Dianthus barbatus subsp. compactus (Kit.) Heuff.

Goździk skupiony (Dianthus barbatus subsp. compactus (Kit.) Nyman) – podgatunek goździka brodatego należący do rodziny goździkowatych^[2]. Według niektórych ujęć taksonomicznych uznawany za odrębny gatunek Dianthus compactus Kit.^[3] lub za odmianę goździka brodatego Dianthus barbatus var. compactus (Kit.) Heuff.^[4]. Występuje w południowej, środkowej i wschodniej Europie. W Polsce wyłącznie w Bieszczadach. Jest objęty ochroną.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w Europie południowej (Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Włochy, Rumunia, Serbia), środkowej (południowa Austria, zachodnie Węgry, Polska, Słowacja) i wschodniej (Ukraina)^[2]. W Polsce występuje wyłącznie w Bieszczadach sięgając na zachód po linię Smerek – Jasło^[5].

Morfologia

Łodyga

Wzniesiona, sztywna, o wysokości 20–40 cm. Jest przeważnie pojedyncza, a tylko czasami górą rozgałęzia się.

Liście

Ulistnienie nakrzyżległe. Liście 1-nerwowe, równowąskie, ostro zakończone, nasada w postaci pochwy dużo krótszej od szerokości liścia.

Kwiaty

Zebrane w zbite wierzchotki na szczytach pędów. Kielich o długości 14–17 mm, purpurowofioletowe, jajowatolancetowate łuski podkielichowe mają długość 12–18 mm i zakończone są cienkim i wiotkim końcem, który dosięga końca kielicha. Płatki korony różowe, drobne (długość 5–6 mm). Mają ząbkowane końce.

Owoc

Wydłużona torebka z nasionami o długości ok. 2 mm.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Siedliskiem są łąki górskie, traworośla, borówczyska, głównie na świeżych i kwaśnych glebach. W Polsce rośnie w Bieszczadach od wysokości 600 m n.p.m. po najwyższe szczyty^[5].

Zagrożenia i ochrona

Od 2014 roku roślina jest objęta częściową ochroną gatunkową (jako Dianthus compactus)^[6]. W latach 1983–2014 gatunek podlegał ochronie ścisłej^[7]. Część jego stanowisk znajduje się w Bieszczadzkim Parku Narodowym. Nie jest zagrożony^[5].

Przypisy