Oligochaeta es un subclasse, classe de Clitellata, Annelida.
Oligochaeta ya iku kelas saka filum Annelida. Jenengé asalé saka oligo kang artiné sacuil lan chaeta kang artiné rambut kaku. Segmen ning awaké Oligochaeta namung ditemoni setae sacuil. Segmen-segmen tartemtu duwé klitelum kang gunané kanggo njagani endhog-endhog. Reproduksiné dilakoni kanthi cara hermafrodit nanging ora tau kedaden pembuahan dhéwé.
Ning ngisor iki ya iku famili saka Oligochaeta, panemu lan tauné tinemu.
Oligochaeta ya iku kelas saka filum Annelida. Jenengé asalé saka oligo kang artiné sacuil lan chaeta kang artiné rambut kaku. Segmen ning awaké Oligochaeta namung ditemoni setae sacuil. Segmen-segmen tartemtu duwé klitelum kang gunané kanggo njagani endhog-endhog. Reproduksiné dilakoni kanthi cara hermafrodit nanging ora tau kedaden pembuahan dhéwé.
Аз төкле́ суалчанна́р (Oligochaeta) - умырткасызлар сыйныфы. Өч меңләп төре билгеле, күбесенчә туфракта тереклек итә, 500 дән артыграк төре төче суларда яши.
Русия территориясендә 500 ләп төре билгеле, әмма күбрәк булырга да мөмкин. Татарстан территориясендә олигохетлар аз өйрәнелгән, 100 дән артыграк төре теркәлгән. Туфракта яшәүчеләр: вак аксыл, саргылт һәм алсу суалчаннар - энхитреидлар (Enchytraeidae), 30 см га кадәр озынлыктагы гадәти зур яңгыр суалчаны (Lumbriculus terrestris), халыкта аны «зур кызыл суалчан» дип йөртәләр. Ул җир өслегеннән 2 м га һәм аннан тирәнрәккә киткән юллар казый. Яңгырдан соң суалчан өскә чыга һәм, коелган яфракларны яки кипкән үләннәрне авызы белән эләктереп, балчык белән бергә ашый. Кече кызыл суалчан (Lumbricus rubellus) туфракның өске катламында һәм урман түшәмәсендә яши, ә соры аллолобофора (Allolobophora caliginosa) сөрелгән җирләрдә, бакчаларда һәм басуларда иң гадәти төр санала. Начар исле һәм ачык кызыл төстәге тирес суалчаны (Eisenia foetida) тирестә, черегән саламда яки парникларда яши. Ул ярсынган вакытында көчле исле сары сыеклык бүлеп чыгара. Сулыклар төбендә яшәүче олигохетларның төп вәкилләре - боҗралылар, аларның иң гадиләре Tubifex tubifex, Limnodrilus hoffmeisteri, Nais communis, Lumbriculus variegatus һ.б. Су олигохетларының, бигрәк тә боҗралыларның каннарында гемоглобин булу сәбәпле, гәүдәләре кызыл төстә. Бу аларга бөтенләй диярлек әче тудыргыч булмаган ләмле сулыклар төбендә урнашырга мөмкинлек бирә. Татарстан территориясендә туфрак олигохеты 5 тән 20-25 см га кадәр, ә суныкылар мм өлешләреннән башлап 10 см га кадәр озынлыкта. Олигохетлар органнарының гәүдә үзәге буйлап дөрес кабатлануы белән характерланалар (метамерия). Суалчансыман гәүдә боҗраларга яки сегментларга бүленә, аларның саны төрлечә, 5 тән 600 гә кадәр. Гәүдәнең алгы очында баш калагы, авыз сегменты урнашкан. Калган барлык сегментларда 4 бәйләмгә кадәр төкләр була, аларның саны күп төкле суалчаннар белән чагыштырганда азрак - 3 тән алып 150 гә кадәр (исеме шуннан). Гәүдәнең эчке куышлыгы сыеклык белән тулган һәм тышкы сегментациягә тәңгәл рәвештә аерым буынтыкларга бүленгән. Буынтыкларда эчке органнар урнашкан. Аз төкле суалчаннар гермафродитлар. Олигохетларның күп төрләре партеногенетик, җенессез, вегетатив юл белән үрчергә мөмкин. Туфрак олигохетлары туфрак йотып тукланалар. Исәпләүләр күрсәтүенчә, олигохетлар тәүлек саен уртача һәр гектарда 250 кг чамасы җир эшкәртәләр (2-3 т га кадәр), шуның белән олигохетлар туфракны минераль матдәләр белән баеталар, шулай ук аралаштыралар һәм күпертәләр, ягъни туфракның уңдырышлылыгын арттыралар. Ләмле грунтларда яшәүче су олигохетлары, грунтның органик матдәләрен файдаланып, сулыкларның үзлегеннән чистаруында катнашалар, балыклар өчен азык булып торалар, күп кенә төрләре - сулыкларның пычрану индикаторлары. Ак энхитрей (Enchytraeus albidus) олигохет - аквариум балыклары өчен уңайлы азык.
