Scopoli's Shearwater

Die Geelbekpylstormvoël (Calonectris diomedea) is 'n stormvoël wat voorkom aan die kus van Suid-Afrika. Die voël is 42 – 50 cm groot en weeg 480 - 750 g met 'n vlerkspan van 110 - 125 sentimeter. In Engels staan die voël bekend as Cory's shearwater. Die voël broei op eilande in die noord Atlantiese Oseaan en Middellandse See.

Fotogalery

• 'n Geelbekpylstormvoël van bo gesien.

• 'n Swerm naby die Madeiraeilande.

• Broeigebied op die Selvagem Pequena-eiland.

• Museum specimen

Sien ook

• Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls
• Lys van Suid-Afrikaanse voëls (Groepeer)
• Lys van Suider-Afrikaanse voëls volgens wetenskaplike name

Bron

• Sasol Voëls van Suider-Afrika. Struik Nature. Vierde Uitgawe 2011. ISBN 978-1-77007-926-7

Verwysings

Hierdie artikel is ’n saadjie. Voel vry om Wikipedia te help deur dit uit te brei.

Calonectris diomedea

Calonectris diomedea ye un ave marina de la familia de los petreles o patinos (Procellariidae).

Esta pardela vuela a poco altor, dacuando cerca de la mariña, en pequeños grupos; con fuertes vientos vuela perbién. Cerca de les zones de nidificación, cuando torna al so nial, de nueche, emite unos soníos nasal y gutural, inclusive sobre dalgunos poblaos, como Funchal, en Madeira.

Foi escoyida ave del añu 2013 por SEO/BirdLife^[1]

Distribución

Ye abondosa nel sur d'Europa y al noroeste d'África. Nel Mediterraneu ye abondo frecuente pel branu, n'islles y puexos. Añera cada branu nes islles Selvaxes, onde s'atopa la mayor colonia: unes 65.000 pareyes, que nun emigren, sinón que permanecen tol añu. Tamién añeren nes costes canaries, y abonden nel archipiélagu Chinijo, que conformar la islla de La Graciosa y los castros de Alegranza, Monte Claru, Roque del Este y Roque del Oeste. Confirmóse la so presencia nel Parque Nacional Marítimu Terrestre de les Islles Atlántiques de Galicia, nos archipiélagos de les islles Cies.

Principalmente alcuéntrase n'alta mar, pero dacuando en badees amplies o cerca de les costes, en cabos ya islles. Fora de la estación de cría ver al oeste d'Irlanda, norte de Francia y sudoeste d'Inglaterra.

Notes y referencies

Ver tamién

• Ave marina
• Aves de la península ibérica

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Calonectris diomedea .

Calonectris diomedea

An Tort glas^[1] (liester: Torted glas) a zo un evn-mor, Calonectris diomedea an anv skiantel anezhañ.

Doareoù pennañ

Boued

Annez

Rummatadur

Daveoù ha notennoù

Estol de baldrigues cendroses fotografiat a Madeira.

Exemplar fotografiat a les Illes Selvagens.

Un exemplar en ple vol

Anellatge d'exemplars capturats a les Illes Canàries.

Estol de virots grossos fotografiat a Madeira.

La baldriga cendrosa mediterrània, baldritja gran o virot gros (Calonectris diomedea) és un ocell de l'ordre dels procel·lariformes.

Descripció

• És més grossa (45-56 cm) que la baldriga pufí. La seua envergadura alar és de 112-126 cm.
• Pesa entre 700 i 800 g.
• Té el cap grisenc, el dors bru i les parts inferiors blanques.
• Bec groc rosaci pàl·lid, fosc prop de la punta.
• Ales llargues i flexibles que duu lleugerament o netament arquejades.
• Potes rosa pàl·lid.
• No presenta dimorfisme sexual però la femella és més lleugera i té un bec més fi.^[1]
• Els exemplars immadurs són semblants als adults.

Subespècies

• Calonectris diomedea diomedea (Mar Mediterrània fonamentalment).
• Calonectris diomedea borealis (Canàries, Madeira i Açores).
• Calonectris diomedea edwardsi (Cap Verd)^[2]

Reproducció

Calonectris diomedea - MHNT

No nidifica al Principat de Catalunya (se'n va als Columbrets, a Balears o a altres illes per fer-ho).

Basteix el niu amb pals i vegetació marina dins les coves dels penya-segats. Hi pon un ou durant el maig-juny, el cova durant 4 setmanes i, a finals d'octubre, el poll abandona el niu.^[3] Després de l'eclosió de l'ou, el niu només és visitat pels progenitors a la nit per evitar el seu saqueig per part de les gavines.

La colònia de cria més nombrosa d'aquesta espècie a nivell mundial es troba a les Illes Selvagens.

Alimentació

• Menja mol·luscs, ous de peixos, crustacis, cefalòpodes, despulles marines i vegetals.
• Acostuma a seguir els vaixells de pesca per aprofitar els peixos que són llençats per la borda a causa del seu nul interès comercial.
• Prefereix alimentar-se de nit i introduint només el bec per sota de la superfície de l'aigua però, de vegades, realitza immersions que poden arribar als 4-5 m de fondària.

Hàbitat

Igual que la baldriga pufí, es pot veure vora els penya-segats de l'Empordà i al voltant dels vaixells de pesca.

Distribució geogràfica

És sedentària a la Mediterrània, on nia. A la tardor arriba a les costes d'Anglaterra i d'Irlanda, retornant al Mediterrani vers el mes de febrer.

Poblacions

La població mundial d'aquesta espècie arriba als 280.000–420.000 exemplars,^[4] essent les illes atlàntiques entre les Açores i les Canàries qui n'acullen la més gran quantitat. A Menorca se'n troba les colònies més importants de tot el Mediterrani occidental^[5]

Costums

• És una espècie gregària que forma estols nombrosos.
• A alta mar és un ocell silenciós però a les colònies de cria, i de nit, és bastant sorollós.
• Vola amb llargs planeigs arran d'aigua entremesclats amb 3-4 cops d'ala pausats i flexibles.

Referències

Bibliografia

• Harrison, Peter: Seabirds: An Identification Guide. Croon Helm, Beckenham. ISBN 0-7099-1207-2. Any 1983.
• Snow, David W.; Perrins, Christopher M. & Gillmor, Robert: The Birds of the Western Palearctic. Oxford University Press. ISBN 0-19-850187-0. Any 1998.

Enllaços externs

• La baldriga cendrosa a Portugal. (portuguès)
• Enregistraments sonors del virot gros. (anglès)
• El virot gros al Principat de Catalunya.

Aderyn a rhywogaeth o adar yw Aderyn drycin Scopoli (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: adar drycin Scopoli) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Calonectris diomedea; yr enw Saesneg arno yw Scopoli's shearwater. Mae'n perthyn i deulu'r Pedrynnod (Lladin: Procellariidae) sydd yn urdd y Procellariformes.^[1] Dyma aderyn sydd i'w gael yng ngwledydd Prydain, ond nid yng Nghymru.

Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn C. diomedea, sef enw'r rhywogaeth.^[2]

Fe'i ceir yn aml ar lan y môr.

Teulu

Mae'r aderyn drycin Scopoli yn perthyn i deulu'r Pedrynnod (Lladin: Procellariidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:

Rhestr Wicidata:

Calonectris diomedea

Gweler hefyd

• Rhestr Goch yr IUCN

Cyfeiriadau

Calonectris diomedea

Buřňák šedý (Calonectris diomedea) je velký vodní pták z čeledi buřňákovitých, s rozpětím křídel 112–126 cm. Hnízdí v koloniích na pobřeží Středozemního moře a Atlantského oceánu, zimuje v jižním Atlantiku.^[2] Výjimečně zalétl také do České republiky, kde byl v polovině května 1936 střelen u Olomouce.^[3]

Reference

1. ↑ Červený seznam IUCN 2018.1. 5. července 2018. Dostupné online. [cit. 2018-08-09]
2. ↑ SVENSON, L. a kol. Ptáci Evropy, severní Afriky a Blízkého východu. Praha: Svojtka&Co, 2004. ISBN 80-7237-658-6. S. 20-21.
3. ↑ Pozorování buřňáka šedého v ČR na stránkách FK ČSO

Externí odkazy

• Obrázky, zvuky či videa k tématu buřňák šedý ve Wikimedia Commons
• Taxon Calonectris diomedea ve Wikidruzích

Æg af kuhls skråpe

Kuhls skråpe (Calonectris diomedea) er en stormfugl. Den yngler på stejle skrænter i Middelhavet. I sensommeren opløses kolonierne og fuglene flyver mod vest og nordover så langt som til det sydlige Irland. De fleste kuhls skråper overvintrer i den sydlige del af Atlanterhavet, men nogle overvintrer også i den nordlige del.

Nærtstående arter

Der findes to nærtstående arter, atlantisk skråpe (Calonectris borealis) og Kap Verde-skråpe (Calonectris edwardsii). De blev tidligere regnet som underarter til kuhls skråpe. Atlantisk skråpe har store ynglekolonier på øer i Atlanterhavet, særlig på Azorerne, hvor den med 500.000 par (80 % af verdensbestanden) er de talrigeste ynglefugle. Andre kolonier i Atlanterhavet findes på de De Kanariske Øer og på de portugisiske øer Madeira, Ilhas Desertas og Ilhas Selvagens. De nordligste ynglepladser for atlantisk skråpe ligger på øgruppen Berlengas udenfor Portugals kyst, syd for 40° nordlig bredde, hvor den yngler på klipper i Atlanterhavet.

Levevis

Kuhls skråpe graver en indtil to meter dyb redehule over klipperne, eller lægger sit eneste hvide æg (slutningen af maj) direkte på klipperne. Begge forældrefugle ruger på ægget i 55 dage. Ungen udklækkes i juli og tidobler sin vægt i løbet af en måned. Forældrefuglene fodrer kun ungen om natten for at beskytte den mod potentielle fjender. Ungfuglene er flyvefærdige i september, kort efter (i oktober) trækker forældrene til varmere områder. Parret bliver sammen hele livet.

Som alle stormfugle ernærer de sig af mindre fisk, coleoidea og af affald.

Kuhls skråpens stemme kan man på grund af, at den om dagen overvejende opholder sig på havet, høre ved kysten i aftentimerne og om morgenen. Den klinger jamrende og skrigende.

Kendetegn

Kuhls skråpe bliver indtil 50 cm lang og opnår en vingefang på 115 cm. Dens overside er blegt gråbrun, undersiden er helt hvid. håndsvingfjerene er skifergrå til sorte. Næbets farve er smudsiggul med en grå plet på spidsen. På vingens underside løber et blegt bånd fra albuen til håndleddet.

Udbredelse

Kuhls skråpe yngler i Middelhavet på De Baleariske Øer samt Korsika, Sicilien og halvøen Peloponnes, og ved Det Ægæiske Hav og Adriaterhavets kyster. I Det Indiske Ocean findes der også ynglekolonier.

Eksterne henvisninger

• Wikimedia Commons har flere filer relateret til Kuhls skråpe (Calonectris diomedea)

• Beskrivelse af kuhls skråpe
• Videoer, fotos og lydoptagelser hos Internet Bird Collection

Der Sepiasturmtaucher (Calonectris diomedea, Syn.: Puffinus diomedea), früher als Gelbschnabel-Sturmtaucher bezeichnet, ist eine Vogelart aus der Ordnung der Röhrennasen. Es werden drei Unterarten unterschieden: C. d. diomedea (Scopoli, 1769), C. d. borealis (Cory, 1881) und C. d. edwardsii (Oustalet, 1883).

Merkmale

Der Sepiasturmtaucher wird bis zu 50 cm lang und erreicht eine Spannweite von 115 cm. Er ist oberseits fahl grau-braun, unterseits gänzlich weiß. Die Handschwingen sind schiefergrau bis schwarz. Der Schnabel ist von schmutzig-gelber Farbe mit einem grauen Fleck an der Spitze. Auf der Flügelunterseite zieht sich ein blasses Band vom Ellbogen zum Handgelenk.

Lebensweise

Sepiasturmtaucher im Flug, kurz vor dem Eintauchen auf der Jagd nach Fisch

Gelbschnabel-Sturmtaucher sind Zugvögel und legen sehr weite Strecken über dem Meer zurück. Im Frühjahr nisten sie an Klippen im Mittelmeer und Nordatlantik, ab Oktober ziehen sie zum Überwintern an die Küsten Nordamerikas und Afrikas.

Sepiasturmtaucher graben eine bis zu zwei Meter tiefe Nisthöhle über die Klippen, oder legen ihr einziges weißes Ei (Ende Mai) direkt auf die Klippen. Dieses wird von beiden Eltern ca. 55 Tage lang bebrütet. Das Junge schlüpft im Juli und verzehnfacht sein Gewicht in einem Monat. Die Altvögel sind den ganzen Tag auf Nahrungssuche und füttern das Junge zum Schutz vor potentiellen Feinden nur in der Dämmerung und nachts. Die Jungtiere sind im September flügge, wenig später (im Oktober) ziehen die Eltern in wärmere Gebiete. Das Paar bleibt ein Leben lang zusammen.

Wie alle Röhrennasen ernährt sich auch diese Sturmtaucherart von kleinen Fischen, Tintenfischen und sogar Abfall.

Die Rufe der Sepiasturmtaucher kann man aufgrund der Tatsache, dass sie sich tagsüber überwiegend auf dem Meer aufhalten, an den Küsten in den Abendstunden und am Morgen hören. Sie klingen jammernd oder krächzend.

Ei des Sepiasturmtauchers

Verbreitung

Große Brutkolonien gibt es auf Inseln im Atlantik, vor allem auf den Azoren, wo er mit 500.000 Paaren (80 % des Weltbestandes) der häufigste Brutvogel ist. Weitere Kolonien im Atlantik gibt es auf den Kanaren sowie den zu Portugal gehörenden Inseln, Madeira, den Ilhas Desertas und Ilhas Selvagens. Im Mittelmeer brütet er auf den Balearen, auf Korsika, Sizilien und der Halbinsel Peloponnes, sowie an den Küsten des Ägäischen und Adriatischen Meeres. Im Indischen Ozean soll es auch Brutkolonien geben.

Literatur

• Gerald S. Tuck und Hermann Heinzel: Die Meeresvögel der Welt. Parey, Hamburg/Berlin 1980, ISBN 3-490-07818-7.
• Peter H. Barthel und Paschalis Dougalis: Was fliegt denn da? Franckh-Kosmos Verlag, 2006, ISBN 3-440-11929-7.

Weblinks

– Sammlung von Bildern

• Calonectris diomedea in der Roten Liste gefährdeter Arten der IUCN 2018. Eingestellt von: BirdLife International, 2018. Abgerufen am 10. September 2021.
• Videos, Fotos und Tonaufnahmen zu Calonectris diomedea in der Internet Bird Collection
• Beschreibung des Sepiasturmtauchers
• Federn des Sepiasturmtauchers

Calonectris diomedea

Nevgulur skrápur (frøðiheiti - Calonectris diomedea)

Sí eisini

• Fuglar í Føroyum

Välimerenliidäi (Calonectris diomedea) on valgeiliidäjien suguh kuului lindu.

