Bonobos communicate in a variety of ways. Females have a scream, but males bark, grunt, and pant-hoot. A bark may indicate alarm, whereas other vocalizations may indicate aggression, excitement, satisfaction, etc. The separate types of calls are used in multiple contexts, and cannot be thought of as "words".
In addition to this vocal communication, tactile communication is important. Social rank is communicated by GG rubbing, mounting, or rump contact. (See behavior section.) Other forms of tactile communication are seen between mothers and their offspring, and between rivals.
Visual communication also occurs. Bonobos often "peer" at another individual. This behavior indicates interest in the activity of the "peered at" individual. Peering may occur when oneother bonobo has a food item that is wanted, or it may be included in the courtship behavior of a male.
Communication Channels: visual ; tactile ; acoustic ; chemical
Perception Channels: visual ; tactile ; acoustic ; chemical
Bonobos are an endangered species according to both IUCN and US Federal Endangered Species lists. The IUCN criteria project a 50% or greater reduction in their numbers within three generations, due to both exploitation and habitat destruction. Bonobos face “a very high risk of extinction in the wild in the near future” according to the IUCN Red List criteria. Civil war and its aftermath have hampered conservation efforts. Population estimates vary widely as conflict has limited the ability of researchers to work in the region. Estimates range from 5,000 to 17,000 individuals left.
US Federal List: endangered
CITES: appendix i; appendix ii
IUCN Red List of Threatened Species: endangered
Bonobos may eat sugarcane that is being grown for profit. However, direct references to this being a problem for humans have not been encountered in the literature.
Bonobos, similar to common chimpanzees, carry many of the same diseases that can afflict humans, such as polio.
Negative Impacts: injures humans (carries human disease); crop pest
Bonobos and their sister species, common chimpanzees, are the closest relatives to Homo sapiens. They are an invaluable source of information in studying human origins and diseases.
Bonobos are endearing to humans as 'charasmatic megafauna' and may be useful in encouraging conservation for habitat preservation.
Bonobos continue to be a source of bush meat for human consumption, and although hunting bonobos has been legally outlawed, poaching continues.
Positive Impacts: food ; research and education
The quantity of fruit consumed by bonobos suggests that they may play a role in dispersal of the species eaten.
Ecosystem Impact: disperses seeds
Species Used as Host:
Mutualist Species:
Commensal/Parasitic Species:
Fruit comprises the largest portion of the diet of P. paniscus, although bonobos incorporate a wide variety of other food items into their diet. Plant parts consumed include fruit, nuts, stems, shoots, pith, leaves, roots, tubers and flowers. Mushrooms are also occasionally consumed. Invertebrates form a small proportion of the diet and include termites, grubs, and worms. On rare occasions, bonobos have been known to eat meat. They have been directly observed eating flying squirrels (Anomalurus sp.), duiker (Cephalophus dorsalis and Cephalophus nigrifrons), and bats (Eidolon sp.).
Animal Foods: mammals; eggs; insects; terrestrial worms
Plant Foods: leaves; roots and tubers; wood, bark, or stems; seeds, grains, and nuts; fruit; flowers
Other Foods: fungus
Primary Diet: herbivore (Frugivore )
Bonobos (Pan paniscus) live in the forests located centrally in the Democratic Republic of the Congo (formerly Zaire). Bonobo habitat lies in the Congo Basin. This area is located south of an arc formed by the Congo River (formerly the Zaire River) and its headwater, the Lualaba River, and north of the Kasai Rver.
Biogeographic Regions: ethiopian (Native )
Within the Congo Basin, bonobos inhabit several vegetation types. The area generally is classified as tropical rainforest; however, local agriculture and areas reverted to forest from agriculture (“young” and “aged secondary forest”) are intermingled. Species composition, height, and density of trees are different in each, yet all are utilized by bonobos. In addition to the forested areas, swamp forests opening into marsh-grassland areas occur, which are also utilized. Foraging occurs in each type of habitat, while sleeping occurs in forested areas. Some bonobo populations may have a preference to sleep in relatively small (15 to 30 m tall) trees, particularly those found in secondary growth forests.
Range elevation: 299 to 479 m.
Habitat Regions: tropical ; terrestrial
Terrestrial Biomes: forest ; rainforest
Wetlands: marsh
Limited information exists on bonobo longevity, and there has been no ongoing study that lasted longer than the expected bonobo lifespan. The longest semi-continuous study of bonobos began at Wamba in 1976. At that time, the age of each individual was estimated, and from extrapolation, a female that died in 1993 was in the 45 to 50 year age range when she died. This would make the lifespan of these animals comparable to that of common chimpanzees.
Range lifespan
Status: wild: 50 (high) years.
Average lifespan
Sex: male
Status: captivity: 35.0 years.
Average lifespan
Sex: female
Status: captivity: 48.0 years.
Average lifespan
Status: wild: 20.0 years.
Contrary to the implication of one of its common names, "pygmy chimpanzee," this species is not particularly diminutive when compared to common chimpanzees (Pan troglodytes). The "pygmy" modifier may instead refer to its location: it lives in an area inhabited by people often referred to as such.
Unlike its closest cousins (common chimpanzees), bonobos are not divided into subspecies. Bonobos are apes about two-thirds the size of humans, with dark hair covering their bodies. The hair is generally longer than in common chimpanzees, and is particularly noticeable on the cheeks, which are relatively hairless in P. troglodytes. The portions of body not covered with hair (i.e. mid-face, hands, feet) are darkly colored throughout life. This contrasts with common chimpanzees, which have lighter skin, particularly during the younger years.
Bonobos are primarily knuckle-walkers, although at times they walk bipedally and do so more frequently than P. troglodytes. Bonobos have longer extremities, particularly hind legs, as compared to common chimpanzees. Although sexual dimorphism exists with males around 30% heavier (37 to 61 kg, 45 kg average) than females (27 to 38 kg, 33.2 kg average), bonobos are less sexually dimorphic than many primates, and skeletons are nearly the same size. Average height is 119 cm for males and 111 cm for femals. Average cranial capacity is 350 cubic centimeters.
Range mass: 27 to 61 kg.
Average mass: 39 kg.
Range length: 104 to 124 cm.
Average length: 115 cm.
Other Physical Features: endothermic ; homoiothermic; bilateral symmetry
Sexual Dimorphism: male larger
The only verified predators of bonobos are humans. Although the hunting of bonobos is illegal, poaching is still common. It has been speculated that leopards and pythons, known to prey on common chimpanzees, may also feed on bonobos.
Known Predators:
Bonobos are polygynandrous. Females may be approached by and copulate with, any male in the group except their sons. However, the mating system may be confused by the use of sexual activity in these animals as part of social bond formation.
