La Anemone nemorosa ye una planta que floria a entamu de la primavera de normal nel sotobosque. Pertenez al xéneru Anemone dientro de la familia Ranunculaceae. Ente los sos nomes más comunes, anémona de monte, flor del vientu, y golor de foín).
La Anemone nemorosa ye planta yerbácea perenne qu'algama un altor ente 5-15 cm, qu'a mediaos del branu anque la planta nun desenvuelva'l so porte aereu, sicasí va estendiendo sol terrén los sos raigaños asemeyaos a rizomes. Los rizomas estiéndense rápido, contribuyendo a la so rápida espansión nes condiciones favorables del monte, lo que dexa que la planta tapice grandes estensiones del suelu del monte. La flor tien un diámetru de 2 cm, con cinco a siete pétalos paecíos a segmentos, (en realidá tépalos) d'un intensu color blancu.
Na Naturaleza n'estáu montés, de normal son blanques, pero pueden ser rosaes, liles ó azules, y de cutiu tienen un tinte más escuru nel viesu de los pétalos. Nun tienen arume y tienen pocu néctar por cuenta de que nun precisen demasiáu a los inseutos para'l so reproducción.
De nemus, monte y anemone, fácilmente ximelgáu polos vientos. Los griegos antiguos acomuñar a los vientos (anemos) qu'anunciaben la llegada de la primavera. Nos xardinos romanos paez ser que se cultivó como planta ornamental. Los chinos llamar la flor de la muerte. El llabradores de dellos países europeos considerar de mal agüeru.[1]
Úsase en resfregones locales, nun ye cáusticu, contra'l reumatismo. Como les otres anémonas, la anémona de monte ye tóxica : 200 mg d'anemonina son abondos pa provocar la muerte d'un animal de 10 kg.
La yerba fresco y el so aceite esencial, pol so conteníu en lactona protoanemonina, ye altamente tóxica y nun tien de ser utilizada. Per vía oral puede aniciar convulsiones y muerte. Per vía esterna irritación cutanea, inflamación ya inclusive cangrena. Por desecación la proteoanemona tresformar en anemonina y acedu isoanemónico, que presenten una menor tosicidá. Ye por ello que la ORDE SCO/190/2004, de 28 de xineru, pola que s'establez la llista de plantes que la so vienta al públicu queda prohibida o acutada por razón de la so tosicidá inclúi a esta planta, quedando prohibida la so vienta al públicu, según la de los sos preparaos, acutando'l so usu a la ellaboración d'especialidaes farmacéutiques, fórmules maxistrales, preparaos oficinales y cepes homeopátiques que'l so uso queda suxetu a la prescripción y al control médicu.
En cosmética úsase un vinagre preparáu con fueyes, como rubefaciente, de forma asemeyada a la mostaza.[1]
Hai numberosos cultivares que fueron escoyíos pa utilizalos en xardinería como por casu Anemone nemorosa 'Allenii' que tien unes flores grandes azules. Este foi galardonáu col Award of Garden Merit (Premiu al Méritu del Xardín) ó AGM, H4 (hardy throughout the British Islles) pola Real Sociedá d'Horticultura, como tamién tienen esti galardón, dellos otros de los sos cultivares (ver más embaxo).
El RHS Plant Finder 2005-2006 llista más de cincuenta cultivares de Anemone nemorosa (AGM, H4) disponibles en viveros del Reinu Xuníu. Dalgunes de les más llargamente distribuyíes son:
Anemone × lipsiensis, un híbridu ente A. nemorosa y A. ranunculoides, tien flores mariellu maciu; A. × lipsiensis 'Pallida' ye'l cultivar más conocíu d'estes cruces. Foi galardonáu col AGM H4, como los sos ambos proxenitores.
Anemone nemorosa, describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 541, nel añu 1753.[2]
El nome del xéneru Anemone vien del griegu ἄνεμος (anemos, que significa vientu), por una antigua lleenda que diz que les flores namái s'abrir cuando sopla'l vientu.
nemorosa: epítetu llatín que significa "de los montes".[3]
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. La Anemone nemorosa ye una planta que floria a entamu de la primavera de normal nel sotobosque. Pertenez al xéneru Anemone dientro de la familia Ranunculaceae. Ente los sos nomes más comunes, anémona de monte, flor del vientu, y golor de foín).
Anemone nemorosa (lat. Anemone nemorosa) - qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin əsmə cinsinə aid bitki növü.
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Anemone nemorosa (lat. Anemone nemorosa) - qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin əsmə cinsinə aid bitki növü.
El buixol (Anemone nemorosa) és una espècie de planta dins del gènere Anemone que és nadiua d'Europa, incloent Catalunya i el País Valencià (només a l'Alcalatén).[1] És una planta herbàcia perenne, amb rizoma, que fa de 5 a 15 cm d'alt. Floreix de febrer a maig, poc després d'emergir-ne les fulles, les quals estan dividides en tres segments. Les fulles cauen durant l'estiu. Les flors, d'uns 2 cm de diàmetre, són solitàries, amb 5-8 tèpals, blanques o més o menys rosa. Els fruits són núcules pubescents. És una planta verinosa que conté protoanemonina, que és tòxica.[2]
Anemone nemorosa és una planta ornamental usada en jardins i parcs. Se n'han seleccionat molts cultivars com Anemone nemorosa Allenii, que té les flors blaves i més grosses.
Anemone nemorosa
Colònies de buixols
Anemone nemorosa florida
Cultivar de flor doble
Planta rosa al Regne Unit
Planta rosa a Alemanya
A Nashville
A Suècia
A Suècia
El buixol (Anemone nemorosa) és una espècie de planta dins del gènere Anemone que és nadiua d'Europa, incloent Catalunya i el País Valencià (només a l'Alcalatén). És una planta herbàcia perenne, amb rizoma, que fa de 5 a 15 cm d'alt. Floreix de febrer a maig, poc després d'emergir-ne les fulles, les quals estan dividides en tres segments. Les fulles cauen durant l'estiu. Les flors, d'uns 2 cm de diàmetre, són solitàries, amb 5-8 tèpals, blanques o més o menys rosa. Els fruits són núcules pubescents. És una planta verinosa que conté protoanemonina, que és tòxica.
Lysieuyn blodeol bychan yw Blodyn y gwynt sy'n enw gwrywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Ranunculaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Anemone nemorosa a'r enw Saesneg yw Wood anemone.[1] Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Bara Caws, Blodau'r Gwynt, Brithlys, Brithogen y Goedwig, Gwyntai, Gwyntai y Coed, Llys y Gwynt, Rhosyn Bach y Gwyn.
Mae'r blodau'n gymesur ac yn ddeuryw. Nodwedd arbennig y planhigyn hwn yw bod y sepalau'n lliwgar ac yn edrych yn debyg iawn i betalau. Ceir ychydig lleia erioed o wenwyn o fewn y planhigyn: protoanemonin,sy'n wenwyn i anifail a dyn, alcaloidau neu glycodidau. Mae'n perthyn yn agor i flodyn menyn.
Lysieuyn blodeol bychan yw Blodyn y gwynt sy'n enw gwrywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Ranunculaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Anemone nemorosa a'r enw Saesneg yw Wood anemone. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Bara Caws, Blodau'r Gwynt, Brithlys, Brithogen y Goedwig, Gwyntai, Gwyntai y Coed, Llys y Gwynt, Rhosyn Bach y Gwyn.
Mae'r blodau'n gymesur ac yn ddeuryw. Nodwedd arbennig y planhigyn hwn yw bod y sepalau'n lliwgar ac yn edrych yn debyg iawn i betalau. Ceir ychydig lleia erioed o wenwyn o fewn y planhigyn: protoanemonin,sy'n wenwyn i anifail a dyn, alcaloidau neu glycodidau. Mae'n perthyn yn agor i flodyn menyn.
Sasanka hajní (Anemone nemorosa) je rostlina z čeledi pryskyřníkovitých. Sasanka patří k prvním poslům jara, je to vytrvalá bylina, nanejvýš 30 centimetrů vysoká.[1] Charakteristický je pro ni plazivý oddenek a na konci lodyhy zpravidla jeden bílý květ s nejčastěji šesti okvětními lístky. Roste v listnatých lesích, kde je dostatek světla, vysoká vlhkost a silná vrstva humusu.
Podle biolib.cz je pro druh s označením Anemone nemorosa používáno více rozdílných názvů, například Anemonidium nemorosum,[2] ale byly používány i Anemone nemorosa-alba, Anemone pentaphylla, nebo Anemonoides nemorosa.[3]
Roste v Evropě, ve východní Asii zasahuje do oblastí severní Koreje. V oblastech Severní Ameriky oblast rozšíření druhu sahá od Kalifornie až k jihovýchodnímu okraji Aljašky. [4][5][6]
V Evropě se vyskytuje na téměř celém území až po Laponsko, s výjimkou některých teplých oblastí jako je Sicílie, Sardínie a Řecko.[4][5]
V České republice se sasanka vyskytuje prakticky všude. Od nížin do podhorských oblastí hojně, v horských polohách roztroušeně až vzácně, nebo chybí (max. asi do 1 000 m n. m.). V ČR se ve vyšších (alpinských) polohách nachází na území Hrubého Jeseníku, v oblasti Keprníku, a na Králickém Sněžníku.[4][5]
Oddenek je tmavohnědý až černý. Brzy zjara z něj vyrůstá přízemní list a jednoduchý stonek. Stonek je nejčastěji 8–25 cm vysoký, lysý nebo roztroušeně chlupatý. Často nafialovělý.[7] Většinou se zde vyskytuje jeden přízemní list.
Přízemní list je dlouze řapíkatý, řapík je většinou chlupatý. Čepel má dlanitě troj- nebo pětičetnou s řapíkatými lístky, v obrysu je široce vejčitá až okrouhlá. Jednotlivé lístky čepele se dají rozdělit na prostřední třídílný a postranní dvojsečné. Všechny jsou hrubě vroubkovaně pilovité až peřenoklanné.
V horní třetině stonku se vyskytuje přeslen řapíkatých listenů. Čepel je opět troj- nebo pětičetná, v obrysu mnohoúhelníkovitá. Prostřední listen je tříklanný, postranní jsou pak dvojsečné. Všechny jsou nepravidelně hrubě nebo vroubkovaně pilovité.
Sasanka hajní kvete v březnu až květnu. Květní stonek je obvykle jeden, výjimečně bývají dva, povrch květního stonku je ochlupený a v plném rozkvětu je přímý.
Květ miskovitého tvaru má 1,5-4,0 cm v průměru. Okvětních lístků bývá zpravidla 6 (může jich být méně i více). Jsou bílé, někdy z vnější strany růžově naběhlé. Mají souměrný vejčitý tvar. Květ je oboupohlavní, tyčinky jsou krátké (asi 4× kratší než okvětní lístek) a prašníky jsou žluté.
Sasanka hajní patří mezi entomogamní rostliny. Plodem je nažka cca 3–5 mm velká. Ta je nekřídlatá, chlupatá, s krátkým zakřiveným zobánkem, na bázi je často drobné masíčko.
Sasanku hajní můžeme nalézt v listnatých až smíšených lesích, křovinách, na lesních loukách a pastvinách, také v obhospodařovaných sadech a parcích. Základem pro výskyt jsou kypré, vlhké humózní půdy s dostatkem světla. Tato rostlina tvoří rozsáhlé kobercovité porosty.
Svým květem tvoří součást jarního aspektu lesa, kdy využívá dostatku světla pod ještě neolistěnými stromy. Po dozrání nažek nadzemní část rostliny odumírá.
Čerstvě utržená rostlina je jedovatá.[8] Obsahuje mnoho látek jako jsou glykosidy, saponiny, někdy se uvádí i alkaloidy. Hlavní jedovatou složkou je protoanemonin, který má bakteriostatický účinek na streptokoky a stafylokoky, také působí fungicidně.[9]
Znaky otravy jsou obdobné jako u otravy pryskyřníkem prudkým, tedy zvracení, bolest břicha, průjem, zánět ledvin. Uvádí se, že pro dospělého člověka je smrtelné požití 30 rostlin. Nicméně, více než požití je pravděpodobnější jiný kontakt s jedovatou šťávou. Při přenosu do očí, například při sbírání květů, vyvolává podráždění spojivek, může dojít i k zánětu. Potřísnění kůže šťávou vyvolává záněty nebo zpuchýření, které se špatně hojí.
Otravy byly kromě pasoucího se hovězího dobytka zaznamenány u koní, hrabavé drůbeže a u pasoucích se prasat.[10]
Po usušení jedovatost zčásti mizí.[11] [12] V lidovém léčitelství byla sasanka užívána jako lék proti revmatismu,[13] šťáva z nadzemní části se užívala zevně k léčení puchýřů a kožních chorob nebo do koupelí.[14][15][16] Pro nebezpečné vedlejší účinky se však již v léčitelství sasanka nepoužívá.[17]
Jako okrasná květina se oužívá ve výsadbách na záhony, do skalek, roztroušeně do výsadeb, nebo do skupin. Jsou pěstovány také plnokvěté odrůdy.
V průmyslu se pro toxicitu nepoužívá.
Rozmnožuje se generativně, což je však zdlouhavé. Vegetativně jsou množeny kultivary. Vegetativně lze sasanku hajní množit dělením oddenků anebo dělením trsů.[18]
Je známo asi 40 druhů sasanek. Sasance hajní je nejblíže příbuzná sasanka pryskyřníkovitá (Anemone ranunculoides), která je často zastoupena v jejím porostu. Má nejčastěji žlutozlaté květy s 5 okvětními lístky. V takto smíšeném porostu lze nalézt křížence obou rostlin, který má, často sterilní, sírově žluté květy.
Na sasance parazituje houba hlízenka sasanková (Dumontinia tuberosa). [19]
Obrázky, zvuky či videa k tématu sasanka hajní ve Wikimedia Commons
Sasanka hajní (Anemone nemorosa) je rostlina z čeledi pryskyřníkovitých. Sasanka patří k prvním poslům jara, je to vytrvalá bylina, nanejvýš 30 centimetrů vysoká. Charakteristický je pro ni plazivý oddenek a na konci lodyhy zpravidla jeden bílý květ s nejčastěji šesti okvětními lístky. Roste v listnatých lesích, kde je dostatek světla, vysoká vlhkost a silná vrstva humusu.
Hvid anemone (Anemone nemorosa) er en 10-25 cm høj urt, der vokser i skove og krat, på heder og nordvendte skrænter. Hele planten er giftig.
Hvid anemone er en flerårig urt med en opret, tættedannende vækst. Stænglerne er glatte og lysegrønne. Bladene er kransstillede og håndsnitdelte, så der dannes tre lige store bladafsnit. Bladranden er hel mellem de dybe indskæringer. Oversiden er matgrøn, mens undersiden er en anelse lysere.
Blomstringen sker i april-maj. Blomsterne bæres på særlige stilke, og de har 6-8 hvide eller let lyserøde blosterblade med mange gule støvdragere i midten. Frugterne er nødder med et fedtagtigt vedhæng.
Rodnettet er løst og trævlet og det sidder på den krybende jordstængel. Stænglen bærer desuden bladene og blomsterne.
Højde x bredde og årlig tilvækst: 0,25 x 0,10 m (25 x 10 cm/år), heri ikke medregnet blade og blomster fra resten af det underjordiske netværk af jordstængler. Disse mål kan fx bruges til beregning af planteafstande, når arten anvendes som kulturplante.