Calonectris diomedea

Ο Αρτέμης είναι θαλάσσιο πελαγικό πτηνό της οικογενείας των Ρινοτρυπιδών, που απαντά στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Calonectris diomedea και δεν περιλαμβάνει υποείδη (μονοτυπικό). ^[2]

Τάση παγκόσμιου πληθυσμού

• Καθοδική ↓ ^[3]

Ονοματολογία

Η επιστημονική ονομασία του γένους Calonectris, έχει ελληνική ρίζα, εκ του Καλονηκτρίς (καλή + νηκτρίς = κολυμβήτρια) [[ΕΤΥΜ. μτγν. < νήκτης ≪κολυμβητής≫ < αρχ. νήχω ≪κολυμπώ≫ < νέω≪κολυμπώ≫ (άσχετο προς το ρ. νέω ≪γνέθω, κλώθω≫, βλ. λ. νήμα) + εμφατ.επίθημα -χω. Το αρχ. νέω ≪κολυμπώ≫ αποτελεί την ασθενή βαθμ. τού I.E.*sna- ≪πλέω, κολυμπώ≫, πβ. σανσκρ. snati ≪πλένομαι≫, λατ. nare | natare≪κολυμπώ≫ (> γαλλ. natation ≪κολύμβηση≫, ισπ. natacion) κ.ά.], ^[4][5] με σαφή αναφορά στις ιδιαίτερες ικανότητες του πτηνού να προσαρμόζεται στα θαλάσσια οικοσυστήματα.

Ο όρος diomedea στην επιστημονική ονομασία του είδους οφείλεται στο μυθικό ήρωα Διομήδη, βασιλιά του Άργους και σύντροφο του Οδυσσέα στον Τρωικό Πόλεμο, ο οποίος σύμφωνα με μία πολλές εκδοχές εξαφανίστηκε σε ένα από τα Διομήδεια Νησιά της Αδριατικής (σημερινή ονομασία Νησιά Τρέμιτι) και οι σύντροφοί του μεταμορφώθηκαν σε πουλιά. ^[6]

Η αγγλική ονομασία του πτηνού Scopoli’s Shearwater, δόθηκε προς τιμήν του Αυστριακού ορνιθολόγου Τ. Σκόπολι (Giovanni Antonio Scopoli, 1723-1788). Άγνωστη παραμένει η προέλευση της ελληνικής λαϊκής ονομασίας αρτέμης πιθανός, όμως, να σχετίζεται με το ιστίο (πανί) αρτέμων «φλόκος» των ιστιοφόρων, που σχετίζεται άμεσα με την ικανότητα του πτηνού να θυελλοπορεί.

Συστηματική ταξινομική

Το είδος περιγράφηκε από τον Σκόπολι ως Procellaria diomedea, το 1769. Η ταξινομική του δεν έχει ακόμη ξεκαθαριστεί και υπάρχουν αρκετές διαφωνίες μεταξύ των ερευνητών. Επιπροσθέτως, υπάρχουν προβλήματα ακόμη και στην οικογένεια Procellariidae, όπου κάποιοι μελετητές επιμένουν στη διαίρεσή της σε 3 υποοικογένειες ^[7] ενώ κάποιοι άλλοι δεν το αποδέχονται. Τα προβλήματα δημιουργήθηκαν από την «εμπλοκή» των χρωμοσωμικών αναλύσεων (mitochondrial cytochrome b gene analysis) στην έρευνα, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, γεγονός που έλυσε αρκετά ταξινομικά ζητήματα σε πολλές περιπτώσεις, ενώ περιέπλεξε την κατάσταση σε κάποιες άλλες. ^[8]

Σύμφωνα με την προηγούμενη ταξινόμηση το taxon κατατασσόταν ως υποείδος (C. d. diomedea) του είδους Calonectris diomedea , με την συγκεκριμένη ταξινομική να εμφανίζει πολλά προβλήματα. Αρχικά, είχε προταθεί η διάσπαση σε δύο διακριτά είδη, τα C. diomedea και C. edwardsii και λίγο αργότερα προτάθηκε η διάσπαση στα C. diomedea και C. borealis. Τελικά, το αρχικό taxon διασπάστηκε σε τρία είδη (τα προηγούμενα υποείδη), αλλά οι διαφωνίες μεταξύ των ταξινομικών φορέων, εξακολουθούν να υφίστανται.

Γεωγραφική εξάπλωση και βιότοπος

Ο αρτέμης είναι είδος με εξάπλωση στη Μεσόγειο και στον Κ. και Ν. Ατλαντικό. Αναπαράγεται στα νησιά και βράχια στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου (Αλγερία, Κροατία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Μάλτα, Ισπανία (εκτός των Καναρίων Νήσων), Τυνησία και Τουρκία. ^[9] Μετά την αναπαραγωγή, τα πουλιά διασπείρονται ευρέως σε διάφορα σημεία του Ατλαντικού, κυρίως στις ανατολικές επικράτειες, προς τις αφρικανικές ακτές, με ορισμένα άτομα από τη Μεσόγειο να ξεχειμωνιάζουν πλησιέστερα, στην Ν. Σικελία ^[10] και στα Κανάρια. ^[11]

Κύριες περιοχές αναπαραγωγής

Μινόρκα, Ίμπιζα, Φορμεντέρα, Καμπρέρα, Conillera και Dragonera των Βαλεαρίδων. Νήσοι Îles d'Hyères στη Γαλλία. Νήσος Έλβα, μικρά νησιά στα ανοικτά της Σικελίας και της Σαρδηνίας, Παντελλερία και Λαμπεντούζα στην Ιταλία. Επίσης, στη Μάλτα, στα παράκτια νησιά της Κροατίας. Κύθηρα και Κυκλάδες στην Ελλάδα.

Μεταναστευτική συμπεριφορά

Αρτέμης εν πτήσει (κοιλιακή όψη)

Ο αρτέμης, όπως και τα άλλα μέλη της οικογένειας όπου ανήκει, είναι ένα πλήρως μεταναστευτικό πτηνό μεγάλων, υπερπόντιων αποστάσεων. Οι πελαγικές μετακινήσεις του είδους εύκολα μπορούν να διαιρεθούν, σε εκείνες προς συχνή αναζήτηση τροφής γύρω από τις περιοχές αναπαραγωγής, στις μεγάλες και γρήγορες, υπερπόντιες μεταναστεύσεις προς τις κύριες περιοχές διαχείμασης και, στις μικρότερης κλίμακας μετακινήσεις πάλι σε ένα σαφώς προκαθορισμένο έδαφος διαχείμασης. ^[12]

Τυχαίοι, περιπλανώμενοι επισκέπτες έχουν αναφερθεί μεταξύ άλλων από τη Αυστρία, τη Βουλγαρία, τη Σερβία, το Μαυροβούνιο, το [Ιράν]] και το Ομάν. ^[13] Στην Ελλάδα, ο αρτέμης έρχεται τα καλοκαίρια από τις περιοχές διαχείμασης του Ατλαντικού, για να αναπαραχθεί σε όλες τις θάλασσες της επικρατείας. ^[14] Από την Κρήτη αναφέρεται ως σπάνιος, διαβατικός μετανάστης ^[15] και από την Κύπρο ως καλοκαιρινό αναπαραγόμενο πτηνό σε απόκρημνες ακτές και ερημονήσια. ^[16]

Μορφολογία

Ο αρτέμης είναι ένα αρκετά μεγάλο θαλασσοπούλι, το μεγαλύτερο από τα μέλη της οικογένειας που αναπαράγονται στον Ατλαντικό, ^[17], με χαρακτηριστικά που δεν φέρουν κάποιο ιδιαίτερο διαφοροποιητικό στοιχείο. Μοιάζει εξαιρετικά με τον αρτέμη του Κόρι (Calonectris borealis) και, πρακτικά, είναι αδύνατον να ξεχωρίσει από αυτόν στην παρατήρηση πεδίου. ^[18]

Το μέτωπο και η κορυφή του κεφαλιού έχουν σκουρόγκριζο χρώμα που εκτείνεται από τα ωτικά καλυπτήρια μέχρι το ράμφος, με κάποιες υπόλευκες κηλίδες. Η περιοχή προς τα πλάγια του στήθους και του λαιμού, σταδιακά γίνεται πιο ανοικτόχρωμη γκρίζα. Η ράχη, η ωμοπλάτη και και τα άνω καλυπτήρια φτερά της ουράς είναι είναι επίσης σκουρόγκριζα αλλά με πιο αχνές άκρες, λίγο πιο σκούρα στο κάτω μέρος της ράχης. ^[19]

Η ουρά είναι σκούρα καφέ, ενώ το πηγούνι και το εμπρόσθιο τμήμα του λαιμού είναι συνήθως λευκά ή, κάποιες φορές, με υπόλευκα σημεία. Το υπόλοιπο κάτω μέρος είναι είναι λευκό με σκούρα την κάτω επιφάνεια της ουράς. Η άνω επιφάνεια των πτερύγων έχει τα πρωτεύοντα και δευτερεύοντα ερετικά μαυριδερά καφέ, με γκρι-καφέ καλυπτήρια, ενώ η κάτω επιφάνεια είναι λευκή με σκούρο γκρι περιθώριο σε όλη την περιφέρεια. Το ράμφος είναι ωχροκίτρινο με σκούρο άκρο, η ίριδα σκούρα καφέ, οι ταρσοί και τα πόδια σκούρα σαρκόχρωμα. ^[20] Τα φύλα είναι όμοια, αλλά το θηλυκό είναι ελαφρύτερο και με λεπτότερο ράμφος. ^[21]

Βιομετρικά στοιχεία

• Μήκος σώματος: 45 έως 52 εκατοστά
• Άνοιγμα πτερύγων: (100-) 110 έως 113 (-125) εκατοστά
• Βάρος: 700 έως 800 γραμμάρια

(Πηγές: ^{[22][23][24][25][26][27][28][29][30][31]})

Τροφή

Ο αρτέμης τρέφεται κυρίως με καλαμάρια, μαλάκια, κεφαλόποδα και ψάρια, που συλλαμβάνει από τα επιφανειακά στρώματα της θάλασσας, μπορεί όμως και να καταδύεται για τη σύλληψη της λείας του (μέχρι και σε βάθος 15 μέτρων). Συχνά ακολουθεί τις τράτες για τα απομεινάρια (offal) που πετιούνται στη θάλασσα από τα δίχτυα ^[32][33] και, αρκετές φορές ακολουθεί τα απόνερα που αφήνουν οι φάλαινες και τα δελφίνια. ^[34]

Από τα ψάρια, ιδιαίτερη προτίμηση δείχνει στα είδη, Belone belone, Scombresox saurus, Hirundichthys rondeletii, Cheilopogon heterurus κ.α. ^[35]

Πτήση

Όπως και στα άλλα μέλη της ομάδας του, οι ταρσοί του πτηνού είναι τοποθετημένοι προς το πίσω μέρος του σώματος, γεγονός που το καθιστά εντελώς αδέξιο στη στεριά, όπου «προχωράει» με την κοιλιά και με υποβοήθηση από τις πτέρυγές του. Επίσης, για να απογειωθεί χρειάζεται αρκετό «διάδρομο» απογείωσης, είτε στην ξηρά είτε στη θάλασσα και, πάντοτε κόντρα στον άνεμο. Ο τρόπος με τον οποίο πετάει εξαρτάται από την ταχύτητα των ανέμων.

Ο αρτέμης αναζητά την τροφή του πετώντας παράλληλα προς το επίπεδο της θάλασσας

Η πτήση του, είναι εύκολη αλλά δυνατή στους ήπιους και μέτριους ανέμους, με συνεχή φτεροκοπήματα, (συνήθως 5-8) ακολουθούμενα από αερολίσθηση (gliding) και με τις πτέρυγες ελαφρά λυγισμένες και υπό γωνία προς τα πίσω, συχνά παράλληλα με την επιφάνεια της θάλασσας. ^[36][37] Όταν οι άνεμοι είναι ισχυροί, πετάει άκοπα, περισσότερο σαν τα άλμπατρος, δηλαδή πιο ψηλά και αιωροπορώντας (soaring), θεωρείται μάλιστα το μοναδικό μέλος της ομάδας του, που αιωροπορεί. ^[38]

Ηθολογία

O αρτέμης, όπως και όλα τα γνήσια θαλασσοπούλια, ζεί και τρέφεται στην ανοικτή θάλασσα καθ’όλη τη διάρκεια του έτους, ερχόμενος στην ξηρά μόνο για να αναπαραχθεί. Για την καθημερινή αναζήτηση της τροφής του καλύπτει μεγάλες αποστάσεις δεκάδων ή και εκατοντάδων χιλιομέτρων, αναπαυόμενος στην επιφάνεια του νερού, ενώ συνηθίζει -αντίθετα από άλλα Ρινοτρυπόμορφα- να καταδύεται, επί πλέον, για τη σύλληψη της λείας του εκτός από το να την αναζητά στην επιφάνεια.

Εκτός αναπαραγωγικής περιόδου, είναι ημερόβιο και γενικότερα «σιωπηλό» είδος, αλλά κατά την παραμονή του στην ξηρά και στα αναπαραγωγικά εδάφη, είναι νυκτόβιο και εξαιρετικά θορυβώδες. Όλη η αποικία φωλιάσματος κατακλύζεται από εκατοντάδες ή και χιλιάδες πουλιά που βγάζουν δυνατές, θρηνητικές ^[39] κραυγές, που έχουν παρομοιωθεί με το δυνατό κλάμα των βρεφών, γεγονός που τα συνέδεσε με διάφορες δοξασίες στην κουλτούρα των λαών οι οποίοι ζουν στις περιοχές αναπαραγωγής.

Αναπαραγωγή

Η περίοδος αναπαραγωγής των αρτέμηδων ξεκινά τον Απρίλιο, συνήθως όμως από τα τέλη Μαΐου και, μπορεί να παραταθεί μέχρι τον Οκτώβριο. Η ωοτοκία γίνεται εφάπαξ σε κάθε αναπαραγωγική περίοδο και, εάν καταστραφεί, δεν αναπληρώνεται. ^[40] Είναι σεξουαλικά ώριμοι από το 5ο έτος της ηλικίας τους.

