Gourd

Multimedia w Wikimedia Commons

Dynia (Cucurbita L.) – rodzaj roślin jednorocznych z rodziny dyniowatych obejmujący około 20 gatunków. W stanie dzikim występują w strefach klimatu gorącego i ciepłego Ameryki. Gatunkiem typowym jest Cucurbita pepo L.^[3]

Morfologia

Łodyga

Płożąca się, wytwarza wąsy czepne.

Owoce

Duże jagody, jadalne, osiągające masę do 200 kg. Owoce uprawianej dyni olbrzymiej mogą przekraczać te rozmiary osiągając w rekordowych przypadkach nawet ponad 800 kg masy^[4].

Systematyka

Synonimy taksonom.^[3]

Pepo Mill.

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (2001...)

Rodzaj z rodziny dyniowatych z rzędu dyniowców, należących do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych^[1]. W obrębie rodziny: podrodzina Cucurbitoideae, plemię Cucurbiteae^[5].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Takht.), nadrząd Cucurbitanae Reveal, rząd dyniowce (Cucurbitales Dumort.), podrząd Cucurbitineae Engl., rodzina dyniowate (Cucurbitaceae Juss.,podrodzina Cucurbitoideae Kostel., plemię Cucurbiteae Dumort., podplemię Cucurbitinae E.G.O. Müll. & Pax in Engl. & Prantl, rodzaj dynia (Cucurbita L.)^[6].

Gatunki flory Polski^[7]

• dynia olbrzymia (Cucurbita maxima Duchesne) – gatunek uprawiany
• dynia piżmowa (Cucurbita moschata Duchesne) – gatunek uprawiany
• dynia zwyczajna (Cucurbita pepo L.) – gatunek uprawiany

Pozostałe gatunki^[5]

• dynia figolistna (Cucurbita ficifolia Bouche.)
• Cucurbita argyrosperma C. Huber
• Cucurbita cordata S. Watson
• Cucurbita digitata A. Gray
• Cucurbita ecuadorensis H. C. Cutler & Whitaker
• Cucurbita foetidissima Kunth
• Cucurbita lundelliana L. H. Bailey
• Cucurbita okeechobeensis (Small) L. H. Bailey
• Cucurbita palmata S. Watson
• Cucurbita pedatifolia L. H. Bailey
• Cucurbita radicans Naudin
• Cucurbita ×scabridifolia L. H. Bailey

Zastosowanie

• Sztuka kulinarna. Dynie często są spożywane jako warzywa. Tłuszcze zawarte w pestkach dyni zaliczają się do pełnowartościowych tłuszczów roślinnych. Około 80% kwasów tłuszczowych to kwasy nienasycone, z czego 50-60% to wielokrotnie nienasycone.
• Rośliny ozdobne. Niektóre gatunki są uprawiane dla ozdobnych owoców.

Ciekawostki

Jan Styra ze Zdzieszowic, wielokrotny mistrz Polski w hodowli dyń gigantów, rozpoczął swoją działalność w roku 2006^[8]. Już w pierwszym roku upraw wyhodował największą dynię w Polsce^[9].

W roku 2017 aktywista Miejskiej Partyzantki Ogrodniczej, Witold Szwedkowski zorganizował Światowy Dzień Siania Dyni w Miejscach Publicznych^[10][11][12]. W roku 2018 termin wydarzenia ustalony został na 16 maja, a w propagowanie go i w sianie dyni zaangażowało się 900 osób^[13]. W roku 2019 do imprezy włączyła się grupa ogrodników miejskich z Gandawy i Park Śląski.

Od 2004 roku w miejscowości Bikschote w Belgii odbywają się mistrzostwa Europy w Punkin Chunkin, czyli dyscyplinie sportu polegającej na wystrzeliwaniu dyni w dal za pomocą takich urządzeń jak armaty, katapulty, czy proce^[14].

Zobacz też

Zobacz hasło dynia w Wikisłowniku Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów o dyni

• dynia ozdobna
• olej z pestek dyni

Przypisy