Tanypeza – rodzaj muchówek z podrzędu krótkoczułkich i rodziny Tanypezidae.
Muchówki o dużej, wyższej niż długiej, półkulistej głowie z jedwabiście owłosionym czołem[1][2]. Brak na niej wibrysów i zewnętrznych szczecinek ciemieniowych, a szczecinki zaciemieniowe są tak grube i co najmniej w ⅔ tak długie jak wewnętrzne szczecinki ciemieniowe[2]. Szczecinki orbitalne występują w liczbie 3 par[1]. Czułki cechuje zwężony i wydłużony pierwszy człon biczyka. Tułów jest zwarty i szeroki, na tarczy ma szeroki, środkowy pas jasnego owłosienia[2]. W jego chetotaksji występuje po parze szczecinek postpronotalnych i śródplecowych, natomiast brak szczecinek przedskrzydłowych[1]. Pierwszy człon stóp tylnej pary odnóży jest tylko nieco nabrzmiały i nie ma na spodzie wyraźnego guzka[1][2]. Golenie tylnych odnóży są proste. Tylna strona krętarza i nasady tylnych ud u samca wyposażona jest w czarne, grube szczecinki. Ponadto samiec charakteryzuje się pozbawionym kolcowatych szczecinek i tak długim i szerokim jak epandrium surstylusem oraz znacznie dłuższym niż szerszym distifallusem[2].
Przedstawiciele rodzaju zamieszkują Palearktykę i Nearktykę, przy czym tę drugą oba gatunki, a tę pierwszą tylko T. longimana, znany również z Polski[2][3][4] (zobacz: Tanypezidae Polski). Zasiedlają wilgotne lasy liściaste i mieszane, zwłaszcza nad ciekami wodnymi[3].
Bionomia jest słabo poznana i jakiekolwiek dane dotyczą tylko T. longimana. Larwy tego gatunku są prawdopodobnie saproksylofagami, rozwijającymi się w butwiejącym drewnie. Owady dorosłe spotyka się na niskiej roślinności w sąsiedztwie martwych, leżących drzew i gnijących pniaków[2][3].
Rodzaj ten został wprowadzony w 1820 roku przez Carla Fredericka Falléna dla pojedynczego gatunku[5]. W 1903 roku Friedrich Georg Hendel wyróżnił w jego obrębie podrodzaj Neotanypeza[6], który obecnie traktowany jest jako odrębny rodzaj, stanowiący według wyników analizy filogenetycznej Owena Lonsdale’a grupę siostrzaną dla rodzaju Tanypeza. Do rodzaju Tanypeza należą dwa opisane gatunki[2][7]:
Klucz do oznaczania obu gatunków został opublikowany w 1965 roku przez George’a C. Steyskala[8].
Tanypeza – rodzaj muchówek z podrzędu krótkoczułkich i rodziny Tanypezidae.