Το είδος εμφανίζει, όπως και άλλα μέλη της οικογένειας, υψηλά επίπεδα φιλοπατρίας (philopatry), ενός φαινομένου κατά το οποίο τα πτηνά επιστρέφουν στον τόπο όπου γεννήθηκαν με εξαιρετική ακρίβεια, κάτι που δεν έχει γίνει πλήρως κατανοητό από την επιστημονική κοινότητα. Μάλιστα, αυτή η τάση φαίνεται να είναι η ισχυρότερη μέσα στην τάξη (Ρινοτρυπόμορφα. Από μελέτη σε αρτέμηδες που φωλιάζουν κοντά στην Κορσική, διαπιστώθηκε ότι 9 από τα 61 αρσενικά που γεννήθηκαν εκεί, όχι μόνον επέστρεψαν στη συγκεκριμένη περιοχή, αλλά και στο ίδιο σημείο (βράχο, λαγούμι) όπου γεννήθηκαν και ανατράφηκαν (!) ^[41] Αντίστοιχη σε ποσοστά είναι και η τάση επιστροφής του ίδιου ζευγαριού στα ίδια εδάφη φωλιάσματος, με τα αρσενικά να είναι «ακριβέστερα» στο ραντεβού τους (σχεδόν το 85% των αρσενικών επιστρέφουν στα ίδια αναπαραγωγικά λημέρια μετά από μια επιτυχημένη προσπάθεια αναπαραγωγής, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα θηλυκά κυμαίνεται περίπου στο 76%). ^[42]

Το είδος φωλιάζει σε μεγάλες αποικίες, που μπορεί να φθάσουν και τις 25.000 πουλιά σε κάποια απομονωμένα νησιά της Μεσογείου. Τότε δραστηριοποιούνται κατά τη διάρκεια της νύχτας και, όλη η αποικία μετατρέπεται σε ένα τεράστιο θορυβώδες σύνολο, που ακούγεται από πολύ μακριά. Φωλιά δεν κατασκευάζεται, αλλά χρησιμοποιούνται βράχια, σπηλιές και πεδία με διάσπαρτους ογκόλιθους, αποκλειστικά σε άγονα παράκτια νησιά που, καταλαμβάνονται εξ ολοκλήρου. ^[43] Αρκετά ζευγάρια μπορεί να μοιράζονται μεγάλα κοιλώματα σε σπηλιές, ή χάσματα σε ορθοπλαγιές ή κάτω από μεγάλους ογκόλιθους. ^[44] Τέλος, μπορεί να χρησιμοποιούνται και θαλάσσιες σπηλιές, μέχρι και 20 μέτρα στο εσωτερικό τους. ^[45].

Η γέννα περιλαμβάνει 1 μόνον υποελλειπτικό αβγό, διαστάσεων 73,3 Χ 50 χιλιοστών και η επώαση που πραγματοποιείται και από τα δύο φύλα, με βάρδιες που μπορεί να διαρκούν μέχρι και 6 ημέρες για τον κάθε γονέα, διαρκεί 52-55 ημέρες. Οι νεοσσοί είναι φωλεόφιλοι, αλλά αποκτούν πολύ γρήγορα βάρος και, μπορεί να ξεπεράσουν σε όγκο τους γονείς τους. Τρέφονται με πολλή εξεμεσμένη τροφή, αλλά κατά αραιά διαστήματα και κατά τη διάρκεια της νύχτας, ανάλογα με το πόσο καιρό λείπει ο γονέας που θα φέρει την τροφή. Γρήγορα εγκαταλείπονται εντελώς από τους γονείς τους, περίπου στις 4 ημέρες, αλλά δραστηριοποιούνται μόνοι τους τις νύχτες και ασκούνται στο πέταγμα, ενώ ταυτόχρονα αρχίζουν να χάνουν το μεγάλο βάρος που είχαν κερδίσει. Συνήθως φεύγουν μόνοι τους για τη θάλασσα μετά από 85-97 ημέρες. ^[46].

Απειλές

Οι κύριες απειλές για το είδος είναι δυό: τα χωροκατακτητικά, μη αυτόχθονα θηλαστικά στις περιοχές φωλιάσματος και η αυξημένη θνησιμότητα από την αλιεία «παράπλευρων» αλιευμάτων. ^[47][48] Πρόσφατες μελέτες έχουν αναδείξει τις πιέσεις που ασκούν τα εισηγμένα είδη θηλαστικών, με τις αποικίες φωλιάσματος να παρουσιάζουν σημαντικές αυξήσεις στην αναπαραγωγική επιτυχία κατά τη διάρκεια επιβολής μέτρων ελέγχου των θηλαστικών. ^[49][50]

Ο αρτέμης είναι ένα από τα συνηθέστερα είδη θαλασσοπουλιών που πέφτουν «παράπλευρα» θύματα των αλιευμάτων στη Μεσόγειο, ^[51][52][53] με τις εκτιμήσεις του αριθμού των ατόμων που σκοτώνονται κάθε χρόνο από τα ισπανικά αλιευτικά σκάφη να κυμαίνονται από 200 ^[54] μέχρι 467-1,867 άτομα, δηλαδή εκτιμώμενο ποσοστό 4-6% του τοπικού πληθυσμού αναπαραγωγής. ^[55] Ανάλογα είναι και τα ποσοστά θανάτων στους αλιευτικούς στόλους της Μάλτας (1.220 άτομα ετησίως ή 8,5-10% του τοπικού πληθυσμού αναπαραγωγής), αν και αυτό είναι πιθανό να αποτελεί υπερεκτίμηση λόγω ασύμμετρης αναλογίας αλιευμάτων/αλιευτικών σκαφών. ^[56] Πάντως, οι ίδιες επιπτώσεις μπορεί να υπάρχουν και στους διαχειμάζοντες πληθυσμούς. ^[57]

Κατάσταση πληθυσμού

Η IUCN έχει χαρακτηρίσει το είδος ως Ελαχίστης Ανησυχίας (LC), παγκοσμίως. ^[58] Ωστόσο, οι πληθυσμοί του εκτιμάται και προβλέπεται να εμφανίζουν μείωση της τάξηε του2%, χρονική περίοδο πάνω από τρεις γενιές (1980-2038), αν και αυτό βασίζεται σε στοιχεία από μόνο 6% του πληθυσμού. ^[59][60] Πάντως, μέχρι να επιβεβαιωθούν οι μετρήσεις επιβίωσης των ενηλίκων και οι πιθανότητες αναπαραγωγής στην Τυνησία, καθώς και σε άλλες σημαντικές θέσεις (π.χ. Ιταλία), κάθε εκτίμηση των συνολικών τάσεων του πληθυσμού για το είδος, πρέπει να αντιμετωπίζεται ως καθαρά θεωρητική. ^[61]

Κατάσταση στην Ελλάδα

Παρόλο που ο αρτέμης είναι αρκετά κοινός στην ανοικτή θάλασσα, (Αιγαίο, Κρητικό και Ιόνιο), παραμένει ελάχιστα μελετημένο πτηνό. Οι αποικίες αναπαραγωγής στις Διονυσιάδες νήσους (Κρήτη), ωστόσο, παρακολουθούνται μετά το 1970. Χάρη σε αυτές είναι γνωστό ότι, η πτέρωση των νεοσσών πραγματοποιείται στα μέσα Οκτωβρίου, με τα περισσότερα πουλιά να έχουν φύγει μέχρι τα τέλη του ίδιου μήνα. Οι δακτυλιώσεις επιβεβαιώνουν την ισχυρή φιλοπατρία (philopatry) των νεαρών ατόμων, που επιστρέφουν στις θέσεις όπου γεννήθηκαν 3-4 χρόνια αργότερα, ενώ ζευγαρώνουν στα 5-7 χρόνια. Στην Ελλάδα, ο αρτέμης έρχεται από τα μέσα Μαρτίου και μετά, για να φωλιάσει κατά αποικίες σε πολλά νησιά, ενώ έχουν παρατηρηθεί και λιγοστά άτομα κατά την διάρκεια του χειμώνα. ^[62]

Είναι αρκετά κοινό είδος το καλοκαίρι και στον Σαρωνικό και τον Ευβοϊκό (Απρίλιο-Οκτώβριο), συχνά σε ομάδες των 60-100 ατόμων. ^[63]

Άλλες ονομασίες

Στον ελλαδικό χώρο o Αρτέμης απαντά και με τις ονομασίες Μουντέκι, ^[64] Θυελλοδύτης, Θυελλοπόρος, ^[65], Αρτίνα (Ιόνιο), Αρτένα, Καλικανάς (Κάσος) ^[66] και Πελαγόμυχος (Κύπρος) ή επίσης Κριστιάν. ^[67]

Παραπομπές

Πηγές

• Bauer Hans-Günther, Einhard Bezzel und Wolfgang Fiedler (Hrsg): DasKompendium der Vögel Mitteleuropas: Alles über Biologie, Gefährdung und Schutz. Band 1: Nonpasseriformes – Nichtsperlingsvögel, Aula-Verlag Wiebelsheim, Wiesbaden 2005, ISBN 3-89104-647-2
• Belda, E. J.; Sanchez, A. 2001. Seabird mortality on longline fisheries in the western mediterranean: factors affecting bycatch and proposed mitigating measures. Biological Conservation 98: 357-363
• Brichetti, P.; Foschi, U. F.; Boano, G. 2000. Does El Niño affect survival rate of Mediterranean populations of Cory's Shearwater? Waterbirds 23: 147-154.
• Bull, John L.; Farrand, John Jr.; Rayfield, Susan & National Audubon Society (1977): The Audubon Society field guide to North American birds, Eastern Region. Alfred A. Knopf, New York. ISBN 0-394-41405-5
• Carboneras, C.; Derhé, M.; Ramirez, I. 2013. Update on the population status and distribution of Mediterranean shearwaters. Report to Seventh Meeting of the ACAP Advisory Committee, La Rochelle, France, 6-10 May 2013.
• Defos du Rau, P.; Bourgeois, K.; Ruffino, L.; Dromzée, S.; Ouni, R.; Abiadh, A.; Estève, R.; Durand, J-P.; Anselme, L.; Faggio, G.; Yahya, J.M.; Peters, P.; Rguibi, H.; Renda, M.; Miladi, B.; Hamrouni, H.; Alilech, S.; Ben Dhafer, A.; Nefla, A.; Jaouadi, W.; Agrebi, S.; Renou, S. 2012. New assessment of the world largest colony of Scopoli’s ShearwaterCalonectris diomedea. In: Yésou, P.; Baccetti, N.; Sultana, J. (ed.), Ecology and Conservation of Mediterranean Seabirds and other bird species under the Barcelona Convention – Proceedings of the 13th Medmaravis Pan-Mediterranean Symposium. Alghero (Sardinia) 14-17 Oct. 2011, pp. 26–28. Medmaravis, Alghero.
• del Hoyo, J.; Elliot, A.; Sargatal, J. 1992. Handbook of the Birds of the World, vol. 1: Ostrich to Ducks. Lynx Edicions, Barcelona, Spain.
• Derhé, M. 2012. Developing a Population Assessment for Scopoli’s and Cory’s Shearwaters Calonectris diomedea/Calonectris borealis. In: Yésou, P.; Baccetti, N.; Sultana, J. (ed.), Ecology and Conservation of Mediterranean Seabirds and other bird species under the Barcelona Convention – Proceedings of the 13th Medmaravis Pan- Mediterranean Symposium. Alghero (Sardinia) 14-17 Oct. 2011, pp. 29–38. Medmaravis, Alghero.
• García-Barcelona, S.; Ortiz de Urbina, J. M.; de la Serna, J. M.; Alot, E.; Macias, D. 2010. Seabird bycatch in Spanish Mediterranean large pelagic longline fisheries, 2000-2008.Aquatic Living Resources 23: 363–371.
• Gonzalez-Solis, J., Felicisimo, A., Fox, J.W., Afanasyev, V., Kolbeinsson, Y. and Munoz, J. 2009. Influence of sea surface winds on shearwater migration detours. Marine Ecology Progress Series 391: 221-230.
• Granadeiro, J. P.; Dias, M. P.; Rebelo, R.; Santos, C.D.; Catry, P. 2006. Numbers and population trends of Cory's Shearwater Calonectris diomedea at Selvagem Grande, Northeast Atlantic. Waterbirds 29: 56-60.
• Harrison, Peter (1983): Seabirds: An Identification Guide. Croom Helm, Beckenham. ISBN 0-7099-1207-2
• Heidrich, Petra; Amengual, José F. & Wink, Michael (1998): Phylogenetic relationships in Mediterranean and North Atlantic shearwaters (Aves: Procellariidae) based on nucleotide sequences of mtDNA. Biochemical Systematics and Ecology 26(2): 145–170. doi:10.1016/S0305-1978(97)00085-9 PDF fulltext
• Igual, J.M.; Forero, M. G.; Gomez, T.; Orueta, J. F.; Oro, D. 2006. Rat control and breeding performance in Cory's Shearwater (Calonectris diomedea): effects of poisoning effort and habitat features. Animal Conservation 9(1): 59-65.
• IUCN. 2014. The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2014.2. Available at:www.iucnredlist.org. (Accessed: September 2015).
• Navarro, J., Gonzales-Solis, J. 2009. Environmental determinants of foraging strategies in Cory's shearwaters Calonectris diomedea. Marine Ecology Progress Series 378: 259-267.
• Pascal, M.; Lorvelec, O.; Bretagnolle, V.; Culioli, J. M. 2008. Improving the breeding success of a colonial seabird: a cost-benefit comparison of the eradication and control of its rat predator. Endangered Species Research 4: 267¬–276.
• Péron, C.; Grémillet, D.; Culioli, J.-M.; Faggio, G.; Gillet, P.; Mante, A.; Vidal, P. 2012. Exploring marine habitats of two shearwater species breeding on French Mediterranean islands. In: Yésou, P.; Baccetti, N.; Sultana, J. (ed.), Ecology and Conservation of Mediterranean Seabirds and other bird species under the Barcelona Convention – Proceedings of the 13th Medmaravis Pan-Mediterranean Symposium. Alghero (Sardinia) 14-17 Oct. 2011, pp. 19–25. Medmaravis, Alghero.
• Rabouam, C., Thibault, J.-C., Bretagnolle, V. (1998). Natal Philopatry and Close Inbreeding in Cory's Shearwater (Calonectris diomedea) Auk 115 (2): 483–486. doi:10.2307/4089209.
• Snow, David W.; Perrins, Christopher M. & Gillmor, Robert (1998): The Birds of the Western Palearctic. Oxford University Press. ISBN 0-19-850187-0
• Thibault, J-C. (1994). Nest-site tenacity and mate fidelity in relation to breeding success in Cory's Shearwater Calonectris diomedea. Bird Study 41 (1): 25–28. doi:10.1080/00063659409477193
• Valeiras, J.; Caminas, J. A. 2003. The incidental capture of seabirds by Spanish drifting longline fisheries in the western Mediterranean Sea. Scientia Marina 67: 65–68.