Mating System: polygynandrous (promiscuous)
Basic life history traits of bonobos are under-researched. Some of the seminal studies of this species have noted that “bonobos have not yet been studied long enough to provide data on age at sexual maturity or birth interval” (Nishida and Hiraiwa-Hasegawa, 1987), the most frequently researched “Wamba and Lomako study populations lack long-term demographic data” (Thompson-Handler et al., 1984), and “information on the demography of wild bonobos is very limited compared to that for chimpanzees” (Furuichi et al., 1998).
Female bonobos undergo estrus, marked by distinctive swelling of the perineal tissue lasting 10 to 20 days. Matings are concentrated during the time of maximal swelling. Breeding occurs throughout the year. Postpartum amenorrhea lasts less than one year in bonobos. A female may resume external signs of estrus (i.e. swelling) within a year of giving birth. At this point, copulation may resume, although these copulations do not lead to conception, indicating that the female is probably not fertile. During this period, she continues to lactate until her offspring is weaned at around 4 years. The average interbirth interval is 4.6 years (4.8 if one only includes live births). Therefore, lactation may suppress ovulation, but not the outward signs of estrus. As no study has lasted longer than a bonobo lifespan, total number of offspring per female is unknown. However, at Wamba, many adult females had four offspring during the 20 year study length.
Adult female bonobos have an estrus period that is marked externally by physical changes in their genitalia. During this time, males of the group approache the female, displaying their erect penises. Females are generally receptive, and will move toward a male to allow copulation. There is no clear pattern of mate choice: females are courted by many males of the group during estrus, with the exception of their sons. Because of this, paternity is generally unknown to both partners.
Breeding interval: Breeding occurs nearly all the time in this species, however, a female may produce one offspring approximately every 5 years.
Breeding season: Bonobos have no marked breeding season.
Average number of offspring: 1.
Average gestation period: 240 days.
Average weaning age: 48 months.
Range time to independence: 7 to 9 years.
Range age at sexual or reproductive maturity (female): 13 to 15 years.
Range age at sexual or reproductive maturity (male): 13 to 15 years.
Key Reproductive Features: iteroparous ; year-round breeding ; gonochoric/gonochoristic/dioecious (sexes separate); sexual ; fertilization ; viviparous
Average birth mass: 1331 g.
Average gestation period: 232 days.
Average number of offspring: 1.
Information is limited on parental investment. However, bonobos are highly social mammals and live around 15 years before achieving full adult status. During this time, the mother provides most of the parenting, although the males may contribute indirectly (i.e. in alerting the group of danger, sharing food, and possibly helping to protect young).
Bonobo babies are born relatively helpless. They are dependent on mothers’ milk and cling to their mother for several months. Parental care is provided by the mother, as paternity is generally unclear. Weaning is a gradual process, and is usually commenced by the time the offspring is 4 years of age. Throughout the weaning process, mothers generally have their offspring feed by their side, allowing them to observe the feeding process and food choice, rather than providing them with food directly. Weaning may be enforced by a mother’s refusal to allow a juvenile into her nest, thereby encouraging it to build a nest of its own.
As adults, male bonobos typically remain in their natal social group, so they have contact with their mothers throughout her remaining years. Female offspring leave their natal group during late adolescence, so they do not maintain contact with their mothers in adulthood.
Parental Investment: altricial ; pre-fertilization (Protecting: Female); pre-hatching/birth (Provisioning: Female, Protecting: Female); pre-weaning/fledging (Provisioning: Female, Protecting: Male, Female); pre-independence (Protecting: Male, Female); post-independence association with parents; extended period of juvenile learning; inherits maternal/paternal territory; maternal position in the dominance hierarchy affects status of young
This links to video from Lukuru Wildlife Research Foundation showing wild bonobos.
Pan paniscus, commonly referred to as the bonobo, belongs to the family Hominidae and is closely related to the chimpanzee (Lang 2010). Bonobos show slight sexual dimorphism, males typically being larger than females. Average adult male bonobo weight ranges from 39 kg to 42 kg and they are around 730-830 mm in length (Lang 2010, Zihlman 2015). Average female bonobo weight ranges from 31-34 kg and they are 700-760 mm in length (Lang 2010, Zihlman 2015). Bonobos strongly resemble chimpanzees, but are typically slenderer, and are born with black skin which maintains its color with age. Bonobos are covered in medium length black hair which parts to the side on the top of their head, and typically have a tuft of white fur near their rear end (Lang 2010). Bonobos have forearms that are longer than their legs and typically display quadrupedal movement using their knuckles for assistance, but have also been observed displaying bipedal movement.
Bonobos are endemic to a central region within the Democratic Republic of the Congo (DRC) where the Congo River and the Kasai River meet (Lang 2010). The habitats bonobos have been found in range from dense rainforest, to secondary regrowth forests, to mosaic forests surrounded by savannah, although they prefer to nest in mixed mature semi deciduous forests (IUNC 2012, Stevens 2008, Lang 2010). Bonobos are omnivores and generally stick to a diet of fruit and occasionally leaves, nuts, and fungus, but have been observed eating small invertebrates such as larvae and worms and even small mammals on occasion such as squirrels (Lang 2010, IUNC 2012, Beanue 2012).
Bonobos live in communities of 30-80 individuals, and are a fission-fusion society, often splitting into separate groups to hunt and forage (IUCN 2012, Fruth 2016). Males typically remain in their natal colony for the duration of their lives, while female bonobos move from colony to colony until permanently residing in a community (Stevens 2008, Lang 2010). Bonobo communities are typically female dominated, and are very peaceful, tolerant communities with complex social hierarchies. Bonobos’ peaceful nature may be due to their natural habitat which produces an abundance of fruit year-round, decreasing competition (Kret 2016). Bonobos are very social animals, and use play, grooming, and sex to form and maintain relationships amongst each other as well as to solve conflicts (Kret 2016, Land 2010, Garai 2016). While violent conflicts and infanticide are often seen in chimpanzee communities, bonobos rarely have physical conflicts, and lethal encounters between bonobos of any age or sex have not been documented (IUCN 2012, Kret 2016, Stevens 2008, Garai 2016, Beaune 2012). Bonobos are very aware of their own, and other bonobos’ emotions, and this contributes to their ability to resolve conflicts before they escalate to violence (Kret 2016).
