Alangium salviifolium (L. fil.) Wangerin

वनस्पतीशास्त्रीय नाव: Alangium salviifolium
कुळ: Alangiaceae
नाम:- (सं.) अंकोट; (हिं.) ढेरा; (बं.) धलाकुर, धलाआंक्रा; (उरिया) अंकुल; (कोळ) अंकोल; (संताल) देल; (गु.) अंकोल; (ता.) अंकोलम्; (क.) अंकोलेमर; (ते.) अंकोलमु; (तु.) अंकोलेद.

अंकुल वृक्ष

वर्णन

अंकुलाचा जंगली वृक्ष बराच मोठा व सुबक असतो. हा भारतात बहुतेक ठिकाणी आढळतो. पल्ल्वी बाराही महिने असते, परंतु फुले येण्याच्या सुमारास पाने गळतात. काटे असलेल्या व काटेविरहित अशा दोन्ही जाति आहेत. फांद्या वेड्यावाकड्या असतात; साल राखी रंगाची, जाड व खडबडीत असते; मूळ जड, पिवळे, तेलकट व टणक असते; मुळाची साल दालचिनीपेक्षा जरा उदी रंगाची असते; पाने बोटभर रुंद व कण्हेरीच्या पानासारखीं लांबट असून त्यांवर ढोबळ शिरा असतात; फुले शुभ्र, सुवासिक व झुबक्यांनी येतात; फळे तांबूस जांभळ्या रंगाची व बोराएवढी; गोलाकार असतात. बियांपासून तेल निघते. मुळाची साल, पाने व बियांचे तेल औषधांत वापरतात. रूचि कडू, वास किळसवाणा असतो.

रसशास्त्र

मुळांत फार कडू द्रव्य आहे. हे दारूंत मिसळते, परंतु पाण्यांत मिसळत नाही.

गुण

अंकोलाच्या मुळाची साल कडू व उष्ण आहे. तिची प्रत्यक्ष क्रिया पचननलिकेच्या श्लेष्मलत्वचेवर व त्वचेवर होत असते. लहान प्रमाणांत दिल्यास आमाशयाची व आंतड्याची शक्ति वाढते, पित्तस्त्राव बरा होतो, शौचास साफ होते, जराशी मळमळ होऊन कफ ढिला होतो, त्वचा ओली होते व त्वचेची विनिमयक्रिया सुधारते. हे अंकोलाचे धर्म रूईसारखे आहेत. मोठ्या प्रमाणांत दिल्यास उलटी होते व पाण्यासारखे कफ व पित्तमिश्रित जुलाब होतात. जुलाब होतानां लघवीचे थोडेबहुत प्रमाण वाढते. अंकोलाने निःसंशय उलटी होते खरी, तरी ह्याची वामक द्रव्यांत गणना करू नये व वामक म्हणून वापरू नये. वांति होण्याकरिता अंकोल मोठ्या मात्रेंत द्यावे लागते व अशा मात्रेंत दिले तरी वांति होण्यास वेळ लागतो. वांति होत असतांना व झाल्यानंतर ह्रदय व रक्तवाहिन्या ह्यांस बराच थकवा व शिथिलता येते. आमाशयाच्या श्लेष्मलत्वचेवर वांतीचे वेळी ह्याची प्रत्यक्ष क्रिया होत असल्याकारणाने तेथे दाह होतो व केव्हां केव्हां शोथहि उत्पन्न होतो. ह्या क्रियेवरून अंकोल हे मोठ्या मात्रेंत वापरता येत नाही हे स्पष्ट होते. हे दोष रूईत नाहीत. अंकोल विषारावर वापरतात. सर्पविष व उंदराचे विष यांत अंकोलाची स्तुति केली आहे.

अंकोल स्वेदजनन, शोथन (त्वग्दोषहर) आनुलोमिक व विषहर आहे. यांत कासहर हा विशेष धर्म आहे व दाहजनक आणि वामक हा त्याचा दोष आहे. मात्रा:- मुळाची साल १ ते ३ गुंजाप्रमाणे दिल्यास घाम सुटतो, मळमळ्ते व कफ ढिला होतो. १ वाल दिली असता ढाळ होतात; २० ते २५ गुंजा दिली असतां उलटी होते; सर्पविषारांत २० गुंजाप्रमाणे देतात. अंकोलाचे अनुपान तांदळाची पेज किंवा धुवण आहे.