Βιβλιογραφία

• «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας» (RDB), Αθήνα 1992
• Bertel Bruun, Birds of Britain and Europe, Hamlyn 1980.
• Bob Scott and Don Forrest, The Birdwatcher’s Key, Frederick Warne & Co, 1979
• Christopher Perrins, Birds of Britain and Europe, Collins 1987.
• Colin Harrison & Alan Greensmith, Birds of the World, Eyewitness Handbooks, London 1993
• Colin Harrison, Nests, Eggs and Nestlings Of British and European Birds, Collins, 1988.
• Dennis Avon and Tony Tilford, Birds of Britain and Europe, a Guide in Photographs, Blandford 1989
• Detlef Singer, Field Guide to Birds of Britain and Northern Europe, The Crowood Press, Swindon 1988
• Enticott Jim and David Tipling: Photographic Handbook of the Seabirds of the World, New Holland, 1998
• Gray, Mary Taylor The Guide to Colorado Birds, Westcliffe Publishers, 1998
• Handrinos & Akriotis, The Birds of Greece, Helm 1997
• Hermann Heinzel, RSR Fitter & John Parslow, Birds of Britain and Europe with North Africa and Middle East, Collins, 1995
• Howard and Moore, Checklist of the Birds of the World, 2003.
• Jim Flegg, Field Guide to the Birds of Britain and Europe, New Holland, London 1990
• Jobling, J. 1991. A dictionary of scientific bird names. University Press, Oxford.
• Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, Peter J. Grant, Τα Πουλιά της Ελλάδας Της Κύπρου και της Ευρώπης, ΕΟΕ, 2007
• Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, Peter J. Grant, Τα Πουλιά της Ελλάδας Της Κύπρου και της Ευρώπης, Collins
• Linnaeus, Carolus (1758). Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata (in Latin). Holmiae (Laurentii Salvii).
• Peter Colston and Philip Burton, Waders of Britain and Europe, Hodder & Stoughton, 1988
• R. Grimmett, C. Inskipp, T. Inskipp, Birds of Nepal, Helm 2000
• Rob Hume, RSPB Complete Birds of Britain and Europe DK, 2002
• Valpy, Francis Edward Jackson, An Etymological Dictionary of the Latin Language
• Βασίλη Κλεισούρα, Εργοφυσιολογία, εκδ. Συμμετρία, Αθήνα 1990
• Γεωργίου Δ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα 2002
• Σταύρακας Λευτέρης και Σκαρέας Σπύρος: Τα πουλιά της Αττικής Wild Greece Editions, 2015
• Χανδρινός Γ. και Δημητρόπουλος Α.: Τα Αρπακτικά Πουλιά της Ελλάδας, εκδ. Ευσταθιάδης, Αθήνα, 1982
• Γιώργος Σφήκας, Πουλιά και Θηλαστικά της Κρήτης, Ευσταθιάδης, 1989
• Γιώργος Σφήκας, Πουλιά και Θηλαστικά της Κύπρου, Ευσταθιάδης, 1991
• Ιωάννη Όντρια (I), Πανίδα της Ελλάδας, τόμος Πτηνά.
• Ιωάννη Όντρια (II), Συστηματική Ζωολογία, τεύχος 3.
• Ιωάννου Χατζημηνά, Επίτομος Φυσιολογία, εκδ. Γρ. Παρισιάνου, Αθήνα 1979
• Ντίνου Απαλοδήμου, Λεξικό των ονομάτων των πουλιών της Ελλάδας, 1988.
• Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1996 (ΠΛΜ)
• Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963 (ΠΛ)
• Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας (ΣΠΕΕ), ΕΟΕ 1994
• Χανδρινός Γιώργος (Ι), «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας»

Жолтоклуниот буравесник (Calonectris diomedea) (Кориевиот буравесник) или попознат во Макеоднија како Голем завој спаѓа во фамилијата на морските птици - цевконосни.

Според списокот на „Авибазата“ на Denis Lepage, оваа птица ја има во Македонија, но нејзиното присуство не е посведочено.

Опис

Жолтоклуниот буравесник (предвесник на бура) се идентификува по неговата големина. Тој е долг од 45 до 56 cm и има распон на крилјата од 112 до 126 cm. Во горниот дел од телото е кафеаво-сив, a долните делови му се бели. Има жолтеникав клун. Ги нема кафеавите дамки на стомакот, темните ознаки на рамењата и црната капа како големиот буравесник. Овие птици летаат со долги замавнувања, секогаш со крилата наведнати и искосени наназад, и имаат прав крилест лет сличен на големиот буравесник.

Живеалиште и гнездење

Овој вид се пари на острови и карпи на Медитеранот, а поретко и на атлантскиот брег на Пиринејскиот Полуостров. Се гнезди на отворена земја или помеѓу карпите, а поретко и во дупка. Снесуваат едно бело јајце. Гнездото го посетуваат само ноќе, за да ја намалат опасноста од грабливите големи морски галеби.

Во доцното лето и есента повеќето птици се преселници, и одат во југо-западните крајбрежја на Англија и Ирска. Се враќаат на Медитеранот во Февруари. Најголемата колонија е лоцирана на Дивјачките Острови и Мадеира.

Однесување

Жолтоклуниот буравесник се храни со риби, мекотели и остатоци што се наоѓаат во морето, и може да се нурне длабоко до 15 метри, па и повеќе, во потрага по плен. Птиците често следат рибарски чамци и прават бука расправајќи се меѓу себе. Тие се птици што живеат во големи колонии, и може да се видат од брод во многу голем број. Фериботите на заливот Бискеј се особено добри за овој вид. Преку ден, на отворено море, тие се тивки птици, но ноќе, колониите кои се парат испуштаат бучни повици.

Систематизација

Постојат два подвида: Медитерантскиот (C. d. Diomedea) и Атлантскиот (C. d. Borealis) буравесник. Тие се слични во изгледот, иако Атлантскиот е малку поголем и има поцврст клун. Тие најдобро се разликуваат по ознаката под крилото. Тие се прилично различни, па затоа некои ги сметаат за различен вид (Heidrich et al. 1998). Од тие причини C.d. Diomedia е преименуван во Скополиев буравесник. Англискиот назив на птицата „Кориев“ буравесник потекнува од американскиот орнитолог Чарлс Б. Кори.

Буравесникот од Зелен ’Рт C. edwardsii се сметал за подвид на жолтоклуниот буравесник, но подоцна бил одвоен како посебен вид (Snow & Perrins 1998). Тој е ендемичен вид на островите Зелен ’Рт. Целиот е црн, тенок стомак, има потемна глава и е повисок од жолтоклуниот. Тој има потипичен лет на буравесник, отколку жолтоклуниот, со поцврст замав и побрзо мафтање на крилјата.

Галерија

• Жолтоклун буравесник, одозгора

• Група жолтоклуни буравесници на Мадеира

• Гнездење на Дивјачките Острови

• Museum specimen

Наводи

• Bull, John L.; Farrand, John Jr.; Rayfield, Susan & National Audubon Society (1977): The Audubon Society field guide to North American birds, Eastern Region. Alfred A. Knopf, New York. ISBN 0-394-41405-5

• Harrison, Peter (1983): Seabirds: An Identification Guide. Croom Helm, Beckenham. ISBN 0-7099-1207-2

• Heidrich, Petra; Amengual, José F. & Wink, Michael (1998): Phylogenetic relationships in Mediterranean and North Atlantic shearwaters (Aves: Procellariidae) based on nucleotide sequences of mtDNA. Biochemical Systematics and Ecology 26(2): 145–170. doi:10.1016/S0305-1978(97)00085-9 PDF fulltext

• Snow, David W.; Perrins, Christopher M. & Gillmor, Robert (1998): The Birds of the Western Palearctic. Oxford University Press. ISBN 0-19-850187-0

Scopoli's shearwater (Calonectris diomedea) is a seabird in the petrel family Procellariidae. It breeds on rocky islands and on steep coasts in the Mediterranean but outside the breeding season it forages in the Atlantic. It is brownish grey above with darker wings and mostly white below. The bill is pale yellow with a dark patch near the tip. The sexes are alike. It was formerly considered to be conspecific with Cory's shearwater.

Taxonomy

Egg

Scopoli's shearwater was formally described in 1769 by the Austrian naturalist Giovanni Antonio Scopoli. He placed it with the other petrels in the genus Procellaria and coined the binomial name Procellaria diomedea. Scopoli did not mention a type locality but this was designated in 1946 by the British Ornithologists' Union as the Tremiti Islands in the Adriatic.^[2][3] Scopoli's shearwater is now placed in the genus Calonectris that was introduced in 1915 by the ornithologists Gregory Mathews and Tom Iredale.^[4][5] The genus name combines the Ancient Greek kalos meaning "good" or "noble" with the genus name Nectris that was used for shearwaters by the German naturalist Heinrich Kuhl in 1820. The name Nectris comes from the Ancient Greek nēktris meaning "swimmer". The specific epithet diomedea refers to Diomedes, a hero in Greek mythology. His wife was serially unfaithful while he fought at Troy, so he left to found a city in Italy. After his death, his distraught friends were turned into white seabirds.^[6][7] The species is considered to be monotypic: no subspecies are recognised.^[5]

Scopoli's shearwater and Cory's shearwater were previously considered as conspecific. They formed the Cory's shearwater complex (Calonectris diomedea). Based on the lack of hybridization and differences in mitochondrial DNA, morphology and vocalization, the complex was split into two separate species. The English name "Cory's shearwater" was transferred to Calonectris borealis while what was previously the nominate subspecies became Scopoli's shearwater (Calonectris diomedea).^[5][8]

Although most ornithological authorities treat Cory's shearwater and Scopoli's shearwater as separate species,^[5][9][10] the Cornell Laboratory of Ornithology has chosen not to do so in their updates to The Clements Checklist of Birds of the World.^[11]

Description

Scopoli's shearwater is 45–52 cm (18–20 in) in overall length with a wingspan of 112–122 cm (44–48 in).^[12] The upperparts are brownish-grey with most feathers fringed with a lighter brown. The wings are a darker brown. The upper tail-coverts are tipped whitish and the tail is dark brown. The underparts are mostly white with a brown border which is most prominent of the trailing edge of the wing. The bill is pale yellow with a dark patch near the tip. The legs and feet are a pale flesh colour.^[13] The sexes are similar in appearance but the male is on average slightly larger than the female.^[14][15]

The appearance is very similar to Cory's shearwater and the two species can be difficult to distinguish. The underside of the wing of Scopoli's shearwater has more white on the primary feathers at the wingtip, in particular the outermost large feather (P10).^[15][16] The Cape Verde shearwater is smaller and is significantly darker above.^[13]

Distribution and habitat

Skull of a Scopoli's shearwater

Scopoli's shearwater breeds on islands in the Mediterranean from the Chafarinas Islands off the Moroccan coast in the west to the Dodecanese near Turkey in the east. The largest colony is on the rocky island of Zembra, 13 km (8.1 mi) off the Tunisian coast. The colony contains between 141,000 and 223,000 breeding pairs which represents more than 75 percent of the global population.^[17] Other large colonies are on the island of Linosa in the Strait of Sicily,^[18] and on the Balearic Islands.^[17]

At the end of October, after the breeding season, Scopoli's shearwaters migrate to the Atlantic and stream out of the Mediterranean through the Strait of Gibraltar.^[19] They return to the Mediterranean at the end of February. Studies using light level geolocators have found that birds tagged either on the island of Linosa or on the Pantaleu islet in the Balearic Islands wintered in regions associated with major upwellings in the south east Atlantic. The birds either foraged off the coast of West Africa in the upwelling associated with the Canary Current or continued further south and foraged in the Benguela Current off the coast of Namibia.^[20][21]

Food and feeding

Scopoli's shearwater mainly feeds on small fish, but it also consumes cephalopods and crustacean. It feeds by skimming over the surface or by surface feeding but only rarely plunges completely beneath the surface. Sometimes it will follows whales and tuna to pick up food scraps and to catch small fish driven to the surface. It will also scavenge discards from fishing vessels.^[13][22]

References

La Flavbeka pufino, Pufino de Cory aŭ Cindropufino estas marbirdo de la familio Procelariedoj.

Disvastiĝo

Tiu specio reproduktiĝas sur insuloj kaj klifoj en Mediteraneo, kun aparto sur la marbordoj de Atlantiko de Iberio. La nesto estas sur malferma grundo aŭ inter rokoj aŭ malpli ofte en nestotruo kie la ino demetas ununuran blankaan ovon, kaj kiu estas vizitata nokte por minimumi la predeblon fare de grandaj mevoj. Fine de somero kaj aŭtune, plej birdoj migras al Atlantiko tiom for norde kiom ĝis la sudokcidentaj marbordoj de Granda Britio kaj Irlando, sed ankaŭ al Ameriko aŭ Sudafriko, sed ankaŭ al Okcidenta Afriko kaj al Hinda Oceano.

El septembro al marto, la Cindropufinoj lasas siajn nestumejojn. La mediteraneaj populacioj abandonas la Mediteraneon kaj kuniĝas kun la populacioj de Atlantiko. Kelkaj individuoj vintras ĉe la orientaj marbordoj de Nordameriko aŭ de Sudameriko. Aliaj descendas suden kaj atingas ankaŭ Sudafrikon kaj akvoj de Hinda Oceano. Oni registris vagantojn en Novzelando^[1]. Ili revenas al Mediteraneo en februaro. La plej granda kolonio estas en Sovaĝaj Insuloj, Madejro.

Aspekto

Ĝi estas grandkorpa, 45–56 cm longa, kun enverguro de 112–126 cm kaj pezo de 700 al 800 g, grizbruna pufino en supraj partoj kaj groĝo kaj kun blankaj subaj partoj, sed kun nigrecaj bordoj en flugiloj. La Flavbeka pufino estas iomete pli malgranda ol la Granda pufino, sed kun pli larĝaj flugiloj kaj sen ties bruna ventromakulo, malhelaj ŝultraj markoj aŭ nigra krono. Ĝia dika beko estas flava, kio estas tialo por la komuna nomo, sed kun malhela marko pinte. La flugilpintoj kaj vosto estas pli malhelaj (preskaŭ nigraj) ol resto de malhelaj partoj. La nuko povas esti pli griznuanca ol bruna. La okulo estas nigra, foje cirkulita de nigra. La kruroj estas rozkolorecaj kaj membranaj.

Ne estas seksa dimorfismo ĉe tiu specio, sed la ino estas iomete pli malgranda kaj havas pli fajnan bekon.^[2]. La aspekto de la junuloj estas tre simila al tiu de plenkreskuloj.

Ĝia flugmaniero similas al tiu de la fulmaro. Ĉe la nestejo ĝi moviĝas nokte. Ĝi eligas plilongigitan sonon kaj krion kiel mevo.

Estas du subspecioj, tiu de Mediteraneo nome C. d. diomedea, kaj tiu de Atlantiko nome C. d. borealis. Ili estas tre proksime similaj laŭ aspekto, kvankam la raso de Atlantiko estas pli granda, kaj kun pli fortika beko. Ili distingiĝas plej bone laŭ la bildo de la subflugiloj. Ĉar ili ege distingiĝas (Heidrich et al. 1998), ili estas foje konsiderataj separataj specioj, kaj C. d. diomedea estus tiam nomata Pufino de Scopoli.

