Irrigation management of grapevines is a critical issue for viticulturalists as too much, or too little, or irrigation at the wrong time, can greatly affect grape quality and yield. Many grape varieties are grown in dry and hot climates where there is little rainfall during the growing season. Paradoxically, growers know that grapevines have a large transpirational demand and can quickly exhaust soil moisture reserves.
But how much do grapevines actually transpire per day? Scientists measure plant water use by a number of techniques including porometers, lysimeters and sap flow sensors. By combining these techniques, scientists can gain a very close approximation of daily grapevine water use. Scientists at the University of California combined measurements from lysimeters and sap flow sensors to show that grapevines can transpire as much as 60 liters per vine per day - or up to 8 liters an hour (Pearsall et al 2014).
To scale water use to an entire vineyard, and to estimate total vineyard water use, it is necessary to know planting density per hectare. Planting density of grapevines varies by region and variety but in Australia the plant density is approximately 2,000 vines per hectare and in Europe the planting density about 10,000 vines per hectare (James Halliday Australian Wine Companion, 2016).
As a rough calculation, the water demand in a vineyard may vary between 120,000 liters to 600,000 liters per hectare per day. Of course, this number will vary as plant transpiration is affected by weather, soil moisture and time of the growing season. But these calculations do highlight that grapevines have a tremendous demand for water.
La vide, Vitis vinifera, ye una planta semileñosa y/o trepadora que cuando se dexa crecer llibremente puede algamar más de 30 m, pero que, pola aición humana, podándola añalmente, queda amenorgada a un pequeñu parrotal de 1 m. El so frutu, la uva, ye comestible y materia primo pa la fabricación de vinu y otres bébores alcohóliques. Dacuando denominar a la vide col nome de parra —en particular aquella que'l so productu ye la uva de mesa—, anque en Fruticultura denominar parral o parra a un sistema de conducción de les plantes de vide n'altor, usáu particularmente pa exemplares de producción cuidada, yá que les sos uves destinar al consumu en frescu. Denominar viña al terrén plantáu con vides.
El tueru, retorcigañáu, trabancosu y d'hasta 6m de llargu, presenta una corteza grueso y aspro que s'esprende en tires llonxitudinales. Les cañes nueves, denominaes sarmientos, son flexibles y bien engrosaes nos nuedos; alternando sobre elles dispónense les fueyes, grandes (hasta 14 por 12 cm), d'axustes caduques, tienen el llimbu suborbicular, palmatilobáu o subentero, irregularmente dentáu, obtusu, agudu o llixeramente acumináu, cordáu, glabro, pubescente -aracnoideo o tomentoso-aracnoideo; soler llamar pámpanes. Los bilortos, encruciaos, tán opuestos a les fueyes y enrósquense y endurecen en cuanto atopen soporte. Les flores son hermafrodites o unisexuales, axuntaes en panícules llaterales opuestes a les fueyes. Los sépalu tán soldaos y inconspicuos, dacuando amenorgaos a un aniellu. Los pétalos son verdosos, coalescentes na parte cimera, y abondo ceo caducos. Los estames son erectos de primeres, dempués reflexos. El ovariu tien forma de ovoidea a globosa, con 1 solu estigma. El frutu ye una baga globosa o oblongoidea, con 2-4 granes piriformes ovoides con chalaza elíptica, 2 riegos llonxitudinales dixebráu por una cresta aguda, el ápiz arrondáu, y el endospermu trilobuláu.[1][2]
La vide tien tres tipos de yemes: yema principal, yema puesta y yema latente.
La yema principal ye la que brota más frecuentemente y componse de tres yemes: primaria, secundaria y terciaria, siendo la más importante la yema primaria porque trai la producción de la temporada.
La yema puesta (o yema antemanada) ye una yema que puede brotar na mesma temporada que la yema principal dando orixe a un biltu antemanáu. Puede producir fruta, pero ésta va ser de baxa calidá y denominar "pampanito"
La yema latente brota namái en condiciones estremes como una fuerte fertilización nitrogenada o una fradadura escesiva, dando orixe a un biltu bien brengosu en madera vieyo (tueru por casu)llamáu "chupón". Esti biltu ye netamente vexetativu, eso quier dicir, que nun produz fruta y si facer ye de pésima calidá.
Créese orixinaria del suroeste d'Asia y del centru y suroeste d'Europa. Anguaño'l so usu estender por tolos países de climes templaos.
La vide presenta requerimientos de fríu pa una fayadiza rotura de la dormición y entamu de la nueva estación de crecedera. Estos requerimientos de fríu son bien variables, según cultivar: dende 500 a 1400 hores de fríu, anque na actualidá esisten variedaes cultivaes con un requerimientu de solu 100 hores.[3]
Cuando a finales del sieglu XIX los viñeos europeos fueron afaraos pola filoxera, devastador inseutu picador que destrúi los raigaños, importáronse cepes resistentes dende América, a onde traxérase enantes a esta peste. D'esta miente, llogróse ensertar les races de Vitis vinifera europees sobre los raigaños americanos».
La importancia económica de la vide, ye estraordinaria: la uva ye unu de los frutos más apreciaos, nutritivos y ricu en vitamina C, seques constitúin les pases o sultanas, bien nutritives y utilizaes en medicina popular como expectorantes; les uves inmadures considérense refrescantes; de los sarmientos esquita en primavera l'agua de cepa, que se considera diurética; los pámpanos y biltos tienros son ricos en taníns y antocianos, emplegaos como astringente contra les fories, hemorraxes nasales (en forma de polvu), les uves madures tienen tamién propiedaes laxantes —lo mesmo qu'el mostiu— y son riques n'ácidos orgánicos y azucres reductores. Pero la importancia mayor de la vide ye pa llograr, por fermentadura del mostiu, el vinu y tolos sos derivaos: alcohol, vinagre, etc. El so llogru convirtióse nuna verdadera disciplina: la enoloxía.
De resultes de la so evolución como cultivu, estrémense diversos cultivares. Llegar a cuntar hasta cinco mil variedaes cultivaes;[4] lo cual puede resultar un tanto esaxeráu, yá que ye probable qu'una mesma variedá reciba distintos nomes locales, cada rexón apreciándose de tener la so cultivar propiu, al que pon un nome particular.
Vitis vinifera describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 202. 1753.[5]
El nome común del xéneru sería deriváu del celta gwid o wid: árbol, parrotal, (el meyor de los árboles).
'Vitis; nome xenéricu que ye tomáu direutamente del Llatín vītis, vitis, la vide, el sarmiento, vitis vinea siendo'l vinu[6]
Hai tamién pallabres específiques, “viduño” —viduño Viura, viduño Zinfandel, viduño Merlot etc— pa designar les diverses variedaes de la vide. Emplégase tamién la pallabra cepa. Otros países con tradición na producción de vinu tamién tienen pallabra específica. En francés, cépage, n'italianu vitigno. Falar d'un vinu monovarietal, si ta fechu con un únicu viduño. Pero varietal ye un axetivu, non un sustantivu. Por casu, Zinfandel nun ye un "varietal", sinón un viduño.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. La vide, Vitis vinifera, ye una planta semileñosa y/o trepadora que cuando se dexa crecer llibremente puede algamar más de 30 m, pero que, pola aición humana, podándola añalmente, queda amenorgada a un pequeñu parrotal de 1 m. El so frutu, la uva, ye comestible y materia primo pa la fabricación de vinu y otres bébores alcohóliques. Dacuando denominar a la vide col nome de parra —en particular aquella que'l so productu ye la uva de mesa—, anque en Fruticultura denominar parral o parra a un sistema de conducción de les plantes de vide n'altor, usáu particularmente pa exemplares de producción cuidada, yá que les sos uves destinar al consumu en frescu. Denominar viña al terrén plantáu con vides.
Mədəni üzüm, Tənək (lat. Vitis vinifera)[1] - üzüm cinsinə aid bitki növü.[2]
Аzərbаycаn, Оrtа Аsiyа, Rusiya, Ukrayna, Moldaviya, Gürcüstan, Türkiyə, İrаn, Əlcəzаir, Аvrоpа və Şimаli Аmеrikа ölkələrində təbii аrеаllаrı vаrdır.
Naxçıvan MR, Zаqаtаlа-Bаlаkən, Lеrik, Yаrdımlı, Оğuz, Qəbələ, Хаnlаr rаyоnlаrı ərаzilərində yаyılmışdır.
Аzərbаycаnın nаdir, rеlikt bitki növüdür.VU D2.
Meşələrdə, düzənliklərdən başlayıb orta dağ qurşağına qədər olan ərazilərdə rast gəlinir.
Azərbaycanda arealı geniş deyildir.
Mеşə üzümü sаrmаşаn və dırmаşаn bitkidir. Gövdəsinin rəngi bоzumtul olub nazik çıxıntılıdır. Yаrpаqlаrı sаdə, dilimlidir. Yarpaqların uzunluğu 5-8 sm ölçüsündə olur. Yarpaq saplaqlarının uzunluğu 5-8 sm, tüklü və ya çılpaq olur. Yаrpаqlаr gövdə üzərində növbə ilə düzülmüşdür.Yаrpаqlаrının kənаrlаrı kоbud, iti dişlidir. Çiçəkləri bircinslidir. Çiçəkləri sаlхım çiçək qrupundа tоplаnmışdır. İki еvli bitkidir. May ayında çiçəkləyir və sentyabr ayında meyvəsi yetişir. Mеyvələri qаrаmtıl-bоz, bəzən ağ rəngində оlur. Təbiətdə tək və yа qruplаr hаlındа rаst gəlinir.
Təbiətdə generativ və vegetativ yolla çoxalır.
Bаşlıcа оlаrаq insаn fəаliyyətidir.
Mədəni şəraitdə Nəbatat bağlarında becərilir.
Azərbaycanın “Qırmızı Kitabı”na daxil edilmişdir.
Bitkinin yayıldığı bölgələrdə yasaqlıqların təşkil edilməsi vacibdir.
Деревья и кустарники СССР. т.4.1958; Флора Азербайджана. т.6. 1955; Красная Книга СССР. 1984; Azərbaycanın “Qırmızı Kitabı”. 1989; Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996 ; Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008; Azərbaycanın nadir və nəsli kəsilməkdə olan oduncaqlı bitkilərinin in situ və ex situ şəraitində bio-ekoloji xüsusiyyətlərinin reproduksiyasının, reproduksiyasının və repatriasiyasının elmi əsasları, b.e.d. alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiya. Bakı. 2011.
1."Azərbaycanın Nadir Ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh. 2.“Azərbaycan dendraflorasi” I cild, Baki, “Elm”, 2011, 312 səh.
Vitis vinifera, ar winienn voutin, zo ur spesad gwezigoù sarmantek eus ar familh Vitaceæ, da lavaret eo hini ar gwini.
Gounezet e vez evit he frouezh a-gropadoù, ar rezin.
E diazad ar mor Kreizdouar e voe ganet, koulz hag e kreiz Europa hag e mervent Azia.[1]
Etre 5 000 ha 10 000 doare Vitis vitifera zo bet renablet, met ul lodennig hepken anezho a ro rezin a zo talvoudus da vout gounezet.
Ul liammenn-red skantek he rusk eo, a c'hall kreskiñ betek 6 metrad hirder. Pebeilat eo he delioù flipennek ledan, 5-20 cm o hirder.
Bez' e c'haller debriñ rezin fresk, disec'het, evañ o chug fresk pe e lakaat d'ober gwin.
An doare gwinienn bennañ eo a vez gounezet en Europa hag er bed, peogwir he deus roet kalz gouennadoù a dalvez d'ober gwin, rak gant Vitis vinefera e vez roet ar fro gwellañ.
Daou is-spesad pennañ zo :
Hep mar ez eus meur a rummad en is-spesad Vitis vinifera vinifera, an niver anezho o vout kemm-digemm hervez ar skiantourion. Kantadoù a ouennadoù gwini zo bet ganet diwar Vitis vinifera, petra bennak ma teu lod anezho eus hironadurioù gant spesadoù arall.
E-maez ar re hiron ez eus bet gounezet gouennadoù diwar ziuzouennañ a-hed kantvedoù, ar pezh en deus o fellaet diouzh ar gwini gouez. Neuze e rankjed moarvat komz eus gouennadoù gwini "bet tapet diwar" Vitis vinifera.
E-pad milvedoù ez eo bet gounezet Vitis vinifera en Azia (Reter-Kreiz, Kaokaz), en Afrika an norzh hag ar su, en Europa ; kemmesket eo istor ar blantenn hag istor ar gwin abaoe keit all.
En Neolitik dija e oa anavezet gant mab-den, a gutuilhe rezin gouez kent kregiñ d'o gounez war-dro 3500-3000 KJK, koulz evit debriñ hag evit ar vezegiezh, e mervent Azia, en Armenia ha Jorjia, e Roumania ha Bulgaria.
E Meurgan Gilgamech (trede milved KJK) emañ ar meneg kentañ eus rezin ha gwin ; dre hieroglifoù Egipt e tesker e oa ar gwin un drugar miret evit ar veleion, an uhelgargidi hag ar faraon hepken.
Pelloc'h, en Henc'hres, e teskrivas Hesiodos doare e vro da vendemiñ ha d'ober gwin. Eus Henc'hres e voe kaset an troioù-micher-se da su Italia (Magna Grecia, "Gres Veur", pe c'hoazh Œnotria, "Bro ar gwin"). Eus su Italia e voe kaset d'an norzh ; gant an Etrusked eno e voe gwellaet an teknikoù, hag enhentet ar Romaned
Gwellaet c'hoazh e voe an doareoù gant ar Romaned, ha lod anezho zo chomet digemm abaoe ar skrid De Agri Cultura gant Kato an Henañ (234-149 KJK), unan eus al levrioù niverus bet skrivet en Henamzer a-zivout ar gwinierezh.
Er Reter-Kreiz en devoe ar gwinierezh ur pouez armerzhel diarvar betek ar VIIvet kantved, ma krogas da gilañ a-zirak islamekadur ar pobladoù.
En Europa, eus ar Vvet betek an Xvet kantved ne veze gounezet Vitis vinifera tost-da-vat nemet gant an urzhioù relijiel en o manatioù ; gant Beneadiz e voe plantet gwiniegi pelloc'h war-du an norzh hag uheloc'h er menezioù. Ar peurrest eus ar gwiniegi a veze e dalc'h an noblañs.
Eus dibenn ar Grennamzer betek an Azginivelezh e voe plantet mui-ouzh-mui a winiegi en abeg d'ar c'hresk e poblañs ar c'hêrioù ; peogwir e kreske ivez pinvidigezh ar varc'hadourion hag an artizaned e krogjont da bostañ arc'hant er gwinierezh, a c'hounezas a-nevez ur pouez en armerzh europat.
Da heul politikerezh trevadennour Europiz e voe degaset Vitis vinifera en holl gevandirioù : e Norzhamerika ez erruas er XVIIvet kantved, e Suamerika hag en Aostralia diwezhatoc'h.
E Norzhamerika e voe hironet gant gouennadoù lec'hiel, evit krouiñ plant a vije gouest da herzel ouzh ar c'hwen-gwini (Daktulosphaira vitifoliæ) ; imboudet e voe gwini amerikan war Vitis vinifera europat evit ma c'hallfe stourm gwelloc'h.
Vitis vinifera eo ar spesad gwini a vez gounezet dre ar bed a-bezh.
Trenk, startaus ha freskaus eo Vitis vinifera. Troazhus eo, skañvaat a ra an tanijennoù, gwellaat red ar gwad, reoliañ an diwadañ ha skarzhañ an toksinoù.
Perzhioù mat evit ar yec'hed zo d'ar blantenn ha d'he frouezh, evel m'eo bet gouezet abaoe pell.
Er vezegiezh hengounel, en Europa pergen, e veze arveret kement tamm eus ar blantenn evit klask pareañ meur a gleñved.
a vo kavet e Wikimedia Commons.
Vitis vinifera, ar winienn voutin, zo ur spesad gwezigoù sarmantek eus ar familh Vitaceæ, da lavaret eo hini ar gwini.
Gounezet e vez evit he frouezh a-gropadoù, ar rezin.
E diazad ar mor Kreizdouar e voe ganet, koulz hag e kreiz Europa hag e mervent Azia.
Etre 5 000 ha 10 000 doare Vitis vitifera zo bet renablet, met ul lodennig hepken anezho a ro rezin a zo talvoudus da vout gounezet.
Ul liammenn-red skantek he rusk eo, a c'hall kreskiñ betek 6 metrad hirder. Pebeilat eo he delioù flipennek ledan, 5-20 cm o hirder.
Bez' e c'haller debriñ rezin fresk, disec'het, evañ o chug fresk pe e lakaat d'ober gwin.
An doare gwinienn bennañ eo a vez gounezet en Europa hag er bed, peogwir he deus roet kalz gouennadoù a dalvez d'ober gwin, rak gant Vitis vinefera e vez roet ar fro gwellañ.
Vitis vinifera és una planta de la família Vitaceae originària de la zona del Caucas i l'Orient Pròxim i objecte de conreu des de les primeres civilitzacions. El nom comú que rep en català és vinya,[1] si bé també s'anomena cep quan ens referim a la planta cultivada en forma baixa, o parra, quan ens referim a la mateixa planta cultivada en forma alta.
Aquesta és l'única espècie apta per fer vi, hi ha d'altres espècies que fan raïm, però originen vins de baixa qualitat o desagradables al gust o a l'olfacte.
La vinya té origen a una subespècie silvestre que va sobreviure l'Era glacial entre el Mar Càspia i el Golf Pèrsic, aquesta planta originària seria domesticada entre el 3500 i el 3000 AC i d'ella en sortirien tres subespècies, la Vitis vinifera pontica a la zona de Mesopotàmia, Armènia i Anatòlia que s'escamparia per Europa gràcies als fenicis i donaria origen a algunes de les varietats blanques actuals; la Vitis vinifera occidentalis a la zona del Nil que és l'origen de l'actual pinot noir; i la Vitis vinifera orientalis a la vall del riu Jordà que podria ser la precursora de l'actual chasselas.
El conreu de la vinya i la producció de vi i el seu comerç va tenir una importància cabdal pels fenicis, grecs i romans. A Catalunya la vinya va ser introduïda pels grecs al voltant del segle IV AC a partir de la ciutat d'Empúries. Amb la caiguda de l'imperi romà el conreu decau de manera generalitzada i hom podria dir que només es conserva als monestirs, que, sens dubte, jugaren un paper fonamental a la preservació i posterior difusió de la vinya i el vi. Entre els segles XII i XVI el conreu torna a generalitzar-se i cap a la segona meitat del segle XVIII la vinya és la principal font d'ingressos de la pagesia catalana. Les colonitzacions i migracions europees van portar la vinya a Amèrica, Sud-àfrica i Austràlia. A partir de 1863 la fil·loxera (un insecte que ataca les arrels i mata la planta) va delmar la vinya a Europa i va portar a la introducció de peus americans, resistents a la fil·loxera, sobre els que es van empeltar les varietats europees.
La vinya és una liana enfiladissa que s'agafa a qualsevol suport mitjançant circells ramificats que apareixen oposats a les fulles. Les tiges (tòries o sarments), que habitualment es tallen en les varietats cultivades, poden arribar a tenir una gran longitud i enfilar-se als arbres, aquesta característica s'aprofita en la forma alta de conreu o parra. Les fulles, anomenades pàmpols, són de forma palmada i tenen cinc lòbuls principals més o menys marcats i retallats. Floreix entre maig i juny, les flors, hermafrodites, són molt petites, verdoses i agrupades en cimes, els òrgans masculins i femenins no apareixen al mateix temps. La pol·linització es fa per mitjà dels insectes (entomògama) i del vent (anemògama). El fruit és una baia comestible anomenada raïm, que pot ser de forma i color variables, des del verd groguenc a colors foscs segons les varietats.
Vitis vinifera és una planta de la família Vitaceae originària de la zona del Caucas i l'Orient Pròxim i objecte de conreu des de les primeres civilitzacions. El nom comú que rep en català és vinya, si bé també s'anomena cep quan ens referim a la planta cultivada en forma baixa, o parra, quan ens referim a la mateixa planta cultivada en forma alta.
Aquesta és l'única espècie apta per fer vi, hi ha d'altres espècies que fan raïm, però originen vins de baixa qualitat o desagradables al gust o a l'olfacte.
Réva vinná (Vitis vinifera) je rostlina z čeledi révovitých. Někdy se označuje též jako evropská réva nebo jako ušlechtilá réva. Její plody (bobule) se používají k přímé konzumaci, k sušení a kandování a především jako surovina pro výrobu vína a dalších nápojů a oleje. Zemědělské odvětví, které se zabývá pěstováním a zkoumáním révy vinné, se nazývá vinařství.
Vitis vinifera L., 1753 Vitis vinifera L., 1753 subsp. vinifera – réva vinná pravá
Vitis vinifera L., 1753 subsp. sylvestris (C.C.Gmel.) Hegi, 1925 (jako silvestris) – réva vinná lesní
Původní volně rostoucí réva lesní (Vitis vinifera subsp. sylvestris) vykazuje velkou rozmanitost hroznů v chuti, barvě, velikosti i tvaru bobulí. Díky její velké heterozygotnosti mohly postupně vzniknout tisíce kulturních odrůd révy vinné (Vitis vinifera subsp. vinifera), ať již samovolným křížením, nebo jako kultivary šlechtěním. Mezi nejvýznamnější odrůdy pěstované v Česku v současnosti patří zejména:
Réva vinná je popínavá dřevnatá liána, pnoucí se po oporách, k nimž se přichycuje pomocí úponků. Mají-li možnost, pak jedinci divokých odrůd mohou ve volné přírodě dosahovat výšek až 30 m, přičemž průměr kmene u země může dosáhnout až 1,5 m; jsou popsány případy, kdy rostlina dosáhla výšky až 43 m. Jedinci kulturních odrůd na vinicích, které vinaři nenechávají dožít takového stáří, dorůstají výšky nejvýše 4 m při průměru kmene do 50 cm. Listy jsou v zásadě okrouhlé, se třemi až pěti laloky o průměru do 15 cm. Borka kmene je světlehnědá a loupe se v dlouhých pruzích. Letorosty jsou sytěji zabarvené, žlutohnědé nebo červenohnědé. Květy žlutozelené barvy vytvářejí bohaté laty. Kulturní odrůdy (V. vinifera subsp. vinifera) jsou jednodomé, divoké (V. vinifera subsp. sylvestris) jsou dvoudomé. Plodem jsou bobule kulovitého, vejčitého, nebo zaobleně válcovitého tvaru o průměru 0,4–1,5 cm a délce až 2,5 cm; u divokých odrůd bývají drobnější. Jejich barvy jsou velmi rozmanité, od zelené, zelenožluté, žluté po červenou až tmavofialovou.
Kořeny běžně dosahují délky přes 10 m i na skalnatém podloží.
Kulturní formy se pěstují na vinicích. Vyžadují teplé, dobře propustné půdy, které jsou bohaté na živiny, a jsou světlomilné.
Topografie stanoviště: Svahovité pozemky mají pro pěstování révy vinné význam na jaře a na podzim jako ochrana proti mrazům. Rovinaté pozemky nejsou pro produkci kvalitních vín příznivé. Expozice ke světovým stranám ovlivňují příjem slunečního záření. Pro pěstování jsou nejvhodnější jihovýchodní, jižní a jihozápadní expozice. Absolutně nevhodné jsou severní. Naproti tomu divoké formy rostou ve vlhkých lesích, převážně lužního typu, nebo v křovinách na březích vodních toků.
Réva vinná se v České republice pěstuje zpravidla v oblastech s nadmořskou výškou do 300 metrů. Pokud má vytvořené příznivé podmínky, dá se pěstovat až do 500 metrů, např. ve skleníku. Se zvyšující se nadmořskou výškou a úbytkem slunečního záření ubývá v bobulích obsah cukru.[2]
Optimální jsou svahy s jižní expozicí (jihovýchodní i jihozápadní). Na svazích s východní expozicí hrozí větší nebezpečí přízemních mrazíků.
Optimální je množství srážek kolem 600 milimetrů. V ČR se réva vinná pěstuje v oblastech s úhrem srážek 400-500 milimetrů. Důležité je rozložení srážek během roku. A to před rašením, v době nasazování bobulí a při zaměkání bobulí. Při nedostaku srážek se praktikuje kapková závlaha. Nebezpečné jsou pro révu vinnou přívalové deště, krupobití a také rosa během léta (zvyšuje se riziko infekce houbových chorob), ale na podzim má příznivý vliv na zrání bobulí (zvyšuje se obsah aromatických látek)
Ideální je kamenitá půda (zvyšuje kyprost půdy-obsah kyslíku v půdě, zabraňuje půdní erozi, vyhřívá půdu). Optimální je půda písčitá, hlinitopísčitá, s vysokou hladinou spodní vody. Vhodné je také navozit do vinice kamení a pokrýt jím vinici, aby nevysychala.
Réva vinná je teplomilná rostlina. K rašení potřebuje průměrnou denní teplotu a to 10 °C. Réva je nejnáročnější na teplotu v období kvetení (30 °C, nad 35 °C révu poškozuje). Suma aktivních teplot (součet průměrných denních teplot ve dnech nad 10 °C) činí 2500 °C.
Původní areál rozšíření zahrnuje jižní a střední Evropu; v nejteplejších obdobích čtvrtohor se divoké odrůdy dostaly až do jižní Skandinávie. Na východ oblast přirozeného výskytu zasahuje do Přední Asie, podhůří Kavkazu a Střední Asie. Roztroušeně se nachází i v oblasti Íránu a v severní Africe. V současné době severní hranice přirozeného areálu dosahuje přibližně 50° s. š.
Kulturní odrůdy se pěstují v mírném pásu celé zeměkoule. Prakticky všechny pocházejí z Kavkazu.[3]
V Česku existují dvě základní vinohradnické oblasti:
Jednotlivé podoblasti se dále dělí detailněji podle jednotlivých vinařských obcí.
Réva vinná je jednou z nejstarších kulturních rostlin pěstovaných člověkem. Původ kulturních odrůd V. vinifera subsp. vinifera není zcela jednoznačně vysvětlen; spekuluje se sice, že vznikla šlechtěním divoké révy vinné lesní (V. vinifera subsp. sylvestris), avšak někteří autoři toto zpochybňují a její genezi odvozují od dnes již vyhynulých třetihorních druhů.
V roce 2004 byl zapsán do Guinessovy knihy rekordů podle historicky dochovaných pramenů, dobových kreseb a analýz vzorků úředně nejstarší exemplář révy vinné na světě. je to tzv. "Stara trta", kterou můžeme najít ve slovinském Mariboru na nábřeží u řeky Dravy. Její věk se odhaduje na více než 440 let. Roste na jižní straně průčelí jednoposchoďové budovy. Kmen s průměrem 25 cm se ve výšce dvou metrů rozděluje na vodorovné vedení a její větve mají délku přes 15 m. Je to původní červená odrůda, je velmi plodná a je odolná proti nemocem a škůdcům.
Mezi nejnebezpečnější škůdce patří mšička révokaz (Viteus vitifoliae[4][5]), která saje na kořenech révy a způsobuje jejich uhnívání, v důsledku čehož dochází k úhynu celé rostliny. Tato mšice na přelomu 19. a 20. století zdecimovala vinice v celé Evropě. Nejdříve se objevila ve Francii, kam byla kolem roku 1860 zavlečena z Ameriky pravděpodobně spolu s okrasnou americkou révou (Vitis labrusca). Později se révokaz rozšířil po celém kontinentu, na Moravě se objevil poprvé v roce 1890 v Šatově. Révokazová kalamita způsobila likvidaci většiny vinic a musely být hledány cesty, jak tomuto škůdci čelit. Jako nejúčinnější se nakonec ukázalo štěpování odrůd evropské révy na odolné podnože vyšlechtěné z révy americké. Kromě toho byly vyšlechtěny hybridní rezistentní odrůdy, vzniklé křížením odrůd evropské révy s révou americkou. Protože jsou vinice stále révokazem napadeny, i v současnosti je nutné používat sazenice, které jsou vůči němu odolné. Mšička révokaz je v současnosti karanténním druhem.
Dalšími častými škůdci jsou vlnovník révový (Colomerus vitis) způsobující plstnatost rubu listů (spodní strany), sviluška ovocná (Panonychus ulmi) a s. chmelová (Tetranychus urticae) sající na listech a housenky obaleče jednopásého (Eupoecilia ambiguella) a obaleče mramorovaného (Lobesia botrana) poškozující rostliny žírem poupat a bobulí. Částečná poškození působí i zobonoska révová (Byctiscus betulae) a hálčivec révový (Calepitrimerus vitis). Samice zobonosek vykusují pruhy v listech a následně je stáčejí do kornoutků. Takto zničené listy opadávají. Hálčivec naopak saje na mladých listech, což může při silném napadení vézt k oslabení rostliny.
Mezi nejčastější choroby révy vinné patří virový roncet (způsobovaný virem roncetu révy vinné); houbové choroby padlí révové (Oidium tuckerii), plíseň révy vinné (způsobovaná houbou Plasmopara viticola) a šedá plesnivost čili plíseň šedá (způsobovaná vřeckovýtrusnou houbou Botryotinia fuckeliana).
