Multimedia w Wikimedia Commons Krasnogłów wąsaty (Actenoides bougainvillei) – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae). Jest ptakiem endemicznym, występującym na dwóch wyspach spośród wysp Salomona: Wyspę Bougainville’a i Guadalcanal. Zagrożony wyginięciem.
Po raz pierwszy gatunek opisał Walter Rothschild w 1904; opis ukazał się na łamach Bulletin of the British Ornithologists’ Club. Holotyp pochodził z Wyspy Bougainville’a, odłowił go A. S. Meek. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Halcyon bougainvillei[3]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza krasnogłowa wąsatego w rodzaju Actenoides. Wyróżnia 2 podgatunki[4]. Drugi, Actenoides bougainvillei excelsus (krasnogłów wspaniały[5]), został opisany po raz pierwszy przez Ernsta Mayra na łamach American Museum Novitates w 1941[6].
Długość ciała wynosi około 27 cm[7][8]. U holotypu podgatunku nominatywnego długość skrzydła wyniosła 130 mm, ogona – 93 mm, dzioba – 47–50 mm, skoku – 20–21 mm. Dalszy opis dotyczy podgatunku nominatywnego. Głowa i obszar od karku po górną część grzbietu porastają pióra jaskrawe, pomarańczowocynamonowe. Od karku do oczu biegnie wąska, jaskrawoniebieska linia; kolejna ciągnie się od żuchwy do boków szyi. Środkowa część grzbietu wraz z barkówkami, pokrywami skrzydłowymi większym, zewnętrznymi krawędziami lotek i sterówkami mają głęboką, niebieską barwę. Wzdłuż środkowej części grzbietu, kupra i pokryw nadogonowych biegnie turkusowa linia. Pierwsza lotka, zewnętrzne krawędzie pozostałych lotek i końcówki chorągiewek zewnętrznych wszystkich lotek są brązowoczarne, matowe. Spód ciała oraz spód skrzydeł jasne, pomarańczowocynamonowe; gardło wyróżnia się nieco jaśniejszą barwą. Nogi koralowoczerwone, tęczówka brązowa. Występuje dymorfizm płciowy w upierzeniu: samica ma oliwkowobrązowe barkówki i środkową część grzbietu (zamiast niebieskich)[3].
Reprezentanci A. b. excelsus są podobnych rozmiarów, co ptaki podgatunku nominatywnego, ale znacznie różnią się upierzeniem. Ciemię ma bardziej matową, cynamonową barwę. Obydwa niebieskie paski na głowie są ciemniejsze, bliżej odcienia ultramaryny, obroża znacznie węższa, nie zachodząca aż na górną część grzbietu. Spód ciała znacznie jaśniejszy, jasnoochrowy (nie rdzawy). U samic górna część grzbietu i barkówki są oliwkowoczarne. Turkusowa linia na grzbiecie bardziej zielonawa. Skrzydła i ogon ciemne, matowe, fioletowoniebieskie[6].
Ptaki z podgatunku nominatywnego zamieszkują Wyspę Bougainville’a, a z A. b. excelsus – Guadalcanal[4].
Krasnogłowy wąsate są bardzo słabo poznane. Odłowiono zaledwie kilka okazów, ostatni w 1936; następnie gatunek nie był odnotowywany aż do lat 80. XX wieku. Zdają się być ograniczone do starych, górskich lasów; jedno współczesne stwierdzenie miało miejsce na wysokości 800 m n.p.m. Lokalna ludność z Panguna obserwowała te ptaki na wysokości 1100 m n.p.m., pokazali również jednego świeżo zabitego ptaka odwiedzającym wyspę obserwatorom ptaków. Głosy, które być może należały do przedstawicieli A. b. bougainvillei, słyszano w lesie porastającym bagno na nizinie. Istnieje doniesienie o gniazdowaniu w termitierze. Do 2016 włącznie nie było więcej danych o ekologii i zachowaniu kranogłowów wąsatych[8]. Ptaki z drugiego podgatunku występują w lasach o zwartych koronach drzew na wysokości 900–1100 m n.p.m. i przynajmniej na 1550 m n.p.m. Zdają się być nieobecne w wielu dostępnych połaciach bardziej otwartych lasów, zarośli wtórnych i bambusów porastających tereny zniszczone przez cyklony i osuwiska. Mają gnieździć się w norach w ziemi, niekiedy w lasach, ale częściej w zboczach rzek[7].
IUCN uznaje krasnogłowa wąsatego za gatunek zagrożony wyginięciem (EN, Endangered) od 2014 (stan w 2016). BirdLife International klasyfikuje krasnogłowy: wąsatego i wspaniałego jako odrębne gatunki. Ptaki obydwu podgatunków występują powyżej wysokości, do której zwykle prowadzi się wycinkę. Potencjalnym zagrożeniem są wprowadzone na wyspę szczury i zdziczałe koty[8][7].
Krasnogłów wąsaty (Actenoides bougainvillei) – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae). Jest ptakiem endemicznym, występującym na dwóch wyspach spośród wysp Salomona: Wyspę Bougainville’a i Guadalcanal. Zagrożony wyginięciem.