Kutimaro

La Flavbeka pufino vivas ĉe maro (ĉefe Mediteraneo), nestas sur insuloj en roko-fendiĝoj, grupe, kolonie. Tiu birdo flugas per longa glitado, kaj ĉiam per falditaj flugiloj kaj angule iomete reen, malkiel la rigida, rektaflugila flugmaniero de la similgranda Granda pufino.

La Flavbeka pufino manĝas fiŝojn, moluskojn, meduzojn kaj fiŝorestaĵojn, kaj povas plonĝi profunde (15 metrojn aŭ plie sed plej kutime nur ĝis 4 aŭ 5 m^[3]) serĉe de predo. Ĝi prete sekvas fiŝkaptadajn ŝipojn, kie ili turnas sin al bruecaj kvereloj. Ili profitas ankaŭ la predadon fare de grandaj fiŝoj kiuj pelas la malgrandajn predatajn al la surfaco.^[4] Tiu estas gregema specio, kiu povas esti vidata en grandaj nombroj el ŝipoj aŭ taŭgaj teraj elstaraĵoj. La pramoj de la Biskaja Golfo estas foje bonaj rigardejoj por tiu specio. Ĝi estas silentema mare, sed nokte la reproduktaj kolonioj bruemas per raŭkaj alvokoj.

La Flavbeka pufino reproduktiĝas en kolonioj. La reproduktuloj alvenas al la nestolokoj ĉirkaŭ marto. La nestumado ekas en majo/junio. Ĝi okazas sur insuletoj aŭ rokecaj marbordoj, je nivelo de marbordaj klifoj aŭ elstaraĵoj, en rokfendo, truo aŭ nestotruo flanke de krutaj deklivoj. La nesto estas konstituata de fragmentoj vegetalaj ĉu maraj aŭ teraj. La ino demetas ununuran ovon blankan. Ambaŭ gepatroj kovas, kio daŭras averaĝe 54 tagojn. Post eloviĝo la nesto estas vizitata nur nokte. Post 14 semajnoj, la ido ekflugas. La Cindropufinoj eklasas siajn reproduktejojn septembre, sed la junuloj iome pli poste, nome ĉirkaŭ oktobre.

La junuloj atingas maturecon post 3 jaroj.^[5] La nuna registro de longvivado en Eŭropo, determinita danke al ringado, estas de 24 jaroj kaj 10 monatoj ĉe birdo trovita mortinta.^[6]

Populacio

La populacio eŭropa estas ĉirkaŭkalkulata je 270 000 al 290 000 paroj fare de BirdLife International, tio estas pli ol 90 % de la tutmonda populacio (tiuj teritoiroj konstituas 75 % de ties totalaj reproduktejoj). La pli grandaj tutmondaj kolonioj troviĝas en la insuloj Sovaĝaj. La plej parto de la populacio nestumas ĉe la atlantikaj insuloj inter Azoroj kaj Kanarioj^[7] krom la Berlengoj.

La tutmonda populacio estas ĉirkaŭkalkulata inter 290 000 kaj 420 000 individuoj fare de la IUCN^[8].

Pli ĵusaj kalkuladoj el Punta de Desnarigado, Sebto, dum postpariĝa migropaso en 2013 havigis ĉirkaŭkalkulon de 475 000 ekzempleroj.^[9]

Statuso kaj konservado

Tiu birdospecio estas ĉasata (ĉefe la idoj) pro sia viando aŭ sia graso, sed ankaŭ ties ovoj povas esti konsumataj. Tiu ĉaspremo okazas plej ofte kontraŭleĝe, kiel en Kanarioj, kie aŭtune de 2010 oni detruis naŭ nestojn kaj malaperis ties idojn kiuj estis studotaj en insulo Alegranza de arkipelago Chinijo, krome en la insulo Fuerteventura oni arestis du ŝtelĉasistojn kiuj portis du idojn.^[10] La homa premo senteblas ankaŭ pro ĝenado al reproduktantaj plenkreskuloj pro marborda turismo, detruo de nestumantaj areoj, kaj enmeto de specioj predantaj (katoj, hundoj, ratoj…)^[11].

La populacio de Eŭropo registris fortan malpliiĝon inter la jaroj 1970 kaj 1990. Eĉ se la malpliiĝo malpli gravis inter la jaroj 1990 kaj 2000, ĝi pluas en Italio kaj en Hispanio. Pro tio, BirdLife International konsideras tiun especion kiel «vundebla», same kiel la Eŭropa Vivmedia Agentejo (EVA)^[12]. Ĝi estas protektita de la Birda Direktivo en anekso I ekde 1979 kaj de la Konvencio de Berno (1979) en anekso II (animala specio strikte protektita)^[13].

La IUCN konsideras, ke tiu malpliiĝo estas nesufiĉa por iĝi alarma kaj klasigis tiun specion ene de la kategorio LC (Malplej Zorgiga)^[14].

Sistematiko

Diversaj fakuloj konsideras, ke tiu specio havas tri subspeciojn^[15],[16]:

• Calonectris diomedea borealis: de la insularo Berlengoj al Azoroj (Portugalio) okcidente kaj ĝis Kanarioj (Hispanio) sude ;
• Calonectris diomedea diomeda: ĉe insuloj de Mediteraneo ;
• Calonectris diomedea edwarsii: ĉe insuloj de Kaboverdo.

Laŭ la IUCN (en 2007), la specio Calonectris diomedea sensu largo estus estinta, en 1995, dividita en du specioj diferencaj^[17]:

• C. diomedea kiu konservus du subspeciojn (diomedea kaj borealis)
• C. edwardsii (Kaboverda pufino).

Laŭ Avibase (en 2007), la specio Calonectris diomedea sensu largo estus estinta dividata en tri diferencaj specioj^[18]:

• C. diomedea (Cindropufino sensu stricto) ;
• C. borealis (Boreala pufino) ;
• C. edwardsii (Kaboverda pufino).

Etimologio

Calonectris devenas el la grekaj kalos, bela kaj niktôr, plonĝanto. La termino diomedea aludas al la legendo de Diomedo, kiu estis mortigita de la reĝo Daŭno kaj kies kompanoj estus estintaj transformitaj en birdoj. Krome, la insuloj Tremiti, en Italio, estis iam nomitaj Diomedoj, kaj estas hejmo de la Cinfropufino.
Puffin devenas de la angla to puff, blovi, kaj tio aludus al la kapablo kiun havas tiuj birdoj lanĉi el la beko olean kaj haladzan substancon. La termino Cindro aludas al la koloro de ĝia kapo^[19].

Filatelio

Kelkaj ŝtataj poŝtaj servoj eldonis poŝtmarkojn kun la bildo de tiu birdospecio (vidu kelkajn ekzemplojn ĉe tiu retejo): Madejro en 1986 kaj 2007, Maldivoj en 1986, Malto en 1987, Maŭricio en 1985 kaj Francio en 1997.

Aliaj

Tiu birdo havas nomon laŭ la usona ornitologo Charles B. Cory.

La Kaboverda pufino C. edwardsii (Oustalet, 1883) estis iam konsiderata subspecio de la Flavbeka pufino sed ĝi ĵus estis disigita kiel separata specio (Snow & Perrins 1998). Ĝi estas endemia de Kaboverdo. Ĝi havas tute malhelan, sveltan bekon, kaj pli malhelajn kapon kaj suprajn partojn ol la Flavbeka pufino. Ties flugmaniero estis priskribita keil pli tipe pufina ol tiu de la Flavbeka pufino, kun pli rigida kaj pli rapida flugilfrapado.

Bildaro

• Supra vido de la Flavbeka pufino

• Grupo de Flavbeka pufino fotita ĉe 200 nm oriente de Madejro

• Nestoloko en Malgranda Sovaĝa

• Calonectris diomedea - MHNT

Vidu ankaŭ

Fotoj kaj filmetoj

• Foto ĉe African Bird Club: C.diomedea ekfluge (Azoroj)
• Galeria Flickr ĉe Avibase
• Foto de C.diomedea ĉe Calphotos

Bibliografio

• Karel Šťastný (trad. Dagmar Doppia), La grande encyclopédie des oiseaŭ, Paris, Gründ, octobre 1989, 494 p. (ISBN 2-7000-2504-0), « Puffin cendré », p. 41
• Gómez-Díaz, E., J. González-Solís, M.A. Peinado, kaj R.D.M. Page (2006), « Phylogeography of the Calonectris shearwaters using molecular and morphometric data », Mol. Phylogenet. Evol., vol. 41, p. 322-332.
• Gómez-Díaz, E., J. González-Solís, kaj M.A. Peinado (2009), « Population structure in a highly pelagic seabird, the Cory's shearwater Calonectris diomedea: an examination of genetics, morphology and ecology », Mar. Ecol. Prog. Ser., vol. 382, p. 197-209.

Referencoj

• Bull, John L.; Farrand, John Jr.; Rayfield, Susan & National Audubon Society (1977): The Audubon Society field guide to North American birds, Eastern Region. Alfred A. Knopf, New York. ISBN 0-394-41405-5

• Harrison, Peter (1983): Seabirds: An Identification Guide. Croom Helm, Beckenham. ISBN 0-7099-1207-2

• Heidrich, Petra; Amengual, José F. & Wink, Michael (1998): Phylogenetic relationships in Mediterranean and North Atlantic shearwaters (Aves: Procellariidae) based on nucleotide sequences of mtDNA. Biochemical Systematics and Ecology 26(2): 145–170. COI:10.1016/S0305-1978(97)00085-9 PDF fulltext

• Snow, David W.; Perrins, Christopher M. & Gillmor, Robert (1998): The Birds of the Western Palearctic. Oxford University Press. ISBN 0-19-850187-0

Calonectris diomedea - MHNT

La pardela cenicienta (Calonectris diomedea)^[2]​ es una especie de ave procelariforme de la familia Procellariidae propia del Atlántico y el Mediterráneo.

Es un ave marina que pasa la mayor parte del año mar adentro y solo llega a las costas mediterráneas para criar. Se alimenta principalmente de calamares, que caza mediante vuelos rasantes cerca la superficie del mar. Es algo menor que la pardela atlántica. Como indica su nombre, tiene las partes superiores de tonos pardos, mientras que sus partes inferiores son blancas, salvo los bordes de sus largas alas que son pardos. Fue elegida ave del año 2013 por SEO/BirdLife.^[3]​

Descripción

La pardela cenicienta es una pardela grande, con una longitud corporal de entre 44 y 49 cm y una envergadura alar de entre 117 y 135 cm. Sus partes inferiores son blancas, salvo los bordes de las alas que son pardos. Sus partes superiores son pardas, con la cabeza y cuello algo grisáceos, y las alas y la cola más oscuras. Las plumas de la espalda tienen los bordes más claros. Su pico es amarillento con la punta parda, y sus patas son rosáceas.

Taxonomía y etimología

La pardela cenicienta es una de las cuatro especies del género Calonectris, perteneciente a la familia de las pardelas y petreles, Procellariidae, dentro del orden Procellariiformes.^[4]​ La pardela cenicienta fue descrita científicamente por el naturalista tirolés Giovanni Antonio Scopoli en 1769,^[5]​ con el nombre de Procellaria diomedea.^[6]​ Posteriormente fue trasladada al género Calonectris, creado por Mathews y Iredale en 1915.^[5]​ Anteriormente se consideraba conespecífica de la pardela atlántica (Calonectris borealis) y la pardela de Cabo Verde (Calonectris edwardsii), pero en la actualidad se consideran especies separadas, y ya no se reconocen subespecies de pardela cenicienta.^[4]​

El nombre del género, Calonectris, es un término en el que se combina la palabra griega kalos (bueno) con el nombre del género Nectis (en griego: «nadador», y sinónimo de Puffinus), mientras su nombre específico «diomedea» hace referencia al héroe mitológico Diomedes, que a su muerte se habría convertido en un ave marina blanca.^[7]​ Por su parte la palabra española «pardela» procede de la palabra portuguesa «pardela» que designa al mismo ave.^[8]​ El apelativo «cenicienta» simplemente hace referencia a la coloración de su plumaje.

Distribución

La pardela cenicienta cría por todas las islas del Mediterráneo: todas las Baleares, islas de Hyères de Francia, en Elba, en los islotes que rodean Cerdeña y Sicilia, Pantelaria y Lampedusa en Italia, en Malta, las islas costeras de Croacia y parte de sus acantilados continentales, en Citera, las del golfo Maliaco y las Cícladas en Grecia.^[9]​ También lo hace en los archipiélagos macaronésicos, siendo Alegranza el islote dónde alcanza la mayor densidad reproductora de Canarias y en las Desertas (Madeira), gracias ambas a su protección cómo Reserva natural.

La mayoría de la población pasa la época no reproductiva en el océano Atlántico, incluidas las costas de África occidental y el este de Brasil.^[1]​

Comportamiento

Esta pardela vuela a poca altura, a veces cerca de la costa, en pequeños grupos; con fuertes vientos vuela muy bien. Cerca de las zonas de nidificación, cuando regresa a su nido, de noche, emite unos sonidos nasales y guturales.

Alimentación

Se alimenta principalmente de calamares, que caza principalmente en la superficie. Con frecuencia se acercan a los barcos arrastreros para alimentarse de los despojos.^[1]​

Referencias

Véase también

• Ave marina
• Anexo:Aves de la península ibérica

Muna

Atlantise tormilind (Calonectris diomedea) on tormilindlaste sugukonda tormilinnu perekonda kuuluv lind.

Teaduslikult kirjeldas atlantise tormilindu esimesena Tiroolis elanud itaallasest arst ja loodusteadlane Giovanni Antonio Scopoli aastal 1769.

Tema üldpikkus on 45–56 cm, tiibade siruulatus 100–125 cm^[1]. Keha ülapool on pruunikashall, alapool valge ja nokk kollakas.

Umbes samamoodi näeb välja tormiliugur Puffinus gravis, kes ka elab umbkaudu samas piirkonnas ja on sama suur. Atlantise tormilind erineb temast selle poolest, et lendab harvade tiivalöökidega ja pikalt planeerides, tema tiivad on alati kumeras ja kergelt tahapoole suunatud, Puffinus gravisel seevastu jäigalt sirged. Neid eristab seegi, et atlantise tormilinnul puuduvad pruun kõhulaik, tumedad tähnid õlgadel ja must lagipea.

Atlantise tormilinnul on kaks alamliiki. Tüüpalamliik C.d. diomedea elab Vahemerel. Teine alamliik portugali tormilind (C.d. borealis) elab Atlandi ookeanil Assooridel, eriti Selvagensi saartel, vähem Pürenee poolsaare Atlandi ookeani rannikul. Aasta teisel poolel elab portugali tormilind hulguelu, jõudes vahel isegi Briti saartele. Alamliigid on omavahel väga sarnased, ainult portugali tormilind on suurem ja tugevama nokaga.

Minevikus eristati atlantise tormilinnul kolmaski alamliik C.d. edwardsii, kes elab Roheneemesaartel. Esimesena kirjeldas seda alamliiki teaduslikult prantsuse zooloog Émile Oustalet 1883. Sellel on sale ja üleni must nokk ning tumedamad pea ja ülapool. See lendab kiiremate ja jäigemate tiivalöökidega. 1998 eraldati see alamliik omaette liigiks (C. edwardsii), mille eestikeelne nimi on tuhkpea-tormilind.