Bonobos’ diet mainly consists on fruits, and therefore the forests in which bonobos live rely heavily on bonobos to disperse their seeds, especially plant species with larger seeds (Beaune 2012). 98% of bonobo feces contained seeds, and seeds made up around half of the weight of bonobo feces (Beaune 2012). Bonobos play a large role in seed dispersal in the Democratic Republic of the Congo, which is a reason why their declining population should be a concern (Beaune 2012). Information regarding bonobo populations is debated with reported populations between 20,000 and 50,000 individuals, but experts have suggested a minimum population of between 15,000 and 20,000 (IUCN 2012, Fruth 2016). Bonobos have been placed on the endangered species list because of the declining population due to poaching, habitat loss, and civil unrest in the DRC. Because of this the IUNC released a ten-year conservation plan specifically for bonobos in order to assist the DRC in maintaining wild bonobo populations (IUNC 2012).
Bonobos have an eight-month gestation period, and infant bonobos are cared for by their mothers for about 5 years before they survive independently (Lang 2010). Female bonobos stay with their natal colony for 6-12 years after which they migrate to a new colony (Fruth 2016). Bonobos are sexually matured by the age of 12 and begin to reproduce (Fruth 2016). The average lifespan of a bonobo is around 40 years, though this number is debated due to the difficulty of studying bonobos in the wild (Lang 2010).
Some researchers have suggested that one difference between humans and chimpanzees is that only humans voluntarily share their food with others. Hare and Kwetuenda (2010) experimentally investigated voluntary food sharing in unrelated Bonobos. In their experiments one individual (the "subject") was given the choice of either monopolizing food or actively sharing it with another individual (the "recipient") by releasing the other individual from an adjoining room. This experimental design eliminated relatedness and harassment as motivating factors for sharing. The researchers found that subjects showed a significant preference to open the potential recipient’s door rather than another door to an empty room. Subjects released recipients to co-feed for the majority of the total feeding time during each trial. Compared to control trials in which subjects were presented with one empty room and another room with additional food but no other Bonobo, subjects opened the door to a room with a potential food recipient more quickly than they opened the door to a room with additional food. In a limited set of additional control trials, two test subjects more often released a recipient into a room with food rather than into an empty room, suggesting the possibility of striking altruism. Results from this set of experiments suggest that our own species’ propensity for voluntary food sharing may not be unique among the apes. (Hare and Kwetuenda 2010)
Die bonobo of Pan paniscus, voorheen bekend as die dwergsjimpansee,[2] is ’n spesie van mensape. ’n Nabyverwant is die gewone sjimpansee. Fossiel- en DNA-toetse wys albei spesies is sustersgroepe van die moderne menslike lyn. Hoewel die term "sjimpansee" soms gebruik word om na albei spesies te verwys, word dit deesdae meestal gebruik vir Pan troglodytes, terwyl die naam "bonobo" gebruik word vir Pan paniscus.
Dit word gekenmerk deur relatief lang bene, pienk lippe, ’n donker gesig en lang hare wat weerskante van die voorkop afhang. Die bonobo kom voor in ’n gebied van 500 000 km2 in die Kongo-bekken van die Demokratiese Republiek van die Kongo. Die spesie is omnivore en hou hoofsaaklik in woude.
Die bonobo word veral gekenmerk deur sy hoë vlakke van seksuele gedrag. Hulle gebruik seks om konflik op te los, vir sosiale status, as hulle opgewonde is en om stres te verminder. Dit kom voor in feitlik enige kombinasie van maats en in verskeie posisies. Dit is ’n bydraende faktor tot die lae aggressievlakke by die bonobo in vergelyking met die sjimpansee en ander ape. Bonobos is matriargaal en die mannetjie se rang in die hiërargie hang af van sy ma se status.
Nie die bonobo of sjimpansee is goeie swemmers nie en die vorming van die Kongorivier sowat 1,5-2 miljoen jaar gelede het moontlik gelei tot die splitsing van die bonobo-lyn. Bonobo's bly suid van die rivier en het dus geskei geraak van die voorouers van die sjimpansee, wat noord van die rivier bly. Daar is geen konkrete inligting oor getalle nie, maar daar is na raming tussen 29 500 en 50 000 bonobo's oor. Die spesie is op die Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur (IUBN) se lys van bedreigde spesies. Hulle word bedreig deur die vernietiging van hul habitat en die groter wordende mensbevolkings, maar hoofsaaklik deur wilddiefstal. In aanhouding leef hulle sowat 40 jaar,[3] maar hul lewensverwagting in die natuur is onbekend.
Ondanks die ou naam "dwergsjimpansee" is die bonobo nie eintlik kleiner as die gewone sjimpansee nie. Die "dwerg"-deel kom moontlik van die pigmeëvolk wat in dieselfde gebied woon.[4] Die naam "bonobo" is in 1954 die eerste keer gebruik deur Tratz en Heck. Dit is vermoedelik die verkeerde spelling op ’n skeepskrat van die dorp Bolobo aan die Kongorivier, wat verbind word met die verskeping van sjimpansees in die 1920's.[5][6]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Bonobo.
Wikispecies het meer inligting verwant aan: Bonobo
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
Die bonobo of Pan paniscus, voorheen bekend as die dwergsjimpansee, is ’n spesie van mensape. ’n Nabyverwant is die gewone sjimpansee. Fossiel- en DNA-toetse wys albei spesies is sustersgroepe van die moderne menslike lyn. Hoewel die term "sjimpansee" soms gebruik word om na albei spesies te verwys, word dit deesdae meestal gebruik vir Pan troglodytes, terwyl die naam "bonobo" gebruik word vir Pan paniscus.
Bonobo (lat. Pan paniscus) — nəsli kəsilməkdə olan Pan cinsini təşkil edən iki növ meymundan biri. Cırtdan şimpanze adı ilə də bilinir. Pan cinsinin digər növü adi şimpanzedən (Pan troglodytes) boy və çəkidə balaca olur. Çəkisi 43 kq (erkəkdə) - 33 kq (dişidə) aralığında olur. Bonobo Belçikada, Tervuren muzeyində tapılan və şimpanzeyə aid olduğu düşünülən kəllə sümüyü üzərində ABŞ anatomisti Harold Kulic tərəfindən 1928-ci ildə kəşf edilmişdir. Ancaq onları qruplara bölən və elmi sənəd formasında təqdim edən alman Ernst Şvars olub. Bonobolar əsasən Konqo Respublikası ərazində 500.000 km2 ərazidə yayılıblar. Sayları 10 000-ə yaxındır.
Bonobo meymunlarında adi şimpanzenin davranışının xüsusiyyətləri yoxdur. Onlarda birgə ovçuluq yoxdur, münasibətlərində adi şimpanzelərə nəzərən şiddətdən az istifadə edirlər. Fərqləndirici xüsusiyyətlərdən biri də odurki, bonobolarda qrup başçısı dişi olur. Erkəklərin və dişilərin arasında təcavüzkar toqquşmalar nadirdir və erkək öz statusunu anasının statusundan alır. Cinsiyyət əlaqələrinin yüksək tezliyinə baxmayaraq artım zəifdi. Dişi 5-6 il intervalla bir bala doğur. Dişilər 13-14 yaşlarında hədd buluğa çatmış olurlar. Orta ömürləri 40 ildir, zooparkda isə 60 yaşa qədər yaşayan bonobolar vardır.