Arten er nøje knyttet til løvskove, og det endda så meget at hvid anemone på åben mark kan anses for et minde om en tidligere skovdækning af arealet. Anemonerne springer ud før løvtræerne og udnytter derved de mange næringsstoffer, der er blevet frigjort i vinterens løb og den megen sol. Når så løvtræerne springer ud visner anemonerne og jordstænglerne opbevarer næringen til næste år.
I Danmark er hvid anemone almindelig, bortset fra Nord- og Vestjylland, hvor den findes hist og her. Arten er i øvrigt udbredt i skovområder i hele Europa, og den træffes oftest sammen med en række andre forårsblomstrende urter, således i Vestskoven ved Limfjorden: Alm. Pimpinelle, Alm. Fingerbøl, Alm. Mangeløv, Feber-Nellikerod, Krat-Fladbælg, Krat-Viol, Læge-Ærenpris, Mose-Bunke og Stor Konval.[1]
Hvid Anemone
Blomstrende Hvide Anemoner dækker skovbunden om foråret.
Kimplanter, ét og to år gamle (Warming 1884)
Hvid anemone (Anemone nemorosa) er en 10-25 cm høj urt, der vokser i skove og krat, på heder og nordvendte skrænter. Hele planten er giftig.
Das Buschwindröschen bzw. Busch-Windröschen (Anemone nemorosa) ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Windröschen (Anemone) in der Familie der Hahnenfußgewächse (Ranunculaceae). Sie ist im gemäßigten Eurasien verbreitet.
Das Buschwindröschen wächst als vorsommergrüne,[1] ausdauernde, krautige Pflanze und erreicht Wuchshöhen von 11 bis 25 Zentimetern. Als Speicher- und Überdauerungsorgan dient ein unterirdisches, etwa 30 Zentimeter langes, kriechendes Rhizom. Es setzt an seinem einen Ende das Wachstum fort und bildet die Sprossknospe, stirbt am anderen Ende jedoch ab. Das Rhizom verzweigt sich sympodial. Die endständige Sprossknospe entspringt einer Schuppe. Erst nach der Blütezeit wird ein gestieltes, fingerförmiges[1] Grundblatt ausgebildet.
Zur Blütezeit am Beginn des Erstfrühlings[1] zwischen März und April/Mai fehlen grundständige Blätter.[1] Im oberen Stängeldrittel befinden sich in einem Quirl (Wirtel) angeordnet drei deutlich, mindestens 1 Zentimeter lang gestielte, jeweils handförmig dreiteilige Hochblätter mit grob gesägten Abschnitten. Die Blattabschnitte sind zwei- bis dreimal so lang wie breit.[1] Sie schützen die Blütenknospen und übernehmen so die Funktion des fehlenden Kelches.
Gewöhnlich entwickelt das Buschwindröschen nur eine Blüte (selten zwei) pro Pflanzenexemplar. Der Blütenstiel entspringt der Vereinigung der drei Hochblätter und ist mit zahlreichen kleinen nach oben gekrümmten Haaren besetzt. Die Blüte enthält sechs bis acht (selten: zwölf) weiße, außen leicht rosa getönte Perigonblätter.[1] Sie sind in zwei Kreisen angeordnet. Sie bilden eine länglich-elliptische Form aus. Die Blütenblattspitze ist gewöhnlich gerundet, gelegentlich jedoch auch leicht eingekerbt. Zahlreiche Staubblätter mit weißen Staubfäden und gelben Staubbeuteln umgeben etwa 10 bis 20 unverwachsene, längliche und flaumig behaarte Fruchtblätter. Diese sitzen der leicht gewölbten Blütenachse auf und gehen in einen kurzen und aufwärts gebogenen Griffel über. Analog zur Anzahl der befruchteten Fruchtblätter entwickeln sich in einer Sammelfrucht Nüsschen. Die einsamigen Nüsschen sind dicht kurz borstig behaart.[1]
Die Chromosomengrundzahl beträgt n = 8,12,16, es wurden 2n = 30,32,45 nachgewiesen.[1]
Die Überdauerungsknospen des Buschwindröschens befinden sich an seinem Rhizom in mehr als einem Zentimeter Tiefe unterhalb der Erdoberfläche. Seine Lebensform entspricht daher der eines Rhizom-Geophyten. Das Buschwindröschen gehört im Hinblick auf den Laubrhythmus zu den frühjahrsgrünen Pflanzen. Der Laubaustrieb erfolgt im zeitigen Frühjahr. Nach dem Verstreuen der Samen ziehen die oberirdischen Pflanzenteile im Laufe des Frühsommers ein. Die Nährstoffe für die nächste Vegetationsperiode werden im Rhizom gespeichert.
Blütenökologisch handelt es sich um „Pollen-Scheibenblumen“. Die Weißfärbung der einfachen Blütenhülle, des Perigons, wird durch Totalreflexion des Lichts an den Grenzflächen zwischen den Zellen und den lufterfüllten Interzellularräumen hervorgerufen. Für die Blütenbesucher ist die starke UV-Absorption wichtig, die das Perigon dunkel erscheinen lässt. Bestäuber sind verschiedene Insekten. Ein intensiverer Blütenbesuch wird allerdings selten beobachtet. Es kann auch Selbstbestäubung erfolgen.[1]
Die Blüten sind nachts und bei kühler Witterung aufgrund von Wachstumsbewegungen verschlossen; dabei wächst die Außenseite des Blütenblatts bei niedrigen Temperaturen schneller als die Oberseite. Der Blühbeginn des Buschwindröschens gilt als das Einsetzen des Erstfrühlings.
Die Fruchtstiele sind zur Fruchtzeit nach unten gerichtet. Dadurch werden eine Schwerkraftausbreitung und eine Ausbreitung durch Ameisen ermöglicht.[1] Letzteres wird unterstützt durch die sehr kurzen, dicken, als Elaiosom dienenden Früchtchenstiele. Die Fruchtreife erfolgt bereits im Mai. Der Embryo besteht daher zunächst nur aus wenigen Zellen. Das Buschwindröschen ist ein Licht- und Frostkeimer.
Die vegetative Vermehrung erfolgt durch Verzweigung des Rhizoms. Nicht selten gehören über 100 Blütentriebe zu einem Pflanzenexemplar (Klon).
Alle Pflanzenteile sind giftig. Hauptwirkstoff ist das Protoanemonin, welches beim Trocknen zum unwirksamen Anemonin umgesetzt wird, und weitere unbekannte Giftstoffe.
Die Rhizome vom Buschwindröschen werden ziemlich häufig vom Anemonenbecherling parasitiert.[2] Die Blätter des Buschwindröschens werden von den Rostpilzen Tranzschelia fusca und Ochropsora ariae befallen.[3]
Das Verbreitungsgebiet umfasst vor allem das eher atlantisch bis subkontinental geprägte westliche und mittlere Europa sowie Teile Asiens von der Ebene bis ins Gebirge (in Österreich bis 2000 Meter NN). In den Allgäuer Alpen steigt es fast bis zu 2000 Metern Meereshöhe auf.[4] Deutschland ist bis auf die Küstenmarschen und ähnlich waldfreie Landschaften weitgehend geschlossen besiedelt.
Das Buschwindröschen ist ein typischer Frühjahrsgeophyt (Frühblüher), der die Krautschicht in Wäldern bildet, während die Bäume im Frühling noch kein Laub tragen. Da das Buschwindröschen hohe Lichtansprüche hat, findet der gesamte Lebenszyklus der Pflanze im Frühjahr statt. Oft werden große Flächen von dieser gesellig wachsenden Art eingenommen und mit einem weißen Blütenteppich bedeckt. Es werden mäßig frische bis feuchte, nährstoffreiche, tiefgründige, lehmige Mullböden in sommergrünen Laubwäldern (z. B. Buchen-Mischwäldern, Eichen-Hainbuchenwäldern, Hartholzauwäldern), in Schlehengebüschen sowie sekundär in mageren Glatthaferwiesen besiedelt. Es ist eine Charakterart der Buchen- und sommergrünen Eichenwälder Europas (Klasse Querco-Fagetea). Das Buschwindröschen gilt als ökologisch mäßig anspruchsvoll hinsichtlich der Standortgegebenheiten; es verhält sich etwas indifferenter als das Gelbe Windröschen, mit dem es syntop vorkommen kann.
Die ökologischen Zeigerwerte nach Landolt et al. 2010 sind in der Schweiz: Feuchtezahl F = 3 (mäßig feucht), Lichtzahl L = 2 (schattig), Reaktionszahl R = x, Temperaturzahl T = 3+ (unter-montan und ober-kollin), Nährstoffzahl N = 3 (mäßig nährstoffarm bis mäßig nährstoffreich), Kontinentalitätszahl K = 3 (subozeanisch bis subkontinental).[5]
Treten das Gelbe Windröschen und das Buschwindröschen im selben Habitat auf, kommt es in seltenen Fällen zu Hybriden mit einer blassgelben Blütenfarbe. Die Hybride trägt den botanischen Namen Anemone × seemenii. Synonyme Bezeichnungen sind Anemone × intermedia (Bastard-Windröschen) oder Anemone × lipsiensis (Leipziger Windröschen). Unter letzterer Bezeichnung, die auf mehrere Vorkommen in der Nähe von Leipzig zurückgeht, ist die Pflanze auch im Gartenhandel erhältlich.
Im Garten gedeiht das Buschwindröschen am besten an ungestörten Plätzen unterhalb von Gehölzen. Als Pflege ist eine gelegentliche Humusgabe ausreichend. Jede bodenbearbeitende Maßnahme stört die Pflanze in ihrer Entwicklung.
Die Erstveröffentlichung von Anemone nemorosa erfolgte 1753 durch Carl von Linné in Species Plantarum.[6] Ein Homonym ist Anemone nemorosa Schangin in Neueste Nordische Beyträge zur physikalischen und ... 6, 1793, S. 34.[7] Der wissenschaftliche Name Anemone nemorosa setzt sich zusammen aus der Gattungsbezeichnung Anemone, das vom griechischen Wort anemos für Wind abgeleitet ist und dem Artepitheton nemorosa, das vom lateinischen Wort nemorosus/-a/-um für „schattig, waldreich“ stammt.
Volkstümlich wird diese Pflanzenart auch als Hexenblume bezeichnet, in der Schweiz auch als Geissenblümchen oder Geisseblüemli. Für das Buschwindröschen werden oder wurden, zum Teil nur regional, auch die Trivialnamen Aeschabluomen (St. Gallen bei Gaster), Aprilenblume (Sommerfeld), Aprilenhahnenfuss (Schlesien), Augenblume (Ostfriesland), Augewurz (Ostpreußen), Bettsaichern (St. Gallen), Eierbluome (St. Gallen im Unterrheintal), Gaisanägeli (St. Gallen in Untertoggenburg), Gaisglöggli (St. Gallen im Toggenburg), Gastglöggli (Appenzell), Geistblüemli (Luzern, St. Gallen im Toggenburg), Geissblumen (Bern), Gockeler (Augsburg), Guggechblume (Schweiz), Gugguche (Schweiz), Hahnefüssel (Schlesien), Hanotterblom (Altmark), Haselblume, Heinanemone, weiße Holzblume (Henneberg), Käsblümchen (Eifel bei Kirchweiler), Käsblume (Henneberg, Erzgebirge), Katzenblume (Henneberg bei Epdorf), Kukuksblume (Eifel bei Uelner), Licht, Lick, Luck (Tübingen), Luk (Tübingen), Merzaglöggli (St. Gallen in Toggenburg), Merzenblume, Morgendämmcher (Siebenbürgen, Zuckmantel), Ostblome (Delmenhorst), Osterblome (Bremen), Osterblueme (St. Gallen im Unterrheintal), Schneeglöggli (St. Gallen im Seebezirk), Schneekaterl (Salzburg), Storchblume (Brandenburg, Schwaben), Tubateckel (St. Gallen im Oberrheintal), wilde Veilchen (Schlesien), Waldglöckli (Berner Oberland), Waldhähnchen (Oldenburg), Waldhänlein, weiß Waldheele, Waldheelin (Ostpreußen), weiße Waldviolen (Ostpreußen), Wasserblume (Vogtland), Weißäugel (Waldbrühl), Wissi Steibluoma (St. Gallen im Oberrheintal), Witte Oeschen (Mecklenburg, Pommern), Witte Oeschken (Mecklenburg, Pommern), Wittögschen, Zegenblaume (Göttingen) und Zitlosa (St. Gallen im Oberrheintal) verwendet.[8]
Im Kapitel Sanickel seines Kleinen Destillierbuchs vom Jahre 1500 erwähnte Hieronymus Brunschwig erstmals das Buschwindröschen. Er nannte es „regen würmlin“. Es wachse im Mai mit weißen Blüten und sei bald wieder verschwunden.[9] Nachdem Vitus Auslasser 1479 das Buschwindröschen und das gelbe Buschwindröschen grob skizziert hatte, bildete Hans Weiditz das Buschwindröschen 1532 im deutschen Kräuterbuch des Otto Brunfels naturgetreu ab. Dort wurde es „ein vnbekant waldtkraut“ genannt.[10]
Hieronymus Bock beschrieb das Buschwindröschen 1539 in seinem Kräuterbuch als „dritten Hanenfuß oder weißen Ranunculus“:
In seinem im Jahre 1542 erschienenen lateinischen Kreuterbuch führte Leonhart Fuchs die Art unter dem schwäbischen Namen «Weiß waldhenle» (= Weißes Waldhähnlein; Ranunculi quarta species lactea =Buschwindröschen) zusammen mit «Gelbß waldhenle» (Anemone ranunculoides; Ranunculi quarta species lutea = Gelbes Windröschen) unter der Gruppe der Hahnenfüsse (Ranunculus), was auch heute noch als richtig erkannt gelten kann (Zugehörigkeit zur Familie Hahnenfußgewächse).[12] Die Verwendung des Wortes Hähnlein hat sich heute noch als «Berghähnlein» bei der verwandten Art Narzissen-Windröschen (Anemone narcissiflora) erhalten.
Eine deutsche Briefmarke mit dem Wert 155 Cent zeigt das Buschwindröschen.
Blühaspekt auf Waldboden
Buschwindröschen, Gruppe
Nahaufnahme einer Blüte von oben
Nahaufnahme einer Blüte von der Seite
Gruppe von Buschwindröschen auf Waldboden
Das Buschwindröschen bzw. Busch-Windröschen (Anemone nemorosa) ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Windröschen (Anemone) in der Familie der Hahnenfußgewächse (Ranunculaceae). Sie ist im gemäßigten Eurasien verbreitet.
D'Abrëllsblumm (Anemone nemorosa L.) ass eng Bléieplanz aus der Gattung Anemon (Anemone), déi zu der Famill vun de Botterblummen (Ranunculaceae) gehéiert.
De wëssenschaftleche Gattungsnumm gëtt dacks op dat griichescht Wuert ánemos (= "Wand") zréckgefouert, mä den Urspronk schéngt éischter beim arabeschen Numm an-nu'mān (=Blutt) ze leien[2], eng Bezeechnung fir eng Planz déi rout blitt, wéi d'Adonis[3].
Den Aartnumm ass dat laténgescht Adjektiv nemorosa/-us = "am Schiet".
Dem Henri Klees no huet d'Aart nach follgend Nimm: Bloderblumm, Bëschblumm, Hefflerblumm, Holzblumm, Kéisblimmchen, Këschteblumm, Läffelsblumm, Läffelkraut, Mäerzblumm, Ouschterbléi, Schankeblumm, Heckebloum, Pottschambsbloum[4].
