Prunus salicifolia, el capulín, ye una especie botánica de árbol frutal.
Ye un árbol erecto, algama 7-15 m (raramente 38 m), estremáu por un curtiu tueru de cerca de 9-12 dm de diámetru. Fueyes decidues, alternes, arumoses; de 6–18 cm de llargu, verde escures y brillantes na punta, pálida nel viesu; les fueyes nueves rosácees. Flores de primeres delgaes, saliendo d'a una o más de la base del biltu. Cuando abiertes, la flor tien 2 cm d'anchu, pétalos blancos y un grupu de conspicuos estames mariellos. Frutu drupa de pesáu arume, redondu, bien pequeñu (de 1–2 cm de diámetru); de piel fino, brillante, colorada o corita, raramente blanca o mariella. El zusmiu de la magaya ye verde maciu, duce o llixeramente aceda. Grana esférica, arrodiada por un endocarpiu o güesu maderizu (almendra) de gustu amargosu.
En suel u'l ph mínimu 5,6; máximu 6,0. Precisa esposición solar a plenu. Y tolera perbién seca. Nun tolera xelaes per debaxo de - 3 °C.
De moderáu a rápida crecedera. La plántula crez 5-10 cm nun mes. En solombra (bien negativa) crez 15 cm en 4 años, y muerre si nun se-yos lliberar de la solombra. Vive 40-60 años.
Ye orixinaria del valle de Méxicu, de Sonora a Chiapas y a Veracruz, y posiblemente l'oeste de Guatemala. Foi cultivada en Centroamérica, Colombia, Ecuador, Perú, Bolivia, y ta estensamente y abondosamente naturalizada. Foi un importante alimentu de los pueblos orixinarios, y de los conquistadores españoles. Nel mercáu americanu, apaez en grandes cantidaes, especialmente n'El Salvador, Guatemala, Ecuador. En Guatemala, los sos granes úsense como alimentu, polo que los cultivares comerciales especialícense. El capulín ye desconocíu nel este de Suramérica y nel restu del mundu. En 1924, foi introducíu n'elevaciones fresques de Filipines.
Crez en clima subtropical a subtempláu, naturalmente a elevaciones ente 1200–3400 msnm. Floria de xineru a marzu en Méxicu; en Guatemala y El Salvador, de xineru a mayu. Maurez de xunetu a agostu en Méxicu. En Guatemala en septiembre; n'El Salvador, estender d'avientu a abril.
El so frutu, conocíu como capulín, ye comestible, y consúmese crudu o cocíu, pudiéndose caltener en mermelada. En tamales especiales, ye usáu como rellenu. Cola piel y les granes quitaes, puede entemecese con lleche, vainilla y canela como postre. El capulín puede tamién ser lleldáu pa convertise en bébora alcohólico.
Calciu 17,2–25,1 mg
Granes: contienen 30-38% d'o aceite semihidratáu, mariellu, pa fabricar xabones y pintures.
Flores: son visitaes por abeyes polinizándolas.
Madera: el floema ye mariellu con pintes de colloráu. El xilema ye acoloratáu pardu, granu finu, bien duru, fuerte, durable. Usar en moblería, paneles interiores, gabinetes, carpintería xeneral. Madures, los raigaños vieyos usar pa realizar pipes de tabacu, figurines, y otros oxetos finos de madera.
Usos melecinales: faise un xarabe p'ayudar en problemes respiratorios. Col cocimientu de fueyes, dar p'amenorgar fiebre, parar foria y disentería, solliviar dolor de cabeza; y solliviar inflamación. Con fervinchu de corteza tibia ye un lavaojos.
Salú: les fueyes contienen un aceite esencial, grasa, resina, tanín, amigdalina, glucosa, un pigmentu pardu, y sales minerales. La corteza contién, pigmentu pardu, amigdalina, almidón, ácidu gálico, grasa, calciu, potasiu, fierro. La corteza, fueyes, y granes (en contautu con agua) tienen de manipoliase curioso por cuenta de que lliberen HCN (cianuru d'hidróxenu).
Prunus salicifolia describióse por Carl Sigismund Kunth y espublizóse en Nova Genera et Species Plantarum (quarto ed.) 6: 241–242, t. 563. 1824.[1]
Prunus: nome xenéricu que provién d'un antiguu nome griegu (προύνη), y depués llatín (prūnus, i) de la cirolar. Yá emplegáu por, ente otros, Virxiliu (G. 2, 34) y Pliniu'l Vieyu (13, XIX, 64)[2][3]
salicifolia: epítetu llatín que significa "como les fueyes de sauce"[4]
Capulín, capulín blancu, capuli, capoli, capolin, zrezal de Méxicu, zrezal, detse, detze, taunday, jonote, puan, palman, xengua. En Guatemala, cherry selvaxe; en Bolivia y Perú, capuli o guinda; n'Ecuador, capulí; n'El Salvador, capulin.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Prunus salicifolia, el capulín, ye una especie botánica de árbol frutal.
