Der Bunte Scheibenhals-Schnellläufer (Stenolophus teutonus) ist ein Käfer aus der Familie der Laufkäfer (Carabidae).
Die Käfer sind 5,5 bis 7 mm lang.[1][2][3] Kopf, Mesonotum (Mittelbrust), Metanotum (Hinterbrust) und Hinterleib sind schwarz.[1] Pronotum (Vorderbrust) und Beine sind gelbrot. Die Fühler sind ab dem 3. Glied schwarzbraun.[1] Die gelbroten Flügeldecken besitzen einen ausgedehnten schwarzen Fleck, der sich über die hinteren Dreifünftel erstreckt und an den Seiten bis zum achten Zwischenraum reicht.[4] Nach vorne reicht der Fleck häufig entlang der Flügeldeckennaht bis zum Vorderrand der Flügeldecken.[4]
Der Bunte Scheibenhals-Schnellläufer kommt in weiten Teilen Europas vor.[5] Im Norden reicht das Vorkommen bis nach Großbritannien und in den Süden Skandinaviens.[4] Im Süden reicht das Vorkommen nach Nordafrika. Außerdem ist die Art auf den Azoren, auf Madeira und auf den Kanarischen Inseln vertreten.[3][5] Im Osten erstreckt sich das Vorkommen über Kleinasien, den Nahen Osten und den Kaukasus bis nach Zentralasien.[3]
Die Käferart gilt als eurytop und hygrophil.[3] Sie bevorzugt als Lebensraum Flussufer, Sumpfgebiete und Ruderalflächen sowie Lehm- und Kiesgruben.[3][4][6] Die Käfer leben dort im Detritus. Man trifft die Käfer aber auch auf Feuchtwiesen und auf Kulturland an.[1] Mit dem Verschwinden vieler Feuchtgebiete ist der Bestand der Käferart stark rückläufig.[3] Die Imagines überwintern.[3] Im Frühjahr findet die Fortpflanzung statt.
Dorsalansicht
Frontansicht
Labrum
Hintertarsen
Ventralansicht
Seitenansicht
Larvenskizze
Der Bunte Scheibenhals-Schnellläufer (Stenolophus teutonus) ist ein Käfer aus der Familie der Laufkäfer (Carabidae).
Το Stenolophus teutonus είναι πολύχρωμο κολεόπτερο από την οικογένεια Carabidae. Το γένος Stenolophus εκπροσωπείται στην Ευρώπη με ένδεκα είδη.[1] Το Stenolophus στην σημερινή στενή έννοια είναι παλαιαρκτικό γένος, αλλά στο παρελθόν κατατασσόταν και είδη άλλων ζωογεογραφικών ζωνών στο γένος αυτό. Στην Ελλάδα εκτός από το Stenolophus teutonus αναφέρονται τα είδη:
Το είδος έχει καταγραφεί το 1781 υπό το όνομα Carabus teutonus από τον Schrank.[7] Ο Schrank δίνει το γερμανικό όνομα Deutscher Erdkäfer (Γερμανικός κάνθαρος του εδάφους) και αναφέρει ως τοποθεσία Λιντς στην Άνω Αυστρία.[8] Αυτό εξηγεί το όνομα του είδους teutonus, που αναφέρεται στο φύλο των Τευτόνων και χρησιμοποιείται για είδη εντόμων, που βρέθηκαν στο γερμανόφωνο χώρο.[9] Σε μεταγενέστερο βιβλίο (1798) ο Schrank αναφέρει πως το Carabus teutonus είναι συνώνυμο με το Carabus vaporariorum του περίφημου Fabricius, και αλλάζει το γερμανικό όνομα Deutscher Erdkäfer σε Treibhauslaufkäfer (κάνθαρος του θερμοκηπίου, θερμοκήπιο = λατινικά vaporarium = γερμανικά Treibhaus)[10] γιατί ο Fabricius είχε μεγάλο κύρος.
Στο κατάλογο του 1821 για την περίφημη συλλογή κολεοπτέρων του Γάλλου Dejean το τεράστιο γένος Carabus αποσπάστηκε σε πολλά γένη. Ο Dejean χρησιμοποιούσε τα ονόματα, που πρότειναν οι συνεργάτες του. Το κολεόπτερο ονομαζόταν μετά την πρόταση του Ziegler Stenolophus vaporariorum.[11] Στα ακόλουθα χρόνια ο Dejean δημοσίευσε τις καταγραφές στα ονόματα του κατάλογου. Εκεί αναφέρεται πως το όνομα Stenolophus αρχικά δόθηκε από το συλλέκτη εντόμων Megerle,[12] αλλά επίσημα το γένος Stenolophus δημιούργησε ο Dejean.[1].
Το όνομα Stenolophus προέρχεται από τις λέξεις στενός και λόφος και αναφέρεται στο γεγονός πως το πρόνωτο συστέλλεται προς τα πίσω.[13] Η αρχική καταγραφή του γένους περιέχει τη φράση «corselet en carré, dont les angles sont arrondis» (γαλλικά, πρόνωτο τετραγωνικό, με τις γωνίες στρογγυλευμένες).[12] Παραμένει ασαφές, εάν η έλλειψη των οπίσθιων γωνιών του προνώτου ενέπνευσε το όνομα του γένους.
Αργότερα ο ορισμός του γένους έγινε πιο αυστηρός, και το κολεόπτερο πήρε πάλι το παλαιότερο όνομα του Schrank και το Stenolophus teutonus καθορίστηκε ως τύπος του γένους.
Εικ.1: Από μπροστά Εικ.2: κάτω πλευρά Εικ.3: πλευρική όψη 
Το έντομο αποκτά μήκος πέντε μέχρι επτά χιλιοστόμετρα. Με το μαύρο κεφάλι, το πρόνωτο στο χρώμα της ώχρας και τα έλυτρα του ίδιου χρώματος με μαύρες κηλίδες το έντομα μοιάζει πολύ με το κολεόπτερο Badister, υπάρχουν όμως σαφείς διαφορές.
Το κεφάλι έχει μαύρο γυαλιστερό χρώμα. Στο Stenolophus το άνω χείλος είναι περίπου τετραγωνικό (Εικ. 5), ενώ στο Badister στην μπροστινή ακμή του χείλους παρατηρείται μια βαθιά τομή. Οι χειλικές και γναθικές προσακτρίδες είναι στο χρώμα του κεχριμπαριού, η ρίζα των βασικών μερών σκούρα. Οι κεραίες είναι νηματοειδείς και συνίστανται από ένδεκα μέρη. Τα δυο πρώτα μέρη είναι φαλακρά και χρώματος σαν κεχριμπάρι, τα συνακόλουθα μέρη είναι πιο σκούρα και τριχωτά. Στο μέτωπο πάνω στους οφθαλμούς υπάρχει μόνο από μια δυνατή τρίχα, όχι δύο.
Ο προθώρακας (πρόνωτο και πρόστερνο) γυαλίζει σε χρώμα σαν κεχριμπάρι. Το πρόνωτο είναι μόνο λίγο πιο φαρδύ παρά μακρύ και στην οπίσθια ακμή όχι πολύ στενότερο παρά μπροστά. Έχει λεπτή κεντρική γραμμή και στις πλευρές της βάσεως από μια ρηχή κατάθλιψη με ασαφή στιγμάτωση. Οι πλευρικές άκρες είναι λυγισμένες προς τα πάνω, όχι όμως η άκρη της βάσεως (Εικ. 4). Αυτό παριστάνει σημαντική διαφορά στο είδος Stenolophus skrimshiranus. Και οι τέσσερις γωνιές είναι στρογγυλεμένες, ιδιαίτερα οι δυο οπίσθιες.
Τα έλυτρα έχουν το ίδιο χρώμα με το προθώρακα. Στο πίσω μέρος επεκτείνεται πάνω στα δύο έλυτρα μια μεγάλη μαύρη κηλίδα καμιά φορά με μπλε απόχρωση. Και η βάση των ελύτρων μπορεί να είναι πιο σκούρα. Το μήκος των ελύτρων είναι περίπου ενάμιση το πλάτος των δυο μαζί. Κάθε έλυτρο έχει κατά μήκος οκτώ παράλληλες γραμμές και μεταξύ την πρώτη και την δεύτερη γραμμή φαίνεται μία άλλη, κοντή γραμμή.
Η κοιλία είναι μαύρη. Τα πόδια είναι πάλι σε χρώμα σαν κεχριμπάρι, όλοι οι ταρσοί με πέντε μέρη. Χαρακτηριστικό για το γένος Stenolophus είναι μια πολύ λεπτή καρίνα στην έξω πλευρά του πρώτου μέρος του οπίσθιου ταρσού (βέλος στην εικ. 6), που παρατηρείται και στο δεύτερο και τρίτο μέρος του ταρσού αυτού.[14]
Η προνύμφη απεικονίζεται στην εικόνα 7. Το κεφάλι και το πρόνωτο είναι καστανά, οι πλάκες στην ράχη των ακόλουθων δακτυλιδιών του σώματος ανοικτό καστανό, τα υπόλοιπα μέρη του σώματος άσπρα μέχρι θαμπά κίτρινα. Περισσότερες λεπτομέρεις βρίσκονται στο Ganglbauer.[15]
Το είδος απαντά σε διάφορους τύπους βιότοπων. Αρκεί αυτοί να είναι αρκετά υγροί. Το συναντούμε σε βαλτούς ή στης ακτές τρεχούμενων νερών αλλά και σε λίμνες ή λιμνούλες κάθε είδους. Και κοντά σε αλμυρά νερά μπορεί να βρεθεί. Το έντομα διαχειμάζει ως ακμαίο, η αναπαραγωγή πραγματοποιείται την άνοιξη.
Το Stenolophus teutonus είναι παλαιρακτικό είδος, που απαντάται από την Βόρεια Αφρική μέχρι την κεντρική Ασία. Λείπει όμως στης βόρειες περιοχές όπως την Φινλανδία, την Νορβηγία ή την Ιρλανδία. Στην Ελλάδα υπάρχουν αναφορές από την ηπειρωτική Ελλάδα, τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου, τη Κρήτη, τις Κυκλάδες και την Κύπρο, αλλά το είδος λείπει στα Δωδεκάνησα.[7]
Το Stenolophus teutonus είναι πολύχρωμο κολεόπτερο από την οικογένεια Carabidae. Το γένος Stenolophus εκπροσωπείται στην Ευρώπη με ένδεκα είδη. Το Stenolophus στην σημερινή στενή έννοια είναι παλαιαρκτικό γένος, αλλά στο παρελθόν κατατασσόταν και είδη άλλων ζωογεογραφικών ζωνών στο γένος αυτό. Στην Ελλάδα εκτός από το Stenolophus teutonus αναφέρονται τα είδη:
Stenolophus discophorus Stenolophus mixtus Stenolophus persicus Stenolophus proximus και Stenolophus skrimshiranusDe tweekleurige glansloper (Stenolophus teutonus) is een keversoort uit de familie van de loopkevers (Carabidae).[1] De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1781 gepubliceerd door Franz Paula von Schrank.
Bronnen, noten en/of referenties
Stenolophus teutonus é uma espécie de insetos coleópteros pertencente à família Carabidae.[1]
A autoridade científica da espécie é Schrank, tendo sido descrita no ano de 1781.
Trata-se de uma espécie presente no território português.
Stenolophus teutonus é uma espécie de insetos coleópteros pertencente à família Carabidae.
A autoridade científica da espécie é Schrank, tendo sido descrita no ano de 1781.
Trata-se de uma espécie presente no território português.
_teutonus_(Schrank,_1781)_(21139606891).png)