D'Planz déi e puer Joer hannereneen erëmkënnt, gëtt tëscht 10 a 25 cm grouss a blitt tëscht Mäerz an Abrëll/Mee. Hir Blieder sinn tëscht 5 an 12 cm laang, mëttelgréng, mat dräi ofgerënnte Wutzen, a mat klengen Zänn laanscht d'Säiten. Se huet eng wäiss eenzel Bléi mat 6 - 8 Bléieblieder, déi tëscht 2 an 3 cm grouss ass, déi heiansdo och liicht rosa ka sinn. Si huet e flaacht Wuerzelwierk, dat sech wäit ëm d'Planz ausbreet. De Som gëtt vu Seechomesse verspreet.
D'Blumm ass an Europa an den hiwwelege Géigenden, an an de Bierger, an de Bëscher an op Wisen ze fannen.
D'Planz, déi Protoanemonin enthält, ass gëfteg.
D'Abrëllsblumm (Anemone nemorosa L.) ass eng Bléieplanz aus der Gattung Anemon (Anemone), déi zu der Famill vun de Botterblummen (Ranunculaceae) gehéiert.
Anemone nemorosa is an early-ware flouerin plant in the genus Anemone in the faimily Ranunculaceae, native tae Europe. Common names include Darn-girse, ''wild jessamine, wild snawdrap, fuff daisy, an couslip, an allusion tae the musky smell o the leafs. It is a perennial yerbaceous plant growin 5–15 centimetres (2.0–5.9 in) heich.
Anemone nemorosa l'è 'na piànta erbàcea perène de la famìa botànica de le Ranunculaceae. La fiorés en primaéra e la crès endèi sotabósch.
L'è 'na piànta che pöl rià a 'na altèsa de 15 ghèi, La svelöpa de le sórcc de rizòmi che 'n istàt i se propàga sóta-tèra e i fà che, semài che la tróa le cundisiù giöste, la colonìze 'n frèsa dèle superfìci bastànsa grànde . El fiùr l'è grant presapóch 2 ghèi con 5÷7 (ale ólte pò 'nfìna a dùdes) sépali petaloidèi de culùr biànch bèl vif,
Anemone nemorosa, l'è stat discriìt del Linèo e püblicàt endèl Species Plantarum 1: 541, endèl an 1753.[1]
Anemone nemorosa
squacc de anemoni
Fiuridüra
Anemone nemorosa l'è 'na piànta erbàcea perène de la famìa botànica de le Ranunculaceae. La fiorés en primaéra e la crès endèi sotabósch.
De bósbótterbloom, witte bótterbloom, witte bósbloom of duvelsklaw (Anemone nemorosa) is 'n lieëg vaste plantj oete ranónkelfemielje (Ranunculaceae). 't Is 'ne geofyt mit 'ne wortelstek. De bósbótterbloom bleutj van mieërt toet en mit mei.
Meistes greutj de bósbótterbloom in groeate gruup. De plantje höbbe drie huuegdjeblajer oppe bloomsstengele mit witte blomen en waere 10 de 25 cm hoeah. De wortelstek vanne plantj löp kort euvere gróndj en haet witte knuup. Oppe wortelstek staon ouch blajer.
De bósbótterbloom greutj döks op leimige, kleiachtige of sterk-humeus bósbäöm mit hoeage gróndjwaterstandj in 't halfjaor rónjelómme wintjer. De euverblievendje plantj mit óndepe wortelstekker greutj veural in loufbus, meh wuuertj ouch gevónjen in houtwel, grave, knaalkantje, slaotkantje, langs baeken en sómtieds ouch in huilenj.
De bósbótterbloom, witte bótterbloom, witte bósbloom of duvelsklaw (Anemone nemorosa) is 'n lieëg vaste plantj oete ranónkelfemielje (Ranunculaceae). 't Is 'ne geofyt mit 'ne wortelstek. De bósbótterbloom bleutj van mieërt toet en mit mei.
Meistes greutj de bósbótterbloom in groeate gruup. De plantje höbbe drie huuegdjeblajer oppe bloomsstengele mit witte blomen en waere 10 de 25 cm hoeah. De wortelstek vanne plantj löp kort euvere gróndj en haet witte knuup. Oppe wortelstek staon ouch blajer.
De bósbótterbloom greutj döks op leimige, kleiachtige of sterk-humeus bósbäöm mit hoeage gróndjwaterstandj in 't halfjaor rónjelómme wintjer. De euverblievendje plantj mit óndepe wortelstekker greutj veural in loufbus, meh wuuertj ouch gevónjen in houtwel, grave, knaalkantje, slaotkantje, langs baeken en sómtieds ouch in huilenj.
Kül'mänik (latin.: Anemone nemorosa) om Evropan äivozne heinäsine kazmuz. Erik mülüb Vesnuhheinižed-sugukundha.
Voib löuta kazmusid levedlehtesižiš mecoiš päpaloin. Ku putub kuzištos, ka ende dubmec kazvoi sen sijal tobjimalaz. Kazvatadas enamba 70 sortud saduiden änikgrädoil.
Kazvab 25 santimetrhasai kortte. Jurišt om sanged lapakoiged cilindrine, andab sarakoid i levigandeb teravas, muga kazmuz sädab žomid. Üks'jäine änik om kazmusel, sase 2..6 santimetrhasai diametral. Änikoičeb sulakun lopuspäi semendkun keskhesai. Äiluguižed semned küpsnedas kezakus i anttas idüid tulebal vodel. Kazmuz om toksine, no kävutase medicinas.
Kül'mänik (latin.: Anemone nemorosa) om Evropan äivozne heinäsine kazmuz. Erik mülüb Vesnuhheinižed-sugukundha.
Voib löuta kazmusid levedlehtesižiš mecoiš päpaloin. Ku putub kuzištos, ka ende dubmec kazvoi sen sijal tobjimalaz. Kazvatadas enamba 70 sortud saduiden änikgrädoil.
Kazvab 25 santimetrhasai kortte. Jurišt om sanged lapakoiged cilindrine, andab sarakoid i levigandeb teravas, muga kazmuz sädab žomid. Üks'jäine änik om kazmusel, sase 2..6 santimetrhasai diametral. Änikoičeb sulakun lopuspäi semendkun keskhesai. Äiluguižed semned küpsnedas kezakus i anttas idüid tulebal vodel. Kazmuz om toksine, no kävutase medicinas.
Dat Witte Öschen (Anemone nemorosa) is en Plantenaart ut dat Geslecht vun de Öschen (Anemone) mank de Familie vun de Hahnenfootplanten (Ranunculaceae). De wetenschoppliche Naam is tohopenföögt ut dat greeksche Woort Anemos (wat Wind heten deit) un dat latiensche nemorosa (wat in'n Schadden oder wo veel Woold is bedüden deit). Dat Witte Öschen is in de plattdüütschen Gemarken unner unbannig veel verschedene Naams bekannt.
De mehrjöhrige Kruutplant warrt 11 bit 25 cm hooch. Wenn de Blomen twuschen Määrt un April/Mai bleihen doot, denn fehlt noch de Grundblöer. De wasst eerst man na de Bleieltied an en Stengel. Vördem sitt avers in dat böverste Drüddel vun den Stengel en Krink vun dree Hooch-Blöer mit düütliche Stengels. Se sünd all dreedeelt un seht ut, as en Hand. Düsse Blöer schuult de Bleielknuppen un övernehmt dor de Upgave vun en Kelk mit, den dat hier nich gifft.
An un for sik drievt dat Witte Öschen man eene Blöte an de Plant, twee sünd al roor. De Blötenstengel sitt vull mit allerhand lüttje Haare, de na boven hen bagen sünd. De Blöte is tohopensett ut sess bit acht (roor ok twölf) witte, hen un wenn ok en beten rosa farvte, Bleielblöer. De sünd bi'nanner föögt in twee Krinken. En bannige Tahl vun Stoffblöer mit witte Stofffadens un geele Stoffbüdels sitt um, bi 10-20 wat längliche, Fruchtblöer umto, de nich tosamen wussen sünd un wo lüttje Haare an sitten doot. Se sitt up de Blötenass, de en beten inwölvt is un gaht över in en korten Griffel, de na boven hen bagen is. De Blöten gaht in’e Nacht un wenn dat Regen gifft to. Denn hangt se dal, as Klocken. De Blötenstoff warrt bi dat Witte Öschen vun Insekten överdragen. Jede Plant driggt denn 10 bit 20 lüttje, geelgröne Früchte (Nöte). De sünd meist kogelrund un sitt vull mit korte Haare. Wenn de Saatköörn utstreiht sünd, treckt sik de Plantendeele över de Eer mit’n Anfang vun’n Summer in. De Nährstoffe för dat tokamen Johr blievt in den Spieker vun de Wuddeln (Geophyt). Se wasst as en Wuddelstock, de unner de Eer langskrupen deit un de bit 30 cm lang weern kann. An dat eene Enne wasst de Wuddelstock wieter un drifft dor ut en Schinn ok de nee Planten ut, man an dat annere Enne starvt he af. De Saat weert dör Iemecken utbreedt. Se weert anlockt dör de Lock- un Nährstoffe in dat Elaiobosom. Dat witte Öschen is giftig, dor sitt Protoanemonin in, wat en nich satt Lacton is.
Dat Witte Öschen is en typische Plant, de in dat Vörjohr in’n Holt an’n Grund wassen deit un dor de Kruutschicht billt, wenn de Böme noch keen Loof dreegt. Dat Witte Ösche bruukt veel Licht un so speelt sik meist dat ganze Wassen, Leven un Ingahn in’t Vörjohr af. Faken warrt grote Placken Land besiedelt vun de Plant. De Witten Öschen wasst up’n Bulten un nich alleen. Allens is denn vull mit siene witten Blöten. Witte Öschen wasst up matig frischen bit fochtigen, deepen, ok lehmigen Grund mit allerhand Nährstoffe in summergröne Loofwolden (Böken-Mischwolden, Eken-Haböken-Holt, Hartholtbröke), unner Slöhbüsche un woll ok up schraa’e Wischen. Sunnerlich in den westlichen un middelsten Deel vun Europa un mit sien atlantisch un sukontinental Klima, un in Deele vun Asien, kümmt de Witte Öschen vör vun dat Siedland bit in de Barge (in Öösterriek bit hooch to 2.000 m NN). In Düütschland wasst de Plant meist allerwegens, bloß nich in’e Masch an’e Küst un annere Gemarken, wo dat keen Woold geven deit.
In’n Goorn wasst dat Witte Öschen an’n besten unner Strüker un Böme, wenn dat nich stöört warrt. An Pleege langt dat hen, wenn de Planten hen un wenn en Hand vull Humus kriegt. All Arbeit un Fummelee in’e Eer stöört de Planten bi dat Wassen.
Dat Witte Öschen is in de plattdüütschen Gemarken ok noch unner en ganze Reeg vun annere Naams bekannt:
. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons. Witte Öschen, Gruppe
En Blöte vun dicht bi upnahmen
En Blöte vun dichtbi, vun’e Siet upnahmen
Dat Witte Öschen (Anemone nemorosa) is en Plantenaart ut dat Geslecht vun de Öschen (Anemone) mank de Familie vun de Hahnenfootplanten (Ranunculaceae). De wetenschoppliche Naam is tohopenföögt ut dat greeksche Woort Anemos (wat Wind heten deit) un dat latiensche nemorosa (wat in'n Schadden oder wo veel Woold is bedüden deit). Dat Witte Öschen is in de plattdüütschen Gemarken unner unbannig veel verschedene Naams bekannt.
Zymkòwô kòzogrëzc abò zawiłk (Anemone nemorosa L.) - to je roscëna z rodzëznë jastrownikòwatëch (Ranunculaceae). Òna rosce m. jin. na Kaszëbach, a kwitnie np. w łżëkwiôce.
Zymkòwô kòzogrëzc abò zawiłk (Anemone nemorosa L.) - to je roscëna z rodzëznë jastrownikòwatëch (Ranunculaceae). Òna rosce m. jin. na Kaszëbach, a kwitnie np. w łżëkwiôce.
Anemonoides nemorosa (syn. Anemone nemorosa), the wood anemone, is an early-spring flowering plant in the buttercup family Ranunculaceae, native to Europe.[1] Other common names include windflower, European thimbleweed,[2] and smell fox, an allusion to the musky smell of the leaves.[3] It is a perennial herbaceous plant growing 5–15 cm (2–6 in) tall.
Anemonoides nemorosa is a rhizomatous herbaceous perennial plant less than 30 centimetres (12 in) in height. The compound basal leaves are palmate or ternate (divided into three lobes).[4]: 106 They grow from underground root-like stems called rhizomes and die back down by mid summer (summer dormant).
The plants start blooming in spring, March to May in the British Isles[5]: 28 soon after the foliage emerges from the ground. The flowers are solitary, held above the foliage on short stems, with a whorl of three palmate or palmately-lobed leaflike bracts beneath. The flowers are 2 centimetres (0.8 in) diameter, with six or seven (and on rare occasions eight to ten) tepals (petal-like segments) with many stamens. In the wild the flowers are usually white but may be pinkish, lilac or blue, and often have a darker tint on the backs of the tepals.
The yellow wood anemone (Anemonoides ranunculoides) is slightly smaller, with yellow flowers and usually without basal leaves.[4]
Wood sorrel Oxalis acetosella, which grows in similar shaded places, can be readily distinguished by its 3-parted, clover-like leaves and smaller flowers with only white petals and 5 sepals.[5][6]
The native range of Anemonoides nemorosa extends across Europe to western Asia, reaching as far south as the Caucasus Mountains in Turkey. It has been introduced into New Zealand and elsewhere.[1] In North America, there are naturalized populations at well-known sites in Newfoundland, Quebec, and Massachusetts.[7][8]
A. nemorosa is often found in shady woods.[6] The species is common in the British Isles[5] but it spreads very slowly there, by as little as six feet per century, so it is often used as an indicator for ancient woodland.[9]
The flowers are pollinated by insects, especially hoverflies.[10] The seeds are achenes.[4]
Many cultivars have been selected for garden use, The RHS Plant Finder 2008–2009 lists 70 cultivars sold by nurseries in the UK. Some of the most widely available are:
Those marked agm are recipients of the Royal Horticultural Society's Award of Garden Merit.
Anemonoides × lipsiensis, a hybrid between A. nemorosa and A. ranunculoides,[15] has pale yellow flowers; A. × lipsiensis 'Pallida' is the best-known result of this cross. It has also been awarded the AGM.[16]
Anemonoides nemorosa in Flemingsbergsskogens naturreservat, Sweden
Form in Chemnitz, Germany
Colonial growth in forest, Radziejowice, Poland
Double-flowered cultivar in Lincolnshire, England
Pink-flowered plant in Hohenlohe, Germany
Flowers with six, seven, eight and nine tepals
.jpg)
A flowering wood anemone.
Anemonoides nemorosa (syn. Anemone nemorosa), the wood anemone, is an early-spring flowering plant in the buttercup family Ranunculaceae, native to Europe. Other common names include windflower, European thimbleweed, and smell fox, an allusion to the musky smell of the leaves. It is a perennial herbaceous plant growing 5–15 cm (2–6 in) tall.
