Rogownica alpejska (Cerastium alpinum L.) – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych. Gatunek arktyczno-alpejski o zasięgu wokółbiegunowym. Występuje w północnej części Europy i Ameryki Północnej, gdzie ma zwarty zasięg[3]. Ponadto w Europie występuje w górach od Hiszpanii do Grecji[4]. W Polsce jedyne jej stanowiska znajdują się na Babiej Górze[4]. Jest też uprawiana jako roślina ozdobna[5]
Morfologia
- Pokrój
- Tworzy luźne darnie. Pędy gęsto owłosione, wiotkie i płożące się o długości do 30 cm[4].
- Liść
- Przyziemne różyczki liściowe nie posiadają tak puszystego owłosienia, jak pozostała część rośliny, nie są jednak całkiem nagie[6].
- Kwiat
- Na szczycie pędów wyrasta pojedynczy kwiat, czasami dwa, rzadko trzy. Mają one szerokie płatki, purpurowo nabiegłe w gardzieli[4].
- Owoc
- Owocem jest torebka o długości 10-11 mm[6].
![src=]()
Kępa rogownicy w szczelinie skalnej
Biologia i ekologia
Bylina, chamefit. Występuje głównie w murawach na podłożu kwaśnym. Na Babiej Górze występuje w piętrze kosówki, na wysokości 1500-1724 m n.p.m., na obszarze o powierzchni ok. 20 ha[4]. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Jest rośliną jednopienną, kwiaty są albo zapylane przez owady (zapylenie krzyżowe), albo zapylają się same[4]. U okazów rosnących na Babiej Górze jedna torebka nasienna zawiera przeciętnie 21 nasion[4]. Rozsiewają się one w najbliższym otoczeniu rośliny (barochoria). Rogownica alpejska może też rozmnażać się wegetatywnie. Liczba chromosomów u osobników babiogórskich 2n = 72[4].
Zagrożenia i ochrona
Kategorie zagrożenia gatunku:
Wszystkie stanowiska rogownicy alpejskiej w Polsce znajdują się na obszarze Babiogórskiego Parku Narodowego. Gatunek jest też uprawiany w Ogrodzie Roślin Babiogórskich w Zawoi-Barańcowej oraz w Ogrodzie Botanicznym w Warszawie[4].
Zastosowanie i uprawa
-
Zastosowanie. Nadaje się szczególnie do ogródków skalnych, gdzie może być uprawiana na skarpach, murkach i w szczelinach między kamieniami[5].
-
Uprawa. Najlepiej rośnie na próchnicznej, gliniasto-żwirowej i średnio wilgotnej ziemi ubogiej w wapń[5]. Rozmnaża się ją przez podział lub przez ukorzeniania płonych pędów w lipcu-sierpniu[5]. Rośnie powoli.
Przypisy
-
↑ P.F. Stevens: Caryophyllales (ang.). Angiosperm Phylogeny Website, 2001–. [dostęp 2010-02-12].
-
↑ The Plant List. [dostęp 2017-02-02].
-
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
-
↑ a b c d e f g h i Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
-
↑ a b c d Eugeniusz Radziul: Skalniaki. Warszawa: PWRiL, 2007. ISBN 978-83-09-01013-5.
-
↑ a b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
-
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
-
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
-
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