V zahradnické, zemědělské a zejména vinařské literatuře je pro označování pěstované ušlechtilé révy rozšířeno používání jména Vitis vinifera subsp. sativa. Toto jméno v kategorii poddruhu zavedl do botanické nomenklatury ve svém obsáhlém mnohasvazkovém díle „Illustrierte Flora Mitteleuropas“ německý botanik Gustav Hegi z mnichovské univerzity, které vyšlo v roce 1925. Protože však jím publikovaný poddruh odpovídá základnímu typu V. vinifera, popsanému Linnéem již v roce 1753, což automaticky podle současných pravidel botanické nomenklatury implikuje existenci všech základních infraspecifických kategorií a tedy i V. vinifera subsp. vinifera, je nutno Hegiho jméno, i když platně publikované, považovat za mladší synonymum a jako takové je odmítnout jako jméno nadbytečné (nomen superfluum). To platí i pro basionym Hegiho jména V. vinifera var. sativa z roku 1805.
Vědecké jméno rodu Vitis bylo převzato z latinského názvu pro keř révy vinné, v přeneseném významu používaný též pro pojem „úponek“; druhový přívlastek vinifera vznikl sloučením kmenů latinských slov vinum (česky „víno“) a ferens („nesoucí“), ve významu „přinášející víno“.
Réva se využívá i jako koření v kombinaci s malým množstvím vína k dochucování drůbeže, zvěřiny a masa vůbec. Z révy se vyrábí kvasný vinný ocet, vhodný do jarních salátů a oblíbené rozinky či sultánky.[6]
Obrázky, zvuky či videa k tématu réva vinná ve Wikimedia Commons
Tento článek potřebuje úpravy. Můžete Wikipedii pomoci tím, že ho vylepšíte. Jak by měly články vypadat, popisují stránky Vzhled a styl, Encyklopedický styl a Odkazy. Réva vinná (Vitis vinifera) je rostlina z čeledi révovitých. Někdy se označuje též jako evropská réva nebo jako ušlechtilá réva. Její plody (bobule) se používají k přímé konzumaci, k sušení a kandování a především jako surovina pro výrobu vína a dalších nápojů a oleje. Zemědělské odvětví, které se zabývá pěstováním a zkoumáním révy vinné, se nazývá vinařství.
Almindelig vin (Vitis vinifera) er en løvfældende lian med kraftig vækstform. Bærrene kaldes vindruer og den gærede frugtsaft for vin. Blomsterne dufter som havereseda og martsviol. Selve planten angribes af mange skadedyr (heriblandt den dødelige vinlus også kaldet vinpest), og frugterne skades ofte af skimmelsvampe og meldug.
Barken er først lysegrøn, senere lysebrun og glat, og til sidst grå og furet med afskallende strimler. Knopperne sidder spredt, og de er brune, glatte og kegleformede. Bladene er hjerteformede med 3-5 lapper og groft savtakket rand. Begge sider er lysegrønne og glatte. Overfor hvert blad dannes en slyngtråd. Høstfarven er gul eller rød.
Blomsterne er bittesmå og sidder i oprette toppe i bladhjørnerne. Frugterne, "druer", bliver kun rigtigt store efter lange og tørre somre. Frøene modner næsten aldrig i Danmark.
Rodnettet er meget kraftigt og når vidt omkring. På kalkrig, løs jord når det også langt ned.
Højde x bredde og årlig tilvækst: 20 x ? m (200 x ? cm/år).
Vinstokken hørte oprindeligt hjemme i de blandede løvskove på Kaukasus-bjergenes skråninger. En enkelt variant, V. vinifera var. sylvestris hører muligvis hjemme i skovene i Syd- og Mellemeuropa[1]. Alle steder foretrækker planten en varm, humusrig og tør jord med højt mineralindhold.
I de blandede løvskove på sydøstsiden af Kaukasus i Aserbajdsjan findes arten i sin vildform (V. vinifera subsp. sylvestris) sammen med bl.a. alm. berberis, hassel, jujube, valnød, asiatisk kaki, Carpinus caucasica (en art af avnbøg), Celtis caucasica (en art af nældetræ), duneg, hvid morbær, iransk el, kaukasisk zelkova, kirsebærkornel, kvæde, mispel, navr, orientalsk bøg, papegøjebusk, Prunus divaricata (en art af Kirsebær), smalbladet ask, spidsløn, storbladet lind, vortebirk og ægte kastanje[2]
Af vinstokkens bær, druerne, fremstilles der flere, gærede og ugærede produkter:
Ved tørring af druerne fremstiller man forskellige typer af rosiner.
Almindelig vin (Vitis vinifera) er en løvfældende lian med kraftig vækstform. Bærrene kaldes vindruer og den gærede frugtsaft for vin. Blomsterne dufter som havereseda og martsviol. Selve planten angribes af mange skadedyr (heriblandt den dødelige vinlus også kaldet vinpest), og frugterne skades ofte af skimmelsvampe og meldug.
Die Weinrebe (Vitis vinifera) ist eine Art in der Gattung Vitis. Sie ist heute vor allem heimisch im Mittelmeerraum, Mitteleuropa, Südwestasien sowie am Westkap Südafrikas. Die Unterart Edle Weinrebe (Vitis vinifera subsp. vinifera) wird zur Produktion von Wein genutzt.
Die Weinrebe ist ein mit Sprossranken kletternder Strauch, der unbeschnitten die Wuchsform einer Liane entwickelt. Er kann 10 bis 20 Meter hoch werden. Der Strauch besitzt einen tiefgreifenden, reich verästelten Wurzelstock und einen holzigen Stamm mit bis zu 1,5 Meter Umfang. Ihre bräunliche Rinde löst sich in Längsstreifen ab. Die rotbraun bis braungelb gefärbten Zweige sind meistens kahl und nur selten von einer filzigen Behaarung bedeckt. Sie weisen feine Furchen und kleine, punktförmige Rindenporen auf. Es sind nur zwei dünnhäutige und hellbraune Knospenschuppen vorhanden.
Die rundlich-herzförmigen Blätter sind meist deutlich 3- bis 5-lappig und am Blattstiel eng eingebuchtet. Sie messen 5–15 Zentimeter im Durchmesser, ihr Grund ist herzförmig und ihre Lappen sind grob gezähnt und decken sich sogar zum Teil. Die Oberseite der Blätter ist kahl, die Unterseite weißwollig bis fast filzig behaart. Meist steht den Blättern eine Ranke gegenüber. Die Länge des Blattstiels beträgt 4–10 Zentimeter.
Die schwach duftenden Blüten sind in zusammengesetzten, dichten Rispen angeordnet, den Gescheinen oder Blütenständen (Infloreszenz). Der Kelch ist kurz und 5-lappig. Die Kronblätter sind ca. 5 Millimeter lang, gelbgrün und fallen, wie die Kelchblätter, früh ab. Blütezeit ist von Juni bis August.
Die länglich bis kugeligen Früchte sind 6–20 Millimeter lang und dunkelblau, violett, grün oder gelblich gefärbt. Zum Teil sind sie bereift. Ihr Geschmack ist süß oder säuerlich. Es sind bis zu vier Samen vorhanden. Diese sind hartschalig, birnenförmig und auf einer Seite mit zwei länglichen Furchen oder Gruben versehen.
Die Weinrebe kommt zerstreut in Auwald in der Ebene und im Hügelland vor. Die Böden sind meist trocken oder mäßig feucht.
Das Areal umfasst das Mittelmeergebiet, Mittelfrankreich, die südwestliche Schweiz, die oberrheinische Tiefebene, die Flussgebiete von Donau und Neckar sowie das südliche Russland und Kleinasien.
In Südafrika wird der Weinbau seit dem 17. Jahrhundert betrieben, überwiegend in den Küstenregionen des Westkaps, da zwischen Meer und Gebirge ein ideales Klima für den Anbau herrscht.
Bekannt sind die Unterarten:
Die Weinrebe (Vitis vinifera) ist eine Art in der Gattung Vitis. Sie ist heute vor allem heimisch im Mittelmeerraum, Mitteleuropa, Südwestasien sowie am Westkap Südafrikas. Die Unterart Edle Weinrebe (Vitis vinifera subsp. vinifera) wird zur Produktion von Wein genutzt.
Chiqap uwas (Vitis vinifera) nisqaqa huk siqakuq wayuq yuram, rikch'aq uwasmi. Kay yurataq Iwrupamantam Awya Yalamanpas apamurqanku.
Kay yurap rurunkunap (wayunkunap) hillinmanta winutam ruranchik. Rurunkunata ch'akispataq pasatam ruranchik.
Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chiqap uwas.
Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chiqap uwas
Chiqap uwas (Vitis vinifera) nisqaqa huk siqakuq wayuq yuram, rikch'aq uwasmi. Kay yurataq Iwrupamantam Awya Yalamanpas apamurqanku.
Kay yurap rurunkunap (wayunkunap) hillinmanta winutam ruranchik. Rurunkunata ch'akispataq pasatam ruranchik.
Ko e kālepi (mei he lea fakapilitānia) ko e fuʻu ʻakau siʻi ia. ʻOku ʻikai ʻilo ʻi Tongá ni, kā ko hono foʻi fua, ngaahi foʻi kālepi, ʻoku fakahū mai mei muli pea ʻoku fakatau atu ʻi he maketi.
Ko e kālepi (mei he lea fakapilitānia) ko e fuʻu ʻakau siʻi ia. ʻOku ʻikai ʻilo ʻi Tongá ni, kā ko hono foʻi fua, ngaahi foʻi kālepi, ʻoku fakahū mai mei muli pea ʻoku fakatau atu ʻi he maketi.
Li vegne, c' est èn ahivé bouxhon ki prodût do roejhén. K' on magne u k' on leye carmoujhî po ndè fé do vén.
No d' l' indje e sincieus latén : Vitis vinifera.
Li mot "vegne" a leyî sacwants nos d' plaeces el Walonreye.
On tchamp (u on plantisse) di vegne si lome on vigni. S' il est pus ptit, ene vignoûle ou ene vignurete.[1]
On pazea dins on vigni si lome èn andli.
Li codaedje des roejhéns, c' est l' vindindje; les codeus, c' est les vindedjîvindedjî
Li vegne s' agritche a des astocas avou des crankions.
Li vegne si continte d' ene pôve tere, purade do såvlon, et di waire di plouve (300 a 500 mm par an, c' est assez por leye). Ele vént voltî eto dins les mårlires.
Gn a yeu bråmint des vegnes el Walonreye dins l' prumire pårteye del Moyinådje, so les cresteas d' Mouze. C' est des moennes di l' abeye di Lobe k' ont stî aprinde ås Hongrwès a-z ahiver les vegnes[2]. Après l' 15inme sieke, li climat s' a rafroedi, et les vegnes ni dnént pus rén.
Ezès anêyes 1960, gn aveut pus k' ene vignoûle el Walonreye, a Torgnî, al fene betchete nonnrece del Gåme. Mins, dispu don, bråmint des vegnes ont stî rplantêyes, et do vén prodût, sovint avou l' aidance des cofrereye.
Sitindowe des vignoûles sol daegne[3].
Sapinse a ene dijhance del Bibe, c' est Noyé k' åreut ahivé l' prumî des vegnes, et fé do vén avou les reujhins.
Les Romins avént on diè del vegne Diyonizosse.
Li vegne, c' est èn ahivé bouxhon ki prodût do roejhén. K' on magne u k' on leye carmoujhî po ndè fé do vén.
No d' l' indje e sincieus latén : Vitis vinifera.
Li mot "vegne" a leyî sacwants nos d' plaeces el Walonreye.
La vinha es una planta del genre Vitis provenenta d'Asia. Es l'espécia Vitis vinifera qu'es cultivada dins totes los païses mediterranèus, e particularament en tèrras occitanas, per obtenir de rasim.
Es una planta arbustiva de fuèlhas simplas leugièrament palmadas, que se sonan pàmpols. Son fruch, lo rasim, es madur tre la fin d'agost fins al mes de novembre. Lo rasim pòt èsser blanc o roge, en foncion de la pigmentacion de la pèl, çò que determinarà la color del vin.
La vinha es una planta del genre Vitis provenenta d'Asia. Es l'espécia Vitis vinifera qu'es cultivada dins totes los païses mediterranèus, e particularament en tèrras occitanas, per obtenir de rasim.
Vinova loza (lat. Vitis vinifera) ili obična vinova loza je vrsta biljaka iz roda Vitis, koji potiče iz Mediteraneanske regije, centralne Europe i jugozapadne Azije.[1][2][3] To je područje od Maroka i Portugala,a na sjeveru do južne Njemačke, a na istoku do sjevernog Iran.[4] Danas postoji između 5.000 i 10,000 varijeteta grožđa Vitis vinifera, iako je samo nekoliko od komercijalnog značaja za proizvodnju vina i stonog grožđa.[5]
Vinova loza je lijana koja naraste do 35 m dužine, uz neobičnim strukturom kore. Listovi su alternativni, palmasto trošiljčani, dugi i široki do oko 5 – 20 cm. Plod je bobica, poznata kao grožđe; kod divljih vrsta je promjera oko 6 mm i dozrijeva kao tamno ljubičasto do crnkasto s blijedim voskastim cvastima. Kod kultiviranih biljaka, plod je obično je mnogo veći, i dug do oko 3 cm, a može biti zelen, crven ili ljubičast (crn). Divlje vrste se obično se javljaju u vlažnim šumama i obalama potoka.
Divlje grožđe se obično klasificira kao V. vinifera subsp. sylvestris (u nekim klasifikacijama Vitis sylvestris), sa V. vinifera subsp. vinifera koja je ograničena na kiltivirane oblike. Pripitomljene vinove loze imaju hermafroditne cvjetove, ali V. vinifera subsp. sylvestris je diecijske, tj. dvodomne (muški i ženski cvjrtovi na odvojenim biljkama), a za razvoj plodova, neophodno je oprašivanje.
Grožđe se jede svježe, prerađene u vino ili sok, ili sušeno za proizvodnju grožđica (rozina). Plodovi sorti Vitis vinifera čine osnovu većine vina proizvedenih širom svijeta. Sve poznate vinske sorte pripadaju vrsti Vitis vinifera, koja se uzgaja na svim kontinentima, osim na Antarktiku, i u svim većim vinskih regijama svijeta.
Vinova loza (lat. Vitis vinifera) ili obična vinova loza je vrsta biljaka iz roda Vitis, koji potiče iz Mediteraneanske regije, centralne Europe i jugozapadne Azije. To je područje od Maroka i Portugala,a na sjeveru do južne Njemačke, a na istoku do sjevernog Iran. Danas postoji između 5.000 i 10,000 varijeteta grožđa Vitis vinifera, iako je samo nekoliko od komercijalnog značaja za proizvodnju vina i stonog grožđa.
Vinova loza je lijana koja naraste do 35 m dužine, uz neobičnim strukturom kore. Listovi su alternativni, palmasto trošiljčani, dugi i široki do oko 5 – 20 cm. Plod je bobica, poznata kao grožđe; kod divljih vrsta je promjera oko 6 mm i dozrijeva kao tamno ljubičasto do crnkasto s blijedim voskastim cvastima. Kod kultiviranih biljaka, plod je obično je mnogo veći, i dug do oko 3 cm, a može biti zelen, crven ili ljubičast (crn). Divlje vrste se obično se javljaju u vlažnim šumama i obalama potoka.
Divlje grožđe se obično klasificira kao V. vinifera subsp. sylvestris (u nekim klasifikacijama Vitis sylvestris), sa V. vinifera subsp. vinifera koja je ograničena na kiltivirane oblike. Pripitomljene vinove loze imaju hermafroditne cvjetove, ali V. vinifera subsp. sylvestris je diecijske, tj. dvodomne (muški i ženski cvjrtovi na odvojenim biljkama), a za razvoj plodova, neophodno je oprašivanje.
Grožđe se jede svježe, prerađene u vino ili sok, ili sušeno za proizvodnju grožđica (rozina). Plodovi sorti Vitis vinifera čine osnovu većine vina proizvedenih širom svijeta. Sve poznate vinske sorte pripadaju vrsti Vitis vinifera, koja se uzgaja na svim kontinentima, osim na Antarktiku, i u svim većim vinskih regijama svijeta.
Vitis vinifera ye una especie de planta d'a división Magnoliophyta, d'a clase Magnoliopsida, de l'orden Vitales y d'a familia Vitaceae. Ye una planta trepadora y de port por un regular arbustivo. Ye orichinaria d'o Proximo Orient y d'o Caucas y se cautiva en muitos países con climas temperaus u temperaus-calidos p'aproveitar o suyo fruito (a uga), con o que se fa o vin.
A vinya se cautiva dende muito antigo en a Peninsula Iberica, fendo part de l'agricultura mediterrania. Por o enradigada que ye a tradición d'o suyo cautivo en o quadrant nordeste d'a peninsula, a terminolochía asociada a esta planta en latín pasó a las luengas romances peninsulars como l'aragonés. Esta terminolochía ye relativament bien conoixida por haber estau documentada en l'ALEANR.[1]
A denominación de vit se documenta en aragonés medieval en os "documentos en romanz de lo Monesterio de Sant Chuan de la Penya" (Sieglo XIV):
Un piet de vinya ye una cepa. A vinya que puya por as paretz u que creixe refirmando-se en qualsiquier estructura ye una parra u parrera. As brancas chovens d'a on salen as fuellas, os filos y os carrazos son os ixarmientos. Os filos tamién son conoixius como tiheretas (con castellanización fonetica), en muitos puestos por creixer a pars en os ixarmientos. A fuella d'a vinya se diz pámpano u pampano, pero tamién se'n parla en plural como as pampas. A chema d'a vinya se diz brotón. O tegumento d'o fruito se diz barfuello (y variants) u pelello (y variants con castellanización fonetica). O fruito ye a uga, a infrutescencia ye o carrazo (cheosinónimo sobre tot oriental que se troba tant a lo sudueste como Santolaria[3]) u racimo[4] (cheosinonimo occidental caso que no siga castellanismo). A simient ye a pepita, gran de uga u graneta.
Un campo de vinya se diz vinya, vinyal u vinyero, parolas presents en a toponimia. A forma latína VITIETUM ha orichinau o toponimo Visiedo en a compleganza de l'Alfambra.
Os campos de vinya son "vinyers" u "vinyals" y cubren amplas zonas en os semontanos d'os Pireneus (Semontano de Balbastro), y d'o Sistema Iberico (Campo de Borcha, Campo de Carinyena, ecetra).
D'antes bi habio vinyers en tierras mes fridas en o Prepireneu y Sistema Iberico que teneban una importancia relativa p'a economía local. Manimenos con o paso d'o tiempo s'ha iu abandonando estos cautivos por estar poco rentables.[5] En a compleganza d'o río Martín bi habió amplos vinyers dica zaguers d'o sieglo XIX, quan se produció a epidemia d'a filoxera.[6]
Pa que un vinyal siga productivo s'ha de labrar cada anyada, y se labra entre as ringleras de cepas. Tamién s'ha de sacar as malas hierbas, que en a part oriental d'Aragón se diz con o verbo habrir (con castellanización fonetica, talment inicialment con o prefixo IX-). Quan se planta una cepa s'ha de fer enantes un clot que pueda recullir un poquet d'augua[6] de plevia y creyar millors condicions d'humidat pa que creixca a nueva planta.
A collita d'uga se conoix como vendema. A vendema se feba en setiembre en a compleganza d'o río Martín.[6]
Vitis vinifera (common grape vine) is a species o Vitis, native tae the Mediterranean region, central Europe, an soothwastren Asia, from Morocco and Portugal north to southern Germany and east to northern Iran.[1] Thare are currently atween 5,000 an 10,000 varieties o Vitis vinifera grapes tho anerly a few are o commercial signeeficance for wine an table grape production.[2]
La Vitis vinifera (en Bresà: icc; in insübrich: vid) , l'è 'na piànta lignùza rampicànte che quan che se la làsa crèser lìbera la pöl rià enfìna a 30 méter, ma che, modelàda de la mà de l'òm, a pudàla töcc i agn, la rèsta pesèna col portamènt d'en arbùsto d'en méter de altèsa. El sò fröt l'è l'ùa, l'è bù de maià e l'è la matéria prìma par fà 'l vì.
El trónc el g'ha 'n andamènt töt storzegnàt, el g'ha 'na scórsa rüvida e che se destàca a lìste longitüdinài. I ram zùegn, ciamàcc madér, i è fesìbii e i g'ha come 'n gnòc ai gróp endóche ve fò le fòie che i è grànde, palmàde e con dei lòbi bèi gròs, a ólte i è apò capetàde. De l'ótra bànda del gróp, ve fò 'l cavreöl (o barbìs) che quan che 'l tróa vergót de tacàs el se 'nturciùla sö e 'l vé dür.
La icc la g'ha tré tìpi de böcc:
El böt principàl, l'è chèl che böta piö de spès e l'è fat de trè böcc: primàre, segondàre e tersiàre.
El böt prónto (o böt anticipàt), l'è 'n böt che 'l pöl bötà endèla stèsa stagiù del böt principàl e isé fa pàrter en böt prìma del tép. El pöl fà sö dele gràte de ùa ma la sarès de qualità stràsa.
El böt scundìt, el böta apéna 'n cundisiù estréme compàgn de 'na fertilizasiù gréa e con tat azòto o quan che se pùda tròp. De chèsti böcc part dele casàde vigurùze che g'ha 'n caràter vegetatìf, cioè, che 'l da quàze mài fröcc e se 'l la fà i è 'n gran stràs.
Par che la sàpes uriginària de l'Asia del sudòvest, aisebé che 'n natüra se tróes spontànea 'na sórt (V.vinifera subsp. sylvestris (C. C. Gmelin) Hegi) che la crès del cèntro al sudèst de l'Europa. Al dé d'encö la icc l'è cultiàda e sfrötàda en töcc i paés de clìma temperàt.
Cultiàda zamò de l'antichità, l'òm l'è riàt a caàn en gran nömer de varietà. Quan che söl fenéser del sècol XIX le tràpe europèe i è stàde sterminàde de la filosera (Viteus vitifolii), en pölès che 'l atàca le raìs, gh'è stat fat rià spéci americàne rezistènte. S'è riàt isé a 'nserì le sórcc de Vitis vinifera sùra dele raìs de icc americàne.
La 'mportànsa econòmica d ela icc, l'è straurdinària: l'ùa l'è 'na fröta de le piö apresàde, piéna de nütrimèncc e de vitamìna C. Ma la 'mportànsa piö grànda l'è per vìa del fat che se oté 'l vì, e töcc i sò derivàcc: àlcol, zét, ecc. I métodi de cultiasiù de la icc i è dientàcc 'na disciplìna vera e pròpia: l'enologìa.
La Vitis vinifera (en Bresà: icc; in insübrich: vid) , l'è 'na piànta lignùza rampicànte che quan che se la làsa crèser lìbera la pöl rià enfìna a 30 méter, ma che, modelàda de la mà de l'òm, a pudàla töcc i agn, la rèsta pesèna col portamènt d'en arbùsto d'en méter de altèsa. El sò fröt l'è l'ùa, l'è bù de maià e l'è la matéria prìma par fà 'l vì.
Vitis vinifera (common grape vine) is a species o Vitis, native tae the Mediterranean region, central Europe, an soothwastren Asia, from Morocco and Portugal north to southern Germany and east to northern Iran. Thare are currently atween 5,000 an 10,000 varieties o Vitis vinifera grapes tho anerly a few are o commercial signeeficance for wine an table grape production.
Vitis vinifera ye una especie de planta d'a división Magnoliophyta, d'a clase Magnoliopsida, de l'orden Vitales y d'a familia Vitaceae. Ye una planta trepadora y de port por un regular arbustivo. Ye orichinaria d'o Proximo Orient y d'o Caucas y se cautiva en muitos países con climas temperaus u temperaus-calidos p'aproveitar o suyo fruito (a uga), con o que se fa o vin.
Tekst üüb Öömrang Win (Vitis vinifera) as en slach faan a winplaanten (Vitis) an komt fööraal trinjam at Madlunsia, uun Madeleuroopa an Süüdwaastaasien föör.
Win (Vitis vinifera) as en slach faan a winplaanten (Vitis) an komt fööraal trinjam at Madlunsia, uun Madeleuroopa an Süüdwaastaasien föör.
D'Wäirief (Vitis vinifera subsp. vinifera L.) ass eng Aart aus der Gattung Wäiriewen (Vitis).
D'Wäirief (Vitis vinifera subsp. vinifera L.) ass eng Aart aus der Gattung Wäiriewen (Vitis).
Лози (науч. Vitaceae) — фамилија дикотиледонски цветни растенија каде спаѓаат виновата и петолисната лоза. Го носи името на типскиот род лоза (Vitis).
Сродноста помеѓу членовите не е јасна, а самата фамилија нема блиски сродници. Во Кронквистовиот систем, фамилијата е сместена близу до Крушини (Rhamnaceae) во редот Крушиновидни (Rhamnales). Припаѓа на кладот розиди, но Групата за истражување на филогенијата на скриеносемените растенија (APG) не ја класификува во ниеден ред. APG III (2009) ги сместува Лозите во свој сопствен ред наречен лозовидни (Vitales). Филогенетските анализи ги поддржуваат Лозивидните како сродни на сите други розиди.[2]
Видовите од родот лоза (Vitis) имаат по 38 хромозоми (n=19), со исклучок на подродот Muscadinia, кој има 40 (n=20). Родовите Ampelocissus, Parthenocissus и Ampelopsis исто така имаат по 40 хромозоми (n=20), додека Cissus има 24 (n=12).
Фамилијата има стопанско значење поради видовите на лози (Vitis) од кои се добива грозје и се прави вино.
Видовите од родот тетрастигма (Tetrastigma) се домаќини на паразитските растенија од фамилијата рафлезии (Rafflesiaceae).
Мрежата за истражување на фило филогенијата на скриеносемениците и APG, во Лози го вбројуваат родот Leea.
Лозници во Усје
Винови Лози во село Василево
Лозници во Усје
Лозница
Лозја на зајдисонце во село Раштак
Лозови насади во село Раштак
Лозови насади во село Добри дол
Лозје во процес на одгледување
Лозови насади на винарија Сопот
Лози во Скопскиот регион
Лози (науч. Vitaceae) — фамилија дикотиледонски цветни растенија каде спаѓаат виновата и петолисната лоза. Го носи името на типскиот род лоза (Vitis).
Сродноста помеѓу членовите не е јасна, а самата фамилија нема блиски сродници. Во Кронквистовиот систем, фамилијата е сместена близу до Крушини (Rhamnaceae) во редот Крушиновидни (Rhamnales). Припаѓа на кладот розиди, но Групата за истражување на филогенијата на скриеносемените растенија (APG) не ја класификува во ниеден ред. APG III (2009) ги сместува Лозите во свој сопствен ред наречен лозовидни (Vitales). Филогенетските анализи ги поддржуваат Лозивидните како сродни на сите други розиди.
Видовите од родот лоза (Vitis) имаат по 38 хромозоми (n=19), со исклучок на подродот Muscadinia, кој има 40 (n=20). Родовите Ampelocissus, Parthenocissus и Ampelopsis исто така имаат по 40 хромозоми (n=20), додека Cissus има 24 (n=12).
Фамилијата има стопанско значење поради видовите на лози (Vitis) од кои се добива грозје и се прави вино.
Видовите од родот тетрастигма (Tetrastigma) се домаќини на паразитските растенија од фамилијата рафлезии (Rafflesiaceae).
Мрежата за истражување на фило филогенијата на скриеносемениците и APG, во Лози го вбројуваат родот Leea.
திராட்சை (Vitis vinifera; common grape vine) என்பது திராட்சை பேரினத்திலுள்ள இனங்களில் ஒன்றாகும். இது மெராக்கோ, வட போர்த்துக்கல் முதல் தென் செருமனி மற்றும் கிழக்கில் வட ஈரான் ஆகிய உட்பட்ட மத்தியதரைப் பகுதி, மத்திய ஐரோப்பா, தென்மேல் ஆசியா இடங்களை தாயகமாகக் கொண்டது.[1] தற்போது 5000 முதல் 10,000 வரையான இவ்வினத் திராட்சை வகைகள் உள்ளன. அவற்றில் சில வைன் உற்பத்திக்காக வாணிப முக்கியத்துவம் பெறுகின்றன.[2]
திராட்சை (Vitis vinifera; common grape vine) என்பது திராட்சை பேரினத்திலுள்ள இனங்களில் ஒன்றாகும். இது மெராக்கோ, வட போர்த்துக்கல் முதல் தென் செருமனி மற்றும் கிழக்கில் வட ஈரான் ஆகிய உட்பட்ட மத்தியதரைப் பகுதி, மத்திய ஐரோப்பா, தென்மேல் ஆசியா இடங்களை தாயகமாகக் கொண்டது. தற்போது 5000 முதல் 10,000 வரையான இவ்வினத் திராட்சை வகைகள் உள்ளன. அவற்றில் சில வைன் உற்பத்திக்காக வாணிப முக்கியத்துவம் பெறுகின்றன.
La vit (Vitis vinifera L., 1753) la è an arbusto che se ranpega de la fameja Vitaceae. La ghe n'è 'ten tuti i continenti fora che in Antartide. In Europa la è coltivada inte le region centrai e de 'l Sud; in Asia inte le region ocidentai (Anatolia, Caucaso, Medio Oriente) e in Cina; in Africa inte le region setentrionai e in Sudafrica; inte 'l Nord de la Merica in California, Messico e te le aree là arent (Novo Messico, Stato de Nova York, Columbia); inte la Merica de 'l Sud in Cile, Argentina, Uruguay, e Brasil; in Oceania in Australia e Nova Zelanda.
La apariẑion de la vit su la tera la pol esser datada tra i 130 e i 200 milioni de ani fa, cin pì cin manco in coincidenẑa co la diferenẑiaẑion de i mamiferi da i altri vertebradi. La storia de i raporti tra la vit e al om la reguarda epoche tant in drio, probabilmente a la fin de 'l neolitico, dopo de na fermentaẑion casual de ua cenesta inte bidoi rudimentai. I primi segn de coltivaẑion de la vit i è stati catadi inte la region de 'l Caucaso, in Armenia e inte 'l Turkestan. Inte la Genesi Noè, pena gnest fora da l'Arca, al à inpiantà an vignal, al ghe 'n à beest al vin, al se à inciocà e al se à mess a dormir nut inte la so tenda (Genesi 9, 20-1), a testimonianẑa de 'l fato che le tecniche par far al vin le ea da esser cognosseste belche prim de 'l diluvio universal. I primi riferimenti storici a la vit e a 'l vin se i cata tra i Sumeri inte la 'Epopea di Gilgamesh (III milenio a.C.). Testimonianẑe de la coltivaẑion de la vit se le cata inte tanti geroglifici Egiẑiani, aonde che 'l vin al era na bevanda riservada a i preti, a i funẑionari grossi e a i re.
I è stati i Greci a portar la vitivinicoltura inte l'Europa, belche in epoca minoica. Esiodo, inte Le opere e i dì, a descrive in modo detaglià i laòri de vendema e de vinificaẑion e tanti i è i riferimenti a la vit e a 'l vin anca inte Omero. A i coloni greci se ghe atribuiss la introduẑion le la coltivaẑion de la vit in Sicilia e inte altre aree de l'Italia de 'l Sud, aonde che la coltura la à catà condiẑion climatiche e pedologiche ideai, a 'l punto da far meritar a la region al nome de Enotria.
I Etruschi i à perfeẑionà tant le tecniche de viticoltura e i à svilupà na intensa atività de esportaẑion de 'l vin, portandolo bel oltre al bacino de 'l Mediteraneo.
I Romani i à perfeẑionà ancora de pì le tecniche vitivinicole inparade da i Etruschi, come inlustrà da diverse opere, inte le quai se cata noẑion de biologia e tecniche de coltura validi anca adess, par esenpio al De Agri cultura de Marco Porcio Catone, la Rerum rusticarum de Marco Terenzio Varrone, le Georgiche de Publio Virgilio Marone e al De re rustica de Lucio Giunio Moderato Columella. Inte sta ultima opera la è documentada anca la cognossenẑa de 'n gran patrimonio de qualità de vit tant da magnar fa da far vin.
Inte 'l III e IV secolo d.C. la crisi de 'l inpero Roman la à creà, pi che sia inte le canpagne, condiẑion de instabilità che le à portà a 'l declino de la viticoltura. A la epoca de la fin de 'l Inpero Roman de Ocidente, la superficie coltivada a vit la fea registrar an calo forte, mancenendose pi che sia inte le aree arent a le cità e a le coste.
Tra 'l V e 'l X secolo la conservaẑion de 'l patrimonio vitivinicol al è par la gran part opera de i monaci: i Basiliani e i Benedetin i à fornì an novo inpulso a la coltura de la vit inte la Europa portandola a i limiti estremi le latitudine e de altitudine. De fianco de la viticoltura "de cesa", se à svilupà, pì che sia in Franẑa, na viticoltura "nobiliar": fra principi e feudatari la coltura de la vit e la produẑion de 'l vin i è gnesti sinboi de prestijo.
Infin a 'l VII secolo la coltura de la vit la à abu na ẑerta inportanẑa anca inte 'l Medio Oriente; in seguito, colpa de la espansion de 'l Islam, la è ndata incontreghe a na progressiva decadenẑa.
Tra la fin de 'l Bass Medioevo e 'l Rinassiment è ripartì in Europa al svilupo de la viticoltura "borghese": al svilupo demografico, la concentraẑion de la đent inte le cità e le aumentade disponibilità economiche de artigiani e comercianti i à portà a grossi investimenti inte la viticoltura, che la è tornada a esser conveniente in termini de schei. Inte 'l Rinassiment se assiste anca a 'l svilupo de na anpia leteradura dedicada a la vit che la favoriss an novo aprocio sientifico, a 'l qual se ghe atribuiss tra 'l altro la nassita de la moderna anpelografia, base fondamental de 'l futuro progress de la viticoltura. Anca inte le arti figurative se cata tante riproduẑion de la vit e de i so fruti.
Co la scoperta de la Merica la Vitis vinifera vinifera, cioè quela che ghe n'era in Europa, la è stata portada inte 'l Novo Continente, prim in Messico e dopo, deograẑia de i conquistadores, anca inte 'l Mèerica del Sud.
Inte 'l XIX secolo al oidio, la peronospora e la filossera, malatie de la vit gneste da la Merica, le à devastà gran quantità de vignai. A i contadin ghe à tocà a incalmar le qualità de vit europee sopraviveste su salvarech seleẑionadi da vit mericane, resistenti a sti malan, e a doperar regolarmente medesine come al solfer. Senper de quei ani se à scominẑià a coltivar qualità ibride come la ua Mericana, la Grinto, la Grinton, la Bacò, la York.
Inte la seconda metà de 'l XX secolo se à assistì a 'l passajo da na viticoltura fondada su la tradiẑion e su 'l pressapoch a na viticoltura moderna basada su precise cognossenẑe sientifiche inte i setor de la microbiologia, de la chimica e de la anpelografia. Sto processo al ghe n'è stat anca par via de i canbiamenti economici, culturai e de i modei de vita e alimentaẑion de grandi strati de la popolaẑion, che i à portà a na modificaẑion de la domanda, senper pì orientada verso prodoti de qualità.
La vit la è na pianta arborea ranpegante che par cresser la se taca a sostegni tramite le forchete; se la pianta no la gnen ẑarpida la pol donder grande alteẑe tacandose te i alberi; la è dotada de 'n aparato de radiss ben svilupà, se 'l pol passar via i 10m de longheẑa. La part legnosa la è divisa inte la ẑoca (an per de somess sora al teren), inte le ganbe (i primi ran che parte da 'l gross) e inte i cau che i è i ramet de an o de do ani. Le foje, nervade a palme, le è alternade e de so posta e le è fate de ẑinque part pì o manco destacade co na forma de cor a la base. Ste part le è an elemento inportante par ricognosser la qualità de la vit.
I fior i è cei, de color verdastro e binadi in infioressenẑe a rejota. La vit salvarega la è dioica (cioè co fior unisessuai portadi da piante diverse), le qualità coltivade le è state seleẑionade par er fior ermafroditi. I fior i à al calice e la corola de 5 toch. Al calice, dopo de la fecondaẑion, al pol restar inte 'l fruto e cossì al fa an anel dintorn de 'l manech de ogni fruto. I petai de la corola i è tacadi te la ẑima. Ogni fior al à inte 4 ovi. I stami i è 5 alternadi a i netari. I fruti i è pomele (garnei) de forma e color diversi: bianchi, giai, viola o negri, binadi in rejote. I à na scorẑa spessa e pruinosa, na polpa de celule piene de suco da 'l qual se ricava al most e an strato de inte che al delimita la zona co inte le ẑiess.
La pianta de la vit la se adata in genere a anbienti co condiẑion climatiche e de teren tant diferenti, ma de solito, pi che sia par la produẑion de vin, ghe n'è limitaẑion. Le zone de coltivaẑion le à da esser tra al 30° e al 50° grado de latitudine nord e sud, e a na alteẑa de 0-1000m slm. circa. La tenperatura no la à da esser pì bassa de -15 °C. I teren i pol esser de tipi diferenti (da creda a jara). La vit la se adata anca a teren magri e la soporta presenẑe medio-alte de calcare. La mejo esposiẑion la è a sud, pi che sia te i coi. la pianta de la vit la à an ciclo biologico (vita) de la durada de circa 40 ani (ma la pol passar via i 100); par i primi 3 ani la pianta no la rende, al mejo periodo par la produẑion de ua da vin al va da 'l quinto a 'lo vintiẑinquesimo an. No 'l è comunque cossì raro catar vit vece che le fa ancora an bon prodoto. La vit la à an ciclo vegetativo anual dividest in periodi; ogni periodo al ciapa al nome de "fase fenologica".
Recente al è al isolament de 'n fenolo conposito derivà da le scorẑe e da le ẑiess, al Resveratrolo che al par er in natura proprietà protetive e contro le mufe inte 'l garnel.
Fin a sqaxi ła fin de 'l otoxento, tra łe spesie de vide, solke ła Vitis vinifera ła jera coltivada intel vecio continente par ła produsion de ua da vin e da toa. Inte l' Ameriga, prima de rivar i europei, ła jera provabilmente coltivada ła Vitis labrusca. Nonostante ła V. vinfera ła sie spontanea in Europa, łe quałitá de V. vinifera coltivae ancuo xe derevae da vide proveñenti dal medo oriente, el xe łá, defati, che xe scominçiesta ła domesticasion de ła vida, ła cultura de ła vida xe antiga come l'agricoltura. I popoli de l'antighitá (fenici e greci) i gha ciapá łe vide coltivade in medo oriente e i łe gha introduxeste in Eoropa. Tante quałitá coltivade da i greci e xe stae defuxe da i romani, el nome de cualkeduna de qeste poderie reciamar sta orixene (es. greci e grecheti, alianico, aleatico). Anca a Serenisima ła gha securamente introduxest quałitá de ua da ła grecia co ke la dominea su cuei teritori (forse alcune malvaxie, come ła malvaxia de candia). Pol anca eser ke cualke quałitá la sie derevada da l'insenbrament de vide orixinarie de'l medo oriente co vide europee selvareghe. Co ła scoperta de la Mèriga łe qałitá europee e xe stae portae inte'l novo continente. tutavia in çerti anbienti la vida europea no ła riusia a viver. Ła raxon no xe stada capia par tant tenp. Łe raixe de ła vide europea no łe pol rexister a un pedocio che vive inte ła tera de çerte rexon amerigane. Co sto pedocio ciamá fiłosera xe sta introduxest in Europa ne l'otoxento, el gha nixia a defonderse e desfar łe vegne eoropee. Par contrastar el biso łe quałitá de vida europea łe vien dess incalmae sora a quałitá de vide amerigane ke le ga raixe rexistenti a ła fiłosera. I portinesti 'merigani xe par sołito ibridi de Vitis riparia, V. rupestris e V. berlandieri. Oltre a l'incalmo, naltra sołusion xe stada qea de insenbear ła V. vinifera con vide ameregane e asiadighe. I ibridi oteñesti no łi xe bastansa rexistenti a ła fiłosera ma çerti łi xe interesanti par ła rexistensa a łe małatie de orixine amerigana (oidio e peronospora) oltre ke par ła rexistensa al fredo e ła precoçitá.
In bona sostansa, inte l'Eoropa xe nadiva na soła speçie de vide, ła V. vinifera e ła ga vest ne inportansa agronomega grandiosa fin da co esiste ła agricoltura. Inte łe Mèrighe inveçe xe nadive tante speçie de vide, ma nisuna la ga vest inportansa par łe coltivasion fin al arivo de i eoropei. Anca co l'arivo de i coloni no xe sta mese in coltura łe vide merigane, i eoropei łi ga preferest coltivar a sołita V. vinifera entrodota da el vecio continente. Ła quałità Norton ła xe un caso de ibridasion spontanea tra vide eoropea e na vide ameregana V. cinerea, ła da ua de na çerta quałità e xe provabilmente una de łe pì vecie quałità de ibrido a esar coltivde.
El intarese par łe vide amerigane el nase co Thomas Munson (1843-1913)che el ga catałoga tantisime speçie e el ga crea tantisimi ibridi. Anca ose lu el ga łavora soratut su quałità par far ùa da vin, e so qualità pì apresade xe stae i potainesti utiłixai inte l'Eoropa par far fronte a ła filosera.
I ibridi de Munson i xe stai uxai in Ameriga par far novi ibridi, Elmer Sweenson (1913-2004) ad exenpio el ga doperà tanto łe qualità de Munson.
Munson el ga tentà ła ibradasion tra do subgeneri de Vitis, el gruppo Euvitis cui fa parte łaV. vinifera e ła maggior parte de chealtre speçie e ła Muscandina cui fa parte poche speçie come ła V. rotundifolia V. munsoniana. Tale incroxo xe bastansà difiçile par el diverso numero de cromosomi, 2n=38 in Euvitis, 2n=40 in Muscandina. Munson se iluse de verghea fata ma in realtà no el riusì, i so ibridi xe in realtà autoimpolinasion de V. rotundifolia. El primo a riusir inte l' intento xe sta Peter Wylie che incroxò na V. vinifera par na V. rotundifolia. Ancuo ła V. rotundifolia desta gran interesse par e so rexistense ałe prinçipałi małatie.
Inte l'Eorapa ga łavora al scominsiar del secoło i fransexi, come Albert Sibel (1844-1936), che el ga otegnest un numaro smisurà de quałità, molto usae da i ibridadori dopo de lu, Pierre Marie Alexis Millardet (1838-1902), Francois Baco (1865-1947) e so fiol Maurice Baco, Georges Couders, Eugene Kuhlmann(1858-1932), Jean Louis Vidal, Victor Ganzin, Jean Fancois Ravat, Bertile Seyve e Joannes Seyve(1900-1966), i cui mejo risultadi xe stai quei otegnesti co Victor Villard. In seguito in Fransa xe sta anbandonà sta strada, mentre ga continuà a łavorarghe i todeschi (inte łe stasion de Friburgo e Geisenheim) e i Ongarexi.
De reçente xe sta doparà anca vide axiatige par far ibridi. Ła idea xe nasesta da ł'oservasion che l'arrivo de ła peronospora in Axia colpia solke ła V. vinifera e no e vide selvadeghe. Intel 1936 i rusi Potapennko e Zakharova incroxa na V. vinifera co połine de ne V. amuriensis otegnendo Zarja Severa e Severnj. Da qua xe vegnest fora quałità come ła Rondo e el Solaris.
V. vinifera:
PIWI (ibridi produtori dereti):
V. vinifera Vinifera:Italia; Lugliatica; Moscato; rejina; vinifera x lambrusca V. vinifera lambrusca:Fraga; Isabela; Mericana; Mericana bonoriva; Mericana bianca; Mericana bianca bonoriva;
La vit (Vitis vinifera L., 1753) la è an arbusto che se ranpega de la fameja Vitaceae. La ghe n'è 'ten tuti i continenti fora che in Antartide. In Europa la è coltivada inte le region centrai e de 'l Sud; in Asia inte le region ocidentai (Anatolia, Caucaso, Medio Oriente) e in Cina; in Africa inte le region setentrionai e in Sudafrica; inte 'l Nord de la Merica in California, Messico e te le aree là arent (Novo Messico, Stato de Nova York, Columbia); inte la Merica de 'l Sud in Cile, Argentina, Uruguay, e Brasil; in Oceania in Australia e Nova Zelanda.
Vitis vinifera, the common grape vine, is a species of flowering plant, native to the Mediterranean region, Central Europe, and southwestern Asia, from Morocco and Portugal north to southern Germany and east to northern Iran.[1] There are currently between 5,000 and 10,000 varieties of Vitis vinifera grapes though only a few are of commercial significance for wine and table grape production.[2]
The wild grape is often classified as Vitis vinifera sylvestris (in some classifications considered Vitis sylvestris), with Vitis vinifera vinifera restricted to cultivated forms. Domesticated vines have hermaphrodite flowers, but sylvestris is dioecious (male and female flowers on separate plants) and pollination is required for fruit to develop.
Grapes can be eaten fresh or dried to produce raisins, sultanas, and currants. Grape leaves are used in the cuisine of many cultures. The fresh grapes can also be processed into juice that is fermented to make wine and vinegar. Cultivars of Vitis vinifera form the basis of the majority of wines produced around the world. All of the familiar wine varieties belong to Vitis vinifera, which is cultivated on every continent except for Antarctica, and in all the major wine regions of the world.
Wild grapes were harvested by neolithic foragers and early farmers. For thousands of years, the fruit has been harvested for both medicinal and nutritional value; its history is intimately entwined with the history of wine.[3]
Changes in pip (seed) shape (narrower in domesticated forms) and distribution point to domestication occurring about 3500–3000 BC, in southwest Asia, South Caucasus (Georgia), or the Western Black Sea shore region (Bulgaria, Romania). The earliest evidence of domesticated grapes has been found at Gadachrili Gora, near the village of Imiri, Marneuli Municipality, in southeastern Georgia; carbon-dating points to the date of about 6000 BC.[4][5][6] Grape pips dating back to the 5th–4th millennium BC were also found in Shulaveri; others dating back to the 4th millennium BC were also found in Khizanaant Gora, all in the country of Georgia.[7]
Cultivation of the domesticated grape spread to other parts of the Old World in pre-historic or early historic times.[5] The first written accounts of grapes and wine can be found in the Epic of Gilgamesh, an ancient Sumerian text from the 3rd millennium BC. There are also numerous hieroglyphic references from ancient Egypt, according to which wine was reserved exclusively for priests, state functionaries and the pharaoh.[8]
Hesiod in his Works and Days gives detailed descriptions of grape harvests and wine making techniques, and there are also many references in Homer. Greek colonists then introduced these practices in their colonies, especially in southern Italy (Magna Grecia), which was even known as Enotria due to its propitious climate.
The Etruscans improved wine making techniques and developed an export trade even beyond the Mediterranean basin.[9] The ancient Romans further developed the techniques learnt from the Etruscans, as shown by numerous works of literature containing information that is still valid today: De Agri Cultura (around 160 BC) by Cato the Elder, De re rustica by Marcus Terentius Varro, the Georgics by Virgil and De re rustica by Columella. During the 3rd and 4th centuries AD, the long crisis of the Roman Empire generated instability in the countryside which led to a reduction of viticulture in general, which was mainly sustained only close to towns and cities and along coastlines.
Between the 5th and 10th centuries, viticulture was sustained almost exclusively by the different religious orders in monasteries. The Benedictines and others extended the grape growing limit northwards and also planted new vineyards at higher altitudes than was customary before. Apart from 'ecclesiastical' viticulture, there also developed, especially in France, a 'noble' viticulture, practiced by the aristocracy as a symbol of prestige.[10][11] Grape growing was a significant economic activity in the Middle east up to the 7th century, when the expansion of Islam caused it to decline.[12]
Between the Low Middle Ages and the Renaissance, viticulture began to flourish again. Demographic pressure, population concentration in towns and cities, and the increased spending power of artisans and merchants gave rise to increased investment in viticulture, which became economically feasible once more. Much was written during the Renaissance on grape growing and wine production, favouring a more scientific approach. This literature can be considered the origin of modern ampelography.
Grapes followed European colonies around the world, coming to North America around the 17th century, and to Africa, South America and Australia. In North America it formed hybrids with native species from the genus Vitis; some of these were intentional hybrids created to combat phylloxera, an insect pest which affected the European grapevine to a much greater extent than North American ones and in fact managed to devastate European wine production in a matter of years. Later, North American rootstocks became widely used to graft V. vinifera cultivars so as to withstand the presence of phylloxera.[13]
In the second half of the 20th century there was a shift in attitude in viticulture from traditional techniques to the scientific method based on fields such as microbiology, chemistry and ampelography. This change came about also due to changes in economic and cultural aspects and in the way of life and in the consumption habits of wide sectors of the population starting to demand quality products.
In 2007, Vitis vinifera was the fourth angiosperm species whose genome was completely sequenced. These data contributed significantly to understanding the evolution of plants and also how the aromatic characteristics of wine are determined in part by the plant's genes.[14] This work was a collaboration between Italian researchers (Consorzio Interuniversitario Nazionale per la Biologia Molecolare delle Piante, Istituto di Genomica Applicata) and French researchers (Genoscope and Institut National de la Recherche Agronomique).
Also in 2007, scientists from Australia's Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation (CSIRO), working in the Cooperative Research Centre for Viticulture, reported that their "research suggests that extremely rare and independent mutations in two genes [VvMYBA1 and VvMYBA2 of red grapes] produced a single white grapevine that was the parent of almost all of the world's white grape varieties. If only one gene had been mutated, most grapes would still be red and we would not have the more than 3000 white grape cultivars available today."[15][16]
It is a liana growing 12–15 m (39–49 ft) tall at a fast rate.[17][18] Having a flaky bark, its leaves are alternate, palmately lobed, deciduous, with 3 to 5 pointed lobes, coarsely prickly-toothed leaf margins and a heart-shaped foot, 5–20 cm (2.0–7.9 in) long and broad. They are glossy dark green on top, light green below, usually hairless.
The vine attaches to supports by tendrils. The stems, called twigs, grow through their tip, the cauline apex. A branch consists of several internodes separated by knots, which grow the leaves, flowers, tendrils and between-core and where to train future buds. During their hardening, the twigs become woody branches that can reach a great length. Its roots usually sink to a depth of 2 to 5 meters and sometimes up to 12–15 meters or even more.
The species typically occurs in humid forests and streamsides.
Their flowers, small and greenish to white, are grouped in inflorescences and their fruits, of different shapes depending on the subspecies, are berries grouped in clusters. The calyx is single-leaf with 5 short, deciduous teeth. The corolla consists of five petals, fused at the top and base, and then falls off in its entirety. Opposite the petals there are five stamens interspersed with glands. The upper ovary bears a very short style with a button-shaped stigma. The wild vine is a dioecious plant, the male and female flowers arise on different plants, but the cultivated forms are hermaphroditic, allowing self-pollination.
The fruit is a berry, known as a grape that is ovoid or globular, dark blue or greenish, usually 2-locular with 5 seeds; in the wild species it is 6 mm (0.24 in) diameter and ripens dark purple to blackish with a pale wax bloom; in cultivated plants it is usually much larger, up to 3 cm (1.2 in) long, and can be green, red, or purple (black).
V. vinifera accounts for the majority of world wine production; all of the most familiar grape varieties used for wine production belong to V. vinifera.[19]
In Europe, Vitis vinifera is concentrated in the central and southern regions; in Asia, in the western regions such as Anatolia, the Caucasus, the Middle East, and in China; in Africa, along the northern Mediterranean coast and in South Africa; in North America, in California and also other areas like Michigan, New Mexico, New York, Oregon, Washington state, British Columbia, Ontario and Québec; in South America in Chile, Argentina, Uruguay, Peru and Brazil; and in Oceania in Australia and New Zealand.
Use of grapes is known to date back to Neolithic times, following the discovery in 1996 of 7,000-year-old wine storage jars in present-day northern Iran.[20] Further evidence shows the Mesopotamians and Ancient Egyptians had vine plantations and winemaking skills. Greek philosophers praised the healing powers of grapes both whole and in the form of wine. Vitis vinifera cultivation and winemaking in China began during the Han Dynasty in the 2nd century[21] with the importation of the species from Ta-Yuan. However, wild vine "mountain grapes" like Vitis thunbergii were being used for wine making before that time.[22] In traditional medicine of India V. vinifera is used in prescriptions for cough, respiratory tract catarrh, subacute cases of enlarged liver and spleen, as well as in alcohol-based tonics (Aasavs).[23]
In the Mediterranean Basin, leaves and young stems are traditionally used to feed sheep and goats after grapevine pruning.[24]
Using the sap of grapevines, European folk healers sought to cure skin and eye diseases. Other historical uses include the leaves being used to stop bleeding, pain and inflammation of hemorrhoids. Unripe grapes were used for treating sore throats, and raisins were given as treatments for consumption (tuberculosis), constipation and thirst. Ripe grapes were used for the treatment of cancer, cholera, smallpox, nausea, skin and eye infections as well as kidney and liver diseases.
Seedless grape varieties were developed to appeal to consumers, but researchers are now discovering that many of the healthful properties of grapes may actually come from the seeds themselves, thanks to their enriched phytochemical content.[25][26]
Grapevine leaves are filled with minced meat (such as lamb, pork or beef), rice and onions in the making of Balkan traditional dolma.
A popular cultivar in Australia, Vitis 'Ornamental Grape', derived from Vitis vinifera x Vitis rupestris, is used in gardens for its impressive foliage that turn brilliant red, scarlet, purple and/or orange in autumn. Originally bred in France, it thrives in a range of climates from hot and dry, to cool moist and subtropical, with different soil types benefitting the plant.[27]
V. vinifera contains many phenolic compounds.[28] Anthocyanins can be found in the skin of the berries, hydroxycinnamic acids in the pulp and condensed tannins of the proanthocyanidins type in the seeds. Stilbenoids can be found in the skin and in wood.
Trans-resveratrol is a phytoalexin produced against the growth of fungal pathogens such as Botrytis cinerea[29] and delta-viniferin is another grapevine phytoalexin produced following fungal infection by Plasmopara viticola.[30]
Vitis vinifera red cultivars are rich in anthocyanins that impart their colour to the berries (generally in the skin). The 5 most basic anthocyanins found in grape are:
Cultivars like Graciano[31][32] may also contain :
Isoprenoid monoterpenes are present in grape, above all acyclic linalool, geraniol, nerol, citronellol, homotrienol and monocyclic α-terpineol, mostly occurring as glycosides. Carotenoids accumulate in ripening grape berries. Oxidation of carotenoids produces volatile fragments, C13-norisoprenoids. These are strongly odoriferous compounds, such as β-ionone (aroma of viola), damascenone (aroma of exotic fruits), β-damascone (aroma of rose) and β-ionol (aroma of flowers and fruits). Melatonin, an alkaloid, has been identified in grape.[33] In addition, seeds are rich in unsaturated fatty acids, which helps lowering levels of total cholesterol and LDL cholesterol in the blood.[28]
.jpg)
1.jpg)
{{cite journal}}: CS1 maint: DOI inactive as of December 2022 (link) Vitis vinifera, the common grape vine, is a species of flowering plant, native to the Mediterranean region, Central Europe, and southwestern Asia, from Morocco and Portugal north to southern Germany and east to northern Iran. There are currently between 5,000 and 10,000 varieties of Vitis vinifera grapes though only a few are of commercial significance for wine and table grape production.
The wild grape is often classified as Vitis vinifera sylvestris (in some classifications considered Vitis sylvestris), with Vitis vinifera vinifera restricted to cultivated forms. Domesticated vines have hermaphrodite flowers, but sylvestris is dioecious (male and female flowers on separate plants) and pollination is required for fruit to develop.
Grapes can be eaten fresh or dried to produce raisins, sultanas, and currants. Grape leaves are used in the cuisine of many cultures. The fresh grapes can also be processed into juice that is fermented to make wine and vinegar. Cultivars of Vitis vinifera form the basis of the majority of wines produced around the world. All of the familiar wine varieties belong to Vitis vinifera, which is cultivated on every continent except for Antarctica, and in all the major wine regions of the world.
La vito, Vitis vinifera, estas planto el la duonlignaj aŭ grimpantaj kiu lasita libere kreskanta povas atingi pli ol de 30 m, sed kiu, pro homa agado, per ĉiujara greftado, iĝas limigita al malgranda arbusto de 1 m. Ties frukto, la vinbero, estas manĝebla kaj kruda materialo uzita de antikveco por la fabrikado de vino kaj de aliaj alkoholaĵoj. Oni uzas la terminon vitejo por la tereno plantita de vitoj.
Vitoj estas grimpaj arbedoj kun ĉiroj. Iliaj palmobranĉaj folioj enhavas kvin lobojn kaj ili estas baze korformaj. La malgrandaj verdetaj floroj grupiĝas en grapolo piramidforma (tirso). Ili enhavas kvin petalojn supre unuiĝitaj. La fruktoj estas beroj.
La vito, Vitis vinifera, estas planto el la duonlignaj aŭ grimpantaj kiu lasita libere kreskanta povas atingi pli ol de 30 m, sed kiu, pro homa agado, per ĉiujara greftado, iĝas limigita al malgranda arbusto de 1 m. Ties frukto, la vinbero, estas manĝebla kaj kruda materialo uzita de antikveco por la fabrikado de vino kaj de aliaj alkoholaĵoj. Oni uzas la terminon vitejo por la tereno plantita de vitoj.
La vid o parra, cuyo nombre científico es Vitis vinifera, es una planta semileñosa o trepadora que cuando se deja crecer libremente puede alcanzar más de 30 m, pero que, por la acción humana, podándola anualmente, queda reducida a un pequeño arbusto de 1 m. Su fruto, la uva, es comestible y materia prima para la fabricación de vino y otras bebidas alcohólicas. A veces se denomina a la vid con el nombre de parra —en particular aquella cuyo producto es la uva de mesa—, aunque en fruticultura se denomina parral o parra a un sistema de conducción de las plantas de vid en altura, usado particularmente para ejemplares de producción cuidada, ya que sus uvas se destinan al consumo en fresco. Se denomina viña al terreno plantado con vides y si es muy extenso se le llama viñedo.
El tronco, retorcido, tortuoso y de hasta 6m de largo, presenta una corteza gruesa y áspera que se desprende en tiras longitudinales. Las ramas jóvenes, denominadas sarmientos, son flexibles y muy engrosadas en los nudos; alternando sobre ellas se disponen las hojas, grandes (hasta 14 por 12 cm), de estipulas caducas, tienen el limbo suborbicular, palmatilobado o subentero, irregularmente dentado, obtuso, agudo o ligeramente acuminado, cordado, glabro, pubescente -aracnoideo o tomentoso-aracnoideo; se las suele llamar pámpanas. Los zarcillos, bifurcados, están opuestos a las hojas y se enroscan y endurecen en cuanto encuentran soporte. Las flores son hermafroditas o unisexuales, reunidas en panículas laterales opuestas a las hojas. Los sépalo están soldados e inconspicuos, a veces reducidos a un anillo. Los pétalos son verdosos, coalescentes en la parte superior, y precozmente caducos. Los estambres son erectos al principio, después reflejos. El ovario tiene forma de ovoidea a globosa, con 1 solo estigma. El fruto es una baya globosa u oblongoidea, con 2-4 semillas piriformes ovoides con chalaza elíptica, 2 surcos longitudinales separado por una cresta aguda, el ápice redondeado, y el endospermo trilobulado.[1][2]
La vid posee tres tipos de yemas: yema principal, yema pronta y yema latente.