Жизнь животных. М., 1968; Т. 1. Краткий определитель водных беспозвоночных Среднего Поволжья. Казань, 1977; Определитель пресноводных беспозвоночных Европейской части СССР. Л., 1977.
Аз төкле́ суалчанна́р (Oligochaeta) - умырткасызлар сыйныфы. Өч меңләп төре билгеле, күбесенчә туфракта тереклек итә, 500 дән артыграк төре төче суларда яши.
Русия территориясендә 500 ләп төре билгеле, әмма күбрәк булырга да мөмкин. Татарстан территориясендә олигохетлар аз өйрәнелгән, 100 дән артыграк төре теркәлгән. Туфракта яшәүчеләр: вак аксыл, саргылт һәм алсу суалчаннар - энхитреидлар (Enchytraeidae), 30 см га кадәр озынлыктагы гадәти зур яңгыр суалчаны (Lumbriculus terrestris), халыкта аны «зур кызыл суалчан» дип йөртәләр. Ул җир өслегеннән 2 м га һәм аннан тирәнрәккә киткән юллар казый. Яңгырдан соң суалчан өскә чыга һәм, коелган яфракларны яки кипкән үләннәрне авызы белән эләктереп, балчык белән бергә ашый. Кече кызыл суалчан (Lumbricus rubellus) туфракның өске катламында һәм урман түшәмәсендә яши, ә соры аллолобофора (Allolobophora caliginosa) сөрелгән җирләрдә, бакчаларда һәм басуларда иң гадәти төр санала. Начар исле һәм ачык кызыл төстәге тирес суалчаны (Eisenia foetida) тирестә, черегән саламда яки парникларда яши. Ул ярсынган вакытында көчле исле сары сыеклык бүлеп чыгара. Сулыклар төбендә яшәүче олигохетларның төп вәкилләре - боҗралылар, аларның иң гадиләре Tubifex tubifex, Limnodrilus hoffmeisteri, Nais communis, Lumbriculus variegatus һ.б. Су олигохетларының, бигрәк тә боҗралыларның каннарында гемоглобин булу сәбәпле, гәүдәләре кызыл төстә. Бу аларга бөтенләй диярлек әче тудыргыч булмаган ләмле сулыклар төбендә урнашырга мөмкинлек бирә. Татарстан территориясендә туфрак олигохеты 5 тән 20-25 см га кадәр, ә суныкылар мм өлешләреннән башлап 10 см га кадәр озынлыкта. Олигохетлар органнарының гәүдә үзәге буйлап дөрес кабатлануы белән характерланалар (метамерия). Суалчансыман гәүдә боҗраларга яки сегментларга бүленә, аларның саны төрлечә, 5 тән 600 гә кадәр. Гәүдәнең алгы очында баш калагы, авыз сегменты урнашкан. Калган барлык сегментларда 4 бәйләмгә кадәр төкләр була, аларның саны күп төкле суалчаннар белән чагыштырганда азрак - 3 тән алып 150 гә кадәр (исеме шуннан). Гәүдәнең эчке куышлыгы сыеклык белән тулган һәм тышкы сегментациягә тәңгәл рәвештә аерым буынтыкларга бүленгән. Буынтыкларда эчке органнар урнашкан. Аз төкле суалчаннар гермафродитлар. Олигохетларның күп төрләре партеногенетик, җенессез, вегетатив юл белән үрчергә мөмкин. Туфрак олигохетлары туфрак йотып тукланалар. Исәпләүләр күрсәтүенчә, олигохетлар тәүлек саен уртача һәр гектарда 250 кг чамасы җир эшкәртәләр (2-3 т га кадәр), шуның белән олигохетлар туфракны минераль матдәләр белән баеталар, шулай ук аралаштыралар һәм күпертәләр, ягъни туфракның уңдырышлылыгын арттыралар. Ләмле грунтларда яшәүче су олигохетлары, грунтның органик матдәләрен файдаланып, сулыкларның үзлегеннән чистаруында катнашалар, балыклар өчен азык булып торалар, күп кенә төрләре - сулыкларның пычрану индикаторлары. Ак энхитрей (Enchytraeus albidus) олигохет - аквариум балыклары өчен уңайлы азык.
Малкучетинестите црви или олигохети (науч. Oligochaeta) е втората најголема група на прстенести црви со околу 3.100 видови. Живеат во морски, слатководни и копнени живеалишта. Генерално, тие имаат позаоблен напречен пресек, поредуцирана глава и се помалку разновидни по форма отколку многучетинестите. Тие се хермафродити и поседуваат појасче (Clitellum) како возрасни единки, орган кој личи на појас од кожа обвиткан околу животното. Појасчето, по кое и целата класа каде спаѓаат малкучетинестите го добила своето име (класа појасни црви), има важна улога при половото размножување. Малкучетинестите можат да се размножуваат и бесполово со фисија. Неколку видови се паразити, но повеќето се слободноживеачки. Еден вид, Cirrodrilus pierantoni, е без хети и поседува постериорна пијавка. Неговиот фаринкс има дорзални и вентрални хитински вилици. Тој е коменсалист на ракови.
Нервниот систем на малкучетинестите црви се состои од церебрална ганглија (т.н. мозок) која се наоѓа во простомиумот, поврзана за вентрално нервно стебло и подголточната ганглија со посебен сет од нерви наречени циркумфарингеални конективи. Вентралниот нерв е опколен со фиброзен слој. Нервното стебло се состои од два вида на нервни врвки - нормални нерви и џиновски нерви. Џиновските нерви се важни само кога животното треба да реагира брзо. Вентралното нервно стебло се протега долж телото на животното и се разгранува на секундарни нерви во секој сегмент. Кај поактивните форми, секој сегмент има своја мала ганглија, но кај поседентарните форми тие отсуствуваат.
Крвниот систем е од затворен тип, што значи дека се состои од крвни садови низ кои циркулира крв. Постојат два главни лонгитудинални крвни садови - еден дорзален и еден вентрален. Овие садови имаат кружни мускули околу нив кои ритмично се контрахираат, така што и помагаат на крвта при движењето. Тие исто така содржат и клапи кои и овозможуваат на крвта да тече само во еден правец. Крвта тече од главата кон задниот дел во вентралниот сад и назад, од задниот дел кон главата во дорзалниот сад. Во секој сегмент има неколку странични садови кои се разгрануваат од главните садови. Во првите неколку сегменти тие се трансформирани во странични срца. Крвта на дождовните црви (и анелидите) содржат хемоглобин, што ја прави крвта црвена.
Гасната размена најчесто се случува преку целата телесна површина. Повеќето водни малкучетинести немаат потреба од посебни респираторни органи поради тоа што се многу мали. Бидејќи гасната размена е далеку поголема во присуство на влага, копнените форми секретираат целомска течност од дорзалните пори, мукус од епидермалните мукусни жлезди, како и екскрети од метанефридиите.
Екскрецијата на метаболичките продукти се остварува преку дејството на метанефридиите. Тие се долги извиткани цевчиња кои поседуваат многу цилии кои ја обложуваат нивната внатрешна површина. Кај Lumbricus тие се подолги и посложени отколку кај многучетинестите, и цевката е поделена на три различни делови, при што највнатрешниот дел е поширок отколку нормалните нефридии. Крвта и целомската течност влегуваат во метанефридиите, каде хранливите материи, водата и солите се отстрануваат низ нефридиопората. Повеќето телесни сегменти, со исклучок на првите три и последниот, имаат сопствен пар на метанефридии. Нефридиите служат и како органи за осморегулација. Кај видовите кои живеат во слатка вода или средини со различна соленост, нефридиите се подолги за да им помогнат при поголемиот осмотски потенцијал меѓу телесните течности и течноста од околината во која живеат.
Малкучетинестите црви се хермафродити, со одделни тестиси и овариуми. Половите органи и цевчињата кои водат до и од нив се наоѓаат во предниот дел на животното, обично меѓу 7 и 15 сегмент. Распоредот на репродуктивните органи, како и отворите на одводните цевчиња, се многу важни во класификацијата на малкучетинестите. Кај Lumbricuscus terrestris, чест црв во Европа, тестисите се наоѓаат во 10 и 11 сегмент, а семените везикули се во сегментите 9, 11 и 12, додека vas deferens се отвора на 15 сегмент. Овариумите се наоѓаат во 13 сегмент, а овидуктот се отвора на 14 сегмент. Половите органи и нивните одводи се парни, по еден на секоја страна од телото. Спермата се движи од отворот на vas deferens до клителумот (кој се наоѓа на сегментите 32-36), заедно со семените бразди.