Bonobo (lat. Pan paniscus) — nəsli kəsilməkdə olan Pan cinsini təşkil edən iki növ meymundan biri. Cırtdan şimpanze adı ilə də bilinir. Pan cinsinin digər növü adi şimpanzedən (Pan troglodytes) boy və çəkidə balaca olur. Çəkisi 43 kq (erkəkdə) - 33 kq (dişidə) aralığında olur. Bonobo Belçikada, Tervuren muzeyində tapılan və şimpanzeyə aid olduğu düşünülən kəllə sümüyü üzərində ABŞ anatomisti Harold Kulic tərəfindən 1928-ci ildə kəşf edilmişdir. Ancaq onları qruplara bölən və elmi sənəd formasında təqdim edən alman Ernst Şvars olub. Bonobolar əsasən Konqo Respublikası ərazində 500.000 km2 ərazidə yayılıblar. Sayları 10 000-ə yaxındır.
Ar bonobo, anvet ivez chimpanze korr, a zo ur "marmouz meur" rummataet e kerentiad an Hominidae. Eus ar memes genad hag ar chimpanze boutin eo, nemet ez eo bihanoc'h. Bevañ a ra e Republik Demokratel Kongo. Ul loen en arvar ez eo.
a vo kavet e Wikimedia Commons.
El bonobo (Pan paniscus) és un ximpanzé conegut també com a ximpanzé pigmeu; és una de les dues espècies que componen el gènere dels ximpanzés Pan. L'altra espècie del gènere Pan és el ximpanzé comú (Pan troglodytes). No els podem veure gaire fora del seu hàbitat natural, per això no són tan coneguts com els ximpanzés comuns. A primera vista són molt semblants a aquests, però normalment tenen la cara negra, les orelles més petites i les cames més llargues. Viuen a les pluviselves de l'Àfrica Central. S'alimenten principalment de fruits i fulles que cullen dels arbres i arriben a fer 1 metre d'alçada.
Una teoria sobre l'origen del nom bonobo diu que és un error de pronúncia del nom del poble de Bolobo, al costat del riu Congo. Però una explicació més factible és que prové de la paraula ancestre en un antic dialecte bantu.
El bonobo va ser descobert pels europeus el 1928, per l'anatomista americà Harold Coolidge, que en va presentar un crani al museu de Tervuren, a Bèlgica, que es creia que pertanyia a un ximpanzé jove. Però el mèrit del descobriment com a espècie diferenciada s'atribueix a l'alemany Ernst Schwarz, que va publicar el descobriment el 1929. L'espècie es distingeix per la tendència que els seus individus caminin drets de vegades, per la seva cultura matriarcal i igualitària, i pel paper preponderant de l'activitat sexual en la seva societat.
Els estudis de paleontologia i paleozoologia, entre molts altres, demostren que els bonobos descendeixen dels ximpanzés pròpiament dits, i se'n van separar fa uns 2 milions d'anys. Aleshores, una gran part d'Àfrica es tornà àrida i per tant també es van reduir els boscos. Una mutació genètica, que va donar origen als bonobos, va ser particularment favorable perquè aquesta nova espècie prosperés: no sols se'n va reduir la mida (cosa que vol dir menys requeriments nutricionals, encara que no sempre), sinó que va significar una conducta nova: les bandes d'aquests simis deixaren d'estar organitzades pels mascles, passant a ser organitzadores les femelles. Això és coherent amb el fet que les femelles bonobo, com que són més petites, podien accedir als fruits dels pocs arbres de la regió que patia la dessecació, i per això van passar a dirigir el repartiment del menjar.
El nom científic del bonobo és Pan paniscus. Com el 98% del seu ADN és idèntic al de Homo sapiens,[1] estan més emparentats amb els humans que amb els goril·les.
Per tant, la comunitat científica reclassificà la taxonomia del bonobo (i el ximpanzé comú), canviant el seu nom de família Pongidae a Hominidae, que inclou els humans.
Però encara hi ha controvèrsia. Una minoria de científics, com Morris Goodman[2] de la Wayne State University de Detroit, diuen que, ja que tant el bonobo com el ximpanzé comú estan tan emparentats amb els humans, el nom del seu gènere hauria de ser també classificat dins del gènere humà Homo: Homo paniscus, Homo sylvestris o Homo arboreus. Una proposta alternativa suggereix que el terme Homo sapiens és realment el problema, i que la humanitat hauria de ser reclassificada com a Pan sapiens. En qualsevol dels casos, un canvi en la taxonomia és problemàtic, ja que complica la taxonomia de les altres espècies emparentades amb la humana, incloent-hi l'Australopithecus. Molts altres científics no consideren que siguin necessaris ni convenients aquests canvis que es basen exclusivament en la distància genètica ignorant altres criteris: morfològics, adaptatius, etc.
Proves recents d'ADN suggereixen que les espècies del bonobo i el ximpanzé comú es van separar l'una de l'altra fa menys d'un milió d'anys.[3] La línia comuna bonobo/ximpanzé es va separar de la línia evolutiva humana fa aproximadament uns sis milions d'anys. Com que no ha sobreviscut cap espècie anterior a l'Homo sapiens en la línia evolutiva humana, les dues espècies de ximpanzé són el parent viu més proper dels humans.
El bonobo és més gràcil que el ximpanzé comú. Té el cap més petit, però té un front més ample. Té la cara negra amb llavis rosats, orelles petites, narius amples, i cabell llarg al cap. Les femelles tenen mamelles lleugerament prominents, en contrast amb els pits plans d'uns altres primats femella, encara que no tan prominents com els de les femelles humanes. El bonobo té també un cos prim, espatlles estretes, coll prim i cames llargues comparat amb el ximpanzé comú. Els bonobos caminen alçats el 25% del temps. Aquestes característiques, a més de la seva postura, els dóna als bonobos una aparença més humana que els ximpanzés comuns. Així mateix, els bonobos tenen una gran diferenciació facial, igual que els humans, de manera que cada individu té una aparença significativament diferent, i en permet el reconeixement visual.