La Anemone nemorosa es una planta que florece a inicio de la primavera normalmente en el sotobosque. Pertenece al género Anemone dentro de la familia Ranunculaceae. Entre sus nombres más comunes, anémona de bosque[1], flor del viento, olor de zorro y botón de Inglaterra.[1]
La Anemone nemorosa es planta herbácea perenne que alcanza una altura entre 5-15 cm, que a mediados del verano aunque la planta no desarrolle su porte aéreo, sin embargo va extendiendo bajo el terreno sus raíces parecidas a rizomas. Los rizomas se extienden rápidamente, contribuyendo a su rápida expansión en las condiciones favorables del bosque, lo que permite que la planta tapice grandes extensiones del suelo del bosque. La flor tiene un diámetro de 2 cm, con cinco a siete pétalos parecidos a segmentos, (en realidad tépalos) de un intenso color blanco.
En la Naturaleza en estado silvestre, normalmente son blancas, pero pueden ser rosadas, lilas o azules, y a menudo tienen un tinte más oscuro en el envés de los pétalos. No tienen perfume y tienen poco néctar debido a que no necesitan demasiado a los insectos para su reproducción.
De nemus, bosque y anemone, fácilmente agitado por los vientos. Los griegos antiguos las asociaban a los vientos (anemos) que anunciaban la llegada de la primavera. En los jardines romanos parece ser que se cultivó como planta ornamental. Los chinos la llaman la flor de la muerte. Los campesinos de algunos países europeos la consideran de mal agüero.[2]
Utilizar en fricciones locales, no es cáustico, contra el reumatismo. Como las otras anémonas, la anémona de bosque es tóxica : 200 mg de anemonina son suficientes para provocar la muerte de un animal de 10 kg.
La hierba fresca y su aceite esencial, por su contenido en lactona protoanemonina, es altamente tóxica y no debe ser utilizada. Por vía oral puede originar convulsiones y muerte. Por vía externa irritación cutánea, inflamación e incluso gangrena. Por desecación la proteoanemona se transforma en anemonina y ácido isoanemónico, que presentan una menor toxicidad. Es por ello que la ORDEN SCO/190/2004, de 28 de enero, por la que se establece la lista de plantas cuya venta al público queda prohibida o restringida por razón de su toxicidad incluye a esta planta, quedando prohibida su venta al público, así como la de sus preparados, restringiendo su uso a la elaboración de especialidades farmacéuticas, fórmulas magistrales, preparados oficinales y cepas homeopáticas cuyo uso queda sujeto a la prescripción y al control médico.
En cosmética se usa un vinagre preparado con hojas, como rubefaciente, de forma parecida a la mostaza.[2]
Hay numerosos cultivares que han sido seleccionados para utilizarlos en jardinería como por ejemplo Anemone nemorosa 'Allenii' que posee unas flores grandes azules. Este ha sido galardonado con el Award of Garden Merit (Premio al Mérito del Jardín) o AGM, H4 (hardy throughout the British Isles) por la Real Sociedad de Horticultura, como también tienen este galardón, varios otros de sus cultivares (ver más abajo).
El RHS Plant Finder 2005-2006 lista más de cincuenta cultivares de Anemone nemorosa (AGM, H4) disponibles en viveros del Reino Unido. Algunas de las más ampliamente distribuidas son:
Anemone × lipsiensis, un híbrido entre A. nemorosa y A. ranunculoides, tiene flores amarillo pálido; A. × lipsiensis 'Pallida' es el cultivar más conocido de estos cruces. Ha sido galardonado con el AGM H4, como sus ambos progenitores.
Anemone nemorosa, fue descrita por Carlos Linneo y publicado en Species Plantarum 1: 541, en el año 1753.[3]
El nombre del género Anemone viene del griego ἄνεμος (anemos, que significa viento), por una antigua leyenda que dice que las flores sólo se abren cuando sopla el viento.
nemorosa: epíteto latíno que significa "de los bosques".[4]
La Anemone nemorosa es una planta que florece a inicio de la primavera normalmente en el sotobosque. Pertenece al género Anemone dentro de la familia Ranunculaceae. Entre sus nombres más comunes, anémona de bosque, flor del viento, olor de zorro y botón de Inglaterra.
Võsaülane (Anemone nemorosa) on tulikaliste sugukonda ülase perekonda kuuluv mitmeaastane rohttaimeliik.
Võsaülast on rahvapäraselt nimetatud külmalilleks, haraklilleks, lumekellukeseks, lumelilleks, valgeks lilleks, varesjalaks ja vareselilleks.
Levinud peaaegu kogu Euroopas, puudub Islandil, Lapimaal ja enamikul Pürenee poolsaarest. Eestis sage.
Suurbritannias peetakse võsaülast üheks iidsete metsaalade indikaatortaimeks.[1]
Kasvab leht- ja segametsades, võsastikes, puisniitudel. Eelkõige salu- ja laanemetsas. Varjulembene ülane eelistab parasniisket huumusrikast mulda.
Eestis on võsaülane ülaste perekonnast levinuim.
Ilma õiteta on ta väga sarnane kollase ülasega. Erinevust võib tähelepanelikumal vaatlemisel märgata lehtedes: kollasel ülasel on lehtede üksikud osad kitsamad kui võsaülasel. Samuti on võsaülase õie alusel olevad lehed pikema rootsuga. Ülasel on üks juurmine leht. Ka ülase õis on ebatavaline. Tupplehed moodustavad valge ümbrise mitmele tolmukale ja emakale, kroonlehti ülasel aga üldse ei ole.
Võsaülane paljuneb kahel viisil. Risoomi külgedel asuvad harud moodustavad pungasid, millest kasvavadki uued taimed. Teatud aja möödudes kaob neil ühendus emataimega, uuel taimel moodustuvad õied aga alles kümne aasta pärast.
Ülase viljaks on lühikese kõverdunud nokaga 4–5 mm pikkused paljad pähklikesed. Valmivad mai lõpul, juunis. Seemneid levitavad põhiliselt sipelgad.
Siin tutvustatakse ravimit või ravimeetodit, kuid kirjutatu pole arstlik nõuanne ning see ei asenda arsti konsultatsiooni. Vikipeedia ei vastuta iseravimise tagajärgede eest.
Et tulikaliste sugukonda kuuluvad taimed on inimestele mürgised, siis on seda ka võsaülane.
Võsaülase biokeemilist koostist on vähe uuritud, kuid värskena sisaldab ta glükoalkaloidi (anemoniin).
Taimemahla sattumisel nahale võivad tekkida vesivillid.
Võsaülast on mõnel pool kasutatud ravimtaimena. Reuma korral on värskeid katkivajutatud lehti asetatud valu tekitavatele kohtadele. Tänapäeval mõistetakse selline käitumine hukka, sest mürgine mahl võib nahale tekitada raskesti paranevaid haavasid. Külmetuse korral tehakse kuivatatud võsaülase õitest teed. Mürgisus kuivatades kaob.
Võsaülase söömisel võib inimene saada ülasemürgituse. Inimese surma võib põhjustada 30 võsaülase söömine.[2]
Koduloomad ei söö teda sellepärast, et tal on kibe maitse. On levinud omapärane uskumus, et kui kevadel esimene külmalille (võsaülase) õis ära süüa, siis ei ole vaja terve aasta jooksul külma karta.
Võsaülane (Anemone nemorosa) on tulikaliste sugukonda ülase perekonda kuuluv mitmeaastane rohttaimeliik.
Baso-eguerdililia edo baso-anemona (Anemone nemorosa) Anemone generoko landare loreduna da, Europan jatorria duena. Eguerdilili hau toxikoa da eta herri sendagintzan aprobetxatu dute. 5-15 cm-ko altuera du.
Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.
Valkovuokko (Anemone nemorosa, syn. Anemonoides nemorosa) on monivuotinen, Euroopassa laajalle levinnyt leinikkikasvi. Suomessa valkovuokko liitetään äitienpäivään ja kukinnan edistymistä seurataan leskenlehden ja sinivuokon tavoin kevään ensimmäisiin kuuluvana kukkivana luonnonkasvina. Valkovuokko on Suomessa rauhoitettu entisten Oulun ja Lapin läänien alueella.[1]
Valkovuokko on Uudenmaan maakuntakukka.[2] Se sisältää muiden leinikkikasvien tavoin myrkyllisiä yhdisteitä.[3]
Monivuotinen valkovuokko kasvaa 8–30 senttimetriä pitkäksi. Varsi on pysty, harvakarvainen tai kalju ja haaraton. Juurakko on ruskea, pitkä ja haaroittuva, minkä ansiosta valkovuokko leviää helposti. Varhain kuihtuvia, pitkäruotisia aluslehtiä on yksi tai kaksi. Aluslehdet kasvavat juurakosta joko yksittäin tai muutaman lehden ryhminä. Aluslehtien lapa on kolmeosainen ja jopa 15 cm leveä. Lehdykät ovat leveähköjä, kaksi- tai kolmejakoisia tai -halkoisia sekä hampaisia. Varsilehdet ovat aluslehtiä pienempiä, ja ne ovat varressa tavallisesti kolmen lehden kiehkurana. Ruoti on lyhyt, tavallisesti 1–2 cm pitkä. Valkovuokon kukka, joka on valkoinen, joskus punertava tai jopa punainen, sijaitsee yleensä yksittäin varren latvassa. Kukkaperä on 2,5–7,5 cm pitkä, ja kukka 2,5–4 cm leveä. Kukan kehä on teriömäinen. Kehälehtiä on tavallisimmin kuusi tai seitsemän kappaletta. Ne ovat ulkopinnaltaan kaljuja tai joskus tyviosasta vähäkarvaisia. Heteet ovat keltaisia. Suomessa valkovuokko kukkii touko-kesäkuussa. Hedelmistö koostuu nuokkuvista 4–5 mm pitkistä pähkylöistä, jotka ovat karvaisia ja lyhytotaisia.[3] Pähkylät kypsyvät jo keskikesällä, minkä jälkeen koko kasvi kuihtuu pois.[4]
Suomessa kasvavat myös valkovuokon lähisukulaiset keltavuokko (A. ranunculoides) ja alppivuokko (A. trifolia). Näistä valkovuokko muistuttaa erityisesti alppivuokkoa. Molempien kukka on valkoinen, mutta alppivuokolla kukinnon heteet ovat valkoiset. Tärkein ero lajien välillä löytyy lehdistä: alppivuokon lehdet muodostuvat kolmesta ehyestä, sahalaitaisesta lehdykästä eivätkä ne ole valkovuokon tapaan liuskoittuneet. Suomessa alppivuokko on kuitenkin hyvin harvinainen, eikä sitä ole tavattu kuin Asikkalassa ja Hollolassa.[5]
Valkovuokon ja alppivuokon (A. nemorosa x trifolia) sekä valkovuokon ja keltavuokon risteymiä (A. nemorosa x ranunculoides) esiintyy lajien yhteisillä kasvupaikoilla.[6]
Valkovuokko on ruohokasvi. Kuten useimmilla ruohokasveilla, valkovuokon maanpäälliset osat kuolevat talven aikana. Kuten kielolla, valkovuokon talvehtiva osa on maavarsi.
Valkovuokko on eurooppalainen laji, jota tavataan Pohjois-Espanjasta ja Britteinsaarilta Länsi-Venäjälle ja -Ukrainaan. Pohjoisessa lajia tavataan Fennoskandiaan keskiosiin asti, etelässä levinneisyysalue rajoittuu Keski-Italiaan, Pohjois-Kreikkaan ja Bulgariaan.[4]
Suomessa valkovuokkoa tavataan Etelä-Lapissa saakka. Eteläisessä Suomessa valkovuokko on erittäin yleinen ja esiintyy laajoina kasvustoina. Toukokuussa etelä- ja lounaisrannikon valoisat sekametsät ovat täynnä valkovuokkoja. Erittäin runsaasti lajia kasvaa hemiboreaalisella kasvillisuusalueella Suomen etelärannikolla, erityisesti Ahvenanmaalla, Varsinais-Suomessa ja Uudellamaalla. Valkovuokko kasvaa myös koko eteläboreaalisella alueella harvinaistuen etelästä pohjoiseen mentäessä. Jyväskylän korkeudelle tultaessa laji on jo harvinaisempi kuin etelässä, vaikkakaan se ei ole mikään harvinaisuus. Suomenselän suoalueilla ja Kainuussa sitä ei enää tavata, vaikkakin Pohjanlahden rannikolta löytyy vielä pari esiintymää. Pohjois-Pohjanmaan ja Lapin maakunnissa, jotka ovat kasvillisuudeltaan joko keski- tai pohjoisboreaalista aluetta, laji on jo harvinainen ja siksi myös rauhoitettu.[7]
Valkovuokko viihtyy ravinteikkaalla maalla valoisissa tuoreissa metsissä, lehtoniityillä, hakamailla ja myös ihmisten muokkaamassa ympäristössä, kuten puutarhoissa, puistoissa ja ojanvarsilla.[3] Suomessa laji on runsaimmillaan harmaalepän (Alnus incana) vallitsemissa lehdoissa, joissa se muodostaa laajoja yhtenäisä kasvustoja.[8]
Valkovuokkoa on jo kauan siirretty luonnosta puutarhojen kaunistukseksi. Monet nykyisin luonnonvaraiset valkovuokkoesiitymät ovatkin peräisin siirtoistutuksissa, varsinkin pohjoisessa. Esimerkiksi Oulun valkovuokkokasvustot ovat peräisin huviloille jo 1800-luvulla tuoduista kasveista.[9] Nykyäänkin valkovuokkoa kasvatetaan puutarhakasvina ja sitä on myös laajasti jalostettu kaupalliseen käyttöön.[4] Kansanlääkinnässä murskattua tuoretta kasvia on käytetty reumaattisten vaivojen ja nivelsäryn hoitoon.[10] Valkovuokkoja on usein poimittu äideille äitienpäivinä.[11]
Valkovuokko (Anemone nemorosa, syn. Anemonoides nemorosa) on monivuotinen, Euroopassa laajalle levinnyt leinikkikasvi. Suomessa valkovuokko liitetään äitienpäivään ja kukinnan edistymistä seurataan leskenlehden ja sinivuokon tavoin kevään ensimmäisiin kuuluvana kukkivana luonnonkasvina. Valkovuokko on Suomessa rauhoitettu entisten Oulun ja Lapin läänien alueella.
Valkovuokko on Uudenmaan maakuntakukka. Se sisältää muiden leinikkikasvien tavoin myrkyllisiä yhdisteitä.
Anemone nemorosa
L'Anémone sylvie, Anémone des bois ou Sylvie (Anemone nemorosa ; du grec anemos : « vent » et du latin nemorosus : « des bois ») est une plante herbacée pérenne de la famille des renonculacées.
C'est une plante typique des sous-bois commune dans les zones tempérées et fraîches de l'hémisphère nord (holarctique).
On trouve cette renonculacée dans les sous-bois feuillus frais ; prés et prairies humides en zones montagneuses et submontagneuses.
Son aire de répartition comprend pratiquement toute l'Europe mais elle est plus rare dans les régions méditerranéennes. Elle est présente dans presque toute la France, presque toute l'Europe ; Asie occidentale ; Amérique boréale.
L'anémone sylvie forme des tapis qui peuvent être denses en sous-bois, en fleur en mars-avril.
Le rhizome horizontal est charnu et cassant.
Les feuilles palmatiséquées, à 3-5 segments pétiolulés, incisés-dentés se développent loin de la hampe.
Les folioles de l'involucre à pétiole sont d'une longueur équivalant à la moitié du limbe, semblables aux feuilles.
Les pédoncules sont recourbés à leur extrémité.
