Nikatorar er ei biologisk slekt med vitskapleg namn Nicator av tre middels store sporvefuglar, endemiske til Afrika sør for Sahara.[1] Namnet på slekta kjem av gresk 'nikator', erobraren.[2]
Nikatorar er varslarliknande fuglar, 16-23 cm i lengd. Austnikator og vestnikator er like i storleik og større enn gulstrupenikator. Hannane er monaleg tyngre enn hoene, til dømes er hannar hos vestnikator 48-67 gram, medan hoene berre veg 32-51 gram. Gulstrupenikator er mykje lettare, varierer i området 21-26 gram. Nikatorar har kraftige nebb med krok i enden. Fjørdrakta i slekta er generelt olivengrøn på ryggen, stjert og venger, med gule flekker på vengene, og ljosare grå eller kvitaktige underside.[1]
Vestnikator har ein stort sett kontinuerleg distribusjon frå Senegal til austlege Uganda og nordlege Angola. Austnikator har ei usamanhengande utbreiing i Aust-Afrika frå Somalia sør til austre Sør-Afrika. Gulstrupenikator er utbreidd i det sentrale Afrika frå Kamerun til Uganda.[1] Nikatorar okkuperer eit breitt utval av skogshabitat.[1]
Plasseringa av slekta i systematikken har vore eit langvarig mysterium. Gruppa vart opphavleg lagt til i familien varslarar, Laniidae. I 1920-åra kommenterte ornitologen James Chapin likskapane mellom nikatorar og bylbylar, Pycnonotidae, og mellom nikatorar og buskvarslarar, Malaconotidae. Det var ikkje før 1943 at Jean Théodore Delacour plassert slekta inn i bylbylar. Storrs Olson hevda at slekta var nærare knytt til buskvarslarar, fordi nikatorar mangla forbeining av naseboret slik ein finn det hos alle andre bylbylar.[3] Ei rekkje funksjonar, blant anna plasseringa av fjørbust i andletet, reira og lydytringane deira, gjer slekta unik, og frå DNA-studium er det nyleg gjeve framlegg om at slekta er best handsama som ein sjølvstendig familie.[4] Nokre autoritetar, som Clementslista, har godtatt den nye familien Nicatoridae.[5] Innanfor slekta er den vestlege og den austlege nikatorarten vurdert å danne ein superart og er nokre gonger handsama som same arten.[1]
Nikatorar er ei biologisk slekt med vitskapleg namn Nicator av tre middels store sporvefuglar, endemiske til Afrika sør for Sahara. Namnet på slekta kjem av gresk 'nikator', erobraren.
