dcsimg

Żywokost ( Polish )

provided by wikipedia POL
Wikisłownik Hasło w Wikisłowniku
 src=
Żywokost bulwiasty
 src=
Żywokost uplandzki

Żywokost (Symphytum L.) – rodzaj roślin liczący około 35 gatunków[3][4]. Rośliny te występują w Europie (11 gatunków), w basenie Morza Śródziemnego, regionie Kaukazu i Azji zachodniej (w Turcji 20 gatunków)[3][4]. W Polsce dziko rosną cztery gatunki (żywokost bulwiasty S. tuberosum, czeski S. bohemicum, sercowaty S. cordatum i najbardziej rozpowszechniony – żywokost lekarski S. officinale)[5]. Poza tym niektóre inne gatunki są uprawiane i dziczejące[5][6]. W środowisku naturalnym rośliny te zasiedlają siedliska wilgotne i leśne, także łąki, murawy i tereny skaliste[4]. Niektóre gatunki stosowane są w ziołolecznictwie[3], a szereg jest uprawiany jako rośliny ozdobne. W wielu miejscach gatunki wprowadzone do upraw stały się gatunkami inwazyjnymi (np. w Wielkiej Brytanii S. caucasicum[4] i S. × uplandicum[3]).

Morfologia

Pokrój
Byliny osiągające do 2 m wysokości, o pędach pokrytych szorstkimi włoskami[4]. Korzenie grube[7].
Liście
Skupione w rozecie przyziemnej i skrętolegle rozmieszczone wzdłuż łodygi[4]. Często o nasadzie zbiegającej wzdłuż łodygi[7].
Kwiaty
5-krotne[4], zebrane w skrętki na szczycie rozgałęzień łodygi[7]. Działki kielicha zrośnięte tylko u nasady lub co najwyżej do połowy, ich łatki są nierówne, nieznacznie powiększające się w czasie owocowania[7]. Płatki korony zrośnięte w długą rurkę, koloru białego, jasnożółtego, różowego, czerwonego, fioletowego i niebieskiego, często zmieniającego się w czasie kwitnienia i przekwitania[4]. W rurce korony znajdują się lancetowate osklepki[7]. Pręciki równej długości, krótsze od rurki korony[4], pylniki równowąsko podługowate[7]. Zalążnia górna, czterokomorowa, z pojedynczą, nitkowatą szyjką słupka zwykle wystającą z rurki korony[4][7]. Znamię główkowate[7].
Owoce
Rozłupnie rozpadające się na cztery pomarszczone, rzadko gładkie rozłupki[4][7].

Systematyka

Rodzaj należy do podplemienia Boragininae, plemienia Boragineae, podrodziny Boraginoideae z rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae[8].

Wykaz gatunków[9][6]

Zastosowanie

Ziołolecznictwo

Żywokost przejściowo wycofano z listy ziół leczniczych jako roślinę posiadającą właściwości niekorzystne dla zdrowia. Po wielu dyskusjach przywrócono je na listę i można nadal stosować go w ziołolecznictwie jako środek do pobudzania wzrostu tkanki kostnej, skórnej i mięśniowej[10].

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-22].
  2. a b Symphytum. W: Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2018-12-30].
  3. a b c d David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 897. ISBN 978-1-107-11502-6.
  4. a b c d e f g h i j k Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 234. ISBN 0-333-74890-5.
  5. a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  6. a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 173-174. ISBN 978-83-925110-5-2.
  7. a b c d e f g h i Symphytum Linnaeus. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-12-30].
  8. Genus: Symphytum L.. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-12-30].
  9. Symphytum. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-12-30].
  10. MartaM. Leśnicka MartaM., Zielska zioła i ziółka, Gdańsk 2000: Tower Press 2000, s. 65 .
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Żywokost: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL
 src= Żywokost bulwiasty  src= Żywokost uplandzki

Żywokost (Symphytum L.) – rodzaj roślin liczący około 35 gatunków. Rośliny te występują w Europie (11 gatunków), w basenie Morza Śródziemnego, regionie Kaukazu i Azji zachodniej (w Turcji 20 gatunków). W Polsce dziko rosną cztery gatunki (żywokost bulwiasty S. tuberosum, czeski S. bohemicum, sercowaty S. cordatum i najbardziej rozpowszechniony – żywokost lekarski S. officinale). Poza tym niektóre inne gatunki są uprawiane i dziczejące. W środowisku naturalnym rośliny te zasiedlają siedliska wilgotne i leśne, także łąki, murawy i tereny skaliste. Niektóre gatunki stosowane są w ziołolecznictwie, a szereg jest uprawiany jako rośliny ozdobne. W wielu miejscach gatunki wprowadzone do upraw stały się gatunkami inwazyjnymi (np. w Wielkiej Brytanii S. caucasicum i S. × uplandicum).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL