufreres ente jares y jaguarzos. Afixéronse perfeutamente al pinu y al ocalitu. Huelva, Badayoz, Cáceres, Córdoba y Sevilla son les provincies españoles de máxima productividá, pero tamién s'atopó nos montes de Sicilia, Peloritanos[2]. 
Pa la persona inesperta cabo'l peligru de tracamundiu cola Amanita phalloides na so variedá blanca; anque si reparar na so forma, golor y testura, son bien distintes. La Amanita verna, que ye de color blancu, crez nos mesmos sitios y la mesma dómina de la Amanita ponderosa.
Una carauterística bien distintiva del Gurumelo ye que, al gatuñar la so superficie, adquier un color rosado bien carauterísticu.
Magar la calidá culinaria de la Amanita ponderosa encamiéntase que nun seya recoyida por persones que nun conozan perfeutamente esta especie.
Pa la recueya d'esta cogorda utilízase un pinchu con forma de cayáu qu'acaba con una punta plana pa facilitar escargatar na tierra, y utilízase una cesta de blima pa echalos y que se vaya llimpiando la tierra conforme vas recoyendo más cogordes. Estes cogordes puedes atopales tantu debaxo de tierra, como col so sombreru fora. Pa sacala de la tierra tien d'escargatase n'unu de los llaos onde s'atope en gurumelo, hasta que'l furacu llegue aproximao a la fin del tarmu, y depués faer palanca col pinchu dende'l llau opuestu.
Mirar la seición de Recueya de fungos antes de buscar.
Cogorda comestible catalogada como d'escelente calidá y alimentu de 5 tenedores. Nes zones de producción ye consideráu como un manxar. Al caricote con unos granos de sal, y unes fueyes de poléu manifiesta la magnificencia del so sabor. Revueltos con ajete y güevu, en potaxe de fabes con perdiz, rustíos y picaos n'ensalada, guisaos con un pocu de vinu solera y como cualquier aficionáu o profesional de la cocina pueda imaxinar, ye un productu que va ameyorar toles comíes.
Plato típicu del Andévalo (Huelva) y de tola Sierra de Aracena y Picos de Aroche polo xeneral
Platu Típicu de Villanueva del Fresnu (Badayoz)
Platu Típicu de Valencia del Mombuey, Valencita (Badayoz)
En Paymogo, llocalidá del Andévalo d'Huelva, celébrase añalmente la Feria Gastronómica del Gurumelo, al ser un productu puramente típicu de dicha llocalidá, pudiendo ser tastiáu en distintos platos, como los yá nomaos enantes na comestibilidad d'esta cogorda. Ye un manxar bien demandáu y d'altu valor. Tamién se celebra añalmente, dende 2007, la xornada transfronteriza del gurumelo na llocalidá de Villanueva del Fresnu, provincia de Badayoz, bien próxima a Portugal.
.
El gurumelo, de nome científicu Amanita ponderosa, ye una especie d'fungu basidiomiceto comestible bien apreciada, endémica de la zona central y oeste d'Andalucía, especialmente n'Huelva y sur d'Estremadura (España) y en Alentejo (sur de Portugal). Créese que'l nome común gurumelo vien de la so apariencia antes de salir de la tierra, yá qu'anicia un montículo de sable sedáu, un pequeñu grumu o grumuelo. Pero probablemente venga de la deformación de la pallabra portuguesa "cogumelo" que significa fungu o cogorda.