La yema principal es la que brota más frecuentemente y se compone de tres yemas: primaria, secundaria y terciaria, siendo la más importante la yema primaria porque trae la producción de la temporada.
La yema pronta (o yema anticipada) es una yema que puede brotar en la misma temporada que la yema principal dando origen a un brote anticipado. Puede producir fruta aunque esta será de baja calidad. Por lo general son ramas improductivas y denominadas "feminela".
La yema latente brota solo en condiciones extremas como una fuerte fertilización nitrogenada o una poda excesiva, dando origen a un brote muy vigoroso en madera vieja (tronco por ejemplo) llamado "chupón". Este brote es netamente vegetativo, eso quiere decir, que no produce fruta y si lo hace es de pésima calidad.
Se cree originaria del suroeste de Asia y del centro y suroeste de Europa. Actualmente su uso se extiende por todos los países de climas templados.
La vid presenta requerimientos de frío para una adecuada ruptura de la dormición e inicio de la nueva estación de crecimiento. Estos requerimientos de frío son muy variables, según los cultivares: desde 500 a 1400 horas de frío, aunque en la actualidad existen variedades cultivadas con un requerimiento de solo 100 horas.[3]
Cuando a finales del siglo XIX los viñedos europeos fueron arrasados por la filoxera, devastador insecto picador que destruye las raíces, se importaron cepas resistentes desde América, a donde se había traído anteriormente a esta peste. De este modo, se logró injertar las razas de Vitis vinifera europeas sobre las raíces «americanas».
La importancia económica de la vid, es extraordinaria: la uva es uno de los frutos más apreciados, nutritivos y rico en vitamina C, secas constituyen las pasas o sultanas, muy nutritivas y utilizadas en medicina popular como expectorantes; las uvas inmaduras se consideran refrescantes; de los sarmientos mana en primavera el agua de cepa, que se considera diurética; los pámpanos y brotes tiernos son ricos en taninos y antocianos, empleados como astringente contra las diarreas, hemorragias nasales (en forma de polvo), las uvas maduras tienen también propiedades laxantes —lo mismo que el mosto— y son ricas en ácidos orgánicos y azúcares reductores. Pero la importancia mayor de la vid es para obtener, por fermentación del mosto, el vino y todos sus derivados: alcohol, vinagre, etc. Su obtención se ha convertido en una verdadera disciplina: la enología.
Como consecuencia de su evolución como cultivo, se distinguen diversos cultivares. Se llegó a contar hasta cinco mil variedades cultivadas;[4] lo cual puede resultar un tanto exagerado, ya que es probable que una misma variedad reciba distintos nombres locales; cada región se precia de tener su cultivar propio, al que pone un nombre particular, además esta se cultiva mayormente en las zonas más húmedas para que así su producción sea mayor.
Vitis vinifera fue descrita por Carlos Linneo y publicado en Species Plantarum 1: 202. 1753.[5]
El nombre común del género sería derivado del celta gwid o wid: árbol, arbusto, (el mejor de los árboles).
Vitis: nombre genérico que es tomado directamente del latín vītis, vitis, la vid, el sarmiento, vitis, vinea siendo el vino[6]
Taxones infraespecíficos aceptados:[7]
Parra (26), parra bravía, parra cultivada, parra de uvas, parra silvestre (2), parral (2), parras (2), parreña, parriza, parrucha, parrón (4), vid (34), vid común (3), vid cultivada (2), vid silvestre, vides, vidueño (3), viduño (3), vinagrera, viña (8), viña roja, viñas, viñedo. Las cifras entre paréntesis se refieren a la frecuencia del vocablo en España.[8]
Se emplea también la palabra cepa o uva isabela.
Hay también palabras específicas, viduño —viduño Viura, viduño Zinfandel, viduño Merlot, etc.— para designar las diversas variedades de la vid.
En La Rioja y la parte oriental de Cuenca y Albacete se emplea la palabra majuelo para designar la vid nueva.
Otros países con tradición en la producción de vino también tienen palabra específica. En francés, cépage, en italiano vitigno. Se habla de un vino monovarietal, si está hecho con un único viduño. Pero varietal es un adjetivo, no un sustantivo. Por ejemplo, Zinfandel no es un "varietal", sino un viduño.
La vid o parra, cuyo nombre científico es Vitis vinifera, es una planta semileñosa o trepadora que cuando se deja crecer libremente puede alcanzar más de 30 m, pero que, por la acción humana, podándola anualmente, queda reducida a un pequeño arbusto de 1 m. Su fruto, la uva, es comestible y materia prima para la fabricación de vino y otras bebidas alcohólicas. A veces se denomina a la vid con el nombre de parra —en particular aquella cuyo producto es la uva de mesa—, aunque en fruticultura se denomina parral o parra a un sistema de conducción de las plantas de vid en altura, usado particularmente para ejemplares de producción cuidada, ya que sus uvas se destinan al consumo en fresco. Se denomina viña al terreno plantado con vides y si es muy extenso se le llama viñedo.
Mahatsondo edo Vitis vinifera Mediterraneoren inguruan jatorria duen Vitis generoko landarea da. Bere hedadura Maroko eta Portugaletik hegoaldean Alemaniaraino iparraldean eta Iraneraino ekialdean izan da naturalki. Gaur egun mundu osoan zehar landatzen da, kontinente guztietan Antartika izan ezik. Mahats zein ardoa ekoizteko erabiltzen da eta 5.000 eta 10.000 barietate ezberdin daude, nahiz eta guztiek ez duten erabilera komertzial bera.
Naturalki 32 metro arte haz daiteke, landare igokaria baita. Hostoak luzeak eta zabalak dira, 5 eta 20 zentrimetro artekoak, lobulatuak eta alternatuak. Fuitua baia bat da, mahats gisa ezaguna. Espezie basatian 6 milimetro inguru neurtzen dituzte, eta more ilunetik beltzerainoko kolorea dute. Landatutako barietateetan handiagoa izaten da, 3 zentimetro arte, eta berdea, gorria edo morea izan daiteke. Espeziea ibaien alboetan eta baso hezeetan hobeto hazten dira.
Domestikatutako landareak lore hermafroditak ditu, baina naturalki hazten denak, askotan V. vinifera sylvestris gisa ezagutzen dena, lore bereiztuak ditu eta polinizazioa beharrezkoa da fruitua hazteko.
Bere fruitua zuzenean jan daiteke, baina ardo edo muztioa egiteko erabil daiteke, edo lehortuta mahaspasak egiteko. Munduan egiten diren ardo gehienen oinarria espezie hau da.
Mahatsondo edo Vitis vinifera Mediterraneoren inguruan jatorria duen Vitis generoko landarea da. Bere hedadura Maroko eta Portugaletik hegoaldean Alemaniaraino iparraldean eta Iraneraino ekialdean izan da naturalki. Gaur egun mundu osoan zehar landatzen da, kontinente guztietan Antartika izan ezik. Mahats zein ardoa ekoizteko erabiltzen da eta 5.000 eta 10.000 barietate ezberdin daude, nahiz eta guztiek ez duten erabilera komertzial bera.
Naturalki 32 metro arte haz daiteke, landare igokaria baita. Hostoak luzeak eta zabalak dira, 5 eta 20 zentrimetro artekoak, lobulatuak eta alternatuak. Fuitua baia bat da, mahats gisa ezaguna. Espezie basatian 6 milimetro inguru neurtzen dituzte, eta more ilunetik beltzerainoko kolorea dute. Landatutako barietateetan handiagoa izaten da, 3 zentimetro arte, eta berdea, gorria edo morea izan daiteke. Espeziea ibaien alboetan eta baso hezeetan hobeto hazten dira.
Domestikatutako landareak lore hermafroditak ditu, baina naturalki hazten denak, askotan V. vinifera sylvestris gisa ezagutzen dena, lore bereiztuak ditu eta polinizazioa beharrezkoa da fruitua hazteko.
Bere fruitua zuzenean jan daiteke, baina ardo edo muztioa egiteko erabil daiteke, edo lehortuta mahaspasak egiteko. Munduan egiten diren ardo gehienen oinarria espezie hau da.
Viiniköynnös eli aitoviiniköynnös (Vitis vinifera)[2] on yleisimmin viljelty viiniköynnös. Siitä on jalostettu useita lajikkeita, joita kasvatetaan viinin ja viinirypäleiden takia sekä koristekasveina ja viininlehtikääryleiden tarpeisiin.
Aitoviini on puutuvavartinen köynnös, joka kasvaisi 15 metriä pitkäksi, mutta sitä leikataan voimakkaasti. Köynnös kiipeää tuen ympärille kiertyvien kärhien avulla. Sormiliuskaiset lehdet kasvavavat 5–20 senttimetrin levyisiksi, ja kasvavat vuorottain köynnösvarressa. Voimakkaantuoksuiset kukat ovat kaksineuvoisia, tuulipölytteisiä, ja niistä kypsyy hedelmä eli rypäle.[3]
Aitoviiniä on viljelty Egyptissä jo 6 000 vuotta sitten. Se on jalostettu Välimeren seudulla villinä elävästä metsäviinistä (Vitis sylvestris, joissakin lähteissä alalaji Vitis vinifera subsp. sylvestris). Viiniä viljellään Keski- ja Etelä-Euroopassa, Afrikassa Välimeren rannalla ja Etelä-Afrikassa, Pohjois-Amerikassa etenkin Kaliforniassa, Etelä-Amerikassa Chilessä, Argentinassa, Uruguayssa ja Brasiliassa ja lisäksi Australiassa ja Uudessa Seelannissa. Suomessa viinikynnöksiä kasvatetaan lähinnä harrastuksena kasvihuoneissa ja etelän suojaisimmilla pihoilla ja parvekkeilla.[4]
Aitoviinin paha tuholainen on viinikirva. Sen takia viiniviljelmillä käytetään perusrunkona pohjoisamerikkalaista törmäviiniä (Vitis riparia), jonka runkoon aitoviinin halutun lajikkeen oksia vartetaan. Näin tehdään nykyisin lähes kaikilla tärkeimmillä viininviljelysalueilla paitsi Chilessä, jonne viinikirva ei ole levinnyt.[5]
Aitoviinistä on jalostettu lukuisia lajikkeita sekä rusinoiden ja viinin valmistusta varten että sellaisenaan syötävien rypäleiden tuotantoon.
Valkoviinilajikkeita ja kunkin tärkein viljelyalue[6]
Muita tunnettuja valkoviinilajikkeita ovat muun muassa Pinot Blanc, Viognier ja Chenin Blanc.[7]
Punaviinilajikkeita ja kunkin tärkein viljelyalue[8]
Muita tunnettuja punaviinilajikkeita ovat muun muassa Tempranillo, Cabernet Franc, Grenache ja Nebbiolo.[7]
Näitä kasvatetaan Suomen oloissa yleensä kasvihuoneissa.
Nämä (yleensä hybridi-) lajikkeet selviävät ainakin Etelä-Suomessa myös avomaalla:
Viiniköynnös eli aitoviiniköynnös (Vitis vinifera) on yleisimmin viljelty viiniköynnös. Siitä on jalostettu useita lajikkeita, joita kasvatetaan viinin ja viinirypäleiden takia sekä koristekasveina ja viininlehtikääryleiden tarpeisiin.
Aitoviini on puutuvavartinen köynnös, joka kasvaisi 15 metriä pitkäksi, mutta sitä leikataan voimakkaasti. Köynnös kiipeää tuen ympärille kiertyvien kärhien avulla. Sormiliuskaiset lehdet kasvavavat 5–20 senttimetrin levyisiksi, ja kasvavat vuorottain köynnösvarressa. Voimakkaantuoksuiset kukat ovat kaksineuvoisia, tuulipölytteisiä, ja niistä kypsyy hedelmä eli rypäle.
Aitoviiniä on viljelty Egyptissä jo 6 000 vuotta sitten. Se on jalostettu Välimeren seudulla villinä elävästä metsäviinistä (Vitis sylvestris, joissakin lähteissä alalaji Vitis vinifera subsp. sylvestris). Viiniä viljellään Keski- ja Etelä-Euroopassa, Afrikassa Välimeren rannalla ja Etelä-Afrikassa, Pohjois-Amerikassa etenkin Kaliforniassa, Etelä-Amerikassa Chilessä, Argentinassa, Uruguayssa ja Brasiliassa ja lisäksi Australiassa ja Uudessa Seelannissa. Suomessa viinikynnöksiä kasvatetaan lähinnä harrastuksena kasvihuoneissa ja etelän suojaisimmilla pihoilla ja parvekkeilla.
Aitoviinin paha tuholainen on viinikirva. Sen takia viiniviljelmillä käytetään perusrunkona pohjoisamerikkalaista törmäviiniä (Vitis riparia), jonka runkoon aitoviinin halutun lajikkeen oksia vartetaan. Näin tehdään nykyisin lähes kaikilla tärkeimmillä viininviljelysalueilla paitsi Chilessä, jonne viinikirva ei ole levinnyt.
Vigne, Vigne cultivée
Vitis vinifera, la vigne ou vigne cultivée, est une espèce de plantes dicotylédones de la famille des Vitaceae, sous-famille des Vitoideae, originaire d'une région tempérée de l'Ancien Monde allant du Sud-Est de l'Europe au Caucase et à l'Asie centrale, mais désormais cultivée dans tous les continents (à l'exception de l'Antarctique). Ce sont des arbrisseaux sarmenteux, grimpants s'accrochant à leur supports par des vrilles, dont les tiges peuvent atteindre six mètres de long.
L'espèce est cultivée pour ses fruits en grappes, le raisin, qui est soit consommé frais comme raisin de table, ou séché comme raisin sec, ou bien fermenté pour produire du vin. Principale espèce de vigne cultivée en Europe et dans le monde, elle est à l'origine de très nombreux cépages de cuve (cabernet, merlot, pinot, sauvignon, etc.) ou de table.
C'est l'espèce qui fournit le moût de raisin le plus apprécié, destiné à la fabrication du vin.
On accepte deux sous-espèces[1] :
Selon Tropicos (30 mars 2019)[2] (Attention liste brute contenant possiblement des synonymes) :
Cette espèce comprend sans doute plusieurs variétés. Leur nombre varie selon les auteurs.
Vitis vinifera est à l'origine de centaines de cultivars, appelés cépages. Toutefois, certains cultivars sont issus d'hybridations, souvent complexes, avec d'autres espèces.
D'autres cépages, qui ne sont pas censés provenir d'hybridations, sont le fruit d'une longue sélection et se sont éloignés génétiquement et morphologiquement des plants de Vitis vinifera sauvage.
Aussi, est-il probablement préférable de dire que tel ou tel cépage est « issu » de Vitis vinifera.
En 2007, un premier décryptage du génome de la variété cultivée, coordonné par l’INRA, a permis d’obtenir une séquence[3] d’environ 480 millions de paires de base pour un pinot noir (première plante à fruits dont le génome a été séquencé et quatrième après l’arabette, le riz et le peuplier) avec l’espoir d’amélioration plus fine de la sélection des vignes ou de création de variétés plus résistantes aux maladies (éventuellement OGM, ce qui est source de controverses).
Le génome de la variété sauvage a été séquencé en 2020. Ce séquençage a notamment permis de comprendre comment la mutation de sept gènes avait permis le passage d'une espèce dioïque (avec donc des individus mâles et des individus femelles) à une espèce hermaphrodite[4],[5].
La vigne est cultivée depuis des milliers d'années en Europe, dans l'ouest de l'Asie (Moyen-Orient, Caucase) et le nord de l'Afrique.
Des cépages ont été introduits dans tous les continents, et la viticulture a pris de l'importance en Amérique du Nord (Californie), du Sud (Argentine, Chili), en Australie, en Afrique du Sud et en Chine. La viticulture occupe environ 8 millions d'hectares dans le monde et produit près de 300 millions d'hectolitres de vin.
Jadis[Quand ?], la vigne était considérée[Par qui ?] comme une plante magique associée à la magie blanche. Emblème de l'extase mystique, le vin est encore de nos jours indissociable des mystères de l'Eucharistie[6]. De nos jours, elle est encore utilisée pour ces vertus supposées pour traiter l’insuffisance veineuse chronique, les varices et les hémorroïdes[7].
Une description fine des variations de forme des feuilles et des fruits est nécessaire pour identifier les cépages de la vigne domestique : c'est l'objet de l'ampélographie.
C'est une plante ligneuses et sarmenteuses au feuillage caduc, relevant du type biologique transversal des lianes[8].
Un plant de vigne cultivé développe des racines qui s'enfoncent généralement à une profondeur de 2 à 5 mètres et parfois jusqu'à 12-15 mètres voire plus [9],[10]. Les racines issues de semis et de bouture sont très différentes (avec même en condition humide de possibles racines aériennes apparaissant à la base de troncs issus de semis[10]).
La vigne s'attache à des supports par des vrilles. Les tiges, appelées rameaux, croissent par leur extrémité, l'apex caulinaire. Un rameau est composé de plusieurs mérithalles séparés par des nœuds, d'où poussent les feuilles, les fleurs, les vrilles et les entre-cœurs et où se forment les futurs bourgeons. Lors de leur aoûtement, les rameaux deviennent des sarments ligneux pouvant atteindre une grande longueur.
Leurs feuilles à nervures palmées, comportant pour la plupart cinq lobes principaux plus ou moins découpés, ont généralement une base cordiforme (forme de cœur).
Leurs fleurs, petites et verdâtres à blanches, sont regroupées en inflorescences et leurs fruits, de formes différentes selon les sous-espèces, sont des baies regroupées en grappes. Les vignes de cette famille développent un important polymorphisme génétique selon les cépages et espèces, à maturité, leur coloration varie selon chacune des variétés de vigne : blanche, jaune-pâle, violette, noire (cette dernière étant majoritaire pour les variétés dites sauvages ou lambrusque). Les graines de ces baies sont des pépins.
Dans le cycle biologique annuel de la vigne, les stades phénologiques sont les étapes de développement de sa croissance et de la formation de ses fruits, les raisins.
On définit les étapes de croissance par les stades adaptés à la vigne de Baggiolini, 16 stades définis en 1952, par ceux de Eichhorn & Lorenz 47 stades définis en 1977, ou ceux du code BBCH généralisé des années 1990 allant de 1 à 100[11].
La date de ces stades est soumise chez Vitis vinifera à des variations selon les cépages, et selon des paramètres extérieurs comme la météorologie, l'énergie disponible pour la vigne, etc. qui provoquent des variations du phénotype. Ainsi des décalages de plusieurs semaines peuvent avoir lieu entre les différentes années. Cependant un décalage d'apparition pour un stade donné n'implique pas que les intervalles avec les autres stades soit aussi décalés de la même durée.
Par convention on considère qu'un stade phénologique est atteint lorsque 50 % des organes observés ont y sont parvenus.
La vigne suit un cycle de croissance se répétant annuellement, c'est une plante pérenne. On différencie deux sous-cycles annuels, le cycle végétatif pour les rameaux et les feuilles, et le cycle reproducteur pour la fleur puis les raisins. Les stades phénologiques qui décrivent ces cycles concernent les organes herbacés et les organes reproducteurs.
Il définit la croissance d'un rameau, du débourrement à la perte de ses feuilles.
Il définit la formation de la fleur et sa transformation en raisin, ainsi que sa maturation.
L'espèce est évaluée comme non préoccupante aux échelons mondial, européen et français[13]. Il s'agit de l'espèce sauvage Vitis vinifera et non des cépages cultivés issus. En France elle se raréfie : elle est considérée en danger-critique (CR) en Franche-Comté et Île de France et en danger (EN) en Champagne-Ardennes.
La sous-espèce Vitis vinifera subsp. sylvestris est strictement protégée en France. Sa cueillette y est interdite.
Depuis le XVIIe siècle, on utilise, en phytothérapie, les feuilles de vigne rouge pour leur action sur les troubles veineux. Les vignes contiennent tanins, quercétine, quercitrine, tartrates, sucres, inosite, acides, choline, carotène.
On utiliserait la sève et les feuilles comme astringent et anti-inflammatoire au moyen de décoctions et de liparolé. Les pleurs de la vigne, sécrétion de sève obtenue lorsqu'une branche est cassée, sont un diurétique et collyre. Les décoctions de vrilles sont constrictives dans les diarrhées.
Une variété de vigne rouge, Vitis vinifera var. tinctoria, possède quant à elle des propriétés particulières dans les taches rouges de ses feuilles. Les anthocyanes sont des facteurs vitaminiques P puissants, c'est-à-dire qu'ils protègent et tonifient les capillaires et les veines et qui plus est astringente ce qui renforce cet effet. On les utilise dans les cas de couperose, jambes lourdes, hémorroïdes, varices, ménopause et bouffées de chaleurs. Les anthocyanes se trouvent en quantités très significatives pour leurs aspects pharmaceutiques dans les peaux des raisins rouges et les vins qui en sont issus. Les feuilles abritent des tanins aux propriétés astringentes et des flavonoïdes aux effets protecteurs. Ces actifs interviennent dans les propriétés de la vigne rouge, décrites en médecine traditionnelle, sur le tonus veineux.
Vigne, Vigne cultivée
Vitis vinifera, la vigne ou vigne cultivée, est une espèce de plantes dicotylédones de la famille des Vitaceae, sous-famille des Vitoideae, originaire d'une région tempérée de l'Ancien Monde allant du Sud-Est de l'Europe au Caucase et à l'Asie centrale, mais désormais cultivée dans tous les continents (à l'exception de l'Antarctique). Ce sont des arbrisseaux sarmenteux, grimpants s'accrochant à leur supports par des vrilles, dont les tiges peuvent atteindre six mètres de long.
L'espèce est cultivée pour ses fruits en grappes, le raisin, qui est soit consommé frais comme raisin de table, ou séché comme raisin sec, ou bien fermenté pour produire du vin. Principale espèce de vigne cultivée en Europe et dans le monde, elle est à l'origine de très nombreux cépages de cuve (cabernet, merlot, pinot, sauvignon, etc.) ou de table.
C'est l'espèce qui fournit le moût de raisin le plus apprécié, destiné à la fabrication du vin.
A vide ou videira (Vitis vinifera) é unha planta rubideira, a máis coñecida do xénero Vitis, da familia das vitáceas, con tronco retorto, vástagos nodosos e flexibles, follas alternas, pecioladas, grandes e partidas en cinco lóbulos puntiagudos, flores verdosas en acios, e cuxo froito é a uva. Orixinaria de Asia, cultívase en todas as rexións temperadas. Ao conxunto de vides cultivadas nun campo denomínaselles viñedo.
A vide produce as uvas, froito co mollo do cal se fai o viño. Pola contra as vides salvaxes ou silvestres, non cultivadas, posúen unhas follas máis ásperas, e as uvas son pequenas e de sabor agre.
O cultivo da vide para a produción do viño é unha das actividades máis antigas da civilización, probablemente contemporánea ao comezo desta. Existe evidencia de que os primeiros cultivadores de viñas e produtores de viño, atopábanse na rexión de Exipto e Asia Menor, durante o neolítico. Ao mesmo tempo que os primeiros asentamentos humanos permanentes empezaron a dominar a arte do cultivo e a cativa de gando, así como o da produción de cerámica.
Antigamente os viñedos plantábanse nos peores terreos e esparexidos por estes sen ningún tipo de orde, aproveitándose moi ben o espazo con máis de 4000 cepas por hectárea. Tiñan o inconveniente de requiriren moita man de obra para realizar os coidados e recollida da uva, polo que nas novas plantacións se empezaron a aliñar as cepas, deixando maior espazo entre elas, co obxectivo de poder usar animais para realizaren algúns labores. Coa chegada da maquinaria agrícola os corredores entre as diferentes fileiras tivo que empezar a ser maior, reducindo o número de plantas, pero gañando en comodidade. Os sistemas de emparrado fan máis regular a maduración e permiten ata mecanizar a vendima.
Algunhas das principais enfermidades que sofren son o mildio, o oídio, e a filoxera.
A vide ou videira (Vitis vinifera) é unha planta rubideira, a máis coñecida do xénero Vitis, da familia das vitáceas, con tronco retorto, vástagos nodosos e flexibles, follas alternas, pecioladas, grandes e partidas en cinco lóbulos puntiagudos, flores verdosas en acios, e cuxo froito é a uva. Orixinaria de Asia, cultívase en todas as rexións temperadas. Ao conxunto de vides cultivadas nun campo denomínaselles viñedo.
A vide produce as uvas, froito co mollo do cal se fai o viño. Pola contra as vides salvaxes ou silvestres, non cultivadas, posúen unhas follas máis ásperas, e as uvas son pequenas e de sabor agre.
O cultivo da vide para a produción do viño é unha das actividades máis antigas da civilización, probablemente contemporánea ao comezo desta. Existe evidencia de que os primeiros cultivadores de viñas e produtores de viño, atopábanse na rexión de Exipto e Asia Menor, durante o neolítico. Ao mesmo tempo que os primeiros asentamentos humanos permanentes empezaron a dominar a arte do cultivo e a cativa de gando, así como o da produción de cerámica.
Vinova loza (lat. Vitis vinifera) biljka je iz porodice Vitaceae. Neki od uobičajenih naziva u Hrvatskoj su još čokot, loza, trs, vinoloza ili vinski trs.
Vinova loza je biljka penjačica. Izrastanjem se oblikuje u grm a visina joj varira između 5 i 15 m. Dugački izdanci koji se razvijaju iz osnovnih mladica, razlikuju se od kratkih koji se razvijaju iz pazuha listova.
Listovi su različitih oblika i također različite zelene boje što ovisi o vrsti vinove loze. Cvate od lipnja do srpnja, a cvatnja traje samo 4 do 5 dana.
Plod grožđe je u obliku grozda, dozrijeva od srpnja do listopada, što ovisi o sorti i podneblju gdje raste. Veličina zrna i boja ploda se razlikuju od vrste do vrste, a plod se može koristiti svjež, sušen te prerađen u voćne sokove ili alkohol. Najpoznatiji proizvod ploda vinove loze je vino.
Ova biljka uspijeva od Dalekog istoka sve do srednje Europe. Uzgaja se u Aziji, Europi, Africi, južnoj i sjevernoj Americi, Novom Zelandu, Australiji, a može je se naći čak i u nekim južnim dijelovima Sibira.
Zahvaljujući reljefu, klimi i tlu te nekim drugim čimbenicima, u Hrvatskoj je moguće uzgajati više kvalitetnih sorti vinove loze od koji se mogu proizvesti vrhunska vina. U svijetu vinogradarstva poznaju pet zona uzgoja, koje se kategoriziraju po broju sunčanih sati i temperaturi, što su glavne pretpostavke uzgoja kvalitetnih sorti. Hrvatska je jedna od rijetkih zemalja koja ima svih pet zona. Ona najsunčanija, pa samim tim i najpovoljnija, započinje južno od Splita, a završava južno od Dubrovnika, u Konavlima, uključujući i srednjodalmatinske otoke. Petu zonu nema čak ni Francuska, koja je vinogradarska velesila te prva zemlja po proizvodnji vina u svijetu.
Uz pšenicu, ječam i masline, vinova loza je jedna od najstarijih uzgajanih biljnih kultura. Najvjerojatnije potječe iz okolice Kaspijskog mora ili južne Europe. Lozu su uzgajali stari Feničani, a sa otočja između Azije i Grčke, vinova loza je preko Grčke stigla i na jadranske otoke, Siciliju i na Apeninski poluotok[1]. Pouzdano se zna da se loza prije 6.000 godina uzgajala u Egiptu. Na prostor današnje Hrvatske ovu je biljku donio rimski car Marko Aurelije, a raširio ju je po cijeloj Panoniji[2].
1874. godine u Europu je iz Amerike donesena plijesan (peronospora) a prvi puta se pojavila u engleskim vinogradima. 1860. godine u Francuskoj se pojavila trsna uš (filoksera) koja se vrlo brzo proširila po cijeloj Europi i uništila svu europsku lozu. Nakon takve katastrofe i uz puno truda te uloženih financijskih sredstava podignuti su novi vinogradi čija je podloga bila američka loza.
Na području Hrvatske vinovu lozu su uzgajali starosjedioci u Hrvatskoj, nakon čega su razvoj vinogradarstva nastavili Grci, a tu su tradiciju dolaskom na ove prostore nastavili i Hrvati. Za vrijeme kneza Mutimira postojao je peharnik ili vinotoča, dvorski časnik zadužen za čuvanje i točenje vina. Procvat hrvatskog vinogradarstva nastavlja se u Srednjem vijeku. Površina sa nasadima vinove loze 1888. godine bila je 172 tisuće hektara, što je bilo tri puta više nasada nego danas[3].
Vinova loza je, kao važna kultura u Hrvatskoj, našla svoje mjesto i na pozadini kovanice od 2 lipe.
Vinova loza podložna je nekim bolestima zbog kojih može propasti cijeli urod.
Peronospora (lat. Plasmopara viticola) je najpoznatija bolset koja napada vinovu lozu. Preduvjeti za ovu bolest, koji su najčešći sredinom svibnja su temperatura tla 8°C u trajanju od minimalno 24 sata, oborine i vlaga na listu u trajanju minimalno 4 do 6 sati, te listić promjera 5-10 cm. Peronospora napada sve organe vinove loze. Najkarakterističniji simptomi se javljaju na lišću, cvijetovima i grozdovima. Na lišću se pokazuju kao lako prozirne pjege, a u njima se s naličja za vlažnog vremena stvara bjeličasta paperjasta prevlaka. Na grozdovima se peronospora ispoljava od zametanja pa do šaranja bobica. Zaražene bobice prvo dobivaju plavičastu a zatim mrku boju, smežuravaju se i sasušuju[4].