Копулацијата се случува во топли и влажни ноќи. Црвите лежат споени со страните, при што главата од едната единка е залепена со задниот (опашест) дел од другата единка. На ваков начин клителумските сегменти на секое животно се спротивни на сегментите кои ги содржат половите органи на другата единка. Појасчето (клителум) секретира мукусна цевка која го обвива црвот од пред првиот репродуктивен сегмент до клителумските сегменти (сегментите 8 до 36 кај L. terrestris). Спермата која се добива од партнерот се складира во спермотекни отвори (на 9 сегмент кај L. terrestris), по што дождовните црви се разделуваат.
Секој црв сега секретира нова мукусна цевка која е збогатена со албумини. Јајце клетките (во 5 до 16 кај L. terrestris) се полагаат во оваа цевка заедно со дел од спермата. Потоа црвот се повлекува од мукусната цевка која станува кокон. Оплодувањето се случува во коконот. Тој се остава под земјата или е прицврстен за растенија под водата. Кај L. terrestris, само една јајце клетка го преживува јувенилниот стадиум и успева да излезе од коконот, но кај други видови преживуваат повеќе јајце клетки. Деталите во размножувањето варираат од вид до вид.
Дождовните црви се многу важни за конструкцијата, плодноста и одржувањето на почвата. Затоа, Аристотел ги опишал како цревата на земјата. Повеќе педолози биле еднакво фасцинирани од работата на малкучетинестите во почвата. Чарлс Дарвин рекол: Се сомневам дека други животни одиграле толку важен дел во историјата на светот како овие нискоорганизирани животни.
Малкучетинестите црви или олигохети (науч. Oligochaeta) е втората најголема група на прстенести црви со околу 3.100 видови. Живеат во морски, слатководни и копнени живеалишта. Генерално, тие имаат позаоблен напречен пресек, поредуцирана глава и се помалку разновидни по форма отколку многучетинестите. Тие се хермафродити и поседуваат појасче (Clitellum) како возрасни единки, орган кој личи на појас од кожа обвиткан околу животното. Појасчето, по кое и целата класа каде спаѓаат малкучетинестите го добила своето име (класа појасни црви), има важна улога при половото размножување. Малкучетинестите можат да се размножуваат и бесполово со фисија. Неколку видови се паразити, но повеќето се слободноживеачки. Еден вид, Cirrodrilus pierantoni, е без хети и поседува постериорна пијавка. Неговиот фаринкс има дорзални и вентрални хитински вилици. Тој е коменсалист на ракови.
Олигохеттер (лат. Oligochaeta) – муунак курттар тибинин классы. Узундугу 1 ммден 2,5 мге чейин. Сегменттеринин саны 5–7ден 600гө жетет. Жыш түктүүлөргө караганда түктөрү аз. Алар капталдарында ар бир сегментте 2ден топ болуп жайгашкан. Сезүү органы жок. Сууда жашаган кээ бир формаларынын көзү болот. 25–27 тукуму, 5 миңге жакын түрү бар. Жер жүзүнүн бардык аймагында таралган. Көпчүлүгү топуракта же тузсуз сууларда, 200дөй түрү деңизде жашайт. Алардын детритофагдары, жырткычтары жана мителери да бар. Гермофродиттер. Жыныс органдары бир нече сегменттеринде жайгашкан. Жыныс жана жыныссыз жол менен көбөйөт. Топуракта жашоочулары гумус пайда кылып, топурактын күрдүүлүгүн жогорулатууга катышат. Сууда жашоочулары жалпы бентостун негизин түзүп, кир суунун өзүн-өзү тазалоосуна жардам берет. Балыкка жем.
Аҙ төклө селәүсендәр (лат. Oligochaeta) — селәүсендәр класы. Ямғыр селәүсендәре — ерҙең еүеш ҡаталауында йәшәй, еүеш көндәрҙә йәй көнө ерҙең өҫтөнә сыға торған билдәле селәүсендәр.
