dcsimg

Nocnicowate ( Polish )

provided by wikipedia POL

Nocnicowate[2][3], dziwaczkowate (Nyctaginaceae Juss.) – rodzina szeroko rozpowszechnionych głównie na terenach tropikalnych roślin zielnych, rzadziej niskich drzew i pnączy. Należy do rzędu goździkowców i składa się z 30[4]–33[5] rodzajów i około 400 gatunków[6]. Rodzina jest najbardziej zróżnicowana na obu kontynentach amerykańskich[7] i tu jej przedstawiciele sięgają do chłodniejszych obszarów w Ameryce Północnej oraz do południowej Argentyny[3]. Jako popularne rośliny ozdobne uprawiane są bugenwilla i dziwaczek, pisonia spożywana jest jako warzywo, niektóre gatunki są chwastami w strefie międzyzwrotnikowej[7]. Rośliny z tej rodziny wyróżniają się efektownym okwiatem i często barwnymi liśćmi kwiatostanowymi.

Morfologia

 src=
Pisonia grandis
Pokrój
Należą tu głównie drzewa i krzewy[3], ale są też pnącza[7], półkrzewy, zielne (jednoroczne i byliny)[3]. Często ich pędy są zgrubiałe w węzłach, część przedstawicieli ma też mięsiste korzenie[7].
Liście
Naprzeciwległe[3][2], rzadziej skrętoległe lub w okółkach[7], ogonkowe[7], pojedyncze, całobrzegie i bez przylistków[3][7].
Kwiaty
Zwykle obupłciowe i promieniste[7] o niezróżnicowanym okwiecie składającym się z 5 listków, tworzących rurkę. Są one trwałe w dolnej części i podczas owocowania rozrastają się i drewnieją wokół owocu tworząc antokarp[3]. Liczba pręcików jest zróżnicowana od jednego do wielu, najczęściej jest ich 5. Ich nitki są wolne, zrośnięte u dołu, czasem też rozgałęziają się w górnej części[7]. Słupek jest jeden, górny, powstaje z pojedynczego owocolistka i zawiera pojedynczy zalążek[7][3]. Kwiaty bywają wsparte okazałymi i barwnymi liśćmi kwiatostanowymi tworzącymi powabnię[2][3].
Owoce
Niełupki[7] i torebki[2], zwykle cienkościenne[3] i otoczone przez rozrośnięte i zdrewniałe nasady listków okwiatu, służące także jako narząd lotny[7].

Biologia i ekologia

Rośliny zdrewniałe z tej rodziny wyróżniają się anomalnym przyrostem wtórnym pni i często także korzeni[3]. U części przedstawicieli kwiaty zapylane są przez ptaki (ornitogamia)[3]. Nocnicowate spotykane są na różnych siedliskach od plaż, poprzez lasy do stoków wzgórz, przy czym jednak zwykle nie występują na wyżej położonych terenach górskich[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana dla Petiveriaceae, blisko spokrewniona też z szkarłatkowatymi i Sarcobataceae. Tworzy wraz z nimi i z szeregiem innych rodzin rząd goździkowców w obrębie dwuliściennych właściwych:

caryophylloids

Rhabdodendraceae




Simmondsiaceaesimondsjowate





Asteropeiaceae



Physenaceae





Macarthuriaceae




Microteaceae





Caryophyllaceaegoździkowate




Achatocarpaceae



Amaranthaceaeszarłatowate






Stegnospermataceae




Limeaceaelibawowate





Lophiocarpaceae




Kewaceae




Barbeuiaceae




Gisekiaceae




Aizoaceaepryszczyrnicowate





Phytolaccaceaeszkarłatkowate



Sarcobataceae





Nyctaginaceaenocnicowate



Petiveriaceae











Molluginaceaeugłastowate




Montiaceaezdrojkowate





Halophytaceae




Basellaceaewyćwiklinkowate



Didiereaceae






Talinaceaeporwinkowate




Anacampserotaceae




Portulacaceaeportulakowate



Cactaceaekaktusowate

















Pozycja w systemie Reveala (1994-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist, podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa goździkowe (Caryophyllidae Takht.), nadrząd Caryophyllanae Takht., rząd goździkowce (Caryophyllales Perleb), rodzina nocnicowate (Nyctaginaceae Juss.)[5].

Wykaz rodzajów według Compleat Botanica[5]

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Caryophyllales (ang.). Angiosperm Phylogeny Website, 2001–. [dostęp 2009-10-07].
  2. a b c d Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 563. ISBN 83-214-1305-6.
  3. a b c d e f g h i j k l Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 425-428. ISBN 83-7079-778-4.
  4. List of genera in family NYCTAGINACEAE (ang.). Vascular Plant Families and Genera, Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2009-09-18].
  5. a b c Crescent Bloom: Nyctaginaceae (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-09-18].
  6. Maarten J.M. Christenhusz, James W. Byng: The number of known plants species in the world and its annual increase (ang.). W: Magnolia Press, Auckland, New Zealand [on-line]. Biotaxa: Online library for taxonomic journals. [dostęp 1 sierpnia 2016].
  7. a b c d e f g h i j k l m Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 230. ISBN 1-55407-206-9.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Nocnicowate: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Nocnicowate, dziwaczkowate (Nyctaginaceae Juss.) – rodzina szeroko rozpowszechnionych głównie na terenach tropikalnych roślin zielnych, rzadziej niskich drzew i pnączy. Należy do rzędu goździkowców i składa się z 30–33 rodzajów i około 400 gatunków. Rodzina jest najbardziej zróżnicowana na obu kontynentach amerykańskich i tu jej przedstawiciele sięgają do chłodniejszych obszarów w Ameryce Północnej oraz do południowej Argentyny. Jako popularne rośliny ozdobne uprawiane są bugenwilla i dziwaczek, pisonia spożywana jest jako warzywo, niektóre gatunki są chwastami w strefie międzyzwrotnikowej. Rośliny z tej rodziny wyróżniają się efektownym okwiatem i często barwnymi liśćmi kwiatostanowymi.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL