La alcachofa china o alcachofa betónica (Stachys affinis), ye una especie de planta con flores perteneciente a la familia Lamiaceae procedente del este d'Asia. Introducir n'Europa nel sieglu XIX y tien les carauterístiques y propiedaes de la Stachys officinalis (L.) Trevis. cola diferencia, esencial, de producir tubérculos comestibles.
Ye una planta yerbácea, erecta, vellosa y perenne que puede algamar hasta 120 cm d'altor.
Los tarmos, de seición rectangular, son peludos presentando fueyes opuestes decusaes (esto ye que tán dispuestes de manera que forme ángulu rectu coles cimera ya inferior inmediates.). Dicha fueyes fueyes tienen forma de corazón, con una recia nervadura en relieve con cantos dentaos y un peciolu de 1-3 cm de llargu. Les flores, hermafrodites y de un tonu que va de rosa a violáceo, son zigomorfes con doble periantu axuntándose nuna espiga terminal trupa de 5-15 cm d'altu con verticiloss largamente espaciaos y compuestos de 6 flores. La corola ye tubular, con un llabiu inferior púrpura enllordiáu, de cerca de 1,3 cm, un tubu d'unos 9 mm, un pocu xibosu, puberulento; el llabiu cimeru ye oblongo, de 4 por 2 mm, rectu o llixeramente recurváu, el llabiu inferior de 7 por 7 mm y el lóbulu mediu ye subcircular, d'unos 3,5 mm de diámetru. Los frutos son núcules ovoides corites tuberculaes d'unos 1,5 cm de diámetru.[1]
Tien unos tubérculos d'aprosimao 8 cm de llargu y 2 cm de gruesu bien retorcigañaos, de tonu ablancazáu y aspeutu globulosu que, como nel casu de la pataca, fórmense como engrosamientos de los tarmos soterraños. Estos tubérculos son comestibles y bien apreciaos na cocina xaponesa, anque nun se caltienen por enforma tiempu al campu y amostálguense y podrecen con rapidez.
Alcuéntrase nel este d'Asia en Gansu, Hebei, Mongolia Interior, Ningxia, Qinghai, Shaanxi, Shandong, Shanxi y Xinjiang de China y Xapón n'árees húmedes o inundables dende'l nivel del mar hasta los 3200 msnm.[2]Introducida y cultivada nel restu del mundu.[3]
El periodu de floriamientu estender de xunetu a agostu y fructifica un mes dempués.[1]
Stachys affinis describióse por Alexander von Bunge y espublizóse en Enumeratio Plantarum, quas in China Boreali 51. 1833.[4]
Stachys: nome xenéricu que remanez del Llatín Stachys, les, que procede del Griegu στάχνς, "espiga"sobremanera la de trigu, pola apariencia de les inflorescencies. Usáu por Pliniu'l Vieyu (24, lxxxvi, 136) pa una planta ensin identificar, quiciabes del xéneru Stachys. Curiosamente, describir como asemeyada al puerru (Allium ampeloprasum var. porrum), pero de fueyes más llargues y numberoses y de flores marielles ("Hala quoque, quae stachys vocatur, porri similitudinem habet, longioribus foliis pluribusque et odoris iucundi colorisque in luteum inclinati.").
affinis: epítetu del Llatín adfinis, "allegáu, entemecíu, aparentáu", pos l'autor na so diagnosis orixinal señala que la especie ye entemedia ente otres 2 especies del xéneru Stachys, Stachys palustris y Stachys sylvatica ("Media quasi inter St. palustrem et St. sylvaticam").
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. La alcachofa china o alcachofa betónica (Stachys affinis), ye una especie de planta con flores perteneciente a la familia Lamiaceae procedente del este d'Asia. Introducir n'Europa nel sieglu XIX y tien les carauterístiques y propiedaes de la Stachys officinalis (L.) Trevis. cola diferencia, esencial, de producir tubérculos comestibles.
Stachys affinis (lat. Stachys affinis) - dalamazkimilər fəsiləsinin poruq cinsinə aid bitki növü.
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Stachys affinis (lat. Stachys affinis) - dalamazkimilər fəsiləsinin poruq cinsinə aid bitki növü.
Kinaskok (Stachys affinis) er en urteagtig plante i slægten galtetand, der stammer fra Japan og Østasien.
Kinaskok udvikler rodknolde under jorden, der ligner jordskokker til forveksling. Knolden har ikke noget skind, og kødet er hvidt. Hvor kartofler indeholder stivelse, indeholder kinaskok stachyrose – et tetrasaccharid, oligosaccharid.
Kinaskok (Stachys affinis) er en urteagtig plante i slægten galtetand, der stammer fra Japan og Østasien.
Tubera staĥio (Stachys affinis Bunge, Sin.: Stachys sieboldii MIQ., Stachys tuberifera Naudin[1]), ankaŭ nomata ĉina artiŝoko aŭ japana terpomo estas plantspeciio en la familio de la Lamiacoj (Lamiaceae). Ĝi hejmiĝas en la nordo de Ĉinujo. La planto estas kultivata relativ grandkvante en Ĉinujo, Japanujo, Hindio, Nov-Zelando, Francujo Belgio kaj ekde kelkaj jaroj ankaŭ en Svislando.[2]
La tubera staĥio kreskas kiel multjara herba planto. Ĝi atingas altokreskon de 30 ĝis 120 cm.
La ĉ. 8 cm longaj, 2 cm dikaj rezervradikoj estas uzataj kiel legomo. [3] La tuberoj komencas kreski ekde majo.[4]
La kontraŭstarantaj folioj havas pedunklon kaj foliplaton. La pedunklo longas 1 ĝis 3 cm. La tipe urtikoformaj, aspraj foliplatoj longas 3 ĝis 12 cm kaj larĝas 1,5 ĝis 6 cm.
La planto floras de julio al aŭgusto. La duseksaj floroj estas unusemetriaj kun duobla florinvolukro. La kvin verdaj sepaloj estas kunkrekintaj sonorilforme je longec de ĉirkaŭ 9 mm. La ruĝaj ĝis violkoloraj petaloj estas kunkreskinta al ĉ. 9 mm longa tubeto.
Ekzistas tri varioj:
La origino de la tubera staĥio estas l nord- kaj mezĉinaj provincoj Interna Mongolio, Ŝenŝjio, Ŝanŝio kaj Ŝinĝjango. Tie la planto kreskas ĉe montaj deklivoj sur malsekaj kaj inundita areoj ĝis alteco de 3200 m.
La tubera staĥio kaj la simila specio, la marĉa staĥio (Stachys palustris)estis jam kolektata ekde la antaŭkrista tempo kiel legomo. La ĝermanoj uzis la rektan staĥio (Stachys recta) kiel kuracplanto. Samspeciaj drogoj estis uzataj en antaŭaj jarcentoj sub la nomo „Herba sideritis“. La kultivado de la tubera staĥio anstataŭis fine de la 18a jarcento la marĉan staĥion.
La tubera staĥio estis enkondukita en la jaro 1882 de M. Pailleux en lia entrepreno kaj elde 1887 en la franca malgrandurbo Crosne kultivata (tial ankaŭ la nomo „Crosne du Japon“). Ekde tiam la kultivado disvastiĝis en la tieaj ĝardenoj.[5] En Eŭropo ĝi estas la sola planto el la familio de la Lamiacoj, kiu estas kultivata kiel legomo.
La intertempe ne plu aktuala scienca nomo Stachys sieboldii honoras la germana-nederlanda esploristo de Japanujo kaj botanikiso Philipp Franz von Siebold.
Tubera staĥio formas en la eŭropa klimato malmultajn ĝis neniu florojn kaj ankaŭ malmulte da malbona semojn, tial ĝi estas multigata precipe vegetative (per la tuberoj).[6] La tuberetoj kreskas plej bone je taga avaraĝa temperaturo de 15 °C.[7] La tubera staĥio estas tre rezista, vintrorezista herba planto.[8]
Afidoj oni kontraxbatalu pro ilia transdonado de virusoj.[9] Krom la virusoj ankoraŭ la planto estas atakata de putrado de la radikoj. Ankaŭ ekzistas akaroj kiuj atakas la planton.[10]
La tubera staĥio ono ne deva senŝeligi pro la tre maldika nekorka haŭto. Oni povas forfroti la haŭton per tuko.[5] . La tuberoj estas kuirataj, fritataj en oleo au manĝataj krude en salatoj.[11] La rizomoj gustas kiel mikso el artiŝokoj, florbrasiko kaj tragopogo. En Ĉinujo kaj Japanujo oni manĝas la tuberojn krude, malonge frititaj, konservitaj en vinagro kaj ankaŭ sukerita. Oni povas friti la rizomojn an butero aŭ en oleo.
La tuberoj enhavas staĥiozo, sukera speco (tetrasaĥarido), kiu konsistas el du molekuloj galaktozo kaj po un molekulo fruktozo kaj glukozo. La sekamaso de la tubero konsistas je 63,5 % el staĥiozo. Krome la tubero enhavas 79,2 % akvon, 2,86 % proteinon, 0,11 % grason kaj 0,71 % fibrojn (laŭ König.)[12]
Tubera staĥio (Stachys affinis Bunge, Sin.: Stachys sieboldii MIQ., Stachys tuberifera Naudin), ankaŭ nomata ĉina artiŝoko aŭ japana terpomo estas plantspeciio en la familio de la Lamiacoj (Lamiaceae). Ĝi hejmiĝas en la nordo de Ĉinujo. La planto estas kultivata relativ grandkvante en Ĉinujo, Japanujo, Hindio, Nov-Zelando, Francujo Belgio kaj ekde kelkaj jaroj ankaŭ en Svislando.
Czyściec bulwiasty (Stachys affinis Bunge) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych
Roślina pochodząca z terenów Chin (prowincje: Gansu, Hebei, Hubei, Mongolia Wewnętrzna, Ningxia, Qinghai, Shaanxi, Shandong, Shanxi, Syczuan, Xinjiang)[2]. Jest uprawiany w wielu rejonach świata.
Roślina o wysokości do 40 cm. Posiada podziemne części, tzw. rozłogi zakończone bulwiastymi zgrubieniami. Liście tej rośliny są podługowato-lancetowate, po brzegach widoczne są karby. Kwiaty kwitną bardzo rzadko, zebrane są w nibyokółkach[3].
W Azji Wschodniej jest uprawiany jako warzywo (jego bulwy są jadalne)[3].
Czyściec bulwiasty (Stachys affinis Bunge) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych
Korogi (Stachys affinis) art i familjen kransblommiga växter som förekommer naturligt i Kina. Arten har ätliga rotknölar och odlas som rotfrukt.
Arten går ibland under det vetenskapliga namnet Stachys sieboldii, men Stachys affinis publicerades 32 år tidigare och har alltså prioritet. Samma år som Bunge publicerade Stachys affinis, 1833, publicerade Fresen samma namn igen. Bunges namn publicerades dock i mars, medan Fresens kom i oktober, vilket gör Fresens namn till ett ogiltigt homonym. Stachys affinis Fresen betraktas numera som en synonym till Stachys aegyptiaca [1] [2]
Wikimedia Commons har media som rör Korogi.
Korogi (Stachys affinis) art i familjen kransblommiga växter som förekommer naturligt i Kina. Arten har ätliga rotknölar och odlas som rotfrukt.
Stachys affinis là một loài thực vật có hoa trong họ Hoa môi. Loài này được Bunge miêu tả khoa học đầu tiên năm 1833.[1]
Stachys affinis là một loài thực vật có hoa trong họ Hoa môi. Loài này được Bunge miêu tả khoa học đầu tiên năm 1833.
Stachys affinis Bunge (1833)
Синонимы
Кита́йский артишо́к[2], или Чистец родственный, или Чистец похожий[2] (лат. Stachys affinis) — многолетнее травянистое растение семейства Яснотковые, происходящее из Китая.
С точки зрения систематики китайский артишок весьма далёк от рода Артишок (Cynara), относящегося к семейству Астровые.
Китайский артишок — многолетнее прямостоячее травянистое растение высотой до 45 см. Листья овальные. Цветки белые или светло-красные[2].
Его съедобные клубневидные образования используются как овощи. Они употребляются в пищу в варёном, жареном и маринованном виде. Растение широко культивируется в странах Юго-Восточной Азии, в Китае, Японии, Бельгии и Франции.
Кита́йский артишо́к, или Чистец родственный, или Чистец похожий (лат. Stachys affinis) — многолетнее травянистое растение семейства Яснотковые, происходящее из Китая.