Ямғыр селәүсендәренең[1]. 3 меңләп төрө билдәле, күбеһенсә тупраҡта тереклек итә, 500-ҙән артығыраҡ төрө сөсө һыуҙарҙа йәшәй. Рәсәй территорияһында 500-ләп төрө билдәле, әмма күбрәк булырға ла мөмкин. Тупраҡта йәшәүселәр: ваҡ аҡһыл, һарғылт һәм алһыу селәүсендәр — энхитреидтар (Enchytraeidae), 30 см-ға ҡәҙәр оҙонлоҡтағы ғәҙәти ҙур ямғыр селәүсене (Lumbriculus terrestris), халыҡта уны «ҙур ҡыҙыл селәүсен» тип йөрөтәләр. Ул ер өҫлөгөнән 2 м -ға һәм унан тәрәнерәккә киткән юлдар ҡаҙа. Ямғырҙан һуң селәүсен өҫкә сыға һәм, ҡойолған япраҡтарҙы йәки кипкән үләндәрҙе ауыҙы менән эләктереп, балсыҡ менән бергә ашай. Кесе ҡыҙыл селәүсен (Lumbricus rubellus) тупраҡтың өҫкө ҡатламында һәм урман түшәмәһендә йәшәй, ә һоро аллолобофора (Allolobophora caliginosa) һөрөнтө ерҙәрҙә, баҡсаларҙа һәм баҫыуҙарҙа иң ғәҙәти төр һанала. Насар еҫле һәм асыҡ ҡыҙыл төҫтәге тиреҫ селәүсене (Eisenia foetida) тиреҫтә, серегән һаламда йәки парниктарҙа йәшәй. Ул ярһыған ваҡытында көслө еҫле һары шыйыҡса бүлеп сығара.
Тупраҡ олигохеттары тупраҡ йотоп туҡланалар. Иҫәпләүҙәр күрһәтүенсә, олигохеттар тәүлек һайын уртаса һәр гектарҙа 250 кг самаһы ер эшкәртәләр (2—3 т га хәтле), шуның менән олигохеттар тупраҡты минераль матдәләр менән байыталар, шулай уҡ аралаштыралар һәм йомшарталар, йәғни тупраҡтың уңдырышлылығын арттыралар.
Аҙ төклө селәүсендәр (лат. Oligochaeta) — селәүсендәр класы. Ямғыр селәүсендәре — ерҙең еүеш ҡаталауында йәшәй, еүеш көндәрҙә йәй көнө ерҙең өҫтөнә сыға торған билдәле селәүсендәр.
Ямғыр селәүсендәренең. 3 меңләп төрө билдәле, күбеһенсә тупраҡта тереклек итә, 500-ҙән артығыраҡ төрө сөсө һыуҙарҙа йәшәй. Рәсәй территорияһында 500-ләп төрө билдәле, әмма күбрәк булырға ла мөмкин. Тупраҡта йәшәүселәр: ваҡ аҡһыл, һарғылт һәм алһыу селәүсендәр — энхитреидтар (Enchytraeidae), 30 см-ға ҡәҙәр оҙонлоҡтағы ғәҙәти ҙур ямғыр селәүсене (Lumbriculus terrestris), халыҡта уны «ҙур ҡыҙыл селәүсен» тип йөрөтәләр. Ул ер өҫлөгөнән 2 м -ға һәм унан тәрәнерәккә киткән юлдар ҡаҙа. Ямғырҙан һуң селәүсен өҫкә сыға һәм, ҡойолған япраҡтарҙы йәки кипкән үләндәрҙе ауыҙы менән эләктереп, балсыҡ менән бергә ашай. Кесе ҡыҙыл селәүсен (Lumbricus rubellus) тупраҡтың өҫкө ҡатламында һәм урман түшәмәһендә йәшәй, ә һоро аллолобофора (Allolobophora caliginosa) һөрөнтө ерҙәрҙә, баҡсаларҙа һәм баҫыуҙарҙа иң ғәҙәти төр һанала. Насар еҫле һәм асыҡ ҡыҙыл төҫтәге тиреҫ селәүсене (Eisenia foetida) тиреҫтә, серегән һаламда йәки парниктарҙа йәшәй. Ул ярһыған ваҡытында көслө еҫле һары шыйыҡса бүлеп сығара.
Тупраҡ олигохеттары тупраҡ йотоп туҡланалар. Иҫәпләүҙәр күрһәтүенсә, олигохеттар тәүлек һайын уртаса һәр гектарҙа 250 кг самаһы ер эшкәртәләр (2—3 т га хәтле), шуның менән олигохеттар тупраҡты минераль матдәләр менән байыталар, шулай уҡ аралаштыралар һәм йомшарталар, йәғни тупраҡтың уңдырышлылығын арттыралар.