Frans de Waal, un dels més importants primatòlegs a nivell mundial, afirma[4] que el bonobo és capaç de manifestar altruisme, compassió, empatia, amabilitat, paciència i sensibilitat. Les observacions han confirmat que els mascles de ximpanzé comú són extraordinàriament hostils cap als mascles externs al grup. Aquest no és el comportament dels mascles o femelles bonobos, que tenen límits territorials més febles, i quan es troben amb uns altres grups solen tenir relacions amistoses. El bonobo viu al marge sud del riu Congo, mentre que el ximpanzé comú es troba al nord del mateix riu. Cap dels dos no neda, i això ha servit probablement de barrera natural.
Els bonobos, almenys en captivitat, solen ser considerats com més intel·ligents que els ximpanzés.[5]
S'ha parlat d'un "matriarcat" entre els bonobos, perquè la violència entre els individus és molt baixa. Les femelles són les mediadores de les relacions. Les femelles tenen estrògens (hormona del desig sexual i de l'atenuació de l'agressivitat) en lloc de testosterona (hormona que, entre més funcions, té a veure amb l'agressió). Quan hi ha un intent de violència entre els mascles, les femelles bonobo solen "pacificar-los" tenint contactes sexuals.
Les relacions sexuals fan un paper preponderant en les societats de bonobos, perquè es fan servir de salutació, com a mètode de resolució de conflictes, com a mitjà de reconciliació després dels conflictes, i com a forma de pagament mitjançant favors tant de mascles com de femelles a canvi de menjar. Els bonobos són els únics primats (a part dels humans) que han estat vistos fent totes les activitats sexuals següents: sexe genital cara a cara (principalment femella amb femella, seguit en freqüència pel coit femella-mascle i els fregaments mascle-mascle), petons amb llengua i sexe oral.
L'activitat sexual té lloc tant dins de la família propera com fora d'aquesta, i sol implicar tant adults com cries.[6] Els bonobos no formen relacions estables de parella. Tampoc no semblen distingir ni gènere ni edat, amb l'excepció de les mares i els seus fills, entre els quals no s'han vist mai relacions sexuals. Quan els bonobos troben una nova font de menjar o lloc d'alimentació, l'excitació general sol desembocar en una activitat sexual en grup, sobretot entre les femelles, presumiblement descarregant la tensió dels participants i permetent una alimentació pacífica.[7]
Els mascles bonobo tenen sovint sexe genital entre ells, de maneres diferents (frot).[8] Una de les formes és que dos mascles freguen els seus penis mentre pengen d'un arbre cara a cara. També se n'han vist fent-ho a terra. Una altra manera, emprada pels mascles com a reconciliació després d'un conflicte, es fa amb tots dos ajaguts d'esquena, i fregant les bosses escrotals entre si.
Les femelles bonobo fan el sexe genital femella-femella (tribadisme) com a forma d'establir relacions socials entre elles, enfortint així el nucli matriarcal de la societat bonobo. L'estreta relació entre les femelles els permet dominar l'estructura social -encara que els mascles són físicament més forts, no poden plantar cara sols a un grup unit de femelles, i no solen col·laborar entre ells. Les femelles adolescents solen abandonar el grup en el qual neixen per unir-se a un altre. Aquesta migració habitual de les femelles fa que el fons genètic dels bonobos es barregi amb freqüència.
Malgrat l'enorme increment de l'activitat sexual, la taxa de reproducció no és més gran que la dels ximpanzés comuns. Les femelles s'encarreguen dels seus fills i els alimenten durant cinc anys, i poden donar a llum cada cinc o sis anys. Comparades amb les de ximpanzé comú, les femelles de bonobo no s'allunyen mai del grup per parir i no es coneixen casos d'infanticidi entre bonobos, que sí que són freqüents en ximpanzés.
Franz de Waal, Richard Wrangham i Dale Peterson emfasitzen l'ús del sexe pel bonobo com a mecanisme per a evitar la violència.
Igual que en altres simis antropomorfs i en els humans, la “third party affiliation” -o sigui, el contacte afectiu (affiliation contact: per exemple, seure mantenint contacte, abraçar, acariciar, gratar, etc.) ofert a la víctima d'una agressió per part d'un membre del grup que no sigui l'agressor– es troba també en els bonobos.[10] Un estudi recent[11] ha trobat que el contacte afectiu, bé sigui espontàniament ofert per un membre del grup a la víctima o bé sigui demanat per la víctima, pot reduir la probabilitat que uns altres membres del grup facin més agressions a la víctima (aquest fet recolza la hipòtesi de “protecció de la víctima” o Victim protection hypothesis). Però, només el contacte afectiu espontani redueix l'ansietat de la víctima, i això suggereix no sols que aquesta afectivitat no demanada té efectivament una funció consoladora, sinó també que el gest espontani -més que la protecció- treballa per calmar el subjecte neguitós per l'agressió. Els autors fan la hipòtesi que la víctima pot percebre l'autonomia motivacional de l'individu que ofereix consol, que no li cal cap invitació (de la víctima) per donar un contacte després del conflicte. A més, només el consol espontani –i no el demanat– va ser afectat per la relació entre els dos intervinents en l'acte de consol (en suport a la hipòtesi del consol o Consolation hypothesis), perquè els autors es van adonar que el contacte afectiu espontani compleix el gradient empàtic descrit per als éssers humans, perquè el consol es fa més sovint entre parents, una mica menys entre individus "amics" amb bones relacions i, amb encara menys entre coneguts. Per tant, el consol en el bonobo podria ser un fenomen que té una base empàtica.
Les femelles són molt més petites que els mascles, però tenen un estatus social molt més alt. Les trobades agressives entre mascles i femelles són estranyes. Els mascles són tolerants envers cadells i cries. L'estatus d'un mascle és un reflex del de la seva mare. El vincle mare-fill és sovint molt fort, i dura tota la vida. Encara que n'hi ha jerarquies socials, el rang de cada individu no és tan preponderant com en les altres societats de primats.
Els bonobos són actius des de l'alba fins al crepuscle, i viuen seguint un patró fissió-fusió: una tribu de prop d'un centenar es dividirà en petits grups durant el dia mentre busquen menjar, i després es reuneixen a la nit per dormir. Dormen als arbres, als nius que han fet ells mateixos. Els ximpanzés comuns cacen unes altres mones de vegades, però els bonobos són principalment frugívors, tot i que també mengen insectes i de vegades se'ls ha vists caçant petits mamífers com esquirols o uns altres primats.[12]
Els bonobos passen la prova del mirall, que serveix per demostrar la consciència d'un mateix. Es comuniquen principalment mitjançant sons, tot i que encara no es coneix el sentit de les seves vocalitzacions. Els humans entenem les seves expressions facials i alguns dels seus gestos amb les mans, com la invitació a jugar. En el Great Ape Trust, un centre on acullen bonobos, a alguns se'ls ensenya a parlar per comunicar-se, de vegades des del naixement. Dos bonobos, Kanzi i Panbanisha, han après mig miler de paraules d'un idioma compost per lexigrames mitjançant els quals es poden comunicar amb humans gràcies a un teclat especial. A més, són capaços d'entendre l'anglès a viva veu. Hi ha gent, com el bioètic Peter Singer, que diu que aquests resultats donen als bonobos el "dret a la supervivència i a la vida", drets que els humans teòricament reconeixen a totes les persones.