甘露子（学名：Stachys affinis），又名宝塔菜、螺丝菜、草石蠶、地环儿、地蚕、地牯牛、地钮、旱螺蛳、罗汉菜、益母膏、米累累、地母、地蕊、地蚕、螺丝钻、螺蛳菜等。在中日文资料中常误从本草纲目及植物名实图考作草石蚕，非是。为唇形科水苏属宿根植物。喜生于近水低湿地，原产地是中国。
多年生草本；地下有匍匐枝，成熟时顶端膨大成螺旋状的直立方形肉质块茎，卵形至长椭圆状卵形叶子叶子对生；夏季开淡紫色唇形花，轮伞花序生花6朵至多数，由2－13轮在茎顶列成穗状花序。
宝塔菜的地下根茎洁白，质地脆嫩无纤维，可腌制成酱菜，也可凉拌食用，还是提取水苏糖的原料。宝塔菜是扬州酱菜中的著名品种。
|access-date=中的日期值 (帮助) 甘露子（学名：Stachys affinis），又名宝塔菜、螺丝菜、草石蠶、地环儿、地蚕、地牯牛、地钮、旱螺蛳、罗汉菜、益母膏、米累累、地母、地蕊、地蚕、螺丝钻、螺蛳菜等。在中日文资料中常误从本草纲目及植物名实图考作草石蚕，非是。为唇形科水苏属宿根植物。喜生于近水低湿地，原产地是中国。
この項目では、チョロギについて説明しています。ワタチョロギについては「ラムズイヤー」をご覧ください。 
分類 界 : 植物界 Plantae 門 : 被子植物門 Magnoliophyta 綱 : 双子葉植物綱 Magnoliopsida 目 : シソ目 Lamiales 科 : シソ科 Lamiaceae 属 : カッコウソウ属 Stachys 種 : チョロギ sieboldii 学名 Stachys affinis Bunge シノニム Stachys sieboldii Miq. [1]
和名 チョロギ 英名 Chinese artichokeチョロギ（チョウロギとも）は、シソ科の多年草の植物、あるいはその根にできる食用とされる球根のように見える塊茎部分である。学名はStachys affinis。中国が原産で、日本には江戸時代に伝わった。
チョロギの漢字表記は多数ある。その形が石蚕（いさご、トビケラ類の幼虫のこと）の腹を思わせることから「草石蚕」と書かれたり、音から「丁呂木」「丁梠木」と書かれたりする。祝い事の際に食べる場合、縁起をかついで「長老木」「長老喜」「長老貴」「千代呂木」などと書かれることもある。元々は中国語の「朝露葱」を日本語読みにしたものではないかと言われている。またその形からネジ芋、法螺芋と呼ばれることもある。他に甘露子、宝塔菜の名も。
高さ60cmほどに育ち、6月～7月頃に薄い青紫の花を咲かせる。10月～11月頃に根にできる塊茎を収穫し食用とする。日本では東北地方を中心に栽培されているが、京都など西の各地でも栽培されている。西日本での収穫期は東北よりもやや遅く、12月頃になる。
塊茎は長さ1～3cm程度の巻貝のような形をしており、泥を落とすと白い。この塊茎を塩漬けにしたり茹でたりして食べる。ユリ根に似た食感[2]、生姜のようにピリッと辛い味がする。塩漬けの場合、4～5日ほど漬けた後に梅酢やシソ酢に漬けて赤い色をつけることが多い。この赤く漬けたチョロギは、正月の御節料理によく用いられる。御節料理ではそのまま単品として用いられるほか、黒豆を煮たものに添えて供されることも多い。その他の調理法としては、天ぷら、吸い物の具、祇園漬けなどが挙げられる。
チョロギは中国からヨーロッパにも伝わり、フランスでも食用とされる。フランスではクリーム煮やサラダとして食べることがある。フランスでjaponaise（ジャポネーズ、日本風）と名前に付く料理には、なぜか必ず付け合せにチョロギを盛り付ける[3]。
稀に、チョロギは魚との食い合わせが悪いと言われることがある。また、体温を下げる食べ物としても有名である。
『本草綱目』（著者：李時珍）には「徐風破血、下気精神」とあり、外からの病の侵入から身体を守り、血の滞りを治し、気を静め精神を安定させる効果があるとされている。