Atlantise tormilind toitub kaladest, krevettidest jms^[1]. Sukelduda suudab ta 15 m sügavusele. Ta võib lennata kalalaeva kannul (eriti juhtub seda Biskaia lahes), tehes sealjuures käratsevat häält. Ta on parvelind ja pesitsuskolooniates on öösiti tihti kuulda nende rämedaid kaagatusi.

Atlantise tormilinnu pesa on lahtine ja asub kaljusel maapinnal või kivide vahel, harvem urus. Emaslind muneb sinna 1 valge muna. Vanemad külastavad pesa ainult öösiti, et suured kajakad seda ei avastaks ega poega ära sööks.

Viited

Välislingid

• Atlantise tormilind andmebaasis eElurikkus

Calonectris diomedea

Gabai arrea (Calonectris diomedea) procellariidae familiako itsas-hegaztia da^[1].

Mediterraneo itsasoan eta Ozeano Atlantikoko Iberiar Penintsulako kostaldetan bizi den hegaztia da. Neguan Britainia Handira eta Irlandara migratzen dira.

Erreferentziak

Calonectris diomedea

Välimerenliitäjä (Calonectris diomedea) on Välimeren ympäristössä ja Itä-Atlantilla elävä merilintu, joka pesii yhdyskunnittain jyrkkien rantakallioiden ja kalliosaarten koloissa.

Koko ja ulkonäkö

Linnun pituus on noin 45–56 senttimetriä ja siipiväli 112–126 senttimetriä.

Esiintyminen

Laji oli aikoinaan erittäin yleinen varsinkin Portugalille kuuluvilla Selvagenssaarilla, mutta 1970-luvulla laji oli vaarassa kuolla sukupuuttoon saarilla. Lintuja pyydettiin 1800-luvun alkuvuosista lähtien jopa 30 000 yksilöä vuodessa höyhenten ja lihan vuoksi. Nykyisin kanta on elpynyt. Nimialalaji diomedea pesii Välimerellä, alalaji borealis Azoreilla (50 000–90 000 paria), Kanariansaarilla (30 000 paria) ja Madeiralla. Maailman populaation koko on 280 000–420 000 yksilöä ja lajin kanta on elinvoimainen.^[1] Lajia ei ole tavattu Suomessa.

Välimeren populaatio talvehtii avomerellä Etelä-Afrikan ympärillä, alalaji borealis Brasilian ja Pohjois-Argentiinan edustalla. Nuoret borealikset viettävät ensimmäisen kesänsä Keski- ja Pohjois-Amerikan vesillä, kun taas nuoret diomedeat palaavat kesäksi Välimerelle.^[2]

Lisääntyminen

Parit palaavat pesimäsaarelle helmikuun puolivälistä lähtien, mutta muninta alkaa vasta toukokuun lopulla ja jatkuu koko kesäkuun. Pesä on kivenlohkareen alla, maassa kasvillisuuden suojassa tai kolossa. Linnut käyvät maissa ainoastaan öisin. Naaras munii yhden munan, jonka haudonta kestää 54 päivää.^[3] Poikaset opettelevat lentämään lokakuussa tai marraskuun alussa.^[2]

Ravinto

Syö kaloja, äyriäisiä ja jätteitä.

Lähteet

• Mullarney, Killian; Svensson, Lars; Zetterström, Dan & Grant, Peter: Lintuopas – Euroopan ja Välimeren alueen linnut. Otava, 2008. ISBN 951-1-15727-2.
• BirdLife Suomi Paljon lintutietoutta, mm. lista kaikista Suomessa tavatuista lintulajeista

Viitteet

Aiheesta muualla

• Välimerenliitäjä Lintukuva.fi-verkkopalvelussa

Calonectris diomedea

Le puffin de Scopoli (Calonectris diomedea) est une espèce d’oiseaux de mer grégaires du bassin méditerranéen, d'assez grande taille, de la famille des Procellariidae. Ces oiseaux, qui hivernent au large, viennent chaque année nicher sur les îles et côtes rocheuses européennes.

Cette espèce a été séparée de l'espèce Calonectris borealis par le Congrès ornithologique international en 2013. C. borealis vit sur les îles de l'Atlantique, telles les Açores, Madère etc. Certains ont vu en ce puffin l'alcyon, un oiseau qui quitte rarement les flots, et touche rarement les rivages, et la terre^[1].

Description

Mensurations

Ce puffin est relativement grand. En effet, il a une longueur de 45 à 56 cm. Son envergure va de 1,00 à 1,25 m. Son poids varie de 700 à 800 grammes.

Aspect général

L'aspect des juvéniles est très similaire à celui des adultes. Il n'y a pas de dimorphisme sexuel chez cette espèce, mais la femelle est plus légère et possède un bec plus fin^[2].

Ce puffin a le dessus du corps, la tête et la gorge sombres, gris-brun. L’extrémité des ailes et la queue sont plus sombres, presque noirs. La nuque peut avoir une teinte plus grise que brune. Le ventre et le dessous des ailes sont blancs, même si le dessous des ailes présente une fine bordure gris très sombre, presque noire. La limite entre le gris-brun de la tête et le blanc du dessous de l'animal est indéfinie (passage progressif), contrairement au Puffin majeur. Le bec est jaune pâle, mais son extrémité peut être marquée de gris ou de noir. L’œil est noir, parfois cerclé de blanc. Les pattes, rosées, sont palmées.

Comportement

Comportement social

Cet oiseau grégaire vit généralement en bandes pendant la saison d'hivernation, en pleine mer. Lors de la saison de nidification, il constitue des colonies comprenant de nombreux individus, plusieurs centaines en général.

Vol

Cet oiseau alterne vol battu et vol plané.

Le vol est généralement nonchalant, assez lourd et près des vagues. Mais par grand vent, ce puffin démontre sa maîtrise aérienne en réalisant des remontées spectaculaires suivies de descentes à pic^[3]. Il tient ses ailes légèrement en cloche et vers l'arrière, contrairement au Puffin majeur, qui les tient raides et droites.

Migration

Cette espèce hiverne dans l'hémisphère sud et revient à la fin du mois de février en Méditerranée, retournant chaque année sur la même île pour se reproduire. Pour sa migration et ses voyages alimentaires, il privilégie l'orientation olfactive à l'orientation magnétique^[4].

Alimentation

Son régime est essentiellement constitué de poissons, de céphalopodes, de crustacés (crevettes), de méduses et autres animaux marins. Il profite parfois des déchets de poissons rejetés par les bateaux de pêche, mais moins couramment que les autres Procellaridae.

Il se nourrit le plus souvent de nuit. Il suit souvent les bancs de gros poissons qui rabattent le menu fretin vers la surface, où il n'a plus qu'à se servir^[5]. Il préfère prélever la nourriture en surface, plongeant juste le bec dans l'eau en vol pour capturer ses proies, mais il peut occasionnellement s'immerger complètement au cours de plongée pouvant atteindre de 4 à 5 m de profondeur^[2].

Reproduction

Calonectris diomedea - MHNT

Cette espèce niche en colonies. Les adultes arrivent sur les sites de nidification vers le mois de mars.

La nidification débute en mai/juin. Elle a lieu sur des îlots ou des côtes rocheuses, au niveau de falaises côtières ou d'éboulis, dans une crevasse du roc, un trou ou un terrier au flanc de pentes abruptes.

Le nid est constitué de fragments de végétaux marins ou terrestres. La ponte ne comprend qu'un seul œuf, blanc terne. Les deux parents assurent l'incubation, qui dure en moyenne 54 jours.

Après l'éclosion, Le nid n'est visité que de nuit. Au bout de 14 semaines, les petits prennent leur envol. Les puffins de cette espèce commencent à quitter leur aire de nidification en septembre, mais les jeunes partent généralement plus tard, vers le mois d'octobre.

Les juvéniles seront adultes et aptes à se reproduire à 3 ans^[6]. Le record actuel de longévité en Europe, déterminé par baguage, est de 24 ans et 10 mois sur un oiseau trouvé mort^[7].

Vocalisations

D'habitude silencieux en mer, cet oiseau devient bruyant lorsqu'il est en colonie. Il pousse des cris plaintifs rauques et sonores ressemblant à des pleurs de bébé ou des lamentations.

Répartition et habitat

Carte de répartition

C'est un oiseau marin qui vit une grande partie de l'année au large. Il niche dans les zones tempérées, sur les îles ou les côtes rocheuses de la Méditerranée. Il hiverne dans l'Atlantique, au large des côtes de l'Europe de l'ouest, des Amériques ou de l'Afrique du Sud, mais aussi au large de l'Afrique de l'ouest et dans l'océan Indien.^{[réf. nécessaire]} Il est particulièrement fréquent en Méditerranée et au large de l'Afrique du nord-ouest.

Entre septembre et mars, ils quittent leurs aires de nidification. Les populations quittent la Méditerranée et rejoignent l'Atlantique. Certains individus hivernent au large des côtes orientales de l'Amérique du Nord ou de l'Amérique du Sud. D'autres descendent vers le sud et atteignent ainsi l'Afrique du Sud et l'océan Indien. Des individus erratiques ont été signalés en Nouvelle-Zélande.^{[réf. nécessaire]}

Population

La population européenne est estimée à entre 30 500 à 48 100 couples^[8], pour une population globale de 285 000 à 446 000 individus par BirdLife International^[9].

Statut et préservation

Cet oiseau est chassé (surtout les oisillons) pour sa chair ou sa graisse, mais ses œufs peuvent aussi être consommés. La pression humaine se fait aussi sentir au niveau des dérangements des adultes nicheurs, du tourisme côtier, de la destruction des aires de nidification, et de l'introduction d'espèces prédatrices (chats, chiens, rats…)^[2].

Sa population a enregistré un fort déclin entre les années 1970 et 1990. Même si le déclin a été moins important entre les années 1990 et 2000, il persiste en Italie et en Espagne. De ce fait, BirdLife International considère cette espèce comme « vulnérable », de même que l'Agence européenne pour l'environnement (AEE)^[10]. Elle est protégée par la directive oiseaux en annexe I depuis 1979 et par la Convention de Berne (protection de la vie sauvage) en annexe II (espèce animale strictement protégée).

L'UICN considère que ce déclin est insuffisant pour être alarmant et a classé cette espèce dans la catégorie LC (préoccupation mineure)^[11].

Systématique

Le taxon original « historique » était constitué de trois sous-espèces (diomedea, borealis et edwarsii) et connu sous le nom normalisé CINFO de Puffin cendré.

Dans un premier temps cette espèce a été scindée en deux, la sous-espèce edwardsii devenant l'espèce Puffin du Cap-Vert (Calonectris edwardsii). Puis, dans un second temps, à la suite des travaux phylogéniques de Gómez-Díaz et al. (2006, 2009) et des recommandations de Sangster et al. (2012), les deux sous-espèces restantes de l'espèce Calonectris diomedea sont aussi séparées par le Congrès ornithologique international (COI) (version 3.2, 2013), et donne donc les espèces Calonectris diomedea et Calonectris borealis. Calonectris diomedea reçoit le nom normalisé de Puffin de Scopoli tandis que Calonectris borealis reçoit le nom « historique » Puffin cendré.

Certaines autorités taxinomiques considèrent toujours C. borealis comme une sous-espèce de C. diomedea (Howard & Moore, 2008). Handbook of the Birds of the World, dans la mise à jour de sa taxinomie (2014) rejoint la position du COI en 2014 en reconnaissant trois espèces distinctes^[12].

Étymologie

Calonectris vient du grec kalos, beau et niktôr, plongeur. Le terme diomedea fait référence à la légende de Diomède, qui aurait été tué par le roi Daunos et dont les compagnons auraient été transformés en oiseaux. De plus, les îles Tremiti, en Italie, qui les accueillent, étaient autrefois appelées « îles Diomedes ».

Puffin viendrait de l'anglais to puff, souffler, et ferait référence à la capacité qu'ont ces oiseaux à projeter par le bec une substance huileuse et nauséabonde^[13].

Philatélie

Plusieurs états ont émis des timbres à l'effigie de cet oiseau (voir quelques exemples sur cette page) : Madère en 1986 et 2007, les îles Maldives en 1986, Malte en 1987, l'île Maurice en 1985 et la France en 1997.

Voir aussi

Notes et références

Références taxonomiques

• (en) Référence Congrès ornithologique international : (consulté le 31 mai 2015)
• (en) Référence Zoonomen Nomenclature Resource (Alan P. Peterson) : Calonectris diomedea dans Procellariiformes
• (fr+en) Référence Avibase : Calonectris diomedea (+ répartition)
• (en) Référence NCBI : Calonectris diomedea (taxons inclus)
• (fr) Référence CITES : taxon Calonectris diomedea (sur le site du ministère français de l'Écologie) (consulté le 31 mai 2015)
• (fr) Référence INPN : Calonectris diomedea (Scopoli, 1769)

Calonectris diomedea

Veliki zovoj je, kao i Mali zovoj, otočna vrsta europskih zovoja, a omiljene destinacije za izgradnju gnijezda su mu strme litice sredozemnih otoka. Neiskusnom promatraču će se njegov elegantni klizni let možda učiniti sporim, no tomu je tako samo na prvi pogled. Već u sljedećem momentu će njegovo obrušavanje u dubinu biti kobno za lovinu.

Ostali projekti

Penggunting-laut cory (Calonectris diomedea) adalah burung laut berukuran besar dalam keluarga Procellariidae.

Spesies ini berbiak di pulau-pulau dan tebing di daerah mediterania. Sarangnya berupa tanah terbuka atau di antara karang atau kadang-kadang di dalam liang, dimana mereka meletakkan satu butir telur berwarna putih, dan akan dijaga saat malam hari untuk menjaga dari predator.

Galeri

• Tampak atas

• Sekelompok burung Penggunting-laut cory

• Sarang

Referensi

• Bull, John L.; Farrand, John Jr.; Rayfield, Susan & National Audubon Society (1977): The Audubon Society field guide to North American birds, Eastern Region. Alfred A. Knopf, New York.ISBN 0-394-41405-5

• Harrison, Peter (1983): Seabirds: An Identification Guide. Croom Helm, Beckenham.ISBN 0-7099-1207-2

• Heidrich, Petra; Amengual, José F. & Wink, Michael (1998): Phylogenetic relationships in Mediterranean and North Atlantic shearwaters (Aves: Procellariidae) based on nucleotide sequences of mtDNA. Biochemical Systematics and Ecology 26(2): 145–170.doi:10.1016/S0305-1978(97)00085-9 PDF fulltext

• Snow, David W.; Perrins, Christopher M. & Gillmor, Robert (1998): The Birds of the Western Palearctic. Oxford University Press.ISBN 0-19-850187-0

Pranala luar

• BTO BirdFacts – Cory's Shearwater

La berta maggiore (Calonectris diomedea (Scopoli, 1769)) è un uccello della famiglia Procellariidae.^[2]

Descrizione

È lunga circa 50 cm e raggiunge un peso di 600 g.
http://www.uccellidaproteggere.it/Le-specie/Gli-uccelli-in-Italia/Le-specie-protette/BERTA-MAGGIORE Ha ali strette, allungate, con una apertura alare di quasi un metro; coda corta e rotondeggiante. La testa è ricoperta da un piumaggio grigio chiaro, mentre il piumaggio del dorso è bruno e quello di collo e ventre bianco.
Il becco è giallo e le zampe rosate.