Prop de 10.000 bonobos viuen només al sud del riu Congo i al nord del riu Kasai (un afluent del Congo), a les selves humides de la República Democràtica del Congo a l'Àfrica central. Són una espècie en perill d'extinció, per culpa de la pèrdua del seu hàbitat natural i que se'ls caça per menjar-se'ls. La caça ha crescut moltíssim durant l'última guerra civil del país, a causa de la presència de milicians armats fins i tot a les àrees "protegides" com el Parc Nacional de Salonga. Avui dia, només queden uns quants milers de bonobos.
Actualment, els bonobos encara poden ser caçats fins a l'extinció pels humans que en mengen. La recent guerra civil a la República Democràtica del Congo ha fet molt de mal a la població de bonobos. Els nadius volen defensar-ne els drets, i els esforços en pro de la conservació dels bonobos estan equilibrant aquests problemes.
Com que l'hàbitat dels bonobos és compartit amb els humans, l'èxit de qualsevol esforç de conservació dependrà de la implicació dels habitants locals. El problema de "parcs contra pobles"[13] és molt viu a la Cuvette Centrale, la zona del bonobo. Hi ha una forta resistència al Congo, tant a nivell local com nacional, a l'establiment de parcs nacionals, perquè sovint comunitats indígenes han estat expulsades de la selva per fer-hi un parc. A Salonga, l'únic parc existent en l'hàbitat del bonobo, no hi ha adhesió local cap al moviment de conservació, i un estudi recent diu que el bonobo, l'elefant de bosc africà i unes altres espècies han estat severament devastades per caçadors furtius. En canvi, hi ha zones on el bonobo i la biodiversitat en general prosperen sense cap parc, gràcies a les creences i tabús indígenes contra la caça del bonobo.
Durant la guerra dels anys 1990, els investigadors i les ONG internacionals van ser expulsats de l'hàbitat del bonobo. L'any 2002, la Bonobo Conservation Initiative[14] inicià el Bonobo Peace Forest Project en cooperació amb institucions ONG i comunitats nacionals i locals. El Bonobo Peace Forest Project treballa amb comunitats locals per fer reserves gestionades per nadius. Malgrat que només reben una ajuda limitada per part de les organitzacions internacionals, aquest model sembla que té l'èxit, perquè s'han fet acords per protegir més de 5.000 milles quadrades de l'hàbitat del bonobo. D'acord amb[15] el projecte Bonobo Peace Forest, serà un model per al moviment ecologista del segle XXI.[16]
Aquesta iniciativa ha estat guanyant pes i reconeixement internacional, i fa poc ha guanyat suport gràcies als Conservation International, el Global Conservation Fund, US Fish & Wildlife Services, Great Ape Conservation Fund i el Great Ape Survival Project de les Nacions Unides.
Al començament del 2003, el govern dels Estats Units d'Amèrica va destinar 54.000.000 de dòlars al Congo Basin Forest Partnership. Aquesta significativa inversió ha engegat la mobilització de les ONG internacionals per fer bases a la regió. Aquesta recent iniciativa pot millorar la probabilitat de supervivència de l'espècie, però l'èxit encara depèn de la participació de les comunitats locals i indígenes.[17]
Alguns grups implicats han afrontat la situació de crisi d'aquests cosins llunyans de la humanitat en moltes pàgines web. Organitzacions com la World Wide Fund for Nature, l'African Wildlife Foundation, i unes altres, intenten centrar l'atenció en el risc extrem que corre l'espècie. Algunes han demanat que es faci una reserva natural en algun lloc de l'Àfrica que sigui menys inestable, o en una illa com Indonèsia. També diuen que es pot fer recerca mèdica no invasiva amb els bonobos que viuen en llibertat, sense gens de perill per a ells.
El bonobo (Pan paniscus) és un ximpanzé conegut també com a ximpanzé pigmeu; és una de les dues espècies que componen el gènere dels ximpanzés Pan. L'altra espècie del gènere Pan és el ximpanzé comú (Pan troglodytes). No els podem veure gaire fora del seu hàbitat natural, per això no són tan coneguts com els ximpanzés comuns. A primera vista són molt semblants a aquests, però normalment tenen la cara negra, les orelles més petites i les cames més llargues. Viuen a les pluviselves de l'Àfrica Central. S'alimenten principalment de fruits i fulles que cullen dels arbres i arriben a fer 1 metre d'alçada.
Una teoria sobre l'origen del nom bonobo diu que és un error de pronúncia del nom del poble de Bolobo, al costat del riu Congo. Però una explicació més factible és que prové de la paraula ancestre en un antic dialecte bantu.
El bonobo va ser descobert pels europeus el 1928, per l'anatomista americà Harold Coolidge, que en va presentar un crani al museu de Tervuren, a Bèlgica, que es creia que pertanyia a un ximpanzé jove. Però el mèrit del descobriment com a espècie diferenciada s'atribueix a l'alemany Ernst Schwarz, que va publicar el descobriment el 1929. L'espècie es distingeix per la tendència que els seus individus caminin drets de vegades, per la seva cultura matriarcal i igualitària, i pel paper preponderant de l'activitat sexual en la seva societat.
Šimpanz bonobo (Pan paniscus) nebo často jen bonobo, případně šimpanz trpasličí je jeden ze dvou druhů rodu šimpanz; druhým je známější šimpanz učenlivý (Pan troglodytes). Vyskytuje se ve střední Africe. Živí se převážně rostlinnou stravou doplňovanou drobnými bezobratlými a občas i obratlovci. Žije ve skupinách se silnými sociálními vazbami, velkou roli ve vztazích uvnitř komunity hraje pohlavní styk. IUCN ho vede jako ohrožený druh.
Bonobové byli objeveni v roce 1928 americkým anatomem Haroldem Coolidgem v belgickém muzeu v Tervuren, kde se nacházela lebka považovaná za lebku mladého šimpanze učenlivého. Objev je přičítán Ernstu Schwarzovi, který nález v roce 1929 publikoval.