U Europu je ova bolest prenesena iz Amerike oko 1874. godine, a Hrvatskoj je u nekim vinogorjima zapažena 1882. Jedna je od najštetnijih bolesti u vinogradarstvu čitavog svijeta. Svake godine, u našoj kao i u ostalim zemljama, nanosi osjetne gubitke, a u godinama peronospore može i pored primjene zaštitnih mjera upropastiti najveći dio berbe te ozbiljno iscrpiti lozu uslijed masovnog uništavanja lišća. Tretira se kemijskim sredstvima.
Siva plijesan vinove loze (lat. Botrytis cinerea) je bolest koja se najčešće pojavljuje pred berbu, a izaziva sivu trulež pojedinih bobica ali i čitavih grozdova. Ponekad se može javiti i ranije ali je najopasnija tijekom dozrijevanja. Obično napada jedan grozd ali ako su grozdovi gusto zbijeni može napasti cijeli trs. Bobice napada kroz otvorene rane i pukotine koje nastaju iz više razloga: napad grožđanih moljaca, pucanje bobe uslijed napada pepelnice, pucanje bobice zbog plitkog korijena nakon jače kiše, jak vjetar, tuča, napad osa pred zrenje.
Osim što napada bobice i grozd, ova plijesan može napasti i tek propupale pupove, vrhove izboja i listove. Pup i dio izboja zbog napada odumire, a list dobije smeđe pjege. Bolest se može tretirati[5].
Pepelnica vinove loze (lat. Uncinula necator) bolest je koja napada zelene dijelove loze. Na tim dijelovima uslijed bolesti se stvaraju sivkaste prevlake zbog čega se mlado lišće deformira, a često i suši. Zaražene bobice u cijelosti budu pokrivene sivopepeljastom prevlakom što također kao i kod lista dovodi do sušenja i smežuravanja ploda. Kod kasnijih napada bobice pucaju i postaju podložnije sivoj plijesni. Ova se bolest tretira kemijskim sredstvima[6].
Osim navedenih bolesti vinovu lozu mogu napasti i crna pjegavost (lat. Phomopsis viticola), crvena palež (lat. Pseudopeziza tracheiphilla) i crna trulež (lat. Guignardia bidwellii).
U Hrvatskoj postoji oko 130 autohtonih sorti vinove loze, a Plavac mali crni je najznačajnija dalmatinska i hrvatska vinska sorta iz koje se proizvodi naše najpoznatije autohtono crno vino Dingač, koje je 1961. godine postalo prvo naše vino sa zaštićenim geografskim porijeklom. Od iste sorte se proizvodi i Postup, od 1967. godine drugo naše zaštićeno vino.
Osim plavca malog crnog, neke od sorti koje se uzgajaju u Hrvatskoj su graševina, malvasija dubrovačka, malvazija, pošip, maraština, žlahtina i brojne druge.
Dodatak:Popis nekih sorti bijelog vina
Vinova loza (lat. Vitis vinifera) biljka je iz porodice Vitaceae. Neki od uobičajenih naziva u Hrvatskoj su još čokot, loza, trs, vinoloza ili vinski trs.
Winowy prut (Vitis vinifera) je rostlina ze swójby winowych rostlinow (Vitaceae). Z płodow jeho poddružiny dobry winowc (Vitis vinifera subsp. vinifera) so wino prasuje.
Dwě poddružinje stej znatej:
Jeli sy jedyn z mjenowanych njedostatkow skorigował(a), wotstroń prošu potrjecheny parameter předłohi {{Předźěłuj}}. Podrobnosće namakaš w dokumentaciji.
Winowy prut (Vitis vinifera) je rostlina ze swójby winowych rostlinow (Vitaceae). Z płodow jeho poddružiny dobry winowc (Vitis vinifera subsp. vinifera) so wino prasuje.
Vitis vinifera er sú tegund vínviðar sem er langsamlega algengust til víngerðar. Þessi tegund vínviðar er gjarna nefnd „evrópskur vínviður“, og eru allar þekktustu vínþrúgurnar afbrigði hennar. Dæmi um þekktar sortir Vitis vinifera eru:
Vitis vinifera er sú tegund vínviðar sem er langsamlega algengust til víngerðar. Þessi tegund vínviðar er gjarna nefnd „evrópskur vínviður“, og eru allar þekktustu vínþrúgurnar afbrigði hennar. Dæmi um þekktar sortir Vitis vinifera eru:
Cabernet sauvignon, Merlot, Syrah/shiraz, Pinot noir, Chardonnay, Sauvignon blanc og RieslingLa vite comune o vite euroasiatica (Vitis vinifera L., 1753) è un arbusto rampicante della famiglia Vitaceae.[2]
È la vite sensu lato coltivata di maggior diffusione, presente in tutti i continenti ad eccezione dell'Antartide. In Europa è coltivata nelle regioni centrali e meridionali; in Asia nelle regioni occidentali (Anatolia, Caucaso, Medio Oriente) e in Cina; in Africa nelle regioni settentrionali e in Sudafrica; in Nordamerica in California, Messico e alcune aree circoscritte (Nuovo Messico, Stato di New York, Oregon, Stato di Washington, Columbia Britannica); in Sudamerica in Cile, Argentina, Uruguay e Brasile; in Oceania, in Australia e Nuova Zelanda.
La pianta è un arbusto rampicante con portamento generalmente determinato dal sistema di allevamento. Il portamento naturale è irregolare, con ramificazione rada ma molto sviluppata in lunghezza, anche diversi metri. Le forme spontanee della sottospecie sylvestris sono rampicanti e i pochi rami si confondono con la vegetazione delle piante circostanti; le forme inselvatichite della sottospecie vinifera mostrano un fusto più o meno sviluppato con rami procombenti o rampicanti secondo le condizioni, più o meno densamente ramificati. Il fusto è più o meno contorto e irregolare, di varia lunghezza, con ritidoma persistente che, forzato a mano, si distacca a nastro. La colorazione, grigiastra nei rami di un anno, diventa marrone con lo sviluppo del ritidoma. La vigoria del fusto e dei rami è strettamente condizionata dal portinnesto. Il legno ha una colorazione bruno-giallastra.
La ramificazione è originata da tre tipi di gemme. Dalle gemme dormienti si sviluppano i germogli nella primavera successiva; dalle gemme pronte si sviluppano nello stesso anno germogli di secondo ordine, comunemente detti femminelle; dalle gemme latenti, che restano in quiescenza per un numero indefinito di anni, si sviluppano germogli più o meno vigorosi, comunemente detti succhioni. I rami giovani allo stato erbaceo sono detti germogli o pampini, una volta lignificati sono detti tralci. I tralci lignificati hanno un colore bruno-giallastro, con evidente striatura longitudinale; i nodi sono ingrossati e gli internodi relativamente brevi. In corrispondenza dei nodi, sui tralci dell'anno, si inseriscono tre diversi organi: i cirri, le foglie, le infiorescenze.
I cirri, comunemente detti viticci, sono organi di sostegno opposti alle foglie, che hanno uno sviluppo a spirale elicoidale permettendo l'ancoraggio del germoglio ad un supporto di qualsiasi natura. Nella V. vinifera i cirri sono ramificati e si formano in modo discontinuo: dopo due nodi provvisti di cirri si forma un terzo nodo che ne è privo. Inizialmente sono erbacei, poi lignificano. In genere sono poco persistenti e dopo un anno, o poco più, si staccano dalla pianta. Cirri e infiorescenze hanno la stessa origine, pertanto sono organi omologhi disposti in posizioni differenti lungo il tralcio: in generale le infiorescenze si sviluppano nei nodi basali o in quelli prossimi alla base, mentre i cirri compaiono a partire dall'8º-10º nodo. Non sono infrequenti organi misti, formati in genere a seguito di impollinazioni irregolari, con piccoli grappoli in parte trasformati in cirri.
Le foglie (i cosiddetti pampini) sono palmate, con lembo intero o suddiviso in genere in 3 o 5 lobi più o meno profondi; di rado possono esseri foglie incise in 7 o 9 lobi; il profilo varia secondo il vitigno, ma nella maggior parte è asimmetrico e irregolarmente orbicolare, in altri termini senza uno sviluppo prevalente in lunghezza o in larghezza. Vario è lo sviluppo, che dipende oltre che dal vitigno anche dal portinnesto. Il margine è irregolarmente dentato; nel punto d'inserzione del picciolo forma un'insenatura più o meno marcata (seno peziolare) che può essere del tutto assente oppure conformato a U o a lira, più o meno aperto e profondo.
La superficie è glabra oppure rivestita da una peluria più o meno sviluppata: in genere la pagina superiore è glabra oppure aracnoidea (peli radi e distribuiti come a formare una ragnatela); la pagina inferiore può essere rada, aracnoidea o più o meno fittamente tomentosa fino ad essere cotonosa. Lo sviluppo della tomentosità dipende da vari fattori, sia intrinseci alla pianta sia estrinseci. In autunno le foglie perdono la clorofilla assumendo, secondo il vitigno, una colorazione gialla o rossa. Con l'entrata in riposo vegetativo le foglie possono persistere per un tempo più o meno lungo sulla pianta.
I fiori sono riuniti in infiorescenze a pannocchia, dapprima erette, poi pendule (grappolo composto). Un grappolo è formato da un asse principale, detto rachide, che si ramifica in assi laterali a loro volta ramificati. Nello stesso grappolo possono essere presenti ramificazioni di II, III e IV ordine, generalmente decrescenti dalla base verso l'apice. I rami di ordine superiore sono detti pedicelli e portano all'estremità distale il ricettacolo fiorale.
I fiori sono primariamente ermafroditi ma secondariamente possono essere maschili o femminili per aborto dei rispettivi organi o per perdita di funzionalità. Il calice è gamosepalo, poco sviluppato, suddiviso in cinque sepali molto leggeri; la corolla è formata da 5 petali poco appariscenti, verdastri, saldati; all'atto della fioritura la corolla si apre spesso con i petali che si dissaldano dalla base verso l'apice e ben presto cade. L'androceo è composto da 5 stami con antere dorsifisse a deiscenza longitudinale. Nei fiori ermafroditi le antere sono disposte all'altezza dello stimma, ma sono rivolte verso l'esterno, perciò l'impollinazione della vite tende ad essere prevalentemente incrociata. Il gineceo è composto da un ovario bicarpellare supero, contenente 4 ovuli; l'ovario è sormontato da uno stilo terminante con uno stimma bilobato. L'insieme degli organi fiorali conferisce una colorazione variabile dal giallo-verdastro al giallo-citrino.
Sono visitati dalle api per il polline ed il nettare.[3]
Il frutto è una bacca, detta acino; il colore della bacca matura varia, secondo il vitigno, dal verde al giallo, dal roseo al rosso-violaceo, dal nero o al nero-bluastro, ma l'intensità e la tonalità del colore può variare anche in funzione delle condizioni ambientali, in particolare l'illuminazione. L'epicarpo (buccia o cuticola) è glabra e spesso pruinosa. La forma degli acini è in genere sferica, subsferica, ellittica o ovoidale, ma in alcuni vitigni può essere anche marcatamente allungata fino ad assumere una forma cilindrica o arcuata. La conformazione del grappolo varia in funzione di fattori varietali e ambientali, soprattutto nutrizionali. In generale è cilindrica, conica o piramidale. Il grappolo si dice semplice quando si sviluppa esclusivamente secondo il rachide centrale, alato quando una delle ramificazioni basali assume uno sviluppo marcato differenziando un grappolo secondario laterale; bifido quando la ramificazione si sviluppa parallelamente e con la stessa lunghezza del rachide principale.
Lo sviluppo del grappolo, in termini di peso o di lunghezza, varia sensibilmente secondo il vitigno e secondo le condizioni ambientali e nutrizionali. Il peso è in media di 150-300 grammi nelle uve da vino e 200-500 grammi in quelle da tavola; più in generale varia dai 100 g (uve picolit) ai 5-600 g, ma in alcuni vitigni può raggiungere anche pesi considerevoli, fino ai 2 kg come ad esempio nella Regina dei vigneti e nel Trebbiano toscano. La lunghezza varia da meno di un decimetro ad alcuni decimetri (es. il Trebbiano toscano). Un altro carattere importante è la densità del grappolo: in generale si dice spargolo un grappolo aperto, con acini radi e palesemente liberi, che modificano la loro posizione naturale capovolgendo il grappolo; si dice serrato un grappolo con acini strettamente appressati e che mantengono la loro posizione capovolgendo il grappolo. Quest'ultimo carattere è così marcato in certe uve al punto di deformare gli acini a causa della pressione. Il grappolo spargolo è un carattere proprio delle uve da tavola, mentre quello serrato è tipico delle uve da vino.
La vite è una pianta caducifoglie che entra in riposo vegetativo durante la stagione fredda. La ripresa vegetativa ha luogo in primavera. I primi sintomi si notano con il fenomeno del pianto o guttazione, che si verifica 2-4 settimane prima del germogliamento e si manifesta con l'emissione di un essudato liquido dai tagli di potatura tardivi o, comunque, dalle ferite non cicatrizzate. La ripresa vegetativa vera e propria si manifesta con il germogliamento: le gemme dormienti si rigonfiano provocando la divaricazione delle perule che poi cadono lasciando fuoriuscire i germogli. In questa fase i germogli e le giovani foglioline sono rivestiti da un fitto tomento. L'epoca del germogliamento dipende dalle condizioni climatiche, dalla precocità sia del vitigno sia del portinnesto e, infine, dalla vigoria del ceppo. In generale i ceppi più vigorosi sono più tardivi. In Italia il germogliamento può avviarsi in un arco temporale che si estende dagli inizi di marzo, nelle regioni più calde e con vitigni precoci, agli inizi di maggio, nelle regioni del nord con vitigni tardivi.
Con il germogliamento inizia la fase vegetativa che si manifesta con i comportamenti:
La vite emette i grappoli a partire dal 3º-4º nodo dei germogli primaverili sviluppati dalle gemme dormienti. Questi nodi, con le relative gemme sono preformati già dall'anno precedente: ogni gemma dormiente contiene infatti il germoglio preformato, di dimensioni microscopiche, in genere con almeno sei nodi e relative gemme. La differenziazione a fiore avviene scalarmente in un arco temporale che inizia in tarda primavera si conclude nella primavera successiva, con un arresto al sopraggiungere dell'autunno. I meccanismi che regolano la differenziazione sono complessi e vedono il concorso di molteplici fattori, come ad esempio la precocità, lo stato nutrizionale, il vigore vegetativo, ecc.
I grappoli differenziati sono emessi nel corso del germogliamento e dell'allungamento del germoglio. Ogni grappolo è inizialmente eretto e con un rachide semplice, ma parallelamente all'accrescimento in lunghezza del germoglio si forma la ramificazione del rachide e la curvatura del peduncolo, finché il grappolo diventa pendulo. L'emissione dei grappoli è scalare: inizia da quello basale e prosegue lungo il germoglio a cadenze di 5-6 giorni. La formazione del primo cirro indica il limite massimo al di sotto del quale si formeranno i grappoli: ad esempio, se il primo cirro si forma in corrispondenza dell'ottavo nodo, il germoglio potrà emettere al massimo 3-4 grappoli, se invece si forma in corrispondenza del 10 nodo si potranno avere anche 5-6 grappoli. In realtà cirri più basali possono formarsi anche più tardi durante l'emissione del grappolo in caso di caduta di fiori. Il fenomeno è detto filatura del grappolo e consiste nella trasformazione di una parte del rachide in un viticcio, con formazione di un cirro-grappolo. In caso di colatura di tutti i fiori di un grappolo il rachide si secca e non si trasforma in viticcio.
La fioritura vera e propria avviene più tardi, con il distacco della corolla e il raddrizzamento degli stami. Anche la fioritura avviene in modo scalare e con un ordine variabile secondo la forma di allevamento. L'epoca della piena fioritura dipende dalla regione e dalla precocità sia del vitigno sia del portinnesto: nell'Italia meridionale può cadere in un arco temporale che va dai primi di maggio agli inizi di giugno, mentre nell'Italia settentrionale in pianura può cadere dalla terza decade di maggio alla terza decade di giugno. Fra i vitigni più precoci e quelli più tardivi, nella stessa località, c'è in genere un ritardo di 30-35 giorni.
L'impollinazione è autogama cleistogama, cioè avviene all'interno dell'ovario. Alla fuoriuscita degli stami, l'impollinazione è già avvenuta.
All'impollinazione e successiva fecondazione segue l'allegagione. Questa fase si sovrappone alla fioritura e ha inizio, secondo i vitigni e la zona, in un periodo che di norma si estende dalla fine di maggio alla seconda decade di giugno. Durante questa fase si verifica il fenomeno della colatura o cascola. Si tratta di un fenomeno fisiologico che consiste nella caduta dei fiori, in genere quelli non fecondati, e che si distingue da quello della filatura, che precede sempre la fioritura. Le cause della colatura sono attribuite al concorso di molteplici fattori: le caratteristiche di morfologia e funzionalità degli organi fiorali, lo stato nutrizionale, le condizioni climatiche e, infine, fattori di natura patologica e agronomica. In quest'ultimo caso possono essere determinanti gli errori nella potatura e nell'irrigazione. La colatura è un'anomalia quando è eccessiva o insufficiente. La colatura insufficiente causa la formazione di grappoli eccessivamente compatti nei quali si hanno difetti di maturazione e una scadente qualità degli acini; è un fenomeno gravissimo nei vitigni da tavola, ai quali è richiesta la produzione di grappoli spargoli. La colatura eccessiva causa la formazione di grappoli eccessivamente spargoli con acini radi, difetto non accettato sia nelle uve da tavola sia in quelle da vino.
Dopo l'allegagione possono verificarsi anche altri fenomeni in parte fisiologici in parte anomali strettamente collegati alla fase riproduttiva:
All'allegagione segue la fase erbacea, che termina, sempre in relazione a fattori di precocità e posizione geografica, in un intervallo temporale compreso fra la prima metà di luglio e la prima metà di agosto. In questa fase si verifica l'accrescimento degli acini in termini di dimensioni e peso, fino al raggiungimento dei valori massimi. Si verifica anche l'accrescimento dei semi, fino al raggiungimento delle dimensioni finali. Sotto l'aspetto biochimico, in questa fase si ha un aumento graduale del tenore in zuccheri (2%) e in acidi organici (4%) nella polpa.
Alla fase erbacea segue l'invaiatura, fase che si manifesta con il viraggio del colore. Nel corso dell'invaiatura si verificano processi biochimici e di riorganizzazione dei tessuti. L'accrescimento propriamente detto è cessato, anche se si può riscontrare un aumento di volume degli acini. I fenomeni più rilevanti nel corso di questa fase sono i seguenti:
La fase finale del ciclo riproduttivo è la maturazione, che data la sua scalarità si sovrappone in parte all'invaiatura. L'epoca di maturazione varia in base a fattori geografici, climatici e varietali, con un intervallo temporale piuttosto ampio. A causa di questa variabilità le epoche di maturazione sono riferite all'epoca di maturazione di un vitigno di riferimento. In Italia i vitigni di riferimento sono il Trebbiano toscano, il Pinot bianco e lo Chasselas dorato per le uve bianche da vino, il Barbera, il Merlot e il Sangiovese per le uve nere da vino, infine il Cardinal, il Regina e lo Chasselas dorato per le uve da tavola. Le uve sono distinte in precocissime, precoci, di 1ª, 2ª e 3ª epoca in base alla precocità rispetto al vitigno di riferimento. La 1ª epoca è quella in cui cade la maturazione del vitigno di riferimento.
Nel corso della maturazione si svolgono i seguenti processi fondamentali:
Aspetti particolari connessi alla maturazione sono l'ultramaturazione, fondamentale per la produzione dell'uva passa, e il marciume nobile, processo fermentativo di natura microbica attuato dalla Botrytis cinerea, l'agente del marciume grigio. Questo processo, che non interessa le regioni calde, è fondamentale per aumentare la qualità di alcuni vini prodotti in Italia e Francia.
In Europa l'area viticola è delimitata a nord da un confine ideale che, partendo dalle foci della Loira, raggiunge la Mosella per scendere a Coblenza fino a Bonn, per poi spostarsi verso Berlino, in Ungheria, nella Moldavia, comprendendo tutta la parte meridionale dell'ex Unione Sovietica. Quindi rientrano in questi confini quasi tutta la Francia, gran parte della Spagna, Portogallo, Grecia ed Italia. Ultimamente la viticoltura si sta estendendo anche in Inghilterra. Antiche le coltivazioni in Medio Oriente, più recenti Africa ed Asia. In America interessa gran parte della California del Nord e alcune aree della costa atlantica negli Stati Uniti e varie zone dell'Argentina, Messico e Cile. Si coltiva infine nell'Australia meridionale e nella Nuova Zelanda; quindi in tutti i continenti esclusi i due Poli.
La vite è, sostanzialmente, una pianta eliofila. Nelle basse latitudini la disponibilità di radiazione solare non rappresenta un fattore limitante e in genere non si hanno influenze marcate sulla produzione, tranne in annate con estati particolarmente piovose, in occasione delle quali il tenore zuccherino dell'uva si riduce. A latitudini alte il numero di giornate nuvolose nel periodo che intercorre fra il germogliamento e la maturazione aumenta sensibilmente e il tenore zuccherino è strettamente correlato all'andamento climatico. Un aspetto interessante è l'effetto del fotoperiodo nelle regioni settentrionali: con la latitudine aumenta la lunghezza del fotoperiodo nel corso della fase vegetativa; la maggiore disponibilità di ore di luce compensa in parte la minore incidenza della radiazione solare e ciò ha permesso l'espansione della vite anche a latitudini più elevate rispetto a quelle dell'olivo, con un limite in genere compreso fra il 48º e il 50º parallelo (es. Francia settentrionale e Germania, ecc.).
Il ruolo della temperatura è complesso e la sua interferenza sulla vite dipende dalla fase vegetativa e dal decorso stagionale. Come avviene nella maggior parte delle piante che entrano in riposo vegetativo invernale, la vite europea ha una resistenza intrinseca alle basse temperature in fase di dormienza, mentre diventa particolarmente sensibile nel corso della fase vegetativa, con una certa variabilità nel corso delle diverse fasi.
Il legno maturo e le gemme dormienti resistono ad abbassamenti termici eccezionali, dell'ordine di -15 -20 °C; questa resistenza è marcata nelle regioni più fredde, dove il decorso stagionale determina una precoce entrata in fase di dormienza e una ripresa primaverile tardiva. Più a sud gli abbassamenti termici sono più incidenti soprattutto in prossimità della fine dell'inverno, con possibili danni da gelo a -10 -15 °C. Gli organi in attività vegetativa sono invece molto più sensibili. La sensibilità aumenta passando dalle foglie adulte a quelle giovani, al polline, agli organi fiorali e, infine, ai giovani germogli e agli apici vegetativi. Sono perciò particolarmente temibili le gelate tardive primaverili, soprattutto nelle regioni più calde, dove la ripresa vegetativa è più precoce, in quanto colpiscono gli organi più sensibili. Possono essere dannose anche le gelate precoci autunnali se colpiscono i tralci non ancora ben lignificati. Sulla resistenza della vite agli abbassamenti termici possono interferire alcuni fattori tecnici, fra i quali il vitigno, l'età e la vigoria della pianta, il momento in cui è eseguita la potatura.
Le alte temperature hanno influenze negative soprattutto sull'accrescimento degli acini, che subiscono allessatura o, in casi estremi, disseccamento. Questi danni si verificano in genere in caso di esposizione prolungata a temperature superiori a 40-45 °C all'ombra. Un effetto negativo delle alte temperature è l'eccessivo abbattimento dell'acidità fissa nelle uve destinate alla vinificazione in bianco. Questo aspetto va tuttavia messo in relazione con l'epoca della vendemmia e il sistema di allevamento della vite.
Le precipitazioni atmosferiche hanno effetti differenti in relazione alla loro natura e al momento del ciclo della vite. Decisamente dannose sono la grandine e la brina, la prima per i traumi meccanici provocati ai tralci giovani, ai fiori, agli acini, la seconda perché associata alle gelate. La nebbia è dannosa soprattutto durante la fioritura, per il suo effetto letale sul polline, e in corrispondenza della maturazione perché la ostacola e perché favorisce gli attacchi del marciume grigio. Variabile è invece l'effetto della rugiada e delle piogge. La rugiada è in generale dannosa in primavera perché favorisce le infezioni peronosporiche mentre è benefica durante la maturazione, agendo soprattutto sulla traspirazione degli acini. La pioggia è fondamentale per la nutrizione idrica della vite allevata in asciutto, perciò è di particolare importanza l'andamento pluviometrico messo in relazione con il ciclo vegetativo-riproduttivo della vite. Ai fini della nutrizione sono fondamentali le piogge tardo-invernali e quelle primaverili, unitamente ad una moderata piovosità estiva, che si verifica tuttavia nelle regioni settentrionali. Il decorso pluviometrico invernale è di limitata rilevanza, ma può essere determinante sui suoli soggetti a ristagni prolungati in quanto sono da evitare gli eccessi di umidità durante la ripresa vegetativa. Il decorso pluviometrico nel corso dell'estate ha un effetto controverso: una piovosità eccessiva riduce il tenore zuccherino e aumenta il tenore in acidi, perciò la vite trae vantaggio da un clima estivo sostanzialmente asciutto; d'altra parte una siccità prolungata può arrestare l'accrescimento degli acini e impedirne l'accumulo di zuccheri. Non va inoltre trascurato il ruolo della pioggia come veicolo d'infezione: un'elevata frequenza delle piogge primaverili favorisce la diffusione della Peronospora e le piogge tardo estive, in corrispondenza della maturazione, favoriscono gli attacchi della Botrite.
Il ruolo del vento varia in relazione alla sua natura, alla sua velocità e al rapporto con il decorso termometrico. I venti forti, come la bora nel nord-est dell'Italia o il maestrale in Sardegna, possono causare gravi traumi ai giovani tralci; le brezze marine possono danneggiare i giovani germogli per l'effetto dannoso dell'aerosol; lo scirocco, temibile nelle regioni ioniche, in Sardegna e, soprattutto, in Sicilia, intensifica i danni da stress idrico e ostacola l'accrescimento o la maturazione degli acini fino ad arrestarli del tutto.
La suddivisione sistematica del genere Vitis è complessa e incerta; la letteratura cita differenti schemi tassonomici basati su caratteri genetici, morfologici, fenologici e geografici. La maggior parte delle specie ha un corredo cromosomico diploide composto da 19 coppie di cromosomi (2n = 38) e s'identifica con il sottogenere Euvitis; nell'ambito del sottogenere sono contemplati differenti suddivisioni articolate in serie.
La vite comune sarebbe l'unica specie della serie Vinifera (o Viniferae) e si identifica con la vite di origine euroasiatica perché è ivi presente anche come specie spontanea. Nell'ambito della specie si distinguono due sottospecie:
Lo stesso argomento in dettaglio: Viticoltura. «Pace, o pampinea vite! Aureo s'accoglie
il sol nel tuo lungo grappolo mite:
aurea la gioia, e dentro le brunite
coppe ogni cura in razzi d'oro scioglie»
La Viticoltura è una branca dell'Arboricoltura da frutto o Frutticoltura, perciò molti concetti e termini delle due discipline sono condivisi. La vite ha tuttavia una particolare specificità che ha determinato nella tradizione sviluppata nel corso della Storia e, in tempi più recenti nell'agronomia speciale, lo sviluppo di tecniche e terminologie altamente specializzate; parte di questa specificità è stata estesa anche alla kiwicoltura, per alcune analogie ricorrenti, e più in generale alle piante sarmentose.
La prima distinzione lessicale da prendere in considerazione è tra la pianta e il prodotto specifico, il frutto. Con il termine vite si fa riferimento alla pianta in generale e alla specie, mentre il termine uva fa riferimento generico al frutto. Come si è detto in precedenza, le varietà coltivate sono chiamate vitigni, con l'eccezione degli ibridi interspecifici, denominati ibridi. I termini di varietà e cultivar non sono mai contemplati. In funzione della destinazione finale del prodotto si distingue tra vite da vino, la cui uva è destinata alla trasformazione in vino e vite da mensa, la cui uva è destinata al consumo diretto o all'essiccazione (uva passa o passita); l'uva da mensa è detta anche uva da tavola.
Una piantagione di viti è detta vigneto; nel lessico comune si usa molto più spesso il termine vigna, che non è contemplato nel linguaggio agronomico. La terminologia relativa alla ramificazione si differenzia secondo la funzione svolta dal ramo. Nella terminologia comune si usa frequentemente il termine ceppo che ha però un significato ambiguo: a rigore il ceppo è la base della pianta, tuttavia il termine è talvolta usato anche per indicare l'intera pianta, nelle forme poco espanse (es. l'alberello). I rami permanenti che formano l'impalcatura scheletrica definitiva o, talvolta, lo stesso fusto principale sono chiamati cordoni, mentre i rami giovani rinnovati sistematicamente con la potatura di produzione sono detti tralci. I germogli anticipati, sviluppati da gemme pronte (cioè formate nel corso della stagione), sono detti femminelle. I tralci tagliati con poche gemme (in genere 1-3) sono detti speroni, mentre quelli con numerose gemme sono detti capi a frutto. In diversi sistemi di potatura, l'unico cordone esistente è pertanto il solo capo a frutto (tipico dei sistemi a spalliera). Un altro termine che si usa per indicare un punto vegetativo della vite da cui si sviluppano i tralci e gli speroni è branca, utilizzato nel sistema di allevamento ad alberello ma anche nel cordone permanente: in pratica, la branca è il "ramo" principale (tozzo e corto) che si stacca dal fusto.