Biologia

Caratteristica è la voce, che somiglia a una voce umana, come di bambino, più acuta nel maschio e più grave nella femmina. Le colonie nidificanti, ascoltate da lontano, possono dare l'impressione di una folla di bambini che chiacchiera a voce alta.

Alimentazione

La berta si dedica alla ricerca del cibo in gruppi numerosi. Si tuffa in acqua da una decina di metri e cattura le prede sulla superficie o inseguendole sott'acqua. Si ciba di pesci, cefalopodi e crostacei.

Riproduzione

Calonectris diomedea

La stagione riproduttiva inizia da marzo, quando gli individui si ritrovano nella colonia e formano nuove coppie oppure rinsaldano l'unione di quelle vecchie. Verso la fine di aprile viene deposto un unico uovo per coppia, che i genitori coveranno a turno. La schiusa avviene per fine giugno-luglio e l'alimentazione dei piccoli viene effettuata da entrambi i genitori mediante complessi meccanismi comportamentali, ancora non completamente descritti. Nel mese di ottobre avviene l'involo dei giovani, che non saranno sessualmente maturi fino al quinto anno di età.
Si riunisce in colonie che nidificano nelle fessure delle rocce.
La femmina depone un unico uovo e lo cova per circa 2 mesi.
Il piumaggio del pulcino alla nascita è blu-grigiastro.

Spostamenti

Compie migrazioni stagionali dall'emisfero settentrionale, dove è solita riprodursi, a quello meridionale.

Distribuzione e habitat

La berta maggiore è distribuita in un areale abbastanza vasto, dall'America meridionale, Africa, Europa del sud, e Medio oriente. La gran parte della popolazione trascorre la stagione non-riproduttiva nell'oceano Atlantico, spingendosi sovente verso le coste del Sud America e dell'Africa australe. La maggior parte dei siti di nidificazione si trova sulle coste del bacino del Mediterraneo (Algeria, Tunisia, Spagna, Francia, Italia, Malta, Croazia, Grecia e Turchia).^[1]

In Italia nidifica principalmente nelle isole, colonie di piccole dimensioni si possono trovare anche sulle coste. La colonia europea più grande si trova a Linosa, con circa 10000 coppie stimate.^[3]

Sistematica

La sottospecie atlantica (Calonectris diomedea borealis), che nidifica sulle isole della Macaronesia, è oggi elevata al rango di specie a sé stante (Calonectris borealis).^[2]

La berta nella cultura di massa

La berta con il suo caratteristico canto potrebbe aver dato origine al mito delle sirene che, secondo la tradizione greca erano per l'appunto metà donna e metà uccello marino.^[4]

Note

Bibliografia

• Harrison, Peter. (1983). Seabirds: An Identification Guide. Croon Helm. ISBN 0-7099-1207-2
• Snow, D. W., & Perrins, C. M. (1998). The Birds of the Western Palearctic Concise Edition 1: 45-46. ISBN 0-19-850187-0
• Wahram J. 1996. The behaviour, population biology and physiology of the Petrels. London: Harcourt Brace & Company.

De Scopoli's pijlstormvogel (Calonectris diomedea) was aanvankelijk de ondersoort van de Kuhls pijlstormvogel die voorkomt in het Middellandse Zeegebied (C. diomedea diomedea). De Scopoli's pijlstormvogel is kleiner en heeft een ander patroon op de ondervleugel.^[2]

Deze opsplitsing wordt niet door BirdLife International gevolgd, daarom heeft deze pijlstormvogel dezelfde status als de Kuhls.

Gulnebblire (Calonectris diomedea) er ei lire i stormfuglfamilien, Procellariidae, som lever i Middelhavet og Atlanteren.

Denne lirearten er identifiserbar med storleiken, 45–56 cm i kroppslengd og 112–126 cm vengespenn. Gulnebblira har brungrå overside, rein kvit underside og lyst, gulaktig nebb. Samanlikna med storlire, Puffinus gravis, manglar gulnebblira den brune bukflekken, mørke teikningar under vengene og tydeleg mørk hette slik som storlira har. Gulnebblira flyg lange strekk i glideflukt, jamvel i nesten vindstille, og alltid med nedbøgde venger og litt vinkla tilbake, i motsetnad til stive, rette venger i flukta til storlira. Inn i mellom tar ho 3-4 raske vengeslag.^[1]

Gulnebblire-egg

Gulnebblira er kolonihekkar i bratte fjellskrenter på øyar og ved kysten av Middelhavet og Aust-Atlanteren sør for 40° N, inkludert den atlantiske kysten av Iberia. Egglegging tar til i april månad. På seinsommaren og hausten, trekkjer dei fleste fuglane ut i Atlanterhavet, og overvintrar i Sør-Atlanteren. Dei kjem tilbake til Middelhavet i februar. Nokre fuglar trekker vidare inn i Indiahavet^[2] og er t.d. sjeldne gjestar ved Madagaskar.^[3] Nokre spreier seg nordover i juli til oktober, så langt nord som sørvestlege kysten av Storbritannia og Irland. Nokre få òg sporadisk og nesten årleg til norske farvatn, det er meldt inn 14 godkjente registreringar av einslege gulnebblirer i åra frå 2005 til 2011.^[4]

Gulnebblira beitar på blekksprut og fisk, mest på overflata eller ved grunne dukk, dei kan dukke til 15 meter eller meir på jakt etter byttedyr. Dei følgjer lett fiskebåtar. Dette er ein sosial art, som kan sjåast i store mengder frå skip. Dei er stille på sjøen, men gjev håse, kaklande rop i hekkekoloniar.

Det finst to underartar, i Middelhavet lever underarten C. d. diomedea, og i Atlanterhavet underarten C. d. borealis. Desse to har likskap i utsjånad, sjølv om den atlantiske underarten er større, og med eit tjukkare nebb.

Kappverdelire, Calonectris edwardsii, (Oustalet, 1883) var tidlegare rekna som ein underart av gulnebblire, men har nyleg blitt skilt ut som ein eigen art (Snow & Perrins 1998). Kappverdelira er endemisk til Kapp Verde.

Populasjonen av gulnebblire er estimert til 0,6-1,2 millionar hekkande individ (2004) og er minkande.^[5]

Kjelder

Referansar

Bakgrunnsstoff

• Videoar, bilete og lydopptak av gulnebblirer hos Internet Bird Collection

Calonectris diomedea

Gulnebblire (Calonectris diomedea) er en stormfugl. Den hekker på bratte skrenter i Middelhavet og på klipper i Atlanterhavet. De nordligste hekkeplassene ligger på Berlengaøyene utenfor Portugal, sør for 40°. På sensommeren oppløses koloniene og fuglene flyr mot vest og nordover så langt som til Sør-Irland. De fleste gulnebblirene overvintrer i Sør-Atlanteren, men noen overvintrer også i Nord-Atlanteren.

Kilder

• Calonectris diomedea i Avibase (en)

Eksterne lenker

• (sv) gulnebblire hos Dyntaxa
• (en) gulnebblire – oversikt og omtale av artene i WORMS-databasen
• (en) gulnebblire i Encyclopedia of Life
• (en) gulnebblire i Global Biodiversity Information Facility
• (en) gulnebblire hos Fossilworks
• (en) gulnebblire hos Fauna Europaea
• (en) gulnebblire hos NCBI
• (en) gulnebblire hos ITIS
• (en) Kategori:Calonectris diomedea – bilder, video eller lyd på Wikimedia Commons
• (en) Calonectris diomedea – galleri av bilder, video eller lyd på Wikimedia Commons

Denne ornitologirelaterte artikkelen er foreløpig kort eller mangelfull, og du kan hjelpe Wikipedia ved å utvide den.
Det finnes mer utfyllende artikkel/artikler på .

Vos an lenga piemontèisa Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Àutri nòm an piemontèis: ...
a l'é n'osel.

Ambient

Da finì.

Distribussion

Da finì.

Arferiment bibliogràfich për chi a veul fé dj'arserche pì ancreuse

Procellaria diomedea

Aiuto per
la lettura Ayuda para
la lectura Help for
Reading Rintré ant
la Piòla Contaté
j'Aministrator Lìber për
Amprende Coression
ortogràfica Tastadura
piemontèisa Portaj
e Proget Agiut pr'ij
Contributor Travajòt
sempi

Calonectris diomedea

Burzyk żółtodzioby (Calonectris diomedea) – gatunek dużego ptaka oceanicznego z rodziny burzykowatych (Procellariidae).

Dawniej uznawany za jeden gatunek z burzykiem dużym (C. borealis) oraz burzykiem zielonoprzylądkowym (C. edwardsii)^[3].

Morfologia

Wierzch ciała szarobrązowy, pióra grzbietu oraz górną część ogona wyróżniają jaśniejsze krawędzie piór. Spód ciała biały. Ogon ciemny od spodu. Skrzydła od spodu białe z ciemnymi krawędziami i końcówką skrzydła. Dziób solidny, mocno zagięty, żółty z ciemniejszą końcówką. Od innych burzyków odróżnia go jednolicie biała barwa spodu ciała i jednolite upierzenie głowy, połączone z mocną budową ciała^[3].

Wymiary średnie

• Długość ciała ok. 44-49 cm^[3]
• Rozpiętość skrzydeł 117-135 cm^[3]
• Masa ciała ok. 544^[3]–1060^[4] g

Zasięg występowania

Gnieździ się na wybrzeżach Morza Śródziemnego. Zimuje głównie we wschodniej części tropikalnych stref Atlantyku Okazjonalnie gnieździł się też na Wyspach Selvagens^[3].

Biotop

Otwarte morze i ocean^[3]. Jedynie w sezonie lęgowym przebywa na nagich przybrzeżnych wysepkach, gdzie zajmuje klify, jaskinie i zbiorowiska kamieni^[5].

Gniazdo

Gnieździ się kolonijnie. Lęgi rozpoczynają się w kwietniu, choć do kolonii burzyki powracają już w lutym^[3]. Gniazdo mieści się w norze lub na końcu szczeliny skalnej; może znajdować się do 1 m od nory. Występuje silna konkurencja o miejsca lęgowe. Monogamiczny; często pary zajmują te same gniazdo przez kolejne lata^[4].

Jaja

W zniesieniu jedno jajo, składane na nagiej ziemi lub stercie kamyków i muszli^[4].

Wysiadywanie i młode

Jajo wysiadywane jest przez okres około 52–56 dni przez obydwoje rodziców. Ptaki zmieniają się co 6–8 dni wysiadywania. Pisklęta klują się pokryte szaro-brązowym puchem. Zarówno młode, jak i rodzice bronią się zwracając z żołądka oleistą ciecz. Dorosłe ptaki opiekują się młodym przez około 100 dni. Dojrzałość płciową burzyki żółtodziobe osiągają po 7–13 latach życia^[4].

Pożywienie

Ryby, skorupiaki, głowonogi^[4]; zjadają również odpadki wyrzucone przez załogę kutrów rybackich^[4][5].

Ochrona

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[6].

Zobacz też

• fauna Polski, ptaki Polski

Przypisy

Calonectris diomedea (Scopoli, 1769), conhecido pelos nomes comuns de cagarra-do-mediterrâneo, bobo-grande, cagarra, cagarro, cagarra-do-atlântico,^[2] pardela-de-bico-amarelo^[3] ou cagarra-de-cory, é uma ave procelariiforme migratória do género Calonectris da família dos procelariídeos (Procellariidae), comum no Mediterrâneo e no Oceano Atlântico. É uma ave marinha de grandes dimensões, com até 56 cm de comprimento e 126 cm de envergadura, possuindo as partes superiores fuliginosas, as inferiores brancas, o bico amarelado e os tarsos rosados. O nome do género foi derivado do grego: kalos, "belo" e nektris, "nadador", enquanto o nome da espécie lembra Diomedes, um guerreiro mitológico da antiga Grécia cujos companheiros foram transformados em aves marinhas.^[4]

Taxonomia

C. diomedea apresenta duas subespécies: (1) C. d. diomedea, comum no Mediterrâneo, mas presente na costa ocidental ibérica; e (2) C. d. borealis, no Oceano Atlântico, com populações concentradas em torno dos Açores, Madeira e Selvagens. As subespécies são morfologicamente semelhantes, sendo a borealis maior e apresentando um bico mais robusto. As principais características distintivas entre as subespécies são de natureza etológica, mas também se distinguem pelo padrão de tonalidades de cinzento na região ventral e na parte inferior das asas, sendo comum serem consideradas como espécies distintas.^[5] O nome comum em inglês da subespécie borealis (Cory's shearwater) homenageia o ornitologista norte-americano Charles B. Cory. A subespécie diomedea é conhecida em inglês por Scopoli's shearwater, em homenagem a Giovanni Antonio Scopoli, o ornitólogo que em 1769 descreveu a espécie a partir da população do Mediterrâneo.

No Brasil, onde é uma espécie vagante, recebe o nome nome vernáculo de cagarra-do-mediterrâneo pelo Comitê Brasileiro de Registros Ornitológicos.^[6]

A cagarra-de-cabo-verde, Calonectris edwardsii (Oustalet, 1883), foi considerada como uma subespécie de C. diomedea até ser declarada uma espécie separada,^[7] endémica do arquipélago de Cabo Verde. A espécie tem um bico escuro e afilado e a cabeça e a parte dorsal mais escuras que qualquer das subespécies de C. diomedea. Ao contrário de C. diomedea, apresenta o voo típico das pardelas, com a asa em postura rígida e batidas rápidas.

Descrição

C. diomedea apresenta um comprimento de 45–56 cm e uma envergadura de 112–126 cm, com cor cinza-acastanhado na face dorsal e branco, ou ligeiramente acinzentado, na face ventral e as asas brancas bordeadas a castanho nas partes inferiores. O bico é robusto e adunco, com a parte superior amarelada.

Além de ser o maior procelariídeo do Atlântico, é a única que pode ser observada a voar alto, podendo elevar-se planando em correntes térmicas. Distingue-se facilmente das restantes aves marinhas pelo tipo de voo muito característico, pois voa normalmente produzindo um arco entre as pontas das asas, enquanto as restantes aves procelariiformes voam com as pontas das asas alinhadas. Para além da posição das asas, o perfil de voo é característico, com longos períodos de planagem rasando as cristas das ondas, sempre com as asas inclinadas e levemente anguladas para trás. As batidas são lentas, com as asas visivelmente flexíveis. Voa geralmente contra o vento, alternando subidas até alguns metros acima das ondas com períodos de voo rasante. Quando em descanso forma grandes grupos (as jangadas) com as aves em constante movimento, mas predominando as aves com a cabeça voltada para o lado de onde sopra o vento.