उपयोग

अंकोलाच्या मुळाची साल रूईप्रमाणे सर्व तर्‍हेच्या त्वग्रोगांत वापरतात. उपदंश, रक्तपित्ती, अंगावर मोठाले लाल रंगाचे चट्टे उठणे, चाई व व्रण ह्या रोगांत १/२ ते १ गुंज या प्रमाणाने दिवसांतून तीन वेळा देतात आणि बियांचे तेल किंवा मूळ उगाळून लावितात. अशा लहान मात्रेंत अंकोल बरेच दिवस द्यावा लागतो.

1. अंकोलाच्या मुळाची साल रूईप्रमाणे सर्व तर्‍हेच्या त्वग्रोगांत वापरतात. उपदंश, रक्तपित्ती, अंगावर मोठाले लाल रंगाचे चट्टे उठणे, चाई व व्रण ह्या रोगांत १/२ ते १ गुंज या प्रमाणाने दिवसांतून तीन वेळा देतात आणि बियांचे तेल किंवा मूळ उगाळून लावितात. अशा लहान मात्रेंत अंकोल बरेच दिवस द्यावा लागतो.
2. सर्दी, मोड्या ताप (एन्फ्लुएन्झा) किंवा सांधे दुखून येणारा ताप (डेंग्यु) ह्यांत अंकोलाचे मूळ वेखंड किंवा सुंठीबरोबर पेजेंत उकडून देतात आणि पाने ठेचून व जराशी गरम करून वायूने दुखत असलेल्या भागावर बांधतात.
3. यकृदुदर, जलोदर व मूत्रपिंडोदर ह्यांत अंकोलाच्या मुळाची साल १ वाल प्रमाणाने देतात. ह्याने ढाळ होतात व यकृताची क्रिया सुधारते. ह्या रोगांत लघवीचे प्रमाण जास्त वाढण्यासाठी काळ्या तिळाच्या झाडाचा क्षार अथवा जवखार अंकोलाबरोबर दिल्यास चालतो. कबज आणि जंत असल्यास याचा उपयोग करितात
4. उंदराचे विषारावर अंकोल हे उत्तम औषध आहे असे गुजराथेंतील वैद्य मानतात. सर्पविषारांतहि याचा उपयोग करतात.

संदर्भ

• ओषधीसंग्रह- डॉ. वा. ग. देसाई

अकोल की पत्तियाँ, फूल, फल आदि

अकोल (ALANGIUM SALVIFOLIUM) एक फल है। इसका पौधा झाडीदार होता है जो ५ से १० मीटर ऊँचा होता है। इसे संस्कृत में 'अंकोलः' कहते हैं।

चित्रदीर्घा

बाहरी कड़ियाँ

• Ayurvedic medicinal Plants : ALANGIUM SALVIFOLIUM

सन्दर्भ

அழிஞ்சில் (Alangium salviifolium) இந்தியப்பகுதியில் காணப்படும் சிறிய வகைத்தாவரம் ஆகும். இதன் வேர்கள், காய், கனி போன்றவை வாத நோய்க்கு ஆயுர்வேதத்தில் பயன்படுகிறது. அது முயல்கள், எலிகள் மற்றும் நாய்கள் கடித்தால் சிகிச்சைக்குப் பயன்படுகிறது.^[1]

மேலும் பார்க்க

• http://ayurvedicmedicinalplants.com/index.php?option=com_zoom&Itemid=26&page=view&catid=1&key=26
• http://www.flowersofindia.net/catalog/slides/Lobed-leaf%20Alangium.html

மேற்கோள்

ಅಂಕೋಲೆ ಒಂದು ಔಷಧ ಸಸ್ಯ. ಅಲಾಂಜಿಯೇಸೀ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಒಂದು ಹೂ ಬಿಡುವ ಸಸ್ಯ.

ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು

ಅಲಾಂಜಿಯಮ್ ಸಾಲ್ವಿಫೋಲಿಯಮ್ ಇದರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು. ಇದಕ್ಕೆ ಅಂಕೋತವೆಂಬ ಹೆಸರೂ ಇದೆ.ಅಲಾಂಜಿಯೇಸೀ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಒಂದು ಹೂ ಬಿಡುವ ಸಸ್ಯ. ಅಂಕೋಲಮ್ ಎಂದು ಮಲೆಯಾಳಮ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ,ಅಕೋಲ ಎಂದು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ,ಅಲಂಜಿ ಎಂದು ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ^[೧].

ಲಕ್ಷಣಗಳು

Flower, Long anther, Longer stigma

ಗಿಡವು ಬೇಸಗೆಯಲ್ಲಿ ಎಲೆ ಉದುರುವ ಬಗೆಯದು (ಡೆಸಿಡ್ಯುವಸ್). ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಹಳೆ ಎಲೆಗಳು ಉದುರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚಿತವಾಗಿಯೇ ಹೊಸ ಚಿಗುರು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಎಲೆಗಳ ಕಕ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮುಳ್ಳುಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಇವು ಚೂಪು, ಮತ್ತು ಬಹು ಗಟ್ಟಿ. ಚಕ್ಕೆ ತುಂಬ ತೆಳು: ಕಾಂಡದಿಂದ ಸುಲಭವಾಗಿ ಬೇರ್ಪಡಿಸಬಹುದು. ಹೂಗಳು ಬಿಳ್ಳಿಬಣ್ಣದವು; ಸುವಾಸನಾಯುಕ್ತ, ಹಣ್ಣುಗಳು ಆಲದಹಣ್ಣಿನ ಗಾತ್ರದವಾಗಿದ್ದು ಕೆಂಪುಬಣ್ಣಕ್ಕಿರುತ್ತವೆ. ಚಳ್ಳೆಹಣ್ಣಿನಂತೆ ಒಳಗಡೆ ತಿರುಳು ಬಹು ನುಣುಪು. ಬೀಜ ಕಾಫಿ ಬೀಜದಂತೆ ಗಟ್ಟಿ.

ಬೆಳವಣಿಗೆ

ಇದು ಒಂದು ಪೊದೆ ಸಸ್ಯ. ಎಲ್ಲ ಬಗೆಯ ಹವೆಯಲ್ಲೂ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲೂ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.

ಉಪಯೋಗಗಳು

Simple Leaves, Alternate with characteristic galls

Stunted branches with sharp ends giving impression of a thorn

Bark

ಬೀಜದಿಂದ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ತೆಗೆದು ಔಷಧಿಗೆ ಮತ್ತು ದೀಪ ಉರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬೇರಿನಿಂದ ಬಟ್ಟಿ ಇಳಿಸಿ ಪಡೆಯುವ ಆಸವವನ್ನು ಔಷಧಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದೂ ಉಂಟು. ಗಿಡಕ್ಕೆ ಮುಳ್ಳಿರುವುದರಿಂದ ಬೇಲಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸಲು ಉಪಯುಕ್ತ. ಮರ ವ್ಯವಸಾಯದ ಮುಟ್ಟುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬರುತ್ತದೆ.

ಔಷಧೀಯ ಗುಣಗಳು

ಈ ಸಸ್ಯವು ಆಯುರ್ವೇದ,ಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಟೆಬೇಟಿಯನ್ ವೈದ್ಯ ಪದ್ಧತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ.^[೨] =

ನಂಬಿಕೆಗಳು

ಅಂಕೋಲೆಯ ಕೋಲನ್ನು ಹಿಡಿದು ತಿರುಗಾಡಿದಲ್ಲಿ ಪೀಡೆ ಪಿಶಾಚಿಗಳ ಭಯವಿರುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬುದು ಹಿಂದಿನಿಂದ ಕೆಲವು ವರ್ಗದ ಜನರಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ನಂಬಿಕೆ.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು

• http://ayurvedicmedicinalplants.com/index.php?option=com_zoom&Itemid=26&page=view&catid=1&key=26
• http://www.flowersofindia.net/catalog/slides/Lobed-leaf%20Alangium.html

Alangium salviifolium, commonly known as sage-leaved alangium, is a flowering plant in the Cornaceae family. It is also commonly known as Ankolam in Malayalam, Ankola in Kannada, Akola or Ankol in Hindi and Alanji in Tamil. In India, Its mostly found in dry regions in plains and low hills and also found on roadsides.^[2][3]

Etymology

The name Alangium is Latinized from the Malayalam name Alangi, which, in Kerala, refers to Alangium salviifolium.^[4] It was named in 1783 by Jean-Baptiste Lamarck in his Encyclopédie Méthodique ^[5][6]

Flower, Long anther, Longer stigma

Description

Sage-leaved alangium is a small, bushy tree offering a dense canopy with a short trunk. It bears fragrant white flowers which have green buds. The petals of the flower typically curl backwards exposing the multiple stamens and a linear stigma distinctly sticking out. The fruits are spherical berry like and red in color. The prominent remains of the calyx can be seen distinctly with a white color. The leaves are simple, alternate, oblong-lanceolate.^[2][3] The stunted branches end up with sharp ends making it look like thorns.^[7]

In India, this tree is mostly found near sandy riverine tracts and road cuttings.^[2] This tree flowers between February and April and Fruits between March and May just in time before the rainy season starts. It sheds it leaves completely when it flowers and leaves start coming when it begins to fruit.^[7] It is considered as a holy tree and temples have been built near it.^[8]

Simple Leaves, Alternate with characteristic galls

Stunted branches with sharp ends giving impression of a thorn

Bark

Distribution

It is native to the Indian subcontinent, the Comoro Islands and eastern tropical Africa.^[1] In the Indian sub-continent, it is found in Andhra Pradesh, Bihar, Chhattisgarh, Goa, Gujarat, Karnataka, Kerala, Madhya Pradesh, Maharashtra, Odisha, Rajasthan, Tamil Nadu, Tripura, Uttar Pradesh, Uttarakhand and West Bengal.^[9] Other countries and regions which it occurs in are: Bangladesh; Sri Lanka; Nepal; West Himalya; Comoro Islands; Kenya; and Tanzania.^[1]

Biodiversity and ecology

The flowers are bird and bee pollinated. It is mainly pollinated by pale-billed flowerpecker (Dicaeum erythrorhynchos), purple-rumped sunbird (Leptocoma zeylonica), purple sunbird (Cinnyris asiaticus) and two large carpenter bee species, Xylocopa latipes and Xylocopa pubescens.^[10][11]

The birds that feed on the fruits are common myna (Acridotheres tristis), babblers (Turdoides sp) and rose-ringed parakeets (Psittacula krameri).^[12]

This is the host plant of the larvae of a rare Western Ghat hawkmoth Daphnis minima^[13]

Uses

In Ayurveda the roots and the fruits are used for the treatment of rheumatism and haemorrhoid. Externally, it is used for the treatment of bites by rabbits, rats, and dogs.^[14] The root-bark is also used in traditional medicine skin problems and as an antidote for snake bite.^[2] The root-bark is also used to expel parasitic worms (Platyhelminthes) and other internal parasites from the body. It is used as an emetic and purgative as well.^[9]

The wood is said to be hard and close-grained because of which good finishing is possible. It is used to make ornamental work, pestles and rollers and also is good as a fuel wood.^[2][3] The stems because of its sharp ends are used as a spear in Kenya. The twigs are also used as toothbrush in India. It is considered to be good for making musical instruments and for making furniture as well.

Gallery

References

Quăng lông hay còn gọi thôi ba lông xám (danh pháp khoa học: Alangium salviifolium) là một loài thực vật có hoa trong họ Cornaceae. Loài này được (L.f.) Wangerin miêu tả khoa học đầu tiên năm 1910.^[1]

Chú thích

Liên kết ngoài

• Phương tiện liên quan tới Alangium salviifolium tại Wikimedia Commons
• Dữ liệu liên quan tới Alangium salviifolium tại Wikispecies
• Vườn thực vật hoàng gia Kew; Đại học Harvard; Australian Plant Name Index (biên tập). “Alangium salviifolium”. International Plant Names Index. Truy cập ngày 15 tháng 9 năm 2013.

土坛树（学名：Alangium salviifolium）为山茱萸科八角枫属的植物。分布于非洲、泰国、马来西亚、印度尼西亚、印度、越南、斯里兰卡、尼泊尔、菲律宾、老挝以及中国大陆的广东、广西等地，生长于海拔1,200米的地区，常生长在疏林中，目前尚未由人工引种栽培。

别名

割舌罗（海南植物志）

参考文献