Nell'impalcatura definitiva va distinto il fusto (o tronco) vero e proprio, ovvero quello principale a sviluppo verticale, dai rami permanenti o semipermanenti ovvero i cordoni che assumono diversi sviluppi (orizzontale, verticale, obliquo) a seconda del sistema di allevamento e metodo di potatura adottati. Lo sviluppo dei cordoni di tipo verticale (con potatura corta) più famoso è quello adottato nel sistema di allevamento ad alberello. Nei sistemi a cordone orizzontale (e tralci verticali perpendicolari al cordone), il cordone si sviluppa sul "filo di banchina" ovvero quello più basso oppure in quello più alto come nel casarsa.
I sistemi di allevamento/potatura si distinguono in:
Lo studio della morfologia ai fini della caratterizzazione dei vitigni e, più in generale, di tutte le varietà coltivate del genere Vitis, prende il nome di Ampelografia.
Il frutto della vite è una bacca, che nella terminologia tecnica e comune è detta sempre acino. Gli acini sono riuniti in un'infruttescenza detta grappolo da un rachide o raspo. L'epicarpo è detto buccia, il mesocarpo polpa, i semi, infine, sono detti vinaccioli. In enologia si suole distinguere il succo, ottenuto dalla sola polpa, con il termine di mosto, dal resto dell'infruttescenza (raspi, bucce e vinaccioli) che forma le cosiddette vinacce.
Nel lessico dell'agrotecnica sono contemplate varie denominazioni per quali si rimanda alle operazioni e alle fasi specifiche, tuttavia in questa sezione si può fare un riferimento, come esempio, all'operazione colturale più popolare, la raccolta, che nella terminologia comune, letteraria e tecnica è sempre chiamata vendemmia.
Lo stesso argomento in dettaglio: Storia del vino. La storia dei rapporti tra la vite e l'uomo risale ad epoche antichissime, probabilmente alla fine del neolitico, in seguito ad un'accidentale fermentazione di uva conservata in rudimentali recipienti.
Le prime tracce di coltivazione della vite sono state rinvenute nella regione del Caucaso, in Armenia e nel Turkestan.
I primi riferimenti storici alla vite e al vino si trovano tra i Sumeri nell'Epopea di Gilgamesh (III millennio a.C.). Testimonianze della coltura della vite si trovano in numerosi geroglifici egizi, presso i quali il vino era bevanda riservata ai sacerdoti, agli alti funzionari e ai re.
Furono i Greci ad introdurre la vitivinicoltura in Europa, già in epoca minoica. Esiodo, in Le opere e i giorni, descrive in dettaglio pratiche di vendemmia e di vinificazione e numerosi sono i riferimenti alla vite e al vino anche in Omero. Ai coloni greci si deve la introduzione della viticoltura in Sicilia ed in altre aree del meridione d'Italia, dove la coltura incontrò condizioni climatiche e pedologiche ideali, al punto da far meritare alla regione il nome di Enotria.
Gli Etruschi perfezionarono notevolmente le tecniche di viticoltura e svilupparono un'intensa attività di esportazione del vino, diffondendolo ben oltre il bacino del Mediterraneo.
I Romani perfezionarono ulteriormente le tecniche vitivinicole apprese dagli Etruschi, come illustrato da numerose opere, in cui si ritrovano concetti biologici e tecniche di coltura tuttora validi, quali il De agri cultura di Marco Porcio Catone, il De re rustica di Marco Terenzio Varrone, le Georgiche di Publio Virgilio Marone e il De re rustica di Lucio Giunio Moderato Columella. In questa ultima opera è documentata anche la conoscenza di un notevole patrimonio varietale di vitigni sia da tavola che da vino.
Nel III e IV secolo d.C. la crisi dell'Impero romano creò, soprattutto nelle campagne, condizioni di instabilità che portarono al declino della viticoltura. All'epoca della caduta dell'Impero romano d'Occidente, la superficie viticola faceva registrare un sensibile calo, mantenendosi in prevalenza nelle aree vicine alle città ed in prossimità delle coste.
Tra il V e il X secolo la conservazione del patrimonio vitivinicolo si deve soprattutto degli ordini monastici: i Basiliani e i Benedettini fornirono nuovo impulso alla coltura della vite in Europa portandola ai limiti estremi di latitudine e di altitudine. Accanto alla viticoltura "ecclesiastica", si sviluppò, soprattutto in Francia, una viticoltura "nobiliare": presso principi e feudatari la coltura della vite e la produzione del vino divennero simboli di prestigio.
Fino al VII secolo la coltura della vite ebbe una certa rilevanza anche in Medio Oriente; successivamente, a causa della espansione dell'Islam, andò incontro ad un progressivo declino.
Tra la fine del Basso Medioevo ed il Rinascimento ripartì in Europa lo sviluppo della viticoltura "borghese": lo sviluppo demografico, la concentrazione della popolazione nelle città e le aumentate disponibilità economiche di artigiani e commercianti portarono a grossi investimenti nella viticoltura, che tornava ad essere economicamente conveniente. Nel Rinascimento si assiste anche allo sviluppo di un'ampia letteratura dedicata alla vite che favorisce un nuovo approccio scientifico, cui si deve tra l'altro la nascita della moderna ampelografia, base fondamentale del futuro progresso della viticoltura. Anche nelle arti figurative si trovano numerose riproduzioni della vite e dei suoi frutti.
Con la scoperta dell'America la vite fece il suo ingresso nel Nuovo Continente, dapprima in Messico e successivamente, grazie ai conquistadores, anche in Sud America.
Nel XIX secolo due malattie e un insetto provenienti dall'America sconvolgono la vite: la Peronospora della vite, l'oidio e la fillossera, che distrussero enormi quantità di vigneti tra il 1870 e il 1950. I coltivatori furono costretti a innestare i vitigni sopravvissuti su specie (ed ibridi) di origine americana (Vitis berlandieri, Vitis rupestris,Vitis riparia), resistenti alla fillossera, e ad utilizzare regolarmente prodotti fitosanitari come lo zolfo e il rame per contrastare l'oidio e la peronospora.
Nella seconda metà del XX secolo si è assistito al passaggio da un approccio improntato all'empirismo della tradizione alla moderna viticoltura basata su precise conoscenze scientifiche in ambito microbiologico, chimico e ampelografico. Tale processo è avvenuto anche sulla spinta dei cambiamenti occorsi negli assetti economici e culturali e nei modelli di vita e di alimentazione di ampi strati di popolazione, che hanno portato ad una modificazione della richiesta, sempre più orientata verso prodotti di qualità.
26.08.2007La rivista Nature ha pubblicato i dati del sequenziamento del genoma della vite[4].
Il lavoro è frutto della cooperazione tra ricercatori italiani (Consorzio Interuniversitario Nazionale per la Biologia Molecolare delle Piante, Istituto di Genomica Applicata) e francesi (Génoscope e Institut National de la Recherche Agronomique).
La V. vinifera è la quarta specie di angiosperma il cui genoma sia stato interamente sequenziato. I risultati di questa analisi contribuiscono significativamente alla comprensione dell'evoluzione delle piante e dei geni coinvolti nelle caratteristiche aromatiche del vino. Confrontando il genoma della vite con quello delle altre tre specie vegetali sequenziate in precedenza si è potuto formulare una prima ipotesi sulla struttura del genoma del progenitore comune dal quale si sono evolute le piante.
Lo stesso argomento in dettaglio: Avversità della vite. Grappolo d'uva attaccato dal mal bianco
Deformazioni prodotte sulle radici della vite dalla fillossera
Peronospora su foglia di vite
Muffa grigia su grappolo di uva Riesling
La vite comune o vite euroasiatica (Vitis vinifera L., 1753) è un arbusto rampicante della famiglia Vitaceae.
È la vite sensu lato coltivata di maggior diffusione, presente in tutti i continenti ad eccezione dell'Antartide. In Europa è coltivata nelle regioni centrali e meridionali; in Asia nelle regioni occidentali (Anatolia, Caucaso, Medio Oriente) e in Cina; in Africa nelle regioni settentrionali e in Sudafrica; in Nordamerica in California, Messico e alcune aree circoscritte (Nuovo Messico, Stato di New York, Oregon, Stato di Washington, Columbia Britannica); in Sudamerica in Cile, Argentina, Uruguay e Brasile; in Oceania, in Australia e Nuova Zelanda.
Vide etiam paginam discretivam: Vinea (discretiva)
Vitis vinifera (binomen a Linnaeo anno 1753 statutum) est species plantarum florentium cuius uvae esculentae ad vini confectionem adhibentur. Est fons partialis hybridae naturalis Vitis × labruscana.
Genus Vitis tam in America septentrionali quam in Eurasia viget in climatibus praecipue temperatis sed calidioribus. Species circiter sexaginta recognoscuntur quarum una tantum, omnium utilissima, litoribus Mediterranei indigena est. Vites enim spontaneae quae trans Europam meridianam, in Asia occidentali et in pagis sparsis sub montibus Himalaya, sed praesertim in regione Caucasica crescunt olimque ad speciem separatam nomine V. sylvestris C.C. Gmelin attributae sunt, hodie in V. vinifera subsp. sylvestris (C.C. Gmelin) Berger comprehenduntur. Uvas ferunt crebras, parvas, acidas, esculentas et ad vinum conficiendum idoneas, granis globosis sed forma variis.
Unde homines per multa millennia uvas collegerunt et in Georgia iam millennio VI a.C.n. vinum conficiebant: amphorae enim ita usitatae iuxta Šulaveri repertae sunt. In Palaestina a millennio IV a.C.n. exeunte vites propagabantur, quas agricultores primi pro certo aliunde reppererant: ea enim regione propter ariditatem haec species haud sponte floret. Mox viticultura in multis regionibus adhibita est, videlicet Syria boreali, Turcia meridiana, Georgia, Armenia, Irania boreali (e.g. ad Gūdīn Tipih) et media Asia, Cypro, Creta aliisque insulis Graecis, Thracia.
Iam millennio II a.C.n. ineunte viticultura in regionibus aridioribus incepta erat, in Mesopotamia inferiori et Aegypto, in Irania orientali et Pakistania. Cultura vitum et confectio vinorum ad regiones longinquiores multo tardius pervenerunt, ad Africam borealem Europamque occidentalem a Phoenicibus, Graecis et Romanis medio millennio I a.C.n. introductae, ad Sericam ab exploratore Zhang Qian saeculo II a.C.n. exeunte, ad Mexicum anno fere 1522 iussu Ferdinandi Cortés (et inde in Americam fere totam), ad Africam australem anno circiter 1650 curá Ioannis de Riesbeeck Batavo, ad Australiam et Novam Zelandiam a colonis Britannis.
Vide "Vitis vinifera" apud Vicispecies. 
Situs scientifici: Tropicos • Tela Botanica • GRIN • ITIS • Plant List • NCBI • Biodiversity • Encyclopedia of Life • Plant Name Index • IUCN Red List • Plantes d'Afrique • Flora of China • INPN France • Flora of North America • USDA Plants Database Vide etiam paginam discretivam: Vinea (discretiva)
Vitis vinifera (binomen a Linnaeo anno 1753 statutum) est species plantarum florentium cuius uvae esculentae ad vini confectionem adhibentur. Est fons partialis hybridae naturalis Vitis × labruscana.
Tikrasis vynmedis (lot. Vitis vinifera) – vynmedinių (Vitaceae) šeimos augalų rūšis. Natūraliai paplitusi Viduržemio jūros regione, vidurio Europoje, pietvakarių Azijoje.
Tai sumedėjusi vijoklinė liana. Ūgliai turi ūselius, kurie kabinasi už atramų, ir gali nusitęsti iki 25 m ir daugiau. Lapai stambūs, 3-5 skiaučių. Vaisiai – vynuogės: žalios, tamsiai raudonos arba mėlynos sultingos uogos, susitelkusios į tankias arba retesnes kekes, prisirpsta rugpjūčio-rugsėjo mėnesiais.
Auginama soduose, vynuogynuose, prie sodybų. Valgomos šviežios uogos, sudžiovintos uogos (razinos) vartojamos kaip konditerinis prieskonis. Iš vynmedžio uogų gaminamas vynas.
Vynuogė
Žiedai
Ūsai
Vynuogynas Italijoje
De wijnstok (Vitis vinifera), ook wel druivelaar of - naar de vrucht - druif genoemd, is een plant uit de wijnstokfamilie (Vitaceae).
De wilde wijnstok komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied en het Midden-Oosten, maar is reeds in de oudheid gekweekt en verspreid over heel Europa en later over de ganse wereld. Ook in België en Nederland wordt hij soms verwilderd gevonden.
Naast de wilde soort zijn er veel cultivars van de wijnstok. Van deze in cultuur gebrachte variëteiten worden druiven voor meerdere doeleinden verbouwd.
De botanische naam Vitis is afgeleid van het Oudgriekse oisus (wilgachtige heester),[bron?] omdat de takken even buigzaam zijn als wilgentakken. De soortaanduiding vinifera is afkomstig van het Latijnse vīnum (wijn) en -fer (-dragend).
De wijnstok is een klimplant, die zich vasthecht met ranken die tegenover de bladeren staan. De bladeren zijn aan de bovenzijde glanzend donkergroen, onderaan lichtgroen, meestal onbehaard. Ze staan verspreid, zijn gesteeld, voorzien van afvallende steunblaadjes, handlobbig ingesneden met 3 tot 5 spitse lobben, grof stekelpuntig getande bladranden en een hartvormige voet.
De bloemen staan in dichte, eindelingse pluimen tegenover de bladen, aanvankelijk rechtopstaand doch later hangend. De bloemen zijn regelmatig, klein, geel-groenachtig en welriekend, met een nectar-afscheidende schijf. De kelk is eenbladig met 5 korte, afvallende tanden. De bloemkroon bestaat uit 5 kroonblaadjes, aan de top en de voet vergroeid, en valt nadien in zijn geheel af. Tegenover de kroonblaadjes staan er 5 meeldraden afgewisseld met klieren. Het bovenstandig vruchtbeginsel draagt een zeer korte stijl met een knopvormige stempel.
De wilde wijnstok is een tweehuizige plant, de mannelijke en vrouwelijke bloemen ontstaan op verschillende planten, doch de gekweekte vormen zijn eenhuizig waardoor zelfbestuiving kan optreden.
De druif is een besvrucht, ovaal of bolrond, donkerblauw of groenachtig, meestal 2-hokkig met 5 zaden, waarvan er een of meer onontwikkeld blijven. Bij de in het wild groeiende planten blijft de bes zuur smaken.
De plant bloeit in juni.
Van de wijnstok worden volgende ondersoorten en variëteiten onderscheiden:
De wilde wijnstok komt vooral voor op warme en droge tot licht vochtige bodems in lichte bossen.
De plant is origineel afkomstig uit de bossen van het Middellandse Zeegebied van Portugal en Marokko tot het Midden-Oosten en Noord-Iran, en het zuiden van Midden-Europa.
Soms worden in België en Nederland verwilderde wijnstokken op warme, droge plaatsen aangetroffen, zoals in de vallei van de Samber nabij Charleroi en op de Sint Pietersberg.
Zie Druif voor het hoofdartikel over dit onderwerp. De gekweekte wijnstok wordt gebruikt voor de productie van druiven, die onder meer als fruit, voor de productie van wijn of voor krenten en rozijnen gebruikt worden.
De wijnstok (Vitis vinifera), ook wel druivelaar of - naar de vrucht - druif genoemd, is een plant uit de wijnstokfamilie (Vitaceae).
De wilde wijnstok komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied en het Midden-Oosten, maar is reeds in de oudheid gekweekt en verspreid over heel Europa en later over de ganse wereld. Ook in België en Nederland wordt hij soms verwilderd gevonden.
Naast de wilde soort zijn er veel cultivars van de wijnstok. Van deze in cultuur gebrachte variëteiten worden druiven voor meerdere doeleinden verbouwd.
Ekte vinranke (Vitis vinifera) er en klatrende busk i vinfamilien.
Veksten er klatrende eller krypende, og den kan bli opptil 35 m lang. Bladene er spredte med todelte slyngtråder som sitter motsatt i forhold til bladene. Bladene har en lang stilk og har 5–7 fliker. Blomstene er små, grønne og tvekjønnede; de sitter i sammensatte klaser. Frukten heter drue og er et saftig bær som er 8–40 mm stort. Fruktfargen er grønn, rosa, purpur eller svart, ofte med et blåskjær.
Den viltvoksende formen regnes som subsp. sylvestris og skiller seg fra de dyrkede ved å være særbu; hann- og hunnblomster sitter på adskilte planter. Den vokser i fuktig skog, kratt og langs elver. Utbredelsen omfatter Korsika, Italia, Balkan og østover inn i Asia. Den dyrkede formen (subsp. vinifera) er forvillet mange steder.
Ekte vinranke er en av de eldste kulturplantene. Det er flere tusen sorter inkludert noen uten frø som må formeres vegetativt. Druene spises ferske, tørkede (rosiner og korinter) eller brukes til å lage saft og vin. Vinblader brukes i matlagingen i mange land. Planten dyrkes i områder med temperert eller subtropisk klima over hele verden. På grunn av den opprinnelige nordamerikanske vinlusa er det nå vanlig å pode ekte vinranke på stammer av andre, mer motstandsdyktige vinrankearter.
Forvillet vinranke i Tyskland
Vingård i Tyskland
Blad
Blomster
Druesorten Isabella
Høstfarge
Ekte vinranke (Vitis vinifera) er en klatrende busk i vinfamilien.
Veksten er klatrende eller krypende, og den kan bli opptil 35 m lang. Bladene er spredte med todelte slyngtråder som sitter motsatt i forhold til bladene. Bladene har en lang stilk og har 5–7 fliker. Blomstene er små, grønne og tvekjønnede; de sitter i sammensatte klaser. Frukten heter drue og er et saftig bær som er 8–40 mm stort. Fruktfargen er grønn, rosa, purpur eller svart, ofte med et blåskjær.
Den viltvoksende formen regnes som subsp. sylvestris og skiller seg fra de dyrkede ved å være særbu; hann- og hunnblomster sitter på adskilte planter. Den vokser i fuktig skog, kratt og langs elver. Utbredelsen omfatter Korsika, Italia, Balkan og østover inn i Asia. Den dyrkede formen (subsp. vinifera) er forvillet mange steder.
Ekte vinranke er en av de eldste kulturplantene. Det er flere tusen sorter inkludert noen uten frø som må formeres vegetativt. Druene spises ferske, tørkede (rosiner og korinter) eller brukes til å lage saft og vin. Vinblader brukes i matlagingen i mange land. Planten dyrkes i områder med temperert eller subtropisk klima over hele verden. På grunn av den opprinnelige nordamerikanske vinlusa er det nå vanlig å pode ekte vinranke på stammer av andre, mer motstandsdyktige vinrankearter.
Multimedia w Wikimedia Commons Winorośl właściwa (Vitis vinifera L.), nazywana także winoroślą winną, latoroślą winną – gatunek z rodziny winoroślowatych. Rośliny występujące w stanie dzikim i będące przodkami roślin uprawnych rosły niegdyś niemal w całym basenie Morza Śródziemnego, w rejonie Kaukazu i dalej na wschód po Turkmenistan. Winorośl uprawna, wyróżniana jako osobny podgatunek, rozprzestrzeniona została szeroko w postaci wielu odmian uprawnych na całym świecie. Z jagód wytwarza się przede wszystkim wina, poza tym wykorzystuje się je do bezpośredniego spożycia (także suszone jako rodzynki), do wyrobu soków, galaretek, dżemów, kwasu winowego i octu winnego. Z nasion tłoczony jest olej.
Zasięg naturalny podgatunku dzikiego winorośli (subsp. sylvestris) obejmował pierwotnie rozległe obszary w basenie Morza Śródziemnego i Azji południowo-zachodniej[3]. Był to jedyny przedstawiciel rodzaju Vitis w Europie i północnej Afryce (najbardziej zróżnicowanego we wschodniej Azji i w Ameryce Północnej[4]). Podczas zlodowacenia północnopolskiego jego refugium był prawdopodobnie rejon Kaukazu[3] oraz południowe krańce Europy tj. Półwysep Iberyjski i Apeniński, gdzie występuje największe zróżnicowanie genetyczne roślin tego gatunku (we Włoszech zwłaszcza na Sycylii[5]). Stanowiska dzikich winorośli rozciągały się w czasach historycznych na rozległym obszarze południowej Europy od Hiszpanii poprzez Włochy, Szwajcarię, Austrię i Węgry, po Rumunię i kraje bałkańskie położone na południe od niej. Mapa zasięgu obejmuje wybrzeża Morza Czarnego i poprzez rejon Kaukazu po południowe wybrzeża Morza Kaspijskiego[6]. Na wschodnich krańcach zasięgu występuje na izolowanych stanowiskach w Turkmenistanie i Tadżykistanie[3]. Gatunek zasiedlał szeroki zakres siedlisk, ale przekształcenia w krajobrazie spowodowane działalnością człowieka ograniczyły występowanie tego taksonu niemal wyłącznie do lasów i zarośli na siedliskach aluwialnych. Dziko rosnące rośliny zostały zdziesiątkowane przez patogeny zawleczone z Ameryki Północnej (zwłaszcza mączniaka i filokserę), a dodatkowo straty powiększyło powszechne w XIX wieku regulowanie europejskich rzek. W efekcie dziko rosnąca winorośl stała się taksonem zagrożonym w Europie, rosnącym w rozproszonych i wątłych populacjach[7].
O ile sukcesywnie zmniejszał się areał występowania podgatunku pierwotnego winorośli, o tyle taksony udomowione były rozpowszechniane coraz szerzej na świecie i obecnie uprawiane są na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy[8].
Szczytowa część pędu
Stary pień winorośli i liście w barwach jesiennych
Wąs czepny
Młody kwiatostan
Fragment kwiatostanu podczas kwitnienia
Rozwijający się kwiat (odrzucana korona)
Winorośl właściwa jest szybko rosnącym, wieloletnim pnączem. Kwitnie na przełomie wiosny i lata. Owoce pojawiają się pod koniec lata i pozostają na roślinie do zimy. Jesienią liście przebarwiają się na kolor złocistożółty. Najstarszy żyjący okaz winorośli właściwej posadzony został przez Lancelota 'Capability' Browna w 1768 roku w ogrodzie przy Hampton Court w Londynie. Okaz odmiany 'Schiava Grossa' ('Black Hamburgh') wciąż plonuje, a jego zrazy oferowane są na sprzedaż[15].
Wyróżnia się dwa podgatunki[2][6]:
W obrębie gatunku wyróżnia się kultywary, popularnie nazywane odmianami albo szczepami. Choć Pierre Viala i Victor Vermorel w 1909 roku wymienili aż ok. 24 000 używanych nazw, to wiele z nich było albo okazało się później synonimami[19]. Sto lat później wyróżnia się ok. 5 tys. odmian winorośli, z których około 250 jest uprawianych masowo[19]. Różnią się głównie owocami m.in. ich kolorem skórki, wyglądem, zapachem, smakiem, odpornością na warunki klimatyczne, potencjalnym poziomem alkoholu i kwasowością[20]. Do określenia pokrewieństwa między naturalnymi kultywarami narzędzia dała dopiero analiza genetyczna[21]. Winogrodnicy i naukowcy dążyli do jak najlepszego dostosowania uprawianych krzewów do potrzeb gospodarczych. Optymalizacja była możliwa na kilka sposobów. Jednym z nich była selekcja naturalnych mutacji w ramach odmiany, zwanych sportami albo klonami, których cechy pozytywnie wyróżniały się na tle typowych egzemplarzy[20][22]. Od XIX wieku na znaczeniu zyskała hodowla nowych odmian, niekiedy krzyżówek międzygatunkowych, przede wszystkim w celu zwiększenia odporności na szkodniki i choroby winorośli oraz lepszego dostosowania do zróżnicowanych gleb[23]. Do produkcji wina nie są dopuszczone krzyżówki międzygatunkowe[20]. Niektóre z wyhodowanych mieszańców winorośli właściwej zyskały znaczenie gospodarcze (np. wyhodowany w Geisenheim 'Müller Thurgau' w Niemczech i 'Pinotage' w RPA)[24][25].
W 1946 roku podzielono odmiany uprawne winorośli na trzy grupy[26][16]:
Dla konsumentów najpopularniejsze odmiany winorośli właściwej są często bardziej rozpoznawalne niż regiony pochodzenia, więc wśród producentów spostrzega się tendencję do podkreślania szczepu zamiast regionu winiarskiego[23].
'Sauvignon blanc'
'Pinot Noir'
'Cabernet Sauvignon'
Poza odmianami uprawnymi o użytkowych owocach wyhodowano także odmiany ozdobne winorośli, np.:
W wersji bez apostrofów nazwy szczepów winorośli piszemy w języku polskim małymi literami[28]. Polska literatura dotycząca winiarstwa również stosuje się do tej konwencji, za to w źródłach dotyczących ogólnie ogrodnictwa i sadownictwa stosuje się jednak pisownię każdego członu nazwy wielką literą. W publikacjach botanicznych zgodnie z art. 28 Międzynarodowego Kodeksu Nomenklatury Botanicznej oraz Kodem Nomenklatury Roślin Ozdobnych nazwy odmian uprawnych ujmuje się w pojedynczy cudzysłów i zapisuje czcionką prostą.
Tradycyjnie uważano, że winorośl właściwą zaczęto uprawiać w południowym Kaukazie (tereny północno-wschodniej Turcji, północnego Iraku, Azerbejdżanu, Armenii i Gruzji)[35][36][37]. W stanie dzikim winorośl (podgatunek subsp. sylvestris) rosła jednak od atlantyckich wybrzeży Europy po zachodnie Himalaje[38] i badania molekularne świadczą o tym, że winorośl udomowiona została nie tylko w rejonie Bliskiego Wschodu, ale także w basenie Morza Śródziemnego dalej na zachód[6]. Około 70% lokalnych odmian z półwyspu Iberyjskiego pochodzi od dzikich winorośli z tego rejonu[39]. Przed udomowieniem owoce były zbierane z roślin dziko rosnących w lasach i prawdopodobnie wcześnie doszło do przypadkowego odkrycia wina po spróbowaniu płynu powstałego w naczyniu z długo przechowywanymi owocami. Odkrycie wina mogło nastąpić ok. 8–10 tysięcy lat p.n.e.[37] Najstarsze znalezione ślady wina, w dodatku najwyraźniej świadomie wytwarzanego, bo konserwowanego żywicą pistacji, odkryto w naczyniach pochodzących sprzed 7 tysięcy lat p.n.e. ze stanowiska archeologicznego w górach Zagros w Iranie[40]. Początki upraw i pierwsze prymitywne winnice, w których drzewa służyły jako podpórki datuje się na szóste tysiąclecie przed Chrystusem[41][35]. Do wyodrębnienia się podgatunku uprawnego doszło w wyniku selekcji roślin obupłciowych – znacznie bardziej plennych od rozdzielnopłciowych[37].
Winorośl kilka tysięcy lat p.n.e. była rozprzestrzeniona w uprawie we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Nasiona znaleziono na stanowiskach archeologicznych datowanych na 4500 lat p.n.e. na Cyprze, na 3200 lat p.n.e. w Jerycho. Ze starożytnego Egiptu uprawa winorośli poświadczona jest w dokumentach pisanych datowanych na 2400 lat p.n.e.[38] Szybko też rozprzestrzeniła się w rejonie Azji Mniejszej, Bliskiego Wschodu i Mezopotamii[35]. Najstarsze rysunki winorośli opartej o budowle, a więc sadzonej pochodzą z Egiptu z ok. 1500 p.n.e.[29] Grecy i Rzymianie zakładali winnice na podbijanych przez siebie obszarach w Europie, częściowo po to, by zaopatrzyć w wino własne oddziały[42][43][44]. Najbardziej na północ wysuniętym obszarem uprawy były Wyspy Brytyjskie[45]. Wówczas wino było już używane także do gotowania, jako składnik sosów, o czym świadczy książka kucharska Apicusa z III w.[42] Rozkwit uprawy winorośli został zahamowany po upadku cesarstwa rzymskiego i najazdach m.in. Arabów, Wizygotów i Wandalów[44]. Sytuacja uległa poprawie wraz z powstawaniem klasztorów, obok których mnisi zakładali winnice i rozwijali w nich techniki uprawy[46][47].
W starożytnych Chinach początkowo uprawiano winorośl amurską[29]. Nasiona winorośli właściwej wysłane zostały do Cesarza Wu przez chińskiego generała wysłanego z poselstwem do krajów irańskich. Zetknął się on po raz pierwszy z winoroślą i winem w rejonie Fergany i Baktrii. Z wysłanych nasion powstała pierwsza winnica w Chinach ok. 120 r p.n.e.[37]
Do Europy Środkowej i Polski wino dotarło wraz z chrześcijaństwem. Uprawa winorośli ze względu na klimat nie zyskała tu wielkiej popularności.
Kolonizatorzy zabrali krzewy winorośli właściwej do Ameryki Północnej, Peru i Chile[45]. W Ameryce Północnej rosła wówczas już m.in. winorośl lisia (Vitis labrusca), która odegrała ważną rolę w późniejszej odbudowie winnic europejskich[45]. W 1616 Holendrzy zawieźli winorośl do Afryki Południowej, a w 1788, wraz z Anglikami, pierwsze sadzonki trafiły do Australii[45].