Les fleurs sont blanches, roses ou purpurines. Elles sont solitaires, à 5 à 9 pétales ovales, glabres.
Les carpelles sont pubescents, étalés, à bec glabre. Le bec est plus court que la moitié de la longueur du carpelle.
Cette plante a un cycle végétatif précoce qui lui permet de profiter de la lumière avant que les feuillages des arbres obscurcissent les sous-bois.
Les fleurs blanches à blanc-rose suivent la course du soleil, ce qui leur permet probablement de mieux réfléchir les UV solaires et être mieux vues par les insectes pollinisateurs.
Par temps humide, elles referment leur calice pétaloïde pour protéger leur pollen. Dans les milieux qui leur conviennent, les tapis formés par les anémones sylvies sont très denses.
Son rhizome croît à la vitesse de deux à trois centimètres par an. La fleur n'occupe pas la même position année après année, elle se déplace en suivant son rhizome.
Un champignon ascomycète, la Sclérotinie tubéreuse (Dumontinia tuberosa) est inféodé à l'anémone sylvie, son sclérote se développant sur les racines de la plante.
En zone européenne tempérée, en forêt, là où sa présence est spontanée, elle serait (avec le muguet) un bon bioindicateur d'ancienneté et de la naturalité de la forêt[1].
Là où l'anémone sylvie et l'anémone fausse renoncule se côtoient, on peut rencontrer l’hybride Anemone ×lipsiensis Beck.
L'anémone sylvie peut être parasitée par le champignon ascomycète Dumontinia tuberosa, la Sclérotinie tubéreuse, une petite pézize qui produit un sclérote à partir de ses rhizomes ainsi que par Urocystis anemones, qui provoque la maladie du charbon des feuilles de l'anémone.
L'anémone sylvie est utilisée en friction locale, car caustique, contre les rhumatismes. Comme les autres anémones, elle est toxique, en effet 200 mg d'anémonine suffisent à provoquer la mort d'un animal de 10 kg.
Exemplaire à fleur rose
_(d.j.b.).jpg)
Dans le calendrier républicain français, le 27e jour du mois de ventôse, est officiellement dénommé jour de l'Anémone.
Anemone nemorosa
L'Anémone sylvie, Anémone des bois ou Sylvie (Anemone nemorosa ; du grec anemos : « vent » et du latin nemorosus : « des bois ») est une plante herbacée pérenne de la famille des renonculacées.
C'est une plante typique des sous-bois commune dans les zones tempérées et fraîches de l'hémisphère nord (holarctique).
A Anemone nemorosa é unha planta que florece ao inicio da primavera normalmente no sotobosque. Pertence ao xénero Anemone dentro da familia Ranunculaceae. Entre os seus nomes máis comúns temos anemone de bosque, flor do vento e cheiro de raposo.
A Anemone nemorosa é unha planta herbácea perenne que acada unha altura entre os 5 e 15 cm. A mediados do verán aínda que a planta non desenvolva o seu porte aéreo, vai estendendo baixo o terreo as súas raíces semellantes a rizomas. Os rizomas esténdense rapidamente, contribuíndo á súa expansión nas condicións favorables do bosque, o que permite que a planta tapice grandes extensións do chan. A flor ten un diámetro de 2 cm, con cinco a sete pétalos semellantes a segmentos, (en realidade tépalos) dunha intensa cor branca.
Na natureza, en estado silvestre, normalmente son brancas, pero poden ser rosadas, lilas ó azuis, e a miúdo teñen unha tinguidura máis escura no envés dos pétalos. Non teñen aroma e teñen pouco néctar debido a que non necesitan demasiado aos insectos para a súa reprodución.
Anemone nemorosa
As anemones de bosque poden chegar a formar grandes colonias en condicións favorables
Anemone ranunculoides, a anemone de bosque amarela
Anemone nemorosa en floración
A Anemone nemorosa é unha planta que florece ao inicio da primavera normalmente no sotobosque. Pertence ao xénero Anemone dentro da familia Ranunculaceae. Entre os seus nomes máis comúns temos anemone de bosque, flor do vento e cheiro de raposo.
Běły podlěsk (Anemone nemorosa) je rostlina ze swójby maslenkowych rostlinow (Ranunculaceae).
Běły podlěsk docpěwa wysokosć 30 cm. Wón kćěje wot měrca hač do meje. Kćenja su běłe abo róžojte.
Wón rosće w lisćowych a měšanych lěsach, kerčinach, chłódkojtych łukach, na wapnojtych, włóžnych pódach.
Běły podlěsk je we wulkich dźělach Europy rozšěrjeny.
Běły kwět
kwět
Běły podlěsk
Ilustracija
Jeli eksistuje w druhej rěči hižo bóle wuwity nastawk ze samsnej temu, potom přełožuj a dodawaj z njeho.
Jeli nastawk ma wjace hač jedyn njedostatk, wužiwaj prošu předłohu {{Předźěłuj}}. Nimo toho so awtomatisce kategorija Kategorija:Zarodk wo botanice doda.
Běły podlěsk (Anemone nemorosa) je rostlina ze swójby maslenkowych rostlinow (Ranunculaceae).
Anemonoides nemorosa (L.) Holub comunemente nota come anemone dei boschi, appartenente alla famiglia delle Ranunculaceae, è una piccola pianta (non più alta di 30 cm) erbacea e perenne, in generale priva di peli (glabra) a fusto unifloro ed eretto[1].
È tra le prime fioriture della Primavera (o fine Inverno) dei nostri prati. Spesso nasce nel tardo Inverno per cui entra in fioritura nelle prime giornate tiepide appena la neve scompare evitando così che le prime foglie degli alberi oscurino eccessivamente il suolo. Al calare del giorno o quando inizia la pioggia l'Anemone inclina i suoi fiori verso terra, mentre i petali esterni si avvicinano a forma di cupola per proteggere gli stami e i pistilli preziosi per la propagazione della specie.
Il nome del genere a cui appartiene questo fiore (anemonoides) segue per la prima parte l'etimologia del genere Anemone: questo nome è attribuito a Teofrasto significa fiore del vento per le fragili corolle variamente colorate che si agitano al minimo spirare del vento. Infatti in greco anemos = vento. È Ateneo che c'informa inoltre che Teofrasto conosceva tre diverse specie di Anemoni (il montano che fiorisce alla fine della Primavera, il pratese che fiorisce in Estate e il sativo i cui fiori si trovano dalla fine dell'Inverno a tutta la Primavera). Altre citazioni antiche di questo fiore abbiamo da Cratino (che menziona soprattutto la specie sativa); da Dioscoride (che ricorda due specie: silvestre e ortense); e anche Plinio (che usa il nome Anemone sativo). Altri testi (per spiegare l'origine del nome del genere) menzionano la parola latina anima = soffio vitale, per la breve vita dei suoi fiori. Altri ancora fanno derivare il nome del genere dal fiume Anemo che scorre presso Ravenna, dove si dice che per la prima volta gli antichi avrebbero scoperto questo fiore. Ma ci sono anche interpretazioni mitologiche: per i greci Anemone era la sposa di Zefiro (vento caldo dell'ovest che favoriva la nascita dei fiori e dei frutti). Il suffisso -oides significa letteralmente "a forma di", data la somiglianza tra le specie appartenenti a questi due generi.
L'epiteto specifico deriva invece dal latino nemus = del bosco con evidente riferimento al suo habitat boschivo.
La forma biologica del nostro fiore viene definita come geofita rizomatosa: si tratta quindi di una pianta il cui fusto sotterraneo ogni anno produce nuove radici e nuovi fusti secondari.
Da rizoma con moltissime radichette secondarie carnose e radicate molto profondamente nel substrato.
La parte ipogea consiste in un rizoma ad andamento orizzontale dal colore giallo-bruno. La parte epigea è eretta ma esile.
Le foglie basali o radicali (assenti al momento della fioritura) presentano un picciolo eretto e una lamina fogliare divisa profondamente in 3 lobi lanceolati.
Le foglie cauline si sviluppano in verticilli con un evidente picciolo (da 1 cm). Sono in numero di 2 o 3 e si trovano all'altezza del terzo apicale del fusto detto anche terzo superiore del fusto. La forma della foglia è tripartita con profondi segmenti, a loro volta 2-5 partiti e dentati in modo grossolano. Quest'ultimo tipo di foglia presenta dei peli chiari quasi argentei senza gemme ascellari.
Ogni fusto presenta un solo fiore ermafrodito largo da 2 a 5 cm. Il peduncolo (lungo 2 – 3 cm) del fiore è lievemente peloso. I sepali petaloidei del calice corollino normalmente in numero di 6 (ma possono arrivare fino a 8 - 12) sono bianchi, raramente rosati o blu-pallido e di forma ellittica. La parte inferiore del petalo presenta delle striature quasi violette. Le antere degli stami (molto numerosi) sono gialli. Per questo fiore si parla di poliandria primaria, ossia una struttura primitiva (dal punto di vista evolutivo) caratterizzata da numerosi stami in disposizione spiralata. Altrettanto numerosi sono i pistilli che poi si trasformano in frutti.
Impollinazione tramite api e mosche.
La fioritura va da febbraio a maggio.
I frutti sono acheni tomentosi numerosi e piccoli di forma subglobosa (quasi sferica), fittamente pelosi e lievemente rostrati (hanno un piccolo becco).
La pianta è originaria delle zone circumboreali: zone a clima freddo o temperato-freddo dell'Europa, Asia e Nordamerica. In Italia è comune nelle regioni settentrionali e centrali (pur preferendo le zone montane e submontane è presente anche nelle pianure alluvionali - cresce dal livello del mare fino a circa 1600 m), complessivamente è meno diffuso nel Mezzogiorno dove, in genere, la sua presenza è limitata ai rilievi appenninici e antiappenninici; è una specie che vegeta nei sottoboschi (faggete, querceti e latifoglie in genere) e nelle radure ombrose. Predilige terreni moderatamente umidi e freschi, da calcarei a neutri. Non è stata segnalata la presenza nelle isole.
Specie simili:
Per scopi medicinali (omeopatia) viene usata tutta la pianta e raccolta prima della fioritura. Contiene la protoanemonina (un alcaloide velenoso - irrita le mucose e la pelle) per cui una volta veniva usata solamente nelle malattie reumatiche e dolori articolari. Anticamente si usava anche come odontalgico con sciacqui (ma a causa della tossicità se n'è abbandonato l'uso).
Contiene anche saponine tossiche per cui è sconsigliato qualsiasi uso domestico, soprattutto alimentare anche perché amarissima. Oltre ad essere urticante per l'uomo è anche velenosa per il bestiame.
Anemonoides nemorosa (L.) Holub comunemente nota come anemone dei boschi, appartenente alla famiglia delle Ranunculaceae, è una piccola pianta (non più alta di 30 cm) erbacea e perenne, in generale priva di peli (glabra) a fusto unifloro ed eretto.
È tra le prime fioriture della Primavera (o fine Inverno) dei nostri prati. Spesso nasce nel tardo Inverno per cui entra in fioritura nelle prime giornate tiepide appena la neve scompare evitando così che le prime foglie degli alberi oscurino eccessivamente il suolo. Al calare del giorno o quando inizia la pioggia l'Anemone inclina i suoi fiori verso terra, mentre i petali esterni si avvicinano a forma di cupola per proteggere gli stami e i pistilli preziosi per la propagazione della specie.
Baltažiedė plukė (lot. Anemone nemorosa, angl. Windflower, vok. Buschwindröschen) – vėdryninių (Ranunculaceae) šeimos, plukių (Anemone) genties augalas.
Daugiametis (gyvena 5-8 metus), 6-30 cm aukščio žolinis augalas. Šakniastiebis ilgas (iki 30 cm), horizontalus rudas arba gelsvas. Stiebas stačias, plikas arba šiek tiek plaukuotas. Antroje vasaros pusėje stiebai ir lapai nuvysta, žiemoja šakniastiebis, kurio senoji dalis apmiršta, o auga naujos ataugos. Pamatinis lapas vienas (arba jo visai nebūna), ilgakotis, triskiautis, giliai suskaldytas. Stiebiniai: lapai trys, sudaro menturį, triskilčiai, vidurinė skiltis triskiautė, kraštinės dviskiautės, abipus negausiai plaukuoti. Iš stiebinių lapų menturio išauga žiedkotis, kurio viršūnėje yra žiedas. Apyžiedis paprastas. Žiedlapiai 6-12 - balti, išorinė pusė kartais švelniai rausva arba rausvai violetinė. Kuokelių daug, geltoni. Piestelių daug. Vaisiai - pailgi riešutėliai lenktais snapeliais, apaugę trumpais plaukeliais, su mėsingomis ataugėlėmis. Vaisius platina skruzdėlės.
Žydi balandžio - gegužės mėn., kol medžiai dar be lapų. Kartais žydi antrą kartą rugsėjo - spalio mėn. Auga lapuočių, spygliuočių ir mišriuose miškuose, krūmuose, parkuose, miškapievėse. Mėgsta vidutinio drėgnumo humusingus dirvožemius. Nuodingas.
Visose augalo dalyse yra saponinų, glikozido ranunkulino, askorbino rūgšties, mineralinių medžiagų.
Lietuvoje labai dažna. Rūšis paplitusi Vakarų Europoje. Augalas nuodingas. Darželiuose kaip dekoratyvinis augalas auginamos pilnavidurės formos.
Pavasarį žydintys augalai, Živilė Lazdauskaitė, Vilnius, Mokslas, 1985, 44 psl.
Baltažiedė plukė (lot. Anemone nemorosa, angl. Windflower, vok. Buschwindröschen) – vėdryninių (Ranunculaceae) šeimos, plukių (Anemone) genties augalas.
Daugiametis (gyvena 5-8 metus), 6-30 cm aukščio žolinis augalas. Šakniastiebis ilgas (iki 30 cm), horizontalus rudas arba gelsvas. Stiebas stačias, plikas arba šiek tiek plaukuotas. Antroje vasaros pusėje stiebai ir lapai nuvysta, žiemoja šakniastiebis, kurio senoji dalis apmiršta, o auga naujos ataugos. Pamatinis lapas vienas (arba jo visai nebūna), ilgakotis, triskiautis, giliai suskaldytas. Stiebiniai: lapai trys, sudaro menturį, triskilčiai, vidurinė skiltis triskiautė, kraštinės dviskiautės, abipus negausiai plaukuoti. Iš stiebinių lapų menturio išauga žiedkotis, kurio viršūnėje yra žiedas. Apyžiedis paprastas. Žiedlapiai 6-12 - balti, išorinė pusė kartais švelniai rausva arba rausvai violetinė. Kuokelių daug, geltoni. Piestelių daug. Vaisiai - pailgi riešutėliai lenktais snapeliais, apaugę trumpais plaukeliais, su mėsingomis ataugėlėmis. Vaisius platina skruzdėlės.
Žydi balandžio - gegužės mėn., kol medžiai dar be lapų. Kartais žydi antrą kartą rugsėjo - spalio mėn. Auga lapuočių, spygliuočių ir mišriuose miškuose, krūmuose, parkuose, miškapievėse. Mėgsta vidutinio drėgnumo humusingus dirvožemius. Nuodingas.
Visose augalo dalyse yra saponinų, glikozido ranunkulino, askorbino rūgšties, mineralinių medžiagų.
Lietuvoje labai dažna. Rūšis paplitusi Vakarų Europoje. Augalas nuodingas. Darželiuose kaip dekoratyvinis augalas auginamos pilnavidurės formos.