Předci bonobů se odštěpili od šimpanze učenlivého až poté, když se jejich společní šimpanzí předci odštěpili od lidí. Protože žádný jiný druh než Homo sapiens již dnes z této větve nežije, šimpanzi bonobo a šimpanzi učenliví jsou nejbližšími žijícími příbuznými lidí, s nimiž sdílejí asi 98,4 % DNA.
Od šimpanze učenlivého se liší vzpřímenou chůzí, matriarchátem, rovnostářskou kulturou a významnou rolí pohlavního styku v jejich společnosti. Bonobové dosahují hmotnosti asi 50 kg a výšky asi 95 cm (samice 75 cm). Mají delší nohy s užšími chodidly, ale kratší ruce a menší hlavu než šimpanzi učenliví. Jejich trup je delší a užší v lopatkách. Odlišují je také od narození černá tvář s narůžovělými bílými pysky a dlouhé chlupy po stranách obličeje. Nadočnicové oblouky nejsou tak mohutné. Podobně jako ostatní lidoopi se dožívají 35 až 40 let. Většinu času včetně noci tráví na stromech v korunách, kde si každou noc zhotovují z větví a listí hnízdo.
Šimpanzi bonobo používají nástroje, např. větvičky, ze kterých po vytažení z mravenišť olizují ulovené mravence. Bonobové prošli v roce 1994 zrcadlovým testem sebeuvědomění. Komunikují hlavně hlasovými projevy. Významu jejich zvuků nerozumíme, ale významu některých jejich přirozených gest rukou, jako je vyzvání ke hře, ano. Dva bonobové, Kanzi a Panbanisha se naučili asi 400 slovům, která umějí napsat pomocí speciální klávesnice s geometrickými symboly, a dokážou odpovídat na mluvené věty. Někteří lidé, např. bioetik Peter Singer, to považují za dostatečné, aby jim mohla být přiznána práva, jaká mají lidé.
Pohlavní styk hraje ve společnosti bonobů hlavní roli. Užívají ho jako pozdrav, při řešení sporů, k usmiřování a jako výměnné zboží za potravu. Vedle lidí jsou jedinými primáty, kteří praktikují všechny z následujících sexuálních aktivit: genitální sex (nejčastěji ve vztahu samice–samice, dále samec–samice a samec–samec), francouzský polibek, vzájemnou masturbaci a orální sex. Páří se hlavně vleže v poloze břichem k sobě. K této poloze je svou polohou přizpůsobena i samičí vulva s klitorisem. Veškeré sexuální aktivity provádějí jak uvnitř nejbližší rodiny, tak mimo ni. Pohlavní styk mají až 40krát denně, ale většinou trvá jen asi čtvrt minuty. Má se za to, že samice prožívají orgasmus. Bonobové nevytvářejí stálé vztahy s jednotlivými partnery.
Bonobové se nemnoží rychleji než šimpanzi učenliví. Samice nosí a vychovávají mláďata asi pět let a mohou rodit každých pět až šest let. Ačkoli jsou mnohem menší než samci, mají vyšší postavení ve společnosti. Udržují si sociální postavení vzájemnou spoluprací. Žádný samec nemůže dominovat skupině, protože samice se semknou, aby sociální pořádek ubránily. Postavení samce závisí na postavení jeho matky. Vazba mezi synem a matkou během života zůstává silná. Březost samice trvá asi 230 dní. Fyzicky a pohlavně dospívají okolo osmého roku života, ale samice mohou poprvé rodit až ve věku okolo 12 let.
Skupiny bonobů se neustále rozpadají a slučují. Kmen čítající 50 až 120 jedinců se během dne rozděluje do menších skupin o šesti až dvanácti členech, které odděleně hledají potravu. Večer se příslušníci kmene setkají, aby spolu spali. Na rozdíl od šimpanze učenlivého, o kterém se ví, že loví opice, bonobové se živí hlavně rostlinnou potravou. Ačkoli se živí také hmyzem a občas chytají malé savce, např. veverky, jejich hlavním zdrojem potravy je ovoce.
Asi 10 000 bonobů žije v deštných lesích jižně od řeky Kongo v Demokratické republice Kongo ve střední Africe. Kvůli ničení jejich přirozeného prostředí a lovu jsou ohroženým druhem. Jejich lov zesílil zejména během nedávné občanské války.
Obrázky, zvuky či videa k tématu šimpanz bonobo ve Wikimedia Commons
Šimpanz bonobo (Pan paniscus) nebo často jen bonobo, případně šimpanz trpasličí je jeden ze dvou druhů rodu šimpanz; druhým je známější šimpanz učenlivý (Pan troglodytes). Vyskytuje se ve střední Africe. Živí se převážně rostlinnou stravou doplňovanou drobnými bezobratlými a občas i obratlovci. Žije ve skupinách se silnými sociálními vazbami, velkou roli ve vztazích uvnitř komunity hraje pohlavní styk. IUCN ho vede jako ohrožený druh.
Bonoboen (latin Pan paniscus), også kendt som pygmæchimpanse eller dværgchimpanse, er en af menneskeaberne. Sammen med chimpansen er bonoboen menneskets nærmeste slægtning. Bonoboerne viste i 1994, at de kan genkende sig selv i et spejlbillede.
Bonoboen blev første gang videnskabeligt erkendt som forskellig fra chimpansen af tyskeren Ernst Schwarz (1889-1962) ved studier af en belgisk samling af kranier i 1928. Den blev senere nærmere beskrevet og ophøjet som art i 1933 af den amerikanske zoolog Harold Coolidge (1904-1985).
Seksuelt samvær spiller en stor rolle i bonoboernes samfund, det bliver anvendt som velkomst, ved konfliktløsning og ved forsoning. Bonoboerne har ikke vedvarende forhold, men sex mellem forskellige individer er udbredt.[2]
Bonoboen findes kun syd for Congofloden, som deler de to lande Den Demokratiske Republik Congo og Republikken Congo. Derimod lever chimpansen kun nord for Congofloden. Bonoboen er en truet dyreart.
Bonoboen (latin Pan paniscus), også kendt som pygmæchimpanse eller dværgchimpanse, er en af menneskeaberne. Sammen med chimpansen er bonoboen menneskets nærmeste slægtning. Bonoboerne viste i 1994, at de kan genkende sig selv i et spejlbillede.
Der Bonobo [boˈnoːbo][1] oder Zwergschimpanse (Pan paniscus) ist eine Primatenart aus der Familie der Menschenaffen (Hominidae). Gemeinsam mit seiner Schwesterart, dem Gemeinen Schimpansen, bildet er die Gattung der Schimpansen (Pan). Beide Spezies sind die biologisch engsten Verwandten des Menschen. Der Bonobo unterscheidet sich äußerlich vom Gemeinen Schimpansen durch deutlich längere Beine, rosa Lippen und ein dunkleres Gesicht. Daneben gibt es zahlreiche weitere physische Unterschiede und im Verhalten.