Druga połowa XIX wieku okazała się katastrofalna dla europejskich winnic[48]. Mączniak prawdziwy poczynił duże szkody we Francji (do 80% strat w plonach), zanim udało się go opanować[49][48]. Następnie ze wschodniej części Ameryki Północnej do Europy został około 1863 przywleczony szkodnik – filoksera winiec[49][50]. W krótkim czasie filoksera spustoszyła miejscowe winnice, tym bardziej, że nie znano wówczas żadnych sposobów ochrony przed tym szkodnikiem[51]. Rozwiązaniem okazało się obsadzenie winnic na nowo z wykorzystaniem krzewów szczepionych na podkładkach odpornych na filokserę – amerykańskich i hybrydowych[49][50][51]. Wraz z importowanymi podkładkami pojawił się w 1878 także mączniak rzekomy winorośli[50][49]. Przypadkiem okazało się, że skutecznie chorobę zwalczają związki miedzi (ciecz bordoska)[49].
Wiek XX przyniósł ulepszenia technologiczne, rozwój winiarstwa w Nowym Świecie i prawne regulacje dotyczące sposobów uprawy. Wiele winnic zostało wykarczowanych, a winiarze większą uwagę poświęcili jakości[52].
Winorośl właściwa była drugą, po ryżu, rośliną uprawną, której genom zsekwencjonowano w całości[21].
Ze względu na ogromne znaczenie winorośli w basenie Morza Śródziemnego – odgrywała ona istotną rolę w różnych starożytnych kulturach tego obszaru. Już 5 tysięcy lat temu w starożytnym Egipcie i Mezopotamii winnice i piwnice pełne wina były symbolem bogactwa i przedmiotem dumy władców. Winnica była darem faraona Amenhotep III dla świątyni w Luksorze, a amfory z winem umieszczano w grobowcach faraonów (np. Tutanchamona)[53]. W sumeryjskim eposie ocalony z potopu Utnapisztim właśnie z wina składał bogom ofiarę w podzięce za ocalenie[33].
W czasie rozwoju kultury mykeńskiej uprawa winorośli odgrywać zaczęła istotną rolę w południowej Europie. Bogiem wina i winorośli oraz propagatorem jej uprawy na całym wówczas znanym świecie był Dionizos, dla którego obchodzono kilka świąt w roku zwanych dionizjami. Wino odgrywało istotną rolę w kulturze i gospodarce starożytnej Grecji, Homer pisał o codziennie przybijających do brzegów Troi okrętów wyładowanych amforami z winem. Wino i winorośl obecne są także w mitologii greckiej[53].
W rejonie Morza Śródziemnego uważano winorośl za roślinę świętą, a napój wytwarzany z jej owoców za napój bogów. W starożytnym Rzymie i Grecji pito wino, mieszając je często z wodą[42]. Wino nie było napojem składanym w ofierze bogom – w Rzymie było to mleko.
W tradycji żydowskiej winorośl porównywana jest do narodu żydowskiego. Tak midrasz interpretuje słowa Biblii Hebrajskiej. W komentarzach rabina Szymona ben Lakisza (III w. n.e.) zawartych w Gemarze owoce winorośli to uczeni i mędrcy, liście to ludzie wytwarzający substancje niezbędne dla życia całej wspólnoty (rośliny), a pędy to kupcy rozprowadzający produkty wytwarzane przez ludzi[53]. Zgodnie z tradycją biblijną pierwszym człowiekiem, który zaczął uprawiać winorośl był Noe[54]. Z błogosławieństwa Jakuba wynika, że posiadanie winnicy było równoznaczne z bogactwem[55], przy czym zgodnie z Księgą Powtórzonego Prawa można było wejść do cudzej winnicy i najeść się do syta, choć nie wolno było zbierać gron do kosza[56]. Kwitnąca winorośl przedstawiona została jako symbol wiosny w Pieśni nad pieśniami[57]. Zbiór winogron był tak ważny, że na jego okres zwalniano nawet mężczyzn z wojska, by mogli zebrać owoce we własnej winnicy (Pwt 20,6). W Starym Testamencie wino z winogron było jedną z ofiar składanych Bogu[58]. W Księdze Izajasza zawarty jest metaforyczny opis zakładania winnicy, na początku pełen namiętności niczym hymn miłosny, w drugiej części zmieniający się w sąd nad narodem żydowskim[53]. Zgodnie z przekazem Józefa Flawiusza przy murach Świątyni Jerozolimskiej rosła winorośl obrobiona w złocie, rodząca wspaniałe owoce[33].
W sztuce chrześcijańskiej winna latorośl łączyła się z osobą Chrystusa, ideą nieśmiertelności i zmartwychwstania – jak np. latorośl w nagrobku Kazimierza Wielkiego na Wawelu[59]. Jezus w przypowieściach przyrównuje siebie do krzewu winnego, a ludzi do latorośli; jedne z nich zostają na krzewie i przynoszą owoce, inne zaś zostają obcięte i wrzucone w ogień[58].
Winorośl właściwa (Vitis vinifera L.), nazywana także winoroślą winną, latoroślą winną – gatunek z rodziny winoroślowatych. Rośliny występujące w stanie dzikim i będące przodkami roślin uprawnych rosły niegdyś niemal w całym basenie Morza Śródziemnego, w rejonie Kaukazu i dalej na wschód po Turkmenistan. Winorośl uprawna, wyróżniana jako osobny podgatunek, rozprzestrzeniona została szeroko w postaci wielu odmian uprawnych na całym świecie. Z jagód wytwarza się przede wszystkim wina, poza tym wykorzystuje się je do bezpośredniego spożycia (także suszone jako rodzynki), do wyrobu soków, galaretek, dżemów, kwasu winowego i octu winnego. Z nasion tłoczony jest olej.
Vitis vinifera, também conhecida por parreira, é a espécie de videira (Vitis sp.)[1] mais cultivada para a produção do vinho na Europa.[carece de fontes?] Um terreno plantado de videiras é uma vinha ou vinhedo.[2] Esta trepadeira da família das vitáceas, cujo fruto é a uva, foi cultivada por várias civilizações europeias desde há milhares de anos, o que originou dezenas de variedades, as denominadas castas, por meio de seleção artificial. Originária da região do Mediterrâneo até ao sul da Alemanha, a Vitis vinifera é cultivada em todas as regiões de clima temperado fazendo da produção de vinho uma das atividades mais antigas da civilização, desde o período neolítico.[carece de fontes?]
Vitis vinifera, também conhecida por parreira, é a espécie de videira (Vitis sp.) mais cultivada para a produção do vinho na Europa.[carece de fontes?] Um terreno plantado de videiras é uma vinha ou vinhedo. Esta trepadeira da família das vitáceas, cujo fruto é a uva, foi cultivada por várias civilizações europeias desde há milhares de anos, o que originou dezenas de variedades, as denominadas castas, por meio de seleção artificial. Originária da região do Mediterrâneo até ao sul da Alemanha, a Vitis vinifera é cultivada em todas as regiões de clima temperado fazendo da produção de vinho uma das atividades mais antigas da civilização, desde o período neolítico.[carece de fontes?]
Vița de vie (Vitis vinifera L.) este o specie de plante din genul Vitis, familia Vitaceae, originară din regiunea mediteraneană, Europa Centrală și sud-vestul Asiei, din Maroc și Spania până în sudul Germaniei în nord și în est până în nordul Iranului.[1]
Viță de vie este o liană care poate atinge o lungime de 35 m. Frunzele alternează, sunt lobate palmat și au o lungime și lărgime de 5–20 cm. Fructul este o bacă, boabele respective dezvoltându-se într-un ciorchine cunoscut sub numele de strugure. Boabele, la specia sălbatică, au un diametru de circa 6 mm, iar când se coc dobândesc o culoare purpurie închis spre negru; la speciile cultivate, de regulă, boabele sunt mult mai mari, de până la 30 mm lungime și pot avea diverse culoari: albe, alb-gălbui, alb-verzui, roșii sau purpurii. Specia sălbatică crește de obicei în păduri umede și pe malurile apelor curgătoare.
Strugurele sălbatic este deseori clasificat ca V. vinifera, subsp. silvestris (în unele clasificări considerat Vitis silvestris), cu V. vinifera, subsp. vinifera restricționată la formele cultivate. Vița-de-vie cultivată are flori hermafrodite, dar subsp. silvestris este dioecică (are flori masculine și feminine pe plante separate) și pentru ca fructul să se dezvolte este necesară polenizarea.
Strugurii sălbatici au fost recoltați de cultivatori și fermierii timpurii. De mii de ani, fructul este cules atât pentru proprietățile sale medicinale, cât și pentru cele nutriționale, istoria lui fiind strâns legată de cea a vinului.
Schimbări în conformația sâmburilor (mai mici la formele cultivate) și distribuții ale semințelor sălbatice cultivatorilor, au avut loc între cca 3500-3000 î. Hr., în sud-vestul Asiei sau în sudul Transcaucaziei (Armenia și Georgia). Cultivarea strugurilor s-a răspândit și în alte părți ale lumii, în perioada preistorică sau în antichitate.
Strugurii au fost transportați în coloniile europene din întreaga lume, ajungând în America de Nord în jurul anului 1600 și apoi în Africa, America de Sud și Australia. În America de Nord, strugurii au format hibride cu o specie de Vitis, gen originar din regiune; unele hibride fiind create intenționat pentru a combate Phylloxera, o pestă cauzată de o insectă, care a afectat vița-de-vie europeană cu mult mai mult decât pe cea nord-americană, reușind să devasteze producția europeană de vin în câțiva ani. Mai târziu rădăcinile nord-americane au fost folosite în întreaga lume pentru a altoi V. vinifera, astfel încât aceasta să reziste în fața Phylloxerei.
În America de Nord creșterea Vitis viniferei a fost limitată la regiunea cu climă temperată de pe Coasta de vest a Statelor Unite, în New Mexico și California. Însă, datorită unor cercetări interprinse de Konstantin Frank, Vitis vinifera este cultivată acum și în regiunile cu un climat mai aspru ca New York și sudul provinciei canadiene Ontario. Munca Dr. Helmut Becker din anii '80 a adus Vitis vinifera și în Valea Okanagan din British Columbia.
În martie 2007, cercetători australieni de la CSIRO, lucrând în Centrul cooperativ de cercetare pentru viticultură[2] au descoperit că "mutații independente și extrem de rare din două gene [VvMYBA1 și VvMYBA2] [din struguri roșii] produc o singură viță-de-vie albă, care este părintele aproape tuturor varietăților de struguri albi din lume. Dacă numai o singură genă ar fi suferit mutații, majoritatea strugurilor ar fi rămas roșii și astăzi nu am avea mai mult de 3000 de cultivatori disponibili, de struguri albi."[3]
Folosirea strugurilor datează din neolitic, fapt demonstrat, de descoperirea unui depozit improvizat de vin, vechi de 7,000 de ani pe teritoriul actual al Georgiei, în 1996.[4] Alte dovezi au arătat că mesopotamienii și vechii egipteni aveau plantații de vin și dețineau măiestria necesară fabricării vinului.[5] Filozofii greci preamăreau puterea vindecătoare a strugurilor, atât ca întreg cât și sub formă de vin. Cultivarea Vitis viniferei, ca și producția vinului, au început în China în timpul dinastiei Han, în secolul al II-lea î.Hr.[6], odată cu importarea speciei din Ta-Yuan. Totuși, după alți autori, vița de vie sălbatică, crescută la munte ca Vitis thunbergii, a fost folosită pentru producerea vinului înainte de secolul al II-lea î.Hr.[7]
Seva viței de vie a fost folosită de vindecătorii tradiționali europeni pentru tratarea bolilor de piele și de ochi. Alte utilizări includ folosirea frunzelor pentru oprirea sângerării, dureri și inflamații ale hemoroizilor. De asemenea, pentru tratarea durerilor de gât au fost folosiți strugurii necopți, iar stafidele au fost folosite pentru tratarea tuberculozei, constipației și setei. În tratamentul cancerului, holerei, variolei, amețelilor, infecțiilor de piele și ochi, bolilor de rinichi și ficat au fost folosiți struguri necopți. [2] Au fost dezvoltate și varietăți de struguri fără sâmburi, pentru a atrage consumatorii, însă cercetări recente au arătat că multe dintre propietățile vindecătoare ale strugurilor provin chiar de la sâmburi.
Frunzele viței de vie sunt folosite umplute cu carne tocată, orez și ceapă la prepararea mâncării tradițional-balcanice dolma, precum și a sarmalelor românești.
În prezent, soiurile de viță de vie se împart în două mari categorii[8]:
Vițele roditoare se împart în 3 grupe[9]:
Hibrizii direct producători se împart în funcție de generație[10]:
În spațiul românesc s-au dezvoltat soiuri locale de viță de vie dintre care cele mai reprezentative sunt:
Carte · 
Categorie · 
Portal · 
WikiProiect Vița de vie (Vitis vinifera L.) este o specie de plante din genul Vitis, familia Vitaceae, originară din regiunea mediteraneană, Europa Centrală și sud-vestul Asiei, din Maroc și Spania până în sudul Germaniei în nord și în est până în nordul Iranului.
Viță de vie este o liană care poate atinge o lungime de 35 m. Frunzele alternează, sunt lobate palmat și au o lungime și lărgime de 5–20 cm. Fructul este o bacă, boabele respective dezvoltându-se într-un ciorchine cunoscut sub numele de strugure. Boabele, la specia sălbatică, au un diametru de circa 6 mm, iar când se coc dobândesc o culoare purpurie închis spre negru; la speciile cultivate, de regulă, boabele sunt mult mai mari, de până la 30 mm lungime și pot avea diverse culoari: albe, alb-gălbui, alb-verzui, roșii sau purpurii. Specia sălbatică crește de obicei în păduri umede și pe malurile apelor curgătoare.
Strugurele sălbatic este deseori clasificat ca V. vinifera, subsp. silvestris (în unele clasificări considerat Vitis silvestris), cu V. vinifera, subsp. vinifera restricționată la formele cultivate. Vița-de-vie cultivată are flori hermafrodite, dar subsp. silvestris este dioecică (are flori masculine și feminine pe plante separate) și pentru ca fructul să se dezvolte este necesară polenizarea.
Vinič hroznorodý v užšom zmysle (lat. Vitis vinifera sensu stricto; ďalšie názvy pozri nižšie) je kultúrna rastlina z rodu vinič (Vitis).
V širšom (a dnes častejšom) zmysle druh vinič hroznorodý (Vitis vinifera sensu lato) zahŕňa aj príbuzné divé taxóny - podrobnejšie pozri v článku vinič. Nasledujúci text článku je len o kultúrnej rastline, teda o viniči hroznorodom v užšom zmysle.
Slovenské názvy sú: vinič hroznorodý [1] v užšom zmysle[2], vinič hroznorodý pravý[3], vinič hroznorodý pestovaný[4][3], vinič ušľachtilý[5][6], ušľachtilý vinič[7], vinič európsky[8], európsky vinič [9]; zastarano réva vínna[10][11], réva vinná[12]; zastarano alebo nárečovo alebo mimo taxonómie (vínna) réva[13][14]; mimo taxonómie vinič[15][13], hovorovo hrozno.
Vedecké, čiže latinské, názvy sú najmä: Vitis vinifera sensu stricto, Vitis vinifera subsp. [alebo var.] vinifera, Vitis sativa a Vitis vinifera subsp. [alebo var.] sativa[16].
Vinič hroznorodý je lianovitá rastlina pôvodom zo Stredomoria, určená na produkciu hrozna alebo na použitie ako množiteľský materiál pre tieto rastliny. Plodmi sú bobule s vysokým obsahom cukru (25%) konzumované ako stolové hrozno alebo spracúvané na víno a iné alkoholické a nealkoholické nápoje.
Vinič hroznorodý sa delí na veľké množstvo kultivarov. V literatúre existuje viacero pokusov zoskupiť tieto kultivary do väčších taxónov. Známe - ale už pomerne staré - je napríklad delenie A. M. Negruľa. Negruľ používal starší vedecký názov viniča hroznorodého Vitis vinifera subsp. sativa a vinič hroznorodý delil na geograficky vymedzené taxóny nazývané proles (proles je stará latinská taxonomická úroveň; toto slovo sa často vôbec neprekladá, ale niekedy sa prekladá ako potomstvo, rasa, plemeno, ekotyp a podobne). Konkrétne sa podľa neho vinič hroznorodý delí na tieto prolesy (potomstvá) a subprolesy [17][18]:
Viničová sadenica je:
Podpníkový vinič je rastlina viniča, ktorej odrezky sú používané najmä na vrúbľovanie viniča a tvoria jej dolnú časť.
Odroda je skupina viniča v rámci najnižšieho známeho botanického triedenia, ktorú možno odlíšiť od akejkoľvek inej skupiny viniča podľa prejavu najmenej jedného znaku a považovať za jednotnú s ohľadom na jej schopnosť nemeniť sa pri rozmnožovaní.
Klon viniča je vegetatívnym spôsobom dopestované a geneticky identické potomstvo z jedného kra, ktorý je zapísaný v Listine registrovaných odrôd.
Ker viniča je rastlina viniča v pestovateľskom tvare určená na produkciu hrozna, vrúbľov alebo odrezkov viniča.
Nie je možné presne určiť vek viniča, ale určite je staršia ako ľudstvo. Našli sa stopy po nej na brehoch Kaspického mora, v Grónsku, v Severnej Amerike, v Malej Ázii. Šlo o divoko rastúci vinič.
Vedci sa domnievajú, že Vitis vinifera, teda vinič hroznorodý, pochádza z údolia riek Eufrat a Tigris, kde sa už pred tisíckami rokov vyrábalo hroznové víno. Trvalo veľmi dlho, kým sa vinič rozšíril po celom svete. Egyptológovia dokonca objavili v hrobkách faraónov semená viniča hroznorodého a z chrámových vyobrazení zisťujú, že už pred viac ako 3500 rokmi pred našim letopočtom pestovali Egypťania kultúrne vinič a vyrábali z jeho hrozna vzácny nápoj, ktorý smeli piť len členovia faraónskych dynastií.
Gréci pestovali a starali sa o vinič podobne ako Egypťania. Víno si ctili ako dar bohov. Pili ho málo a riedili ho vodou. Len nakoniec jedla si nechali naliať niekoľko pohárov čistého vína. Treba spomenúť, že už tam začalo remeslo degustátora. Gréci totiž porovnávali vodu z rôznych prameňov.
Pri rozširovaní rímskej ríše sa zároveň rozširovala aj vínna réva po celej Európe. Vďaka Rimanom sú vinice v povodiach Dunaja a Rýnu. Len na tých najvhodnejších miestach zakladali svoje vinohrady. Pri svojich dobyvačných cestách zakladali vinohrady aj v Gálii, na Pyrenejskom polostrove, v severnej Afrike na území dnešného Maroka, v Alžírsku a Tunisku.
Na Slovensku sa vďaka Rimanom pestovali ušľachtilé odrody viniča. Slovania pri príchode na naše územie tak objavili už rodiace viniče. V roku 892 kráľ Svätopluk zaslal priesady viniča do Prahy vojvodovi Bořivojovi a Ľudmile. Táto ich nechala vysadiť v okolí Mělníka. Tieto vinice dodnes existujú. Vpádom Tatárov bola väčšia časť viničov pod Malými Karpatami zničená. Aby sa znovu pozviechali zničení vinohradníci, uhorský kráľ Ondrej III. dal Bratislave veľké privilégiá, v ktorých spomína už existujúce vinice na podporu zakladania nových viníc oslobodzuje ich majiteľov od platenia daní kráľovi a necháva ich mestu.
Vinič hroznorodý patrí medzi najstaršie kultúrne rastliny. Väčšina autorov vedeckých publikácií uvádza, že vinič pochádza zo strednej Ázie a z Kaukazu z oblasti Čierneho a Kaspického mora. Podľa vykopávok archeológov a nálezov semien viniča sa zistilo, že vinič sa rozšíril ďalej do Egypta, Sýrie, Babylonie, potom do Číny, Palestíny a Grécka. Z Grécka sa rýchle rozšíril do Rímskej ríše a do oblastí, ktoré Rimania pri svojich výbojoch obsadzovali.
Predpokladá sa, že väčšina vinohradníckych oblastí v Európe vznikla na územiach, ktoré boli obsadené Rimanmi. Tak sa rozšíril vinič do Francúzska, Portugalska a Španielska, pričom hranica bola na rieke Mosele v dnešnom Nemecku, a ďalej do Česka a na Slovensko. Rozšírenie pestovania viniča v strednom a severnom Taliansku sa pripisuje Etruskom. V hrobkách starých Etruskov sa našli fresky, ktorých vek sa odhaduje na viac ako 2500 rokov a obsahujú výjavy súvisiace s pestovaním viniča a výrobou vína. Našli sa aj ozdobné poháre a iné nádoby na víno. Z historických výskumov vyplýva, že v Egypte bolo známe víno už v najstarších dobách jeho dlhej histórie, teda už pred 3200 rokmi pred Kr. Dôkazy o tom sa našli v hrobkách faraónov, kde sa medzi rôznymi kresbami nachádzali aj kresby o pestovaní viniča, lisovaní hrozna, ako aj o príprave vína a o jeho pití. Mŕtvym dokonca dávali do hrobu džbány naplnené vínom.
Wikicitáty ponúkajú citáty od alebo o hrozno
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Vinič hroznorodý
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Vinič hroznorodý
Wikislovník ponúka heslo Vinič hroznorodý
Vinič hroznorodý v užšom zmysle (lat. Vitis vinifera sensu stricto; ďalšie názvy pozri nižšie) je kultúrna rastlina z rodu vinič (Vitis).
V širšom (a dnes častejšom) zmysle druh vinič hroznorodý (Vitis vinifera sensu lato) zahŕňa aj príbuzné divé taxóny - podrobnejšie pozri v článku vinič. Nasledujúci text článku je len o kultúrnej rastline, teda o viniči hroznorodom v užšom zmysle.
Vinska trta (znanstveno ime Vitis vinifera ) spada v družino vinikovk (Vitaceae (Lindley) ali Ampelidae (Kunth)), ki ima približno 600 vrst. Največje število vrst je v območjih z zmerno subtropsko in tropsko klimo in jih človek ne uporablja. Le približno 20 vrst se goji za pridelavo grozdja ali podlage. Vse pripadajo rodu Vitis L. Pred približno 100 leti so zanesli iz Amerike v Evropo trsno uš, ki uničuje korenine vinske trte. Evropski vinogradniki se proti trtni uši borijo tako, da domače žlahtne sorte cepijo na ameriške podlage, ki pa so odporne proti trsni uši.
V Sloveniji je ohranjeno tudi nekaj rastišč divje vinske trte, Vitis vinifera ssp. sylvestris, npr. na pobočjih Rebri nad Vinjami[1].
Domačini so v času francoskih provinc še vedno gojili avtohtone vrste. Med belimi vini je bila zelo priljubljena Istrska malvazija, med drugim tudi bjankera in manarjola. Pri rdečih vrstah pa je bil v ospredju seveda refošk, za njim pa sta sledila še maločrnim in marzenimom. Pri pridelavi so vsa bela vina med seboj vinificirali in tako dobili Istrsko belo vino, v njem je bilo količinsko največ malvazije. Rdeče sorte so tudi mešali med seboj, tu pa je seveda prevladovalo kdo drugi kot refošk. Vino so prodajali predvsem v večjih mestih Koprskega primorja, kjer so jih kupovali predvsem Tržačani. V začetkih dvajsetega stoletja so velik del vin prodali na Kranjsko. Zaradi pomanjkanja denarja so morali velik delež vin prodati še mladih, da bi lahko čim prej kaj zaslužili. Iz tega pa izhaja govor večine, da se refošk pije mlad, ne pa staran. Številni kletarji so prišli do tega, da je ta vrsta po nekaj letih bistveno boljša od prvotne, mlade. slovenski trg pa so v drugi polovici dvajsetega stoletja preplavila druga vina tedanje Jugoslavije. Tako je refošk tedaj zašel nekoliko bolj v ozadje, prav tako prodaja se je bistveno zmanjšala. Tu so pridelovali plavac, več vrst merlotov in makedonski teran. Kakovost in njegova prodaja je tedaj padla do te mere, da so se ga celo domačini sramovali in trdili, da ne pridelujejo refoška, temveč druge sorte. Vendar so se v zadnjih desetletjih razmere ponovno obrnile v prid našim, vinom Slovenske Istre.
Vinska trta (znanstveno ime Vitis vinifera ) spada v družino vinikovk (Vitaceae (Lindley) ali Ampelidae (Kunth)), ki ima približno 600 vrst. Največje število vrst je v območjih z zmerno subtropsko in tropsko klimo in jih človek ne uporablja. Le približno 20 vrst se goji za pridelavo grozdja ali podlage. Vse pripadajo rodu Vitis L. Pred približno 100 leti so zanesli iz Amerike v Evropo trsno uš, ki uničuje korenine vinske trte. Evropski vinogradniki se proti trtni uši borijo tako, da domače žlahtne sorte cepijo na ameriške podlage, ki pa so odporne proti trsni uši.
V Sloveniji je ohranjeno tudi nekaj rastišč divje vinske trte, Vitis vinifera ssp. sylvestris, npr. na pobočjih Rebri nad Vinjami.
Vinranka (Vitis vinifera) är den vanliga europeiska arten av vinsläktet för framställning av vin, och kallas även europeisk vinranka eller ibland eurasisk vinranka. De allra flesta viner i världen produceras av druvor från denna art. Dock är det vanligt att Vitis vinifera ympas på rotstockar av andra arter i vinsläktet för att uppnå resistens mot vinlusen. I detta fall är den fruktbärande delen av vinrankan av arten Vitis vinifera, men ej rötterna. I vissa fall odlas hybrider mellan Vitis vinifera och andra Vitis-arter.
Vinranka odlades i Egypten för 6 000 år sedan.[1] Denna odlade vinrankan härstammar från den vilda underarten V. vinifera subsp. sylvestris som förekommer i medelhavsområdet. Subsp. sylvestris betraktas av vissa taxonomer som en egen art, V. sylvestris.
Den vilt växande östliga underarten V. vinifera subsp. caucasica, betraktas vanligen inte längre som en egen underart utan räknas till subsp. sylvestris.
Underarterna skiljs framför allt på följande sätt:[2]
Hybriden mellan vinranka och labruskavin (V. labrusca) har fått namnet alexandervin (V. ×alexanderi), men dessa korsningar räknas vanligen till Labrusca-gruppen.
.jpg)
Wikimedia Commons har media som rör Vinranka.
Vinranka (Vitis vinifera) är den vanliga europeiska arten av vinsläktet för framställning av vin, och kallas även europeisk vinranka eller ibland eurasisk vinranka. De allra flesta viner i världen produceras av druvor från denna art. Dock är det vanligt att Vitis vinifera ympas på rotstockar av andra arter i vinsläktet för att uppnå resistens mot vinlusen. I detta fall är den fruktbärande delen av vinrankan av arten Vitis vinifera, men ej rötterna. I vissa fall odlas hybrider mellan Vitis vinifera och andra Vitis-arter.
У сприятливих умовах на півдні пагони винограду сягають 30 — 40 метрів довжини, в Україні, зазвичай, всього 1,5 — 3 м. Ліана прикріплюється за допомогою вусиків, які обвивають опори.
Кора на старих стовбурах коричнева, з глибокими бороздами, з кіркою, що відокремлюється, на молодих — жовтувата або червонувата.
Листя почергові, черешкові, цільні, три- або п'ятилопатеві.
Квітки дрібні, двостатеві, зеленуваті, зібрані в рихлу або густу волоть. Цвіте виноград у травні — червні, плодоносить у серпні — вересні, деякі сорти у жовтні.
Формула квітки: ∗ K ( 5 ) C ( 5 ) A 5 G ( 2 _ ) {displaystyle ast K_{(5)};C_{(5)};A_{5};G_{({underline {2}})}} 
Плоди — соковиті ягоди з 1 — 4 дрібними насінинами (у деяких сортів насіння відсутнє) — зібрані у грона, які сильно варіюються за формою, забарвленням: можуть бути зеленими, рожевими, жовтими, темно-червоними, чорно-фіолетовими (зазвичай з воскоподібним нальотом).
До 1863 року (до появи у Європі шкідника — філоксери) — виноград культурний жив до 130—150 років.
Виноград розмножують практично всіма відомими способами — як насінням, так і вегетативно — живцями, відводками, щепленням.
Використовуються плоди винограду для їжі у свіжому вигляді і для переробки на родзинки, виноградний сік, вино, варення, маринади, компоти, різні напої (алкогольні та безалкогольні), а також оцет.
З лікувальною метою використовуються ягоди, корінці та листя.
Сучасний культивований культурний виноград можна розділити на столові та винні (технічні) сорти. У світі налічується понад 8000 сортів винограду.
Ніхто достовірно не знає, коли і де саме людина стала вирощувати виноград. За археологічним джерелам вчені вважають, що в Стародавньому Єгипті виноградарство виникло за 6000 років до нашої ери. На бенкетах стародавніх єгиптян поруч з багатьма стравами подавалися також різні сорти вина та пива. У часи фараонів виноградники простягалися вгору за течією Нілу до порогів.
Сусідні з Єгиптом країни не залишили настільки древніх археологічних джерел, але і в них, зокрема, згадується, що під час будівлі храму Соломона робочим було видано 20 000 бат вина. Це служить доказом того, що за майже 1000 років до н. е. у Середземномор'ї існувало виноробство.
Особливо виноградарство було розвинене у Стародавній Греції. У грецькій літературі часто говориться про вино, зокрема, в «Одіссеї» Гомера багато віршів, у який згадане вино. На щиті Ахіллеса майстерний Гефест серед інших зображень із золота зробив «чудовий великий виноградник, солодким плодом обтяжений», «висіли в ньому чорні грона».