Baltais vizbulis (latīņu: anemone nemorosa; angļu: wood anemone, krievu: белая ветреница) ir daudzgadīgs gundegu dzimtas lakstaugs.
Augums neliels 10 — 20 cm. Saknenis ložņājošs. Sakneņa krāsa no iedzeltena līdz tumši brūnam. Stublājs stāvs, parasti kails vai klāts ar sīkiem matiņiem. Apakšējā lapa ir vai nu staraini šķelta, vai tās nav vispār. Augšējās lapas ir trīs, uz 1-2 cm gariem kātiem, sakārtotas mieturī, stublāja augšdaļā. Parasti ir viens balts zieds stublāja augšdaļā. Zieda lielums 1 — 2 cm. Zied pavasarī pirms lapkoku saplaukšanas (no aprīļa līdz jūnijam).
Latvijā ir izplatīts visā teritorijā. Aug mežos, skrajos krūmājos un gravu nogāzēs. Izmanto arī kā dekoratīvu augu apstādījumos. Augs ir indīgs. Satur anemonolu, kuram sadaloties rodas anemonīns.
Vikikrātuvē par šo tēmu ir pieejami multivides faili. Skatīt: Anemone nemorosaDe bosanemoon (Anemone nemorosa) is een lage vaste plant uit de ranonkelfamilie (Ranunculaceae).[1] Het is een geofyt met een wortelstok.
De bosanemoon groeit meestal in grote groepen. De planten hebben drie hoogtebladeren op de bloemstengels met witte bloemen en worden 10-25 cm hoog.
De bosanemoon heeft een wortelstok, die dicht onder het grondoppervlak loopt en witte knoppen heeft. Op de wortelstok staan de bladeren.
De bloemen van de bosanemoon zijn tweeslachtig. De bloeistengels dragen meestal maar één bloem, zelden zijn het er twee. De halfknikkende tot rechtopstaande bloemen zijn wit, vaak iets roze of paars aan de onderkant en 2-4 cm groot. Meestal hebben de bloemen zes tot acht kale bloemdekbladen, soms tot twaalf. De omwindselbladen hebben een 1-2 cm lange steel en zijn 2-4 cm lang. De bloempjes hebben een groot aantal meeldraden met gele helmknoppen en een groot aantal stampers.[2]
De vrucht van de bosanemoon is een eenzadige dopvrucht of nootje.
De zaden die een mierenbroodje hebben, worden door mieren verspreid. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). De kiemplant heeft twee kiemblaadjes.
De drie stengelbladen zijn hoogtebladen, zijn gesteeld en bijna tot de voet gedeeld in drie of vijf langwerpig-eironde grof gezaagde slippen. De echte bladeren, de wortelbladeren komen meestal pas na de bloei tevoorschijn en zijn bij de top behaard.
De bosanemoon bloeit van maart tot en met mei.
De bosanemoon groeit vaak op lemige, kleiige of sterk humeuze bosbodems met in het winterhalfjaar hoge grondwaterstanden. De overblijvende plant met ondiepe wortelstokken groeit vooral in loofbos, maar wordt ook wel gevonden in houtwallen, bermen, kanaaloevers, slootkanten, langs beken en soms in hooilanden.
De bosanemoon komt voor in grote delen van West- en Midden-Europa.
In Nederland is de bosanemoon vrij algemeen in de duinen, in Zuid-Limburg en op de hogere zandgronden en zeldzaam in de kleigebieden; de plant ontbreekt van oudsher als natuurlijke soort in het laagveen. In laag Nederland betreft een belangrijk deel van de vindplaatsen stinzenmilieus waar de soort ooit is uitgeplant.[3] Dat geldt ook voor alle vindplaatsen in Flevoland. Spontane vestiging is tot nu toe niet opgetreden. Klonen kunnen zich zijdelings met 1 m per jaar uitbreiden, maar zaadvorming en verspreiding is zeldzaam. De bosanemoon op haar natuurlijke groeiplaatsen is een indicator voor oud bos; het kan hier samen groeien met andere indicatoren als schedegeelster (Gagea spathacea), ruige veldbies (Luzula pilosa) en heelkruid (Sanicula europaea). Waar de bosanemoon in houtwallen groeit, gaat het om oude wallen. Waar de plant buiten het bos groeit, gaat het vaak om locaties waar vroeger bos stond of houtwallen lagen.
Voor België wordt de soort voor boven de 300 m in graslanden opgegeven.
De bosanemoon is een kensoort voor de klasse van de eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond.
Rond 1912 werden groeiplaatsen van de bosanemoon bedreigd doordat het publiek de plantjes massaal plukte. D.J. van der Ven voerde hiertegen (en tegen het plukken van andere plantensoorten) actie in De Levende Natuur.[4]
De plant wordt vaak als sierplant toegepast, waarbij er verschillende cultivars zijn. De planten met gevulde bloemen zijn daar een voorbeeld van.
De plant kan geïnfecteerd worden door de anemonenbekerzwam.
Niet gevuld bloemig
Bosanemonen in het Florence Nightingalepark in den Haag
Bosanemonen in het Hallerbos
Uitgebloeide bloem met vruchten
Gesnavelde droge vruchten
Voetnoten
Literatuur
Externe links
Nederlandstalige Wikisource.De bosanemoon (Anemone nemorosa) is een lage vaste plant uit de ranonkelfamilie (Ranunculaceae). Het is een geofyt met een wortelstok.
Kvitveis, kvitsymre eller geitsymre (Anemone nemorosa) er ei fleirårig urt i soleiefamilien. Dei kvite blomane hennar pregar skogbotnen kvar vår, i Noreg i april-mai. Kvitveis er giftig. Symrenamnet speglar attende på at planta har vore eit merke for når geitene kunne sleppast ut på beite. Når geitsymra blomstra var sumarsesongen i gang for geitene, og seinare, når kusymra blomstra, kunne kyrne starte sin sumarsesong ute på beite.
Planten vert 7-20 cm høg og dannar store bestandar. Han er spesielt tilpassa livet i lauvskogar. Dei kvite blomane spring ut før blada på trea, og blir slik dei første til å utnytta næringsstoff som er blitt frigjorte i løpet av vinteren. Når lauvet spring visnar kvitveisen, og jordstenglane tek vare på næringa til neste år.
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Kvitveis Kvitveis, kvitsymre eller geitsymre (Anemone nemorosa) er ei fleirårig urt i soleiefamilien. Dei kvite blomane hennar pregar skogbotnen kvar vår, i Noreg i april-mai. Kvitveis er giftig. Symrenamnet speglar attende på at planta har vore eit merke for når geitene kunne sleppast ut på beite. Når geitsymra blomstra var sumarsesongen i gang for geitene, og seinare, når kusymra blomstra, kunne kyrne starte sin sumarsesong ute på beite.
Planten vert 7-20 cm høg og dannar store bestandar. Han er spesielt tilpassa livet i lauvskogar. Dei kvite blomane spring ut før blada på trea, og blir slik dei første til å utnytta næringsstoff som er blitt frigjorte i løpet av vinteren. Når lauvet spring visnar kvitveisen, og jordstenglane tek vare på næringa til neste år.
Hvitveis eller hvitsymre (Anemone nemorosa) (dansk: hvid anemone, svensk: vitsippa, sørsamisk: skarre-naestie) er en flerårig urt i soleiefamilien. Hvitveisen er vanligvis en av de plantene som blomstrer først om våren.
En utvokst hvitveis er 7-20 cm høy, og vokser opp fra en horisontal jordstengel. Midt på stengelen kommer tre grønne, trekoblede blader som er 3-6 cm lange. Hvitveis har normalt kun en blomst per skudd. Blomsten har ofte fra 6-8 blomsterblader, men flere og færre er ikke uvanlig. Blomsterbladene er hvite innvendig og svakt rosa til lilla utvendig. Ulike sjatteringer av rosa er heller ikke uvanlig innvendig slik at blomsten framstår som rosa. Fargeendring mot rosa er også vanlig mot slutten av enkeltblomstens liv. Hele blomsten er 2-4 cm i diameter. Hvitveis blomstrer fra april til juni.
Plantene sprer seg med horisontale jordstengler slik at den raskt kan danne store bestander, og på marken kan du se store tepper av hvitveis. Den forbereder seg så tidlig som på høsten til blomstringen neste vår, og på vinteren under snøen bruker den smeltevannet og lyset slik at den kan springe ut i blomst lenge før trærne får blader.
Arten finnes over nesten hele Europa, unntatt lengst nord og sør. I Norge er den svært vanlig til et stykke opp i Nordland, mens den er sjelden lenger nord. Planta er heller ikke vanlig på øvre Østlandet og i indre fjordstrøk på Vestlandet. Hvitveis vokser ofte på moldjord i både løv- og barskoger, på enger, i kratt og en del andre steder.
Hvitveis er giftig. Plantesaften kan gi blemmer og sår.
Hvitveisblomsten
Hvitveis
Store bestander
En eng av hvitveis
Nærbilde
Anemone nemorosa
Rosa hvitveis
Fiolett hvitveis
Veldig store eksemplarer i Vestmarka ved Larvik.
Hvitveis eller hvitsymre (Anemone nemorosa) (dansk: hvid anemone, svensk: vitsippa, sørsamisk: skarre-naestie) er en flerårig urt i soleiefamilien. Hvitveisen er vanligvis en av de plantene som blomstrer først om våren.
Multimedia w Wikimedia Commons Zawilec gajowy (Anemone nemorosa L.) – gatunek byliny należący do rodziny jaskrowatych. Geofit, który masowo zakwitając podczas przedwiośnia ozdabia lasy liściaste i mieszane w niemal całej Europie. Jest rośliną trującą. W przeszłości był wykorzystywany w medycynie ludowej i weterynaryjnej. Jest bardzo zmienny, przy czym wyróżniane spoza Europy podgatunki o zasięgach obejmujących Daleki Wschód i Amerykę Północną, traktowane bywają też jako odrębne gatunki. W uprawie znajdują się odmiany o kwiatach większych i inaczej zabarwionych niż u białokwiatowej formy typowej, a także odmiany o kwiatach pełnych. Ze względu na bardzo wolne tempo rozprzestrzeniania się uważany jest za roślinę wskaźnikową dawnych lasów.
Występuje w Europie północnej i środkowej sięgając na wschodzie Rosji i zachodniej części Ukrainy, na południu granica zasięgu biegnie od Stambułu, przez północną Grecję i Włochy do północnej Hiszpanii[2]. Poza granicami naturalnego zasięgu gatunek został zawleczony na Islandię, występuje jako zdziczały w Stanach Zjednoczonych i w Nowej Zelandii[3].
Informacje o zasięgu obejmującym także wschodnią część Azji i Amerykę Północną[4] dotyczą szerokiego ujęcia gatunku, obecnie rzadko obecnego w literaturze taksonomicznej (taksony występujące w tamtych obszarach opisywane są jako odrębne, drobne gatunki[2]).
W Polsce rośnie pospolicie na całym niżu, w górach sięga pod regiel górny (w Tatrach rośnie po 1520 m n.p.m., a na Babiej Górze sięga do 1350 m n.p.m.)[5]. Rzadziej notowany jest jedynie w rejonie Kujaw, na północnym Mazowszu, lokalnie na Mazurach[6].
Zawilec gajowy rozprzestrzenia się wegetatywnie za pomocą kłączy oraz przez nasiona, przy czym dawniejsze źródła wskazywały na większe znaczenie tego pierwszego sposobu[9], nowsze tłumaczą zróżnicowanie genetyczne w obrębie populacji regularnym zasilaniem jej roślinami wyrastającymi w wyniku rozmnażania generatywnego[4].
Podczas rozmnażania wegetatywnego nowe rośliny powstają z pąków na kłączach, początkowo jako odgałęzienia (ramety), które usamodzielniają się w miarę obumierania starych kłączy. Poszczególne fragmenty kłącza żyją najczęściej przez 3–4 lata, maksymalnie osiągając wiek siedmiu lat. Ponieważ wciąż rosnące najmłodsze fragmenty rośliny nie wykazują objawów starzenia się, genety zawilców mogą żyć bardzo długo, prawdopodobnie setki lat. Kłącze rośnie sympodialnie w tempie ok. 2,5 cm rocznie. Pęd kwiatostanowy powstaje corocznie z pąka szczytowego, podczas gdy dalszy wzrost kłącza i odgałęzień następuje z pąków bocznych[10]. Wyrastające z kłącza organy nadziemne pojawiają się na powierzchni w lutym. By nie uszkodzić delikatnej blaszki liściowej, liście odziomkowe mają podczas wzrostu pod ziemią zgięty ogonek liściowy tak, że przeciskają się przez grunt za pomocą sztywnego kolanka[7]. Kwiaty rozwijają się od marca do kwietnia, czasem do początków maja i dlatego roślina uznawana jest za jeden ze zwiastunów przedwiośnia[7]. W Europie Środkowej kwiaty zapylane są głównie przez bzygowate (80% odwiedzin kwiatów), następnie przez pszczoły (11%) i trzmiele (6%)[11]. Owoce dojrzewają w maju i czerwcu[12], po czym rozprzestrzeniane są barochorycznie, choć podejrzewa się pewne znaczenie myrmekochorii z powodu istnienia ciałek mrówczych[4]. Latem po pędzie kwiatonośnym nie pozostaje już zwykle ślad. W dojrzałych nasionach zarodek nie jest w pełni wykształcony i jego rozwój następuje już poza rośliną macierzystą. Warunkiem skiełkowania jest odpowiednie uwodnienie nasienia i działanie na nie odpowiedniej, niskiej temperatury[13]. Nasiona kiełkują w efekcie dopiero jesienią[14] lub wiosną[15]. Siewka, początkowo tylko w formie bulwiastego kłącza rozwija się w obrębie owocni. W pierwszym roku rozwoju powstaje tylko jeden, trójłatkowy liść nadziemny. Mija kilka lat zanim młoda roślina zakwitnie[15].
Liczba chromosomów wynosi zwykle 2n=30[16], choć podawana jest też w szerokich granicach 2n=28–32, 37, 42, 45, 46[17]. Mimo dużego znaczenia rozmnażania wegetatywnego, w obrębie populacji występują osobniki zróżnicowane genetycznie. Zróżnicowanie to jest znacznie wyższe w porównaniu do populacji innych gatunków rozprzestrzeniających się wegetatywnie[4]. Wynika to stąd, że rozrastające się promieniście genety zawilca tworzą dziurę wewnątrz rozszerzającego się z każdym rokiem pierścienia pędów kwitnących. W luki takie wnikają inne osobniki i w efekcie powstaje kobierzec zawilców stanowiący mieszaninę klonów[10]. Stwierdzono także znaczne zróżnicowanie genetyczne między poszczególnymi populacjami zawilca gajowego, będące wynikiem bardzo ograniczonego przepływu genów między nimi[4].