A espécie alimenta-se de pequenos peixes e cefalópodes pelágicos, podendo ocasionalmente agir como necrófago, aproveitando restos de grandes peixes, cetáceos ou de outros animais que se encontrem a flutuar. No mar tem comportamento gregário, formando grandes grupos conhecidos por jangadas, pois descansa flutuando em manchas densas. Caça em grupo, podendo mergulhar profundamente em busca de presas, atingindo mais de 15 metros de profundidade. Apesar de a espécie ser silenciosa no mar, ao anoitecer as colónias de reprodução são ruidosas, com os indivíduos adultos a emitir chamadas estridentes, diferenciadas consoante o sexo, muito características.

A ave apenas vai a terra para se reproduzir, permanecendo em geral no alto-mar. Monogâmica, nidifica em falésias costeiras e em ilhéus, escavando tocas grosseiras nas quais deposita um único ovo de cor branca. A cria é alimentada por ambos os progenitores, que para tal regurgitam uma pasta proteica directamente no bico da cria. As crias emergem dos ninhos no outono, partindo de imediato para o mar, onde permanecem de 7 a 10 anos até atingirem a maturidade sexual e regressarem ao local de origem para nidificar.

Conservação

Esta espécie encontra-se listada no Livro Vermelho dos Vertebrados de Portugal com o estatuto de vulnerável. A nível global é considerada como preocupação menor.^[8]

Ver também

• Calonectris diomedea borealis

Notas

Galeria

• Vista dorsal de um cagarro

• Um grupo de cagarros fotografado a 200 mn a leste da ilha da Madeira

• Ninho na Selvagem Pequena

• Calonectris diomedea - MHNT

Referências

• Bull, John L.; Farrand, John Jr.; Rayfield, Susan & National Audubon Society (1977): The Audubon Society field guide to North American birds, Eastern Region. Alfred A. Knopf, New York. ISBN 0-394-41405-5

• Harrison, Peter (1983): Seabirds: An Identification Guide. Croon Helm, Beckenham. ISBN 0-7099-1207-2
• Heidrich, Petra; Amengual, José F. & Wink, Michael (1998): Phylogenetic relationships in Mediterranean and North Atlantic shearwaters (Aves: Procellariidae) based on nucleotide sequences of mtDNA. Biochemical Systematics and Ecology 26(2): 145–170. doi:10.1016/S0305-1978(97)00085-9 PDF fulltext
• Snow, David W.; Perrins, Christopher M. & Gillmor, Robert (1998): The Birds of the Western Palearctic. Oxford University Press. ISBN 0-19-850187-0

Gulnäbbad lira^[2] (Calonectris borealis)^[3] är en havsfågel i familjen liror med omtvistad taxonomi.^[4] Gulnäbbad lira tillhör, tillsammans med scopolilira (Calonectris diomedea) och kapverdelira ett komplex som länge behandlats som en art, som då bar trivialnamnet "gulnäbbad lira". Studier har dock visat på skillnader i kärn-DNA som visar att de är reproduktivt isolerade. De skiljer sig även i mitokondrie-DNA, födosöksstrategier, läte och morfologi.^[5] Att utanför häckningstid skilja på gulnäbbad lira och scopolilira i fält kan vara mycket svårt och är inte alltid möjligt.

Utbredning

Gulnäbbad lira häckar på klippöar i Atlanten kring Portugal och på Kanarieöarna, Madeira och Azorerna. De nordligaste häckningsplatserna ligger på Berlengaöarna utanför Portugal söder om 40°. På sensommaren upplöses kolonierna. Den övervintrar i större delen av Atlanten.^[5]

Förekomst i Sverige

Både gulnäbbad lira och scopolilira förekommer troligen i Svenska vatten.^[5] Komplexet "gulnäbbad lira" ses sällan men är i det närmaste årsvis, främst under perioden juni till oktober, kring Sveriges södra och västra kuster. Första rapporten är från Hönö i Bohuslän 8 oktober 1971.^[6] Ingen individ har med säkerhet bestämts till art, men det bedöms som troligast att de allra flesta rör sig om scopolilira.^[6] På grund av det senare finns det ännu ingen säker observation av arten i Sverige.^[5]

Utseende

Gulnäbbad lira är en stor lira, ungefär som en silltrut, och mäter 45-56 centimeter.^{[källa behövs][förtydliga]} Den har långa vingar med en vingbredd på 112-126 centimeter^{[källa behövs][förtydliga]} som är karakteristiskt vinklade där armen går snett framåt och handen snett bakåt vilket gör att karpalleden är väl markerad. Handen är också proportionellt större än hos större lira (Puffinus gravis). Den håller vingen lätt eller tydligt kupad. Den har ett ganska stort och runt huvud med en proportionellt stor, ljusgul näbb med ett svart band nära näbbspetsen. Att den har ljus näbb kan ofta ses på mycket långt avstånd.

Ovansidan är gråbrun där handen oftast ter sig mörkare och huvudet är ljusgrått och saknar tydliga kontraster förutom en mörk ögontrakt. Stjärtspetsen är mörk och avgränsas av ett vitt band på övergumpen. Detta vita band är dock olika mycket tydligt hos olika fåglar till skillnad från exempelvis större lira där strecket är mycket tydligt. Den har grå bröstsida och undersidan är vit. Undersidan av stjärten och vingundersidorna ramas in av tydliga svarta kanter.

Flykt

Med undantag från scopoliliran, skiljer sig den gulnäbbade lirans flykt då den är långsam är långsam och lugn i förhållande till andra liror och stormfågeln och den ser ut att, trots mycket hård vind, ha full kontroll över sin flykt. Till stora delar glidflyger den (även i lätt vind) med utsträckta vingar tätt utefter vattnet och bara sällan avbryts glidflykten av korta serier med lugna vingslag. Vingslagen är mjukare än hos många andra mindre liror vilket gör att den i flykten kan påminna om en ung trut.

Läte

Vid skymning och gryning är den mycket högljudd vid sina kolonier. Den har rullande grodliknande läten och kråkkraxningar och även nasala gnälliga läten.

Morfologiska skillnader inom komplexet "gulnäbbad lira"

Gulnäbbad lira är den största arten och har en grövre och gulare näbb än scopoliliran. Den senare är mindre till storleken har en smalare, gråare näbb, ljusare huvud och mindre svart på handens vingundersida. Överlappning mellan arterna vad gäller storlek och även mängden vitt på vingundersidan av handen förekommer dock.^[5] Kapverdeliran skiljer sig från de båda andra i storlek, form, färg och läte. Den är mindre och smalare, har en mörkgrå näbb och mörkare ovan- och undersida än de båda andra arterna. Dess flykt liknar mer andra mindre lirors då den har stelare vingslag.

Ekologi

Häckning

Calonectris diomedea

Gulnäbbad lira häckar i kolonier och dess bo läggs direkt på marken, bland stenblock eller mer sällan i en håla. Den lägger ett vitt ägg som den uppsöker om natten för att ruva. Detta beteende tror man har utvecklats för att den i möjligaste mån ska undvika predation från främst trutar.

Föda och födosök

En flock med gulnäbbade liror fotograferade i maj, ungefär 200 nautiska mil utanför Madeira.

Gulnäbbad lira äter småfisk, kräftdjur och bläckfisk, ofta liggande på vattnet sänker de ner huvudet under vattnet för att plocka åt sig av den aktivt simmande födan.^[7]

Status och hot

Internationella naturvårdsunionen IUCN kategoriserar gulnäbbad lira som livskraftig.^[1] Utvecklingen hos arten är oklar. IUCN bedömer att eftersom den allra största delpopulationen i Azorerna (75% av beståndet) inte visar tecken på någon anmärkningsvärd minskning är det inte heller troligt att arten som sådan kan betraktas som hotad. Världspopulationen uppskattas till 252.000-253.000 par.^[1]

Gulnäbbad lira och människan

Myter och folktro

Det har föreslagits att komplexet "gulnäbbad lira" är upphovet till det mytiska flygande andeväsendet harpya, som den bland annat beskrivits av Homeros och Vergilius.^[8]

Namn

Äldre vetenskapliga namn är Puffinus diomedea, Puffinus kuhlii, Procellaria diomedea och den har kallats Kuhls lira^[8]. Dess engelska namn Cory's shearwater har den fått efter den amerikanske ornitologen Charles B. Cory. Vissa fågelskådare kallar den för gulnäsa.

Referenser

Delar bygger på översättning från engelskspråkiga Wikipedias artikel Cory's Shearwater

Noter

1. ^ [a b c] BirdLife International 2012 Calonectris borealis Från: IUCN 2016. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2016.3 www.iucnredlist.org. Läst 2016-12-07.
2. ^ Sveriges ornitologiska förening (2017) Officiella listan över svenska namn på världens fågelarter, läst 2017-08-14
3. ^ Gill, F & D Donsker (Eds). 2017. IOC World Bird List (v 7.3). doi : 10.14344/IOC.ML.7.3.
4. ^ Clements, J. F., T. S. Schulenberg, M. J. Iliff, D. Roberson, T. A. Fredericks, B. L. Sullivan, and C. L. Wood (2017) The eBird/Clements checklist of birds of the world: Version 2017 http://www.birds.cornell.edu/clementschecklist/download, läst 2017-08-11
5. ^ [a b c d e] Lagerqvist et al. (2018) Lundsångaren delas upp; senaste besluten inom Bird-Life Sveriges Taxonomikommitté, Vår Fågelvärld, vol.77, nr.1 sid:46, ISSN 2002-8717
6. ^ [a b] Gulnäbbad lira, Sveriges ornitologiska förenings raritetskatalog.
7. ^ J. Christopher Haney & Philip A. McGillivary, Aggregations of Cory's shearwater at gulf stream front
8. ^ [a b] Alfred Brehm (1926) Djurens liv. Fåglarna. 4:e fullständigt omarbetade & tillökade upplagan, Stockholm, vol.9, sid:460

Källor

• Anders Blomdahl, Bertil Breife & Niklas Holmström (2003) Flight identification of European Seabirds, Christopher Helm , London, ISBN 0-7136-6020-1
• Lars Larsson (2001) Birds of the World, CD-rom
• Svensson, Lars; Peter J. Grant, Killian Mullarney, Dan Zetterström (2009). Fågelguiden: Europas och Medelhavsområdets fåglar i fält (andra upplagan). Stockholm: Bonnier Fakta. ISBN 978-91-7424-039-9

Externa länkar

• Wikimedia Commons har media som rör gulnäbbad lira.
  Bilder & media
• Wiktionary har ett uppslag om gulnäbbad lira.

Boz yelkovan (Calonectris diomedea), yelkovangiller (Procellariidae) familyasına ait bir kuş türü.

45-56 santimetre büyüklüğü ve 112-126 santimetre kanat açıklığıyla tanınabilirdir. Kahverengimsi-gri üst parçaları, beyaz alt parçaları ve sarımsı gagası vardır. Puffinus gravis türündeki kahverengi karın yaması, koyu omuz işaretleri ve siyah başlık yoktur.

İki alt türü vardır, bunlar: Akdeniz'e ilişkin alt tür C.d. diomedea ve Atlantik alt türü C.d. borealis'dir. Atlantik formunun daha büyük olmasına ve daha iri bir gagası olmasına rağmen görünüşte yakınca benzerdirler. En iyi altkanat desenleri ile ayrılırlar.

Balık, yumuşakçalar ve hayvanların yenemeyen kısımlarıyla beslenirler.

Resimler

• Üstten görünüşü

• Madeira Adaları'nda bir grup boz yelkovan

• Museum specimen

Kaynakça

• BirdLife International (2004). Calonectris diomedea. Tehlike altında olan türlerin 2006 IUCN Kırmızı Listesisi. IUCN 2006. 12 May 2006 tarihinde alınmıştır.

Dış bağlantılar

• BTO BirdFacts - Boz yelkovan

яйце Calonectris diomedea - Тулузький музей

Буревісник середземноморський (Calonectris diomedea) — великий морський птах родини буревісникових (Procellariidae). В Україні рідкісний залітний вид.^[1]

Зовнішній вигляд

Має 45-56 см завдовжки та розмах крил 112–126 см. Коричневато-сірий зверху, білий знизу, має жовтуватий дзьоб. Птах літає за допомогою ширяння, із крилами зігнутими назад. Крики птахів можна почути у вечірні години та вранці. Вони звучать як крик або як каркання.

Спосіб життя

Гніздиться на островах і скелях Середземного моря та на Атлантичному узбережжі Піренейського півострова. Найбільша колонія розташована на островах Мадейра. Гніздо влаштовують на відкритій землі або серед скель, рідше в норі. В останньому випадку птахи викопують гніздові тунелі глибиною від 1 до 2 м в кручах. Кладка складається з одного білого яйце, яке відкладають в кінці травня. Яйце висиджують обоє батьків приблизно 55 днів. Пташеня з'являється в липні і збільшує масу удесятеро через місяць. Дорослі птахи весь день у пошуках корму і для захисту від потенційних ворогів годують пташеня тільки на світанку і вночі. Пташеня встає на крило у вересні, трохи пізніше (у жовтні) батьки здійснюють осінню міграцію. Восени птахи мігрують до Атлантичного океану — Північної Америки і Африки, до південно-західного узбережжя Великої Британії, Ірландії, повертаються до місць гніздування у лютому. Пара птахів залишається разом протягом усього життя.

Живляться дрібною рибою, каракатицями і навіть покидьками.

Примітки

Calonectris diomedea là một loài chim trong họ Procellariidae.^[2] Loài chim Calonectris diomedea sinh sản trên khắp Địa Trung Hải; trên Menorca, Ibiza, Formentera, Cabrera, Conillera và Dragonera trong Balearics; trên Îles d'Hyères ở Pháp; trên Elba, những hòn đảo nhỏ ngoài khơi Sardinia và Sicily, Pantelleria và Lampedusa ở Ý; Ở Malta; trên các hòn đảo ven biển Croatia và một phần của đất liền; trên Kythira, Kolpose và Cyclades ở Hy Lạp. Phần lớn dân số trải qua mùa không sinh sản ở Đại Tây Dương, bao gồm các khu vực ngoài khơi bờ biển phía tây châu Phi và bờ biển phía đông Brazil.

Chế độ ăn chủ yếu là mực, thu được chủ yếu bằng cách thu giữ bề mặt. Chúng thường bám theo tàu đánh cá ăn vụn cá tàu bỏ đi.

Hình ảnh

• 
• 
• 
• 
• 
• Museum specimen

Chú thích

Bài viết liên quan đến chim này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s

яйцо Calonectris diomedea - Тулузский музеум

Средиземноморский буревестник^[1] (лат. Calonectris diomedea) — вид птиц семейства буревестников.