Які тоді вирощувалися сорти — нині це невідомо, але те, що це була окультурена виноградна лоза, не викликає сумнівів.
При вживанні ягід винограду та продуктів виноградарства слід враховувати: виноград не рекомендується приймати при ожирінні, виразці (у період загострення), цукровому діабеті, хронічних гнійних процесах у легенях, при серцевій недостатності, що супроводжується вираженою гіпертонією та набряками, при посиленні процесів бродіння у кишечнику та коліті, що супроводжується проносом.
Не варто забувати, що виноград, потрапляючи на каріозні зуби, посилює їх руйнування. Для оберігання зубів від псування рекомендується після кожного прийому винограду або родзинок ретельно прополоскати рот великою кількістю розчину харчової соди.
На честь винограду культурного названо астероїд 759 Вініфера, відкритий 1913 року німецьким астрономом Францом Кайзером, предки якого займалися вирощуванням винограду.
виноград після поливу
вус виноградний
молодий лист
стиглий врожай
зав'язь
верхівка пагона
молода лоза
вус на пагоні
Vitis vinifera (Nho thường) là một loại Vitis, bản địa của vùng Địa Trung Hải, trung châu Âu và tây nam châu Á, từ Maroc và Bồ Đào Nha bắc đến phía nam Đức và đông đến bắc Iran.[1] Đó là một dây leo cao tới 35 m cao, với vỏ cây dễ bong. Các lá so le, thùy chân vịt, dài 5–20 cm và rộng. Quả là loại quả mọng, được gọi là quả nho, ở cây mọc hoang, quả có đường kính 6 mm và chín màu tím sẫm đến đen với một hoa sáp nhạt, cây trồng thường lớn hơn nhiều, lên đến 3 cm, và có thể có màu xanh lá cây, đỏ, hoặc tím. Loài này thường hiện diện trong các khu rừng ẩm ướt và ven suối.
Nó được trồng trên mọi lục địa trên Trái Đất trừ châu Nam Cực. Tại châu Âu, ở khu vực miền Trung và miền Nam; ở châu Á, ở khu vực phía Tây (Tiểu Á, Caucasus, Trung Đông) và tại Trung Quốc, ở châu Phi, dọc theo bờ biển Địa Trung Hải phía bắc và ở Nam Phi; ở Bắc Mỹ, tại California, Mexico và cũng có các lĩnh vực khác như New Mexico, New York, British Columbia, Ontario và Québec, ở Nam Mỹ tại Chile, Argentina, Uruguay và Brazil; ở châu Đại Dương tại Úc và New Zealand.
Vitis vinifera (Nho thường) là một loại Vitis, bản địa của vùng Địa Trung Hải, trung châu Âu và tây nam châu Á, từ Maroc và Bồ Đào Nha bắc đến phía nam Đức và đông đến bắc Iran. Đó là một dây leo cao tới 35 m cao, với vỏ cây dễ bong. Các lá so le, thùy chân vịt, dài 5–20 cm và rộng. Quả là loại quả mọng, được gọi là quả nho, ở cây mọc hoang, quả có đường kính 6 mm và chín màu tím sẫm đến đen với một hoa sáp nhạt, cây trồng thường lớn hơn nhiều, lên đến 3 cm, và có thể có màu xanh lá cây, đỏ, hoặc tím. Loài này thường hiện diện trong các khu rừng ẩm ướt và ven suối.
Nó được trồng trên mọi lục địa trên Trái Đất trừ châu Nam Cực. Tại châu Âu, ở khu vực miền Trung và miền Nam; ở châu Á, ở khu vực phía Tây (Tiểu Á, Caucasus, Trung Đông) và tại Trung Quốc, ở châu Phi, dọc theo bờ biển Địa Trung Hải phía bắc và ở Nam Phi; ở Bắc Mỹ, tại California, Mexico và cũng có các lĩnh vực khác như New Mexico, New York, British Columbia, Ontario và Québec, ở Nam Mỹ tại Chile, Argentina, Uruguay và Brazil; ở châu Đại Dương tại Úc và New Zealand.
Виноград едят свежим или сушат, превращая его в изюм. Плоды винограда — сырьё для изготовления вина. Из винограда готовят компоты, соки, маринады. Используют в декоративных целях. Существует много сортов и гибридов винограда, в том числе без семян — кишмиши и коринки.
Сок винограда содержит большое количество глюкозы, фруктозы, которые легко усваиваются организмом, катионов калия, органических кислот, микроэлементов. Вторичный продукт при получении сока — жмых — идёт на корм скоту.
Из виноградного сока путём спиртового брожения получают белые, розовые и красные вина, а после перегонки — разнообразные дистилляты (среди них бренди, коньяк, арманьяк, граппа, ракия, чача, писко, марк, виноградная водка).
В плодах винограда содержится до 20 % сахара, витамины С, В, ферменты, микроэлементы, яблочная и другие органические кислоты, дубильные вещества.
Ягоды сладких сортов винограда противопоказаны лицам с сахарным диабетом, при острой дизентерии, диарее и гипертонической болезни.
Отходы виноделия (выжимки, дрожжевой остаток и т. д.) находят практическое применение как сырьё для получения спирта и виннокислой извести. Из отходов можно получать также франкфуртскую чернь, ярь-медянку, дёготь[4].
Винный камень, получаемый из виннокислой извести, кристаллизуется в бочках при выдержке вин и выделяется при уваривании сока в вакуум-аппаратах[4].
Семена («косточки») винограда используют для получения жирного масла, пригодного для пищевых и технических целей[4].
Из листьев и зелёных побегов получают винную кислоту, количество которой в этих органах составляет 1,9—2,4 % (в переводе на сухое вещество)[4].
Участок земли, на котором выращивают виноград, называется виноградником. В качестве опоры для длинных вьющихся лоз со времён Колумеллы используют специальные шпалеры.
Виноград размножают практически всеми известными способами — как семенами, так и вегетативно — черенками, отводками, прививкой.
В книге рекордов Гиннесса утверждается, что старейшая в мире лоза растёт и плодоносит в центре словенского города Марибор, на берегу реки Драва[5].
Уникальные винодельческие регионы Вахау и Лаво, где традиции виноградарства уходят в глубину веков, находятся под охраной ЮНЕСКО в качестве памятников всемирного наследия. Другие регионы, знаменитые на весь мир своими винами, — Токай, Шампань, Бургундия, Медок, Божоле, Риоха, Тоскана, Рейнгау.
По археологическим источникам учёные считают, что в Древнем Египте виноградарство возникло за 6000 лет до нашей эры. На пирах древних египтян рядом со многими яствами подавались также разные сорта вина и пива. Во времена фараонов виноградники простирались вверх по Нилу до порогов.
Соседние с Египтом страны не оставили столь древних археологических источников, но и в них, в частности, упоминается, что во время постройки храма Соломона рабочим было выдано 20 000 бат вина. Это служит доказательством того, что за почти 1000 лет до н. э. в Средиземноморье существовало виноделие.
Особенно виноградарство было развито в Древней Греции. В греческой литературе часто говорится о вине, в частности, в «Одиссее» Гомера много стихов, упоминающих вино. На щите Ахиллеса искусный Гефест среди других изображений из золота сделал «дивный большой виноградник, сладким плодом отягчённый», «висели в нём чёрные гроздья».
Сорт винограда — низшая систематическая единица, используемая для описания разнообразия культурного винограда. Характеризует отличительную совокупность передаваемых по наследству морфологических, биологических и хозяйственных признаков. Всего на территории России и стран СНГ произрастает более 3000 сортов винограда.
По происхождению, методам селекции и биологическим особенностям различают:
По свойствам ягод и преимущественному использованию получаемой из них продукции сорта винограда подразделяются на:
По сроку созревания ягод сорта винограда делятся на семь групп. За основу такого деления положено следующее: сколько проходит дней от распускания почек до полной зрелости ягод. По этому признаку сорта бывают сверхранние (до 105 дней), очень ранние (105—115 дней), ранние (115—125 дней), раннесредние (125—130 дней), средние (130—135 дней), среднепоздние (135—140 дней) и очень поздние (более 140 дней).[источник не указан 408 дней]
По вкусу сорта винограда делятся на четыре группы:[источник не указан 408 дней]
Наука, занимающаяся изучением разнообразия винограда — сортов, форм и клонов — на уровне популяций и видов, а также исследованием закономерностей изменчивости признаков и свойств под влиянием условий среды и деятельности человека называется ампелографией.
Современный культивируемый культурный виноград можно разделить на столовые и винные (технические) сорта. В мире насчитывается более 8000 сортов винограда. Наиболее широко распространённые:
Сорта американской селекции 'Kay Gray' и 'Kee-wan-din' выдерживают морозы до −37°С, у сорта 'Mars' при температуре — 30,7°С сохраняется около 63,2 % глазков. Сорт 'Venus' по морозоустойчивости уступает 'Mars', но он раньше созревает и имеет более высокие вкусовые качества[6].
К восковой поверхности кожицы виноградных ягод, которую называют пруин, прилипают миллионы микроорганизмов, среди которых находятся и разнообразные дрожжевые грибки. Эти микроорганизмы создают на виноградной кожице инеевый эффект, известный как «пушок». Если виноградину раздавить, то начнется спиртовое брожение, причиной которого является присутствие дрожжевых грибков, которые питаются виноградным сахаром. Пищеварительные ферменты дрожжевых грибков расщепляют виноградный сахар, чтобы запастись энергией, а побочными продуктами этого процесса являются углекислый газ и спирт (последний — в отсутствие доступа кислорода).
Виноградные вина готовят из технических (винных) сортов винограда, которые занимают большую часть виноградников мира. Технические сорта винограда должны хорошо накапливать сахар при умеренном снижении кислотности, легко подвергаться промышленной переработке. Лучшие вина делают из сортов винограда, принадлежащих к европейскому виду Vitis vinifera — Каберне Совиньон, Рислинг, Шардоне, Шираз, Неббиоло. Новые гибридные технические сорта по качеству производимого вина приближаются к ним. Для приготовления различных типов вин используются определённые сорта винограда, отвечающие специальным требованиям.
По древнегреческому мифу, собака Оресфея родила кусок дерева, он закопал его, и из него вырос виноград. Виноделию покровительствует древнегреческий бог Дионис.
В геральдике виноград изображён в исторических гербах многих городов: Аккермана, Изюма, Кизляра, Телави, Чугуева и других. Город Изюм «гласно» назван в 17 веке «виноградным» названием.
Виноград является символом Армении, так как, согласно библейской легенде, Ной, выйдя из ковчега, находившегося на горе Арарат, посадил виноградную лозу, из урожая которого получил вино. Климатические условия Армении создали благоприятную среду для произрастания винограда на территории Армении. Виноград, произрастающий там, отличается большим содержанием сахара, что необходимо для получения высококачественных вин и коньяков.[источник не указан 408 дней]
В честь винограда культурного назван астероид (759) Винифера, открытый в 1913 году германским астрономом Францем Кайзером, предки которого занимались выращиванием винограда.[7].
Виноград едят свежим или сушат, превращая его в изюм. Плоды винограда — сырьё для изготовления вина. Из винограда готовят компоты, соки, маринады. Используют в декоративных целях. Существует много сортов и гибридов винограда, в том числе без семян — кишмиши и коринки.
Сок винограда содержит большое количество глюкозы, фруктозы, которые легко усваиваются организмом, катионов калия, органических кислот, микроэлементов. Вторичный продукт при получении сока — жмых — идёт на корм скоту.
Из виноградного сока путём спиртового брожения получают белые, розовые и красные вина, а после перегонки — разнообразные дистилляты (среди них бренди, коньяк, арманьяк, граппа, ракия, чача, писко, марк, виноградная водка).
В плодах винограда содержится до 20 % сахара, витамины С, В, ферменты, микроэлементы, яблочная и другие органические кислоты, дубильные вещества.
Ягоды сладких сортов винограда противопоказаны лицам с сахарным диабетом, при острой дизентерии, диарее и гипертонической болезни.
Отходы виноделия (выжимки, дрожжевой остаток и т. д.) находят практическое применение как сырьё для получения спирта и виннокислой извести. Из отходов можно получать также франкфуртскую чернь, ярь-медянку, дёготь.
Винный камень, получаемый из виннокислой извести, кристаллизуется в бочках при выдержке вин и выделяется при уваривании сока в вакуум-аппаратах.
Семена («косточки») винограда используют для получения жирного масла, пригодного для пищевых и технических целей.
Из листьев и зелёных побегов получают винную кислоту, количество которой в этих органах составляет 1,9—2,4 % (в переводе на сухое вещество).
釀酒葡萄（學名：Vitis vinifera），又名釀酒葡萄，屬於葡萄科植物。
野生葡萄一般稱為野生亞種（V. v. sylvestris），而培植種則是指亞種（V. v. vinifera）。馴化的是兩性花，而野生亞種的是雌雄異花的，需要授粉來結果。
釀酒葡萄是爬藤植物，可以高達35米，有片狀的樹皮；卵圆形叶子互生，3-5裂，長及闊5-20厘米，叶背光滑或微有毛茸；圆锥花序；果實是椭圆形或圆形漿果；果皮和果肉不易分离。野生葡萄直徑長6毫米，呈深紫色至黑色；培植種的葡萄一般都較大，可長達3厘米，呈綠色、紅色或紫色。它們一般生長在潮濕森林及河邊。
植株
葉
花序
花序
花
Chardonnay
Riesling
Cabernet Sauvignon
釀酒葡萄原产于地中海地區、中歐及亞洲西南部（由摩洛哥及西班牙北部至德國南部及東至伊朗）特有的葡萄。[1]
现在世界大部分大洲（除了南極洲）上都有種植，包括中歐及南歐、西亞的安那托利亞、高加索及中東和中國、北非地中海岸及南非、北美洲的加利福尼亞州、新墨西哥州、紐約州、英屬哥倫比亞、墨西哥及加拿大、南美洲的智利、阿根廷、烏拉圭及巴西、大洋洲的澳洲及新西蘭。
釀酒葡萄约於1億3000萬年前出現，而與人類的關係可追溯至新石器時代。野生葡萄是由覓食者及早期農夫採摘。幾千年來，葡萄都因其醫藥療效及營養價值而被採集。其歷史與酒的歷史緊密纏繞在一起。
釀酒葡萄的葡萄籽形狀及分佈的馴化始於公元前3500-3000年的西南亞洲、南高加索、或黑海西岸地區。於史前或早期歷史時期，其種植被擴展至舊世界的其他地方。首份記載葡萄及酒的文獻是公元前3000年的《吉爾伽美什史詩》及蘇美爾古卷。在古埃及也有大量的象形文字記載酒是留給祭師、國務要員及法老。
古希臘於米諾斯文明時期將釀酒及種植葡萄的技術引進到歐洲。赫西俄德在其《工作與時日》中清楚記載葡萄收成的情境及釀酒技術，荷馬亦有很多類似的記載。希臘透過殖民將這些技術帶到其他地方，如義大利。
伊特拉斯坎人改進了釀酒的技術，並發展出口貿易往遠離地中海盆地的地區。
古羅馬進一步改善伊特拉斯坎人的技術，多份文獻（包括老加圖的《農業志》（De Agri Cultura）、馬庫斯·特倫提烏斯·瓦羅（Marcus Terentius Varro）的《論農莊》（De re rustica）及維吉爾的《農事詩》（Georgics））所記載的資料到現今仍然有效。
於3世紀及4世紀，羅馬帝國長期的危機製造了邊境地區的不穩，引致葡萄種植產量的減少，差不多只在近沿海的城市及市鎮保留了種植業。
於5世紀至10世紀，葡萄差不多只有在修道院種植。本篤會等將葡萄種植業向北方擴展，並在較高海拔地區也拓展葡萄園。除了宗教性的種植外，他們也為貴族種植葡萄。
葡萄種植業在7世紀前的中東都是重要的經濟活動，但伊斯蘭的擴展則令其衰落(因伊斯蘭教禁酒)。
到了中世紀及文藝復興時期，葡萄種植業再次起飛。城市及市鎮的人口聚集，令藝術家及商人的購買力增加，使得葡萄種植業投資亦相應增加。於文藝復興時有很多文獻都記載著以科學方式種植葡萄及釀酒，是為現今葡萄品種學的起源。
葡萄隨著歐洲殖民而走遍全世界，約於1600年代到達北美洲，並到達非洲、南美洲及澳洲。從北美洲原產的葡萄屬出現混種，目的是對抗葡萄蟲根瘤蚜。後來北美洲的砧木被廣泛用在釀酒葡萄的接枝上，以抵抗葡萄蟲。
到了20世紀下半葉，基於微生物學、化學及葡萄品種學，種植葡萄由傳統技術轉移至科學方法。這種改變亦是因經濟及文化的需求所致。
《自然》期刊曾刊登釀酒葡萄的基因組序列。[2]釀酒葡萄是第四種被完全序列出基因組的有花植物。這項研究有助了解植物的演化及與酒香味有關的基因。
於2007年3月，澳大利亞聯邦科學與工業研究組織指她們發現了紅色葡萄兩種極度稀有及獨立的基因突變，生產出白色的葡萄藤。[3]若當中只有一個基因產生突變，大部份的葡萄都仍會是紅色的。[3]
葡萄的使用可以追溯至新石器時代，在伊朗北部就曾於1996年發現了7000年前的酒罍。[4]進一步的證據顯示美索不達米亞人及古埃及人都會種植葡萄及釀酒。希臘哲學家推崇葡萄的治療效用及釀酒。中國種植釀酒葡萄及釀酒始於2世紀的漢朝[5]，相信是從大宛入口了釀酒葡萄開始。不過在此之前，中國是使用野生的山區葡萄（如細本葡萄）來釀酒。[6]
歐洲民間醫師會用葡萄藤的樹汁來醫治皮膚及眼睛疾病。其葉子傳統上也用來幫助痔的止血、鎮痛及抗炎。生葡萄也有用來治療喉嚨痛，而葡萄乾則用來治療結核及便秘和解渴。熟葡萄則用來治療癌症、霍亂、天花、噁心、皮膚及眼睛感染，與及腎臟及肝臟疾病。
現已發展出沒有核的葡萄，但學者發現大部份葡萄的有益特性都是來自其種子的植物化學物質含量。[7][8]
將葡萄藤葉子放入肉碎、飯及洋蔥中，是巴爾幹半島傳統食物，稱為多爾瑪（dolma）。
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
|date=中的日期值 (帮助) 釀酒葡萄（學名：Vitis vinifera），又名釀酒葡萄，屬於葡萄科植物。
野生葡萄一般稱為野生亞種（V. v. sylvestris），而培植種則是指亞種（V. v. vinifera）。馴化的是兩性花，而野生亞種的是雌雄異花的，需要授粉來結果。
分類 界 : 植物界 Plantae 門 : 被子植物門 Magnoliophyta 綱 : 双子葉植物綱 Magnoliopsida 亜綱 : バラ亜綱 Rosidae 目 : クロウメモドキ目 Rhamnales 科 : ブドウ科 Vitaceae 属 : ブドウ属 Vitis 種 : V. vinifera 学名 Vitis viniferaヨーロッパブドウ（ヴィニフェラ種）は、南西アジアから、地中海地域 、中央ヨーロッパ 、モロッコ、ポルトガル、ドイツ北部南部、イラン東北部を原産地とするブドウである[1]。
つるは、35ヤード（約38.2 m）に生長し、樹皮は薄片状である。 葉は互生で、形は掌状であり、幅は5～20 cmである。 ブドウの果実はベリー（漿果）に分類され、野生種では直径6 mmの果実をつけ、表面にかすかな蝋状粉をつけて暗紫色に熟する。栽培種は最大3 cmまで肥大し、緑色、赤、紫色の果実をつける。一般的に湿気の多い森林や渓流で自生している。
野生種は、亜種であるVitis vinifera subsp. sylvestrisに分類され、Vitis vinifera subsp. vinifera は栽培種に限定して使われる。栽培種は両性花であるが、V. vinifera subsp. sylvestrisは雌雄異株である。
ブドウは生食されるほか、ワインの原料 、または乾燥させてレーズンに加工される。 世界で生産されているワインの原料であるブドウの大半の品種はヨーロッパブドウである。 ワインブドウとして栽培されている品種が、南極を除く全ての大陸の主要なワイン産地にて栽培されている。
2007年、この種のゲノム配列がネイチャー紙上で発表された[2]。この成果は、イタリアとフランスの研究者による共同研究によるものである。 ブドウは完全にそのゲノム配列が決定された4番目の被子植物であり、この分析結果は、ワインのアロマの特性に関与する遺伝子と植物の進化を理解するに大きく貢献する。
2007年3月には、オーストラリア連邦科学産業研究機構 (CSIRO) のブドウ栽培共同研究センターの科学者は、赤ブドウのMYBファミリーに属する二つのトランス転写因子の遺伝子であるVvMYBA1とVvMYBA2 における極めて稀な独立した突然変異が白ブドウを生み出し、それが世界の白ブドウ品種のほぼすべての祖先となったと報告した。もし、どちらか一つの遺伝子しか変異しなかった場合、ほとんどのブドウは赤色のままであり、今日利用可能な3000種以上の白ブドウ品種は存在しなかったと推測される[3][4]。
ブドウの利用は、新石器時代にまで遡ることが知られており、1996年に現在のイラン北部にて7000年前のワインの容器が発見された[5]。この発見は、メソポタミア人や古代エジプト人が、ブドウの栽培とワイン醸造の技術を持っていたさらなる証拠であると示している。古代ギリシアの哲学者は、ブドウ自体とワインの両方に癒しの力があることを賞賛した。中国でのブドウの栽培とワイン造りは、2世紀の漢王朝が大宛からヴィニフェラ種を輸入してから始まった[6] 。しかし、それ以前から、中国の野生のブドウのエビヅルでワイン造りが行われていた[7]。日本では、古来から山梨県で栽培されている甲州種が日本産ブドウでは唯一のヴィニフェラ種（東洋系）である[8]。だが、その由来については現在も不明な点が多い。
ヨーロッパの民間治療師（英語）はブドウの樹液で皮膚病や眼病を治すように努めた。 他の歴史的な用途として、痔の痛みや炎症の出血を止めるために葉が使用された。 熟す前のブドウは喉の痛みを治療するために使用され、レーズンは、結核 、便秘や喉の渇きの処置に使用された。 熟したブドウは皮膚や眼の感染症だけでなく、癌 、コレラ 、天然痘 、吐き気 、腎臓病や肝臓病の治療のために使用された。
食べやすい種なしブドウは、消費者へのアピールのために開発されたが、研究者は、ブドウに含まれる健康的な性質の多くは、植物性化合物が豊富に含まれている種子そのものから来ていると発見している[9][10]。
未熟なブドウの果汁はヴェルジュと呼ばれ、ヨーロッパの中世料理では酸味料として多用された。イラン料理ではアーブグーレ（آبغوره）と呼ばれ、主に煮込み料理の酸味づけに用いられる。
ブドウの種子からはグレープシードオイル（葡萄種油）が搾油され、食用油、化粧品、アロマテラピーのキャリアオイルとして利用される。
中東やバルカン半島の伝統料理ドルマには、子羊や牛肉などの挽肉、米とタマネギをブドウの葉で包んだものがある。また、1993年から鋳造されているクロアチアの2リパコインの裏面にブドウの樹が描かれている。
ヨーロッパブドウ(Vitis vinifera var. sativa)の葉は赤ブドウ葉エキスの原料として利用される。欧州ではこの生薬を Vitis vinifera folium と呼び欧州医薬品庁が英語で情報を提供している。[12] 抽出物はOTC医薬品としても発売されている。 カナダのサノフィ社は、Vitis vinifera var. tinctoria の葉から赤ブドウ葉エキス(Antistax)を作っているとしてる。[13] 日本のエスエス製薬によると、Vitis venifera L. Teinturier の葉から赤ブドウ葉エキス(アンチスタックス)を作っているとしている。[14]
ブドウには、多くのフェノール性化合物を含んでいる。 アントシアニンが果皮に、ヒドロキシ酸は果肉に、プロアントシアニジンとタンニンの縮合型が種子に含まれている。 スチルベノイド（英語）は、果皮や果肉で見つけることができる。
トランス - レスベラトロールは、灰色かび病を起こすボトリティス・シネレア（英語）のような菌類の成長を抑える働きが、デルタ-ヴィニフェリン（英語）はべと病を引き起こすPlasmopara viticolaなどの感染を抑えるファイトアレキシンである[15]。
赤ブドウの品種には、果皮に赤色を色づかせるアントシアニンが豊富に含まれる。 ブドウで見つかった最も基本的な5種類のアントシアニンは以下の通り。
グラシアーノ（英語）[16] のような品種には以下の成分も含まれる場合がある。
ヨーロッパブドウ（ヴィニフェラ種）は、南西アジアから、地中海地域 、中央ヨーロッパ 、モロッコ、ポルトガル、ドイツ北部南部、イラン東北部を原産地とするブドウである。
つるは、35ヤード（約38.2 m）に生長し、樹皮は薄片状である。 葉は互生で、形は掌状であり、幅は5～20 cmである。 ブドウの果実はベリー（漿果）に分類され、野生種では直径6 mmの果実をつけ、表面にかすかな蝋状粉をつけて暗紫色に熟する。栽培種は最大3 cmまで肥大し、緑色、赤、紫色の果実をつける。一般的に湿気の多い森林や渓流で自生している。
野生種は、亜種であるVitis vinifera subsp. sylvestrisに分類され、Vitis vinifera subsp. vinifera は栽培種に限定して使われる。栽培種は両性花であるが、V. vinifera subsp. sylvestrisは雌雄異株である。
ブドウは生食されるほか、ワインの原料 、または乾燥させてレーズンに加工される。 世界で生産されているワインの原料であるブドウの大半の品種はヨーロッパブドウである。 ワインブドウとして栽培されている品種が、南極を除く全ての大陸の主要なワイン産地にて栽培されている。
2007年、この種のゲノム配列がネイチャー紙上で発表された。この成果は、イタリアとフランスの研究者による共同研究によるものである。 ブドウは完全にそのゲノム配列が決定された4番目の被子植物であり、この分析結果は、ワインのアロマの特性に関与する遺伝子と植物の進化を理解するに大きく貢献する。
2007年3月には、オーストラリア連邦科学産業研究機構 (CSIRO) のブドウ栽培共同研究センターの科学者は、赤ブドウのMYBファミリーに属する二つのトランス転写因子の遺伝子であるVvMYBA1とVvMYBA2 における極めて稀な独立した突然変異が白ブドウを生み出し、それが世界の白ブドウ品種のほぼすべての祖先となったと報告した。もし、どちらか一つの遺伝子しか変異しなかった場合、ほとんどのブドウは赤色のままであり、今日利用可能な3000種以上の白ブドウ品種は存在しなかったと推測される。
포도(학명: Vitis vinifera 비티스 비니페라[*])는 포도속(Vitis) 식물의 총칭, 또는 그 열매를 말한다. 포도의 품종에는 포도(V. vinifera)·미국포도(V. labrusca)·교배종이 있다. 포도(V. vinifera)는 전파 과정에 따라 남유럽계·중앙아시아계·동아시아계 등의 재배형으로 분화하였으며, 오늘날까지 총 15만 여 품종이 만들어졌다.
서아시아가 원산지인 낙엽성 덩굴식물로 온대에서 난온대에 걸쳐 약 60종이 알려져 있다. 대부분의 열매는 식용하며 덩굴성이어서 덩굴손으로 감아올라간다. 잎은 어긋나고 홑잎이며 3-5개로 얕게 갈라진다. 덩굴손은 마디에서 잎과 마주나는데, 각 마디에 연속적으로 붙는 것과 두 마디 간격으로 붙는 것이 있다. 꽃은 5-6월에 작은 송이 모양으로 많이 달린다. 양성화 외에 수꽃과 암꽃의 구별이 있는 것도 있다. 꽃잎은 녹색으로 5개가 끝에서 서로 붙어 있으며 밑부분이 갈라져서 떨어진다. 열매는 장과(漿果)인데, 2-3개의 종자가 있으며 9-10월에 익는다. 열매는 크기와 모양, 색깔이 매우 다양하며 단맛과 신맛이 있다.[2]
포도(학명: Vitis vinifera 비티스 비니페라[*])는 포도속(Vitis) 식물의 총칭, 또는 그 열매를 말한다. 포도의 품종에는 포도(V. vinifera)·미국포도(V. labrusca)·교배종이 있다. 포도(V. vinifera)는 전파 과정에 따라 남유럽계·중앙아시아계·동아시아계 등의 재배형으로 분화하였으며, 오늘날까지 총 15만 여 품종이 만들어졌다.
서아시아가 원산지인 낙엽성 덩굴식물로 온대에서 난온대에 걸쳐 약 60종이 알려져 있다. 대부분의 열매는 식용하며 덩굴성이어서 덩굴손으로 감아올라간다. 잎은 어긋나고 홑잎이며 3-5개로 얕게 갈라진다. 덩굴손은 마디에서 잎과 마주나는데, 각 마디에 연속적으로 붙는 것과 두 마디 간격으로 붙는 것이 있다. 꽃은 5-6월에 작은 송이 모양으로 많이 달린다. 양성화 외에 수꽃과 암꽃의 구별이 있는 것도 있다. 꽃잎은 녹색으로 5개가 끝에서 서로 붙어 있으며 밑부분이 갈라져서 떨어진다. 열매는 장과(漿果)인데, 2-3개의 종자가 있으며 9-10월에 익는다. 열매는 크기와 모양, 색깔이 매우 다양하며 단맛과 신맛이 있다.