Jest to roślina trująca. Podobnie jak wszystkie gatunki z rodziny jaskrowatych zawiera we wszystkich organach trującą ranunkulinę, przy czym najwięcej jest jej w kłączach[18]. Glikozyd ten łatwo się rozkłada na glukozę i toksyczną protoanemoninę pod wpływem enzymu ranunkulazy podczas suszenia lub przy zniszczeniu tkanek (np. przy zrywaniu, rozcieraniu lub żuciu rośliny). Protoanemonina to lakton o gorzkim i piekącym smaku i ostrym zapachu. Wykazuje bardzo silne działanie drażniące błony śluzowe i skórę. W wyniku kontaktu z rozgniecioną rośliną lub z jej sokiem na skórze pojawia się zaczerwienienie i obrzęk, piekący ból i pęcherze. Dłuższy kontakt prowadzi do rozpadu tkanki[19]. Niebezpieczne może być potarcie oczu lub ust nieumytą dłonią po zrywaniu kwiatów, zwłaszcza w przypadku dzieci – powstać mogą dokuczliwe stany zapalne[20]. Zatrucia w wyniku spożycia są bardzo rzadkie z powodu piekącego smaku tych roślin. W przypadku spożycia następuje zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, żołądka i jelit, krwawa biegunka, omdlenia, czasem drgawki, w końcu niewydolność krążeniowa, oddechowa i zapalenie nerek z krwiomoczem i białkomoczem. W wyniku zatrucia może nastąpić nieodwracalne uszkodzenie nerek. W przypadku spożycia roślin konieczne jest płukanie żołądka, nie wolno prowokować wymiotów, podawać należy duże ilości płynów[19]. Po wysuszeniu roślina w znacznym stopniu traci właściwości toksyczne[21].
W miejscach masowego występowania zawilca gajowego na łąkach nie powinno się wypasać bydła, ponieważ ulega zatruciu z objawami podobnymi jak wyżej opisano[20].
Gatunek bardzo zmienny, co wynika zarówno z plastyczności fenotypowej, jak i wysokiego znaczenia (zwłaszcza jak na roślinę klonalną) rozmnażania generatywnego[10].
Izolowane populacje na północnej granicy zasięgu, występujące na Półwyspie Kolskim, są morfologicznie zbliżone do zawilca ałtajskiego Anemone altaica Fischer ex C.A. Meyer – mają 9–12 listków okwiatu. Podobieństwo obu tych gatunków jest przyczyną uznawania ich za taksony siostrzane, czasem zawilec ałtajski uznawany był zresztą za podgatunek zawilca gajowego[17]. W tej randze systematycznej opisany został jako Anemone nemorosa Linnaeus subsp. altaica (Fischer ex C. A. Meyer) Korshinsky. Nazwa ta uznawana jest obecnie za synonim dla A. altaica[17][22].
Jako podgatunek zawilca gajowego podawany bywał też zawilec amurski Anemone amurensis (Korshinsky) Komarov, opisywany w tej randze jako A. nemorosa Linnaeus subsp. amurensis Korshinsky, Trudy Imp. S.-Peterburgsk. Bot. Sada 12: 292. 1892[23].
Opisywane dawniej odmiany botaniczne mają obecnie niepewny status taksonomiczny, ewentualnie stanowią kultywary lub odrębne gatunki. W Wielkiej Brytanii opisano np. w 1916 roku dwie odmiany Anemone nemorosa var. robusta i A. nemorosa var. apetala. Rośliny pierwszej z odmian mają organy wegetatywne o większych rozmiarach i jaśniejszej barwie aniżeli forma typowa. Poza tym listki okwiatu są najszersze w górnej, zaokrąglonej części. Druga z odmian ma kwiaty drobne ze zredukowanymi listkami okwiatu o barwie purpurowo-zielonej[24]. Odrębnym gatunkiem jest np. A. nemorosa L. var. quinquefolia (L.) Pursh uznawany dziś za A. quinquefolia var. quinquefolia L.[25] Także wspomniany wyżej zawilec amurski opisany został jako odmiana zawilca gajowego (A. nemorosa var. fissa Ulbrich)[22].
Odmiana pełnokwiatowa 'Vestal'
Odmiana pełnokwiatowa 'Alba Plena'
Zawilec lipski – mieszaniec zawilca gajowego i żółtego
Znanych jest szereg wyselekcjonowanych odmian uprawnych[20][26]:
Zawilec gajowy tworzy płonnego mieszańca z zawilcem żółtym, spotykanego w miejscach występowania obu gatunków rodzicielskich[17] – zawilca lipskiego[27] Anemone ×lipsiensis G. Beck (syn. A. ×seemenii E.A. Calmus)[16]. Mieszaniec różni się od gatunków rodzicielskich pośrednią, jasnożółtą barwą kwiatów i krótkim ogonkiem liści podkwiatostanowych.
Zawilec gajowy należy w obrębie rodzaju Anemone do grupy Nemorosa, do której obok najbliżej spokrewnionych, drobnych gatunków północnoazjatyckich i północnoamerykańskich, należy także zawilec żółty. Badania filogenetyczne oparte na analizie genomu chloroplastowego wykazały, że najbliżej spokrewnioną grupą zawilców jest sekcja Blanda z obszaru śródziemnomorskiego (obejmująca Anemone blanda i A. caucasica), następnie grupa Coronaria (z A. coronaria, A. palmata, A. pavonina). Sekcja Nemorosa wraz z Blanda łączone bywają w podrodzaj Anemone subgen. Anemonanthea. Zawilec gajowy wraz z wymienionymi wyżej grupami jest bliżej spokrewniony z roślinami z rodzaju sasanka Pulsatilla, niż z kilkoma odległymi pod względem pokrewieństwa sekcjami zawilców, do których należy m.in. zawilec narcyzowaty. Ponieważ analizy filogenetyczne ujawniły parafiletyczny charakter rodzaju zawilec, padły dwie propozycje zmian w nomenklaturze odzwierciedlające prawidłowo relacje pokrewieństwa. W jednej proponuje się uznanie całego podplemienia Anemoninae (poza zawilcem należą tu rodzaje: przylaszczka, sasanka i Knowltonia) za rodzaj Anemone s.l. – w takim przypadku nazwa naukowa zawilca gajowego nie uległaby zmianie. Inna propozycja rozbija rodzaj Anemone na szereg drobnych, monofiletycznych rodzajów. W takim rozwiązaniu taksonomicznym zawilec gajowy wraz z grupami Nemorosa i Blanda włączany jest do rodzaju Anemonoides Mill.[28] jako Anemonoides nemorosa (L.) Holub 1973, Folia Geobot. Phytotax. (Praha), 8 (2) : 166[29].
Gatunek znany jest lub był pod wieloma nazwami dawnymi lub ludowymi, choć w niektórych przypadkach są to określenia zbiorowe dotyczące różnych gatunków z rodzaju zawilec. Taki charakter mają określenia "dzbanuszki wiosenne", "koperek", "róża wiatrowa", "wietrznica", "wietrznik", "zawiłek", "zajęczy maczek" (nazwa użyta przez Marcina z Urzędowa). Wobec gatunku stosowano określenia: "koziadrzyść", "niestrętek" (często), "przylaszczka", "raść", "sasanka gajowa", "sasanka niestrętek", "zawilec niestrętek", "zawilec biały"[30].
Naukowa nazwa rodzajowa (Anemone) pochodzi od określenia odnoszącego się do zawilca gajowego pojawiającego się w antycznych pismach Teofrasta i Pliniusza Starszego. Nazwa ta wywodzi się z greckiego słowa anemos oznaczającego wiatr. Geneza nazwy nawiązuje prawdopodobnie do łatwości z jaką kwiaty gubią płatki na wietrze lub dawnego przekonania, że rośliny kwitną tylko na wietrze. Niektórzy dopatrują się zapożyczenia tej nazwy z języka hebrajskiego, gdzie pojawia się określenie nit'e na'amanim – "rośliny przyjemności"[31]. Określenie gatunkowe nemorosa wzięte zostało z łacińskiego określenia nemus oznaczającego gaj, las (stąd nemorosa oznacza rosnący w lesie)[32].
Geofit. Pospolicie występuje w lasach liściastych, mniej licznie w mieszanych i iglastych oraz w zaroślach. Poza lasami spotykany jest także na łąkach i pastwiskach, w takich miejscach częściej na obszarach górskich, w sąsiedztwie lasów lub w miejscach zacienionych[33]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla lasów liściastych Cl. Querco-Fagetea[34]. Na stanowiskach rośnie zwykle masowo[35][36].
Zawilec gajowy występuje na glebach świeżych, żyznych, o odczynie obojętnym lub słabo kwaśnym[37]. Dobrze rośnie w miejscach półcienistych i zacienionych[20]. Należy do skiofitów o zapotrzebowaniu na światło wynoszącym 40–20%[7]. Jest gatunkiem charakterystycznym dla siedlisk lasu mieszanego świeżego (LMśw) i boru mieszanego świeżego (BMśw)[38]. Obecność zawilca gajowego wskazuje na szybki proces próchnicowania (rozkładu substancji organicznych). Gatunek ten preferuje siedliska świeżo-wilgotne, ale rośnie też w miejscach wilgotnych i podmokłych, z wyjątkiem miejsc z wodą stagnującą[39]. Obfitująca w opady jesień i zima oraz wysoka wilgotność powietrza w okresie rozwoju kwiatów wpływają jednak negatywnie na intensywność kwitnienia zawilca gajowego wiosną (nie ograniczając wzrostu wegetatywnego roślin)[40].
Krótkotrwałe, lecz intensywne kwitnienie zawilców gajowych kształtuje aspekt wiosenny lasów, w których rośliny te zwykle masowo występują[41].
Jako gatunek cieniolubny i wolno rozprzestrzeniający się bywa traktowany jako roślina wskaźnikowa dawnych lasów, tj. kompleksów leśnych zachowanych na przestrzeni wieków[42].
Gatunek nie podlega ochronie gatunkowej i nie jest wymieniany na listach roślin zagrożonych. W Polsce w ostatnich dziesięcioleciach nie wykazuje zmian dynamicznych[43]. Według niektórych źródeł należy jednak do roślin silnie trzebionych w okolicach dużych miast[44]. Znany jest negatywny wpływ ruchu rekreacyjnego w lasach na populacje zawilca. W miejscach wydeptywanych następuje zmniejszenie zdolności do reprodukcji seksualnej (nasiona nie dojrzewają i nie kiełkują), także rozrastanie się wegetatywne roślin jest słabsze[45]. Zawilec gajowy wyginął w silnie zanieczyszczonych lasach Zagłębia Ruhry i niepowodzeniem zakończyły się tam próby jego reintrodukcji[46].
Zawilce zanikają w lasach, gdzie m.in. na skutek nadmiernego zmniejszenia zwarcia drzewostanu rozwija się masowo kobierzec jeżyn. Szkodzi im wypas, choć i w tym wypadku największym problemem jest deptanie roślin. Nawet jednorazowy wypas na stanowisku zawilców powoduje spadek biomasy roślin w roku kolejnym o 25–30%[47].
Zawilec gajowy był znany jako roślina trująca i lecznicza w starożytności. Pisali o nim np. Pedanios Dioskurydes, Hipokrates, Columella. W okresie renesansu wymieniony przez Matthiolego[48]. W 1775 George Motherby przyznawał, że roślina jest znacznie bardziej popularna w ogrodnictwie niż w zastosowaniach medycznych[49]. W lecznictwie ludowym ze świeżego ziela wytwarzano rozgrzewającą "kamforę zawilcową"[48]. W dawnych publikacjach podkreślano możliwość zewnętrznego stosowania ziela i ryzyko związane z zażywaniem leków doustnych[18]. Świeże ziele pozyskane ze stanowisk naturalnych stosowane było także w homeopatii[36][18]. Mimo, że w suszonym zielu następuje szybki rozkład ranunkuliny, według niektórych źródeł jeszcze około połowy XX wieku stosowane było w weterynarii[50]. Potencjalne walory lecznicze ziela, zarówno suszonego jak i świeżego, nie są znane współczesnej medycynie i jest to wynikiem nie tyle bezużyteczności tej rośliny, co braku badań nad jej substancjami czynnymi[18].
Zawilce stanowią charakterystyczną, wiosenną ozdobę lasów. Nie nadają się do zrywania w formie małych bukietów z powodu niewielkiej trwałości, wynoszącej tylko 2 dni. Mogą być uprawiane w parkach i ogrodach. Dają szczególny efekt rosnąc w dużych płatach jako roślina dywanowa, na tych samych stanowiskach z paprociami. Wiosną ozdobą są zawilce, a w ciągu lata ich miejsce zajmują liście paproci. Zawilce dobrze znoszą koszenie i grabienie[20], mogą jednak jako rośliny dość żarłoczne ograniczać rozwój innych gatunków, szczególnie z rodziny bobowatych[12].
Mimo trujących właściwości zawilce gajowe są rośliną pokarmową dla jeleniowatych, w tym np. jelenia szlachetnego[52], sarny[53] oraz introdukowanego do Europy mundżaka chińskiego[54]. W przypadku sarny zawilec gajowy w trzeciej dekadzie kwietnia stanowi nawet 70% pokarmu. Możliwość spożywania takich ilości ziela zawierającego trującą ranunkulinę tłumaczona jest przemiennym żerowaniem (zwierzęta nie zjadają jednorazowo dużych ilości jednego gatunku) oraz obecnością w przewodzie pokarmowym tych zwierząt mikroorganizmów neutralizujących substancje toksyczne[53].
Rośliny atakowane są przez szereg gatunków grzybów powodujących deformacje organów, osłabiających wzrost i kwitnienie. W miejscach nasłonecznionych – na łąkach i w lasach mieszanych, zawilce porażane są przez Tranzschelia anemones[55] i w efekcie często w ogóle nie kwitną[56]. Innym patogenem jest grzyb Ochropsora ariae, który na obu stronach liści zawilców formuje pyknidia i ecja (otwarte skupiska ecjospor). Drugim żywicielem tego gatunku, na którym formowane są uredinia jest zwykle jarząb pospolity Sorbus aucuparia, ale też inne gatunki drzew i krzewów różowatych z rodzajów: świdośliwa, parzydło, grusza, jarząb, jabłoń i śliwa[55][57]. Zawilce chorują także na choroby grzybowe z powodu mączniaka Peronospora ficariae, skoczkowca Synchytrium anemones, wroślikowca Plasmopara pygmaea, przedstawiciela Urocystales – Urocystis anemones, Mycosphaerellales – Septoria anemones[58] oraz grzybów niedoskonałych – Discosia artocreas[59]. Na organach podziemnych zawilców pasożytuje sklerotka bulwiasta Dumontinia tuberosa – przedstawiciel tocznikowców[58].
Liście zawilców są minowane przez larwy muchówek z gatunków Phytomyza anemones i Ph. hendeli, na organach podziemnych żerują larwy chrząszczy z gatunków Leiosoma deflexum i L. oblongulum[58].
Włodzimierz Scisłowski poświęcił zawilcowi jeden ze swoich utworów z serii Ładne ziółka[60]. Naukowa nazwa zawilca gajowego stanowi tytuł wiersza Zofii Nałkowskiej[61] (fragment):
Jakże dziękuję panu za te białe kwiaty,
Rwane w majowy świt
Między pocałunkami...
Zawilec gajowy jest symbolem szwedzkiej Chrześcijańskiej Demokracji[62] oraz Ogrodu Botanicznego w Göteborgu[63]. Dawniej jego symbolika była ponoć bardziej złowroga, choć niepewne, wręcz nieprawdopodobne jest identyfikowanie z tym gatunkiem przypisywanej mu symboliki śmierci i choroby w starożytnej kulturze egipskiej i chińskiej[64][24], ponieważ obszary rozwoju tych cywilizacji znajdują się poza zasięgiem gatunku, może więc chodzić o podobną roślinę. Starożytni Rzymianie zbierali pierwsze kwitnące okazy zawilców, traktując je jako talizman chroniący przed wszelkimi chorobami[24]. Z genezą nazwy antycznej (adoptowanej jako nazwa rodzajowa – Anemone) wiązana jest symbolika nietrwałości (płatki kwiatu są nietrwałe, łatwo porywa je wiatr)[32].
Zawilec gajowy (Anemone nemorosa L.) – gatunek byliny należący do rodziny jaskrowatych. Geofit, który masowo zakwitając podczas przedwiośnia ozdabia lasy liściaste i mieszane w niemal całej Europie. Jest rośliną trującą. W przeszłości był wykorzystywany w medycynie ludowej i weterynaryjnej. Jest bardzo zmienny, przy czym wyróżniane spoza Europy podgatunki o zasięgach obejmujących Daleki Wschód i Amerykę Północną, traktowane bywają też jako odrębne gatunki. W uprawie znajdują się odmiany o kwiatach większych i inaczej zabarwionych niż u białokwiatowej formy typowej, a także odmiany o kwiatach pełnych. Ze względu na bardzo wolne tempo rozprzestrzeniania się uważany jest za roślinę wskaźnikową dawnych lasów.
Anemone nemorosa, comummente conhecida como anémona-dos-bosques[1] (não confundir com a Anemone trifolia que com ela partilha este nome), é uma espécie de planta com flor pertencente à família Ranunculaceae, enquadrando-se no tipo fisionómico dos geófitos.[2]
A autoridade científica da espécie é L., tendo sido publicada em Species Plantarum 1: 541. 1753.
Trata-se de uma espécie presente no território português, nomeadamente em Portugal Continental.
Em termos de naturalidade é nativa da região atrás indicada.
Não se encontra protegida por legislação da Comunidade Europeia.
Encontra-se categorizada como uma espécie vulnerável, de acordo com o IUCN, em Portugal Continental.[2]
Esta espécie privilegia os espaços húmidos e sombrios, sejam eles em zonas de floresta, de montanha ou campos.[2]
Anemone nemorosa, comummente conhecida como anémona-dos-bosques (não confundir com a Anemone trifolia que com ela partilha este nome), é uma espécie de planta com flor pertencente à família Ranunculaceae, enquadrando-se no tipo fisionómico dos geófitos.
A autoridade científica da espécie é L., tendo sido publicada em Species Plantarum 1: 541. 1753.
Păștiță, denumirea binomială, Anemone nemorosa, este unul din numele alternative populare românești ale acestei plante. Alte denumiri românești populare includ (dar nu se reduc la): floarea-paștelui, găinușe (doar plural), oiță, păscuță, turculeț, floarea-oștilor, floarea-păsărilor, floarea-vântului și pâinea-paștelui.
Anemonoides nemorosa (L.) Holub
Podlesna vetrnica (znanstveno ime Anemone nemorosa) je trajnica, ki raste v redkih gozdovih, na gozdnih obronkih in na planinskih travnikih. Svoje domače in znanstveno ime so dobile iz gr. anemos = veter[1] in iz lat. nemurum = raste po gozdovih.
Tako kot večina zlatičevk imajo tudi podlesne vetrnice deljene liste in cvetove z nadraslo plodnico ter velikim številom prašnikov. Cvetovi so zvezdasti in brez cvetne čaše, bele barve z rumenimi prašnicami. Steblo nosi en cvet. Ko cvetijo so brez pritličnih listov, pod cvetom pa imajo v navideznem vretencu nameščene 3 dolgopecljate sestavljene in pravim listom podobne ovršne liste, ki so podobni stebelnim listom. Robovi listov so narezljani. Pod zemljo, blizu površine prsi, ima vodoravno koreniko z nadomestnimi koreninami.
Je strupena rastlina, ki je razširjena po vsej Sloveniji.
Rastišče v gozdu
Cvet
Podlesna vetrnica (znanstveno ime Anemone nemorosa) je trajnica, ki raste v redkih gozdovih, na gozdnih obronkih in na planinskih travnikih. Svoje domače in znanstveno ime so dobile iz gr. anemos = veter in iz lat. nemurum = raste po gozdovih.
Tako kot večina zlatičevk imajo tudi podlesne vetrnice deljene liste in cvetove z nadraslo plodnico ter velikim številom prašnikov. Cvetovi so zvezdasti in brez cvetne čaše, bele barve z rumenimi prašnicami. Steblo nosi en cvet. Ko cvetijo so brez pritličnih listov, pod cvetom pa imajo v navideznem vretencu nameščene 3 dolgopecljate sestavljene in pravim listom podobne ovršne liste, ki so podobni stebelnim listom. Robovi listov so narezljani. Pod zemljo, blizu površine prsi, ima vodoravno koreniko z nadomestnimi koreninami.
Je strupena rastlina, ki je razširjena po vsej Sloveniji.
Rastišče v gozdu
Cvet
Vitsippa (Anemone nemorosa) är en flerårig ört som blommar med vita blommor i april och maj. Vitsippan tillhör familjen ranunkelväxter [1][2]
Vitsippan är en flerårig ört. Den blir 10–20 cm hög med en decimeterlång brun cylindrisk jordstam.
Vitsippan har en komplicerad reproduktionscykel. Längs den horisontella jordstammen sitter ett antal lågblad som fjäll (blomanlag) varifrån blomstänglar skjuter upp. När jordstammen vuxit en tid böjer sig spetsen uppåt och en ensam blomknopp bildas, och blir kvar över kommande vinter. Följande vår skjuter en sidogren (biaxel) upp intill stjälkens fäste på jordstammen, varifrån ett ensamt blad skjuter upp ovan jord. Sedan bildar jordstammen flera fjäll och kryper vidare ett stycke, böjer sig uppåt och övergår i en ny stjälk. Så fortgår det år efter år. Jordstammen är därför en s.k. skottkedja, som kallas ett sympodium.[3] Alla blommor som kommer från en gemensam jordstam är genetiskt identiska och utgör tillsammans en enda individ.
Blomstjälken bär treflikiga svepeblad. Vitsippan börjar blomma i april och maj, vanligen med en ensam 2–4 cm bred vit blomma. Antalet kalkblad varierar, men 6–8 är det vanligaste. Mot slutet av blomningstiden sluter sig kronbladen kring frukten, och baksidan av kronbladen börjar skifta i rödviolett.
Blå blommor förekommer, men är sällsynt. Ovanligt är också rosa blommor, men det ska inte förväxlas med den inte alls ovanliga rödvioletta baksida, som vanliga vita blommor kan få vid slutet av blomningstiden (se bild till vänster).
Blommorna saknar nektar och är därför doftlösa. Växten får förlita sig till pollen för att locka till sig pollinatörer. Efter blomningen ökar antalet blad, och små gröna frukter utvecklas.
Efter fruktsättningen i början av juli månad vissnar hela växten ner. Frukterna sprids sedan med hjälp av myror, kallat myrmekokori. På så sätt bildas nya jordstammar och därmed nya individer.[1][2][4][5]
I Sverige är vitsippa allmän i Götaland och Svealand, men mindre allmän till sällsynt norr om Hälsingland. Längst i norr saknas den helt.
I södra Norge går vitsippa inte över ca 1 000 m ö h, och på de högst belägna växtplatserna blommar den inte, och finns där alltså endast i form av blad.
Vitsippa förekommer i större delen av Europa utom Portugal, Spanien och längs Medelhavet. I Asien finns vitsippa i ett område i södra Ryssland kring nittionde breddgraden. Västerut kan man finna vitsippa i Newfoundland (Kanada), men den är inte ursprunglig där.
Vitsippan trivs bäst i lätt skuggig, ej alltför torr, skogs- och hagmark samt lundar.
Grönsippa (Anemone nemorosa forma bracteata) är en variant av vitsippa där de vita kronbladen ersatts med gröna, djupt flikade kronblad. Grönsippa är ovanlig, men kan ses i Fjelebo naturreservat[6] i Nybro kommun där den första gången hittades 1922.
Vitsippa odlas ofta, och den stora formrikedomen gör att det finns många namnsorter med blommor i rosa, rött eller blått och med fyllda blommor.[1]
Vitsippa är mycket lik gulsippa (Anemone ranunculoides), när denna inte blommar. Gulsippa har dock, som namnet antyder, gula blommor samt har två blommor på per stjälk i stället för vitsippas ensamma blomma.
Vitsippa och gulsippa kan korsa sig. Hybriden får blekt gula blommor och kallas svavelsippa (Anemone × lipsiensis).[1]
Vitsippa har använts i omslag mot reumatiska besvär, ledsmärtor och frossa, ofta med hudirritation som följd. Inom folkmedicinen har vitsippan även använts mot fräknar.[4]
Vitsippan innehåller liksom andra ranunkelväxter ranunculin som övergår i giftet protoanemonin då växten krossas. Förgiftningar hos människa såväl som hos djur är mycket sällsynta främst på grund av vitsippans beska smak. Vid hudkontakt kan huden börja rodna och blåsor bildas. Att äta vitsippa ger till en början en brännande känsla i mun och svalj. Sedan utvecklas blåsor, man blir illamående, kräks och får diarré. Efter det tillstöter svindel och kramper. Matsmältningsorganen och urinsystemet skadas. Vid höga koncentrationer är vitsippa direkt livshotande. En dödlig dos är cirka 30 vitsippsplantor.[4]
Som medikament används vitsippa ytterst lite idag utom inom homeopati, där vitsippa används som ett universalmedel.[4]
Vitsippan har påverkats av klimatförändringarna och blommar nu (2014) ungefär ungefär två veckor tidigare än den gjorde i början av 1900-talet.[7]
Vid en inventering i Jämtland fann man att vitsippan på 1950-talet förekom på höjder upp till 700 meter över havet. 2008 hade vitsipporna klättrat uppåt ända till 855 meter över havet. Fristående undersökningar i Pyrenéerna, Alperna, Jurabergen och Uralbergen visade samma tendens att flytta mot högre höjder. Orsaken anses vara den globala uppvärmning, som började märkas 1986.[8]
Namnet vitsippa kan spåras till det finländska Nyland, där växten kallades vitsäpel, ursprungligen vitsäper. Efterledet säper kommer av det franska ordet, chapel, som svenskan lånat in via tyskan, schappel eller scheppel, ett ord som betecknar en blomsterkrans, ett diadem men också kungakrona och brudkrona. Vitsippa betyder alltså den vita kronan och namnet syftar på den krona de åtta vita kronbladen formar. Medeltidens kungakronor, och ofta även brudkronor, hade ofta åtta tinnar.[9]
Artnamnet nemorosa kommer av grekiskans nemos (lund) och syftar på att vitsippan trivs i lundar.[1] Släktnamnet anemone kommer från det grekiska ordet amona (från roten).[4]
Blomma framifrån.
Jämförelse vitsippa och gulsippa.
Frön.
Svavelsippa med föräldrar.
Dubbel vitsippa med tio kronblad.
Vitsippan är symbol för:
Wikimedia Commons har media som rör Vitsippa.
Vitsippa (Anemone nemorosa) är en flerårig ört som blommar med vita blommor i april och maj. Vitsippan tillhör familjen ranunkelväxter
Це рослина висотою 10—25 см, з довгими підземними кореневищами. Листки пальчасто-роздільні. Квітки поодинокі, з білими або рожевуватими з нижнього боку листочками оцвітини. Плоди — багатогорішки, з короткими носиками. Цвіте у квітні — травні.
Квітки анемони закриваються на ніч і перед дощем — це засіб для захисту пилку від вологи. Розмножується кореневищами і насінням. Цвітіння настає тільки на 10—12 рік після висівання насіння. Якщо навесні кореневище залишається без наземної частини, рослина гине. Ось чому не слід зривати її на букети.
У листяних і мішаних лісах росте рослина дещо схожа на дібровну анемона жовтецева ({A. ranunculiodes) з жовтими квітками (іноді ці види зустрічаються разом). Обидва види мають лікувальні властивості. Великі (до 3—5 см у діаметрі) білі квітки на довгих квітконосах в анемони лісової ('A.sylvestris), поширеної в лісостепових і степових районах. А в анемони нарцисоцвітої (A. narcissiflora), що росте в Карпатах, численні білі квіти (до 2 см у діаметрі) зібрані в зонтик.
Міжнародна назва роду походить від грецького «вітер» (час цвітіння рослини збігається з періодом весняних вітрів). Видова назва в перекладі з латинської мови — «дібровна».
Рослина поширена в лісовій зоні по всій Європі і Середземномор'ї.
Анемона дібровна виростає зазвичай в широколистяних лісах, іноді в ялицево-широколистяних, може домінувати в травостої. Присутність даного виду в ялиновому лісі зазвичай свідчить про витіснення ялиною колишніх тут колись дубових лісів.
В Україні росте у Карпатах і на Поліссі, зрідка в Лісостепу. У вологих тінистих місцях, особливо в западинках, на пухкому поживному ґрунті розвивається у великій кількості.
До складу рослинної сировини Anemone nemorosa входять такі хімічні речовини: алкалоїди, глікозиди (протоанемонін, деякі типи сапонінів, дубильні речовини, таніни), вітамін С, смоли, органічні кислоти (хелідонова кислота), та ін.
Основною діючою речовиною в Anemone nemorosa є протоанемонін, або анемонал, який ще називають анемоновою камфорою.
Анемони — декоративні рослини, усі вони потребують охорони. В рослині є отруйні речовини.
Занесена до офіційних переліків регіонально рідкісних рослин Дніпропетровської, Луганської, Сумської і Чернігівської областей.[2]
Це незавершена стаття про Жовтецеві.Anemone nemorosa là một loài thực vật có hoa trong họ Mao lương. Loài này được L. mô tả khoa học đầu tiên năm 1753.[1]
_plant.JPG)
Anemone nemorosa là một loài thực vật có hoa trong họ Mao lương. Loài này được L. mô tả khoa học đầu tiên năm 1753.
Ветреница дубравная — травянистое растение высотой до 25 см.
Корневище утолщённое, горизонтальное, цилиндрическое. Оно ветвится и быстро разрастается, обеспечивая образование густых зарослей.
Листья трижды рассечённые.
Цветоносы одиночные и несут по одному цветку. Цветки белые с фиолетовым оттенком на наружной стороне лепестков. Они достигают 2—6 см в диаметре. Лепестки яйцевидные. Их количество изменяется от шести до восьми. Растение цветёт с конца апреля до середины мая. Формула цветка: ∗ P 6 − 8 A ∞ G ∞ _ {displaystyle ast P_{6-8};A_{infty };G_{underline {infty }}} 
Многочисленные семена созревают в июне и следующей весной обеспечивают появление массового самосева.
Ветреница дубравная даёт пчёлам нектар и бледно-жёлтую пыльцу[4].
Ветреница дубравная — травянистое растение высотой до 25 см.
Корневище утолщённое, горизонтальное, цилиндрическое. Оно ветвится и быстро разрастается, обеспечивая образование густых зарослей.
Листья трижды рассечённые.
Цветоносы одиночные и несут по одному цветку. Цветки белые с фиолетовым оттенком на наружной стороне лепестков. Они достигают 2—6 см в диаметре. Лепестки яйцевидные. Их количество изменяется от шести до восьми. Растение цветёт с конца апреля до середины мая. Формула цветка: ∗ P 6 − 8 A ∞ G ∞ _ {displaystyle ast P_{6-8};A_{infty };G_{underline {infty }}}
Многочисленные семена созревают в июне и следующей весной обеспечивают появление массового самосева.
.JPG)
.jpg)
.jpg)
_(d.j.b.).jpg)
_(d.j.b.).jpg)
.jpg)
.jpg)
_3.JPG)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