Erwachsene weibliche Bonobos sind mit einer durchschnittlichen Kopfrumpflänge von 70 bis 76 Zentimetern etwas kleiner als erwachsene Männchen mit einer Kopfrumpflänge von 70 bis 83 Zentimetern.[2][3] Wie alle Menschenaffen sind Bonobos schwanzlos. Hinsichtlich des Gewichts herrscht ein deutlicher Sexualdimorphismus: während Männchen ein Gewicht von 37 bis 61 Kilogramm erreichen, werden Weibchen nur rund 27 bis 38 Kilogramm schwer. Das Fell ist dunkelbraun oder schwarz.
Die Gliedmaßen sind länger und schlanker als die des Gemeinen Schimpansen. Wie bei allen Menschenaffen – mit Ausnahme des Menschen – sind die Arme deutlich länger als die Beine. Der Daumen ist länger und dünner als bei seinem Verwandten, bei den Füßen ist die erste Zehe wie bei fast allen Primaten opponierbar.
Das Gesicht ist unbehaart und dunkler gefärbt als das des Gemeinen Schimpansen, insgesamt ist der Schädel rundlicher und zierlicher gebaut. Viele Tiere weisen einen in der Mitte gescheitelten Haarschopf auf. Die Ohren sind rundlich und ragen aus dem Fell; wie bei allen afrikanischen Menschenaffen sind deutliche Überaugenwülste vorhanden. Die Schnauze steht hervor, der Mund ist durch eine helle Mundpartie charakterisiert. Beim Bonobo gibt es – anders als beim Gemeinen Schimpansen – fast keinen Geschlechtsdimorphismus der Eckzähne, das heißt, sie sind bei Männchen und Weibchen annähernd gleich groß.
Bonobos sind in der Demokratischen Republik Kongo endemisch, wo sie nur in den mittleren und südlichen Landesteilen vorkommen. Der Flussbogen des Kongo stellt die nördliche Verbreitungsgrenze dar, dieser kaum überquerbare Fluss bildet auch die Grenze zur Heimat der Gemeinen Schimpansen. Im Süden sind sie heute bis zu den Flüssen Kasai und Sankuru beheimatet. Früher reichte ihr Verbreitungsgebiet jedoch weiter nach Süden, vermutlich bis in den Norden Angolas.
Im Gegensatz zu den Gemeinen Schimpansen ist das Habitat der Bonobos auf tropische Regenwälder beschränkt.
Bonobos können sich bei der Nahrungssuche sowohl am Boden als auch auf Bäumen aufhalten, sie sind jedoch vorrangig Baumbewohner. Am Boden bewegen sie sich wie alle afrikanischen Menschenaffen mit Ausnahme des Menschen meist im vierfüßigen Knöchelgang fort, das heißt, sie stützen sich mit den vordersten zwei Fingergliedern ab. Auf den Bäumen zeigen sie eine größere Bewegungsvielfalt: Sie klettern mit allen vier Gliedmaßen, gehen aber auch zweibeinig (Bipedie) auf breiten Ästen und bewegen sich an den Armen hängend (suspensorisch) fort.
Wie alle Menschenaffen sind sie tagaktiv. Höhepunkte ihrer Aktivitäten liegen am Vormittag und am Nachmittag, in der Mittagshitze rasten sie. Zur Nachtruhe fertigen sie ein Schlafnest aus Blättern an. Dieses liegt zumeist hoch oben in den Bäumen und wird in der Regel nur einmal verwendet.
Die Sozialstruktur der Bonobos wird als Fission-Fusion-Organisation („Trennen und Zusammenkommen“) beschrieben. Das bedeutet, sie leben in Großgruppen von 40 bis 120 Individuen, die sich oft in Untergruppen von meist 6 bis 23 Individuen aufteilen, um manchmal wieder zusammenzukommen. Im Gegensatz zu den Gemeinen Schimpansen, die eine ähnliche Sozialstruktur aufweisen, sind die Untergruppen der Bonobos größer, öfter gemischt-geschlechtlich und stabiler. Auch findet man nur selten einzelne Individuen und wenn, dann nur Männchen.
Sowohl die Weibchen als auch die Männchen in einer Gruppe etablieren ihre Rangordnung. Dabei kommt es auch zu aggressiven Interaktionen, die zwar nicht seltener, aber von deutlich geringerer Intensität als bei Gemeinen Schimpansen sind. Bei der Aggressionskontrolle kommt sexuellen Interaktionen eine wichtige Rolle zu (siehe unten). Innerhalb der Großgruppe bilden die Weibchen den Kern und übernehmen auch die Führungsrolle. Eine Dominanz der Männchen über die Weibchen ist kaum zu sehen, es gibt sogar Berichte über ein ausgesprochen aggressives Verhalten der Weibchen gegenüber den Männchen. Generell sind die Beziehungen zwischen den Weibchen einer Gruppe viel enger als die zwischen den Männchen. Bei den Weibchen ist die gegenseitige Fellpflege (Komfortverhalten) sehr häufig, auch teilen sie öfter die Nahrung miteinander.
Die Männchen hingegen haben wenig Zusammenhalt untereinander, sie pflegen sich seltener gegenseitig das Fell und bilden im Gegensatz zu den Gemeinen Schimpansen keine Allianzen, um ihre Rangstufe in der Gruppenhierarchie zu verbessern. Überhaupt halten die Männchen zeitlebens einen engen Kontakt mit ihrer Mutter aufrecht – sie bleiben im Gegensatz zu den Weibchen dauerhaft in ihrer Geburtsgruppe. Die Stellung der Männchen in der Gruppenhierarchie dürfte auch vom Rang ihrer Mutter abhängen.
Die Interaktionen zwischen den einzelnen Gruppenmitgliedern sind friedlicher als bei anderen Primaten und beinhalten häufig Sexualverhalten. Dies dürfte der Reduktion von Spannungen dienen und wird unabhängig von Alter, Geschlecht oder Rangstufe ausgeübt.[4] Auch das Gewähren sexueller Kontakte im Gegenzug zur Nahrungsabgabe ist verbreitet. Bonobos praktizieren eine Vielfalt von Sexualkontakten, die Tiere kopulieren täglich mit verschiedenen Partnern. Dieser Geschlechtsverkehr erfolgt in unterschiedlichsten Stellungen, anders als beim Gemeinen Schimpansen in einem Drittel der Fälle mit zugewandten Gesichtern.[5] Andere Formen beinhalten gelegentlichen Oralverkehr, das Streicheln der Genitalien und Zungenküsse. