Multimedia w Wikimedia Commons Kretowate[2][3] (Talpidae) – rodzina ssaków z rzędu ryjówkokształtnych (Soricomorpha) przystosowanych do życia pod ziemią.
Występują na półkuli północnej – w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Jedynym przedstawicielem rodziny występującym współcześnie na terenie Polski jest kret europejski (Talpa europaea). Kretowate są znane ze śladów kopalnych eocenu. Na terenie Polski występowały w pliocenie wymarłe gatunki z podrodziny Desmaninae.
Budową ciała zbliżone są do ryjówkowatych. Charakteryzują się niewielkimi rozmiarami ciała, wąską, spłaszczoną czaszką z charakterystycznymi cienkimi łukami jarzmowymi. Większość ma silnie rozwinięte, zwrócone na zewnątrz, zakończone szpadlowatymi pazurami przednie kończyny przystosowane do kopania tuneli. Niektóre gatunki potrafią wykopać dziennie do 20 m podziemnego korytarza[4]. Mają małe, często silnie uwstecznione oczy. Na pyszczkach i kończynach występują włosy czuciowe (zatokowe). U przedstawicieli podrodziny Talpinae brak uszu zewnętrznych. Otwory słuchowe mogą być przysłaniane małymi fałdami skórnymi, dzięki którym ziemia nie dostaje się do uszu.
Wzór zębowy przedstawia się następująco:
Wzór zębowy I C P M 32-44 = 2-3 1 3-4 3 1-3 0-1 3-4 3
Kretowate prowadzą głównie podziemny, a nieliczne ziemnowodny tryb życia. W większości są samotnikami wykazującymi silnie rozwinięty terytorializm. Nie zapadają w sen zimowy. Na zimę gromadzą pod ziemią zapasy. Samica rodzi średnio trzy młode w miocie. Karmi je mlekiem przez ok. miesiąc.
Klasyfikacja rodzajów zaliczanych do rodziny kretowatych ulegała wielu zmianom. Autorzy wyróżniają od 3 do 5[5] podrodzin. Poniżej przedstawiono klasyfikację opartą na badaniach genetycznych Shinohara i in. (2003)[6][2]:
Kretowate (Talpidae) – rodzina ssaków z rzędu ryjówkokształtnych (Soricomorpha) przystosowanych do życia pod ziemią.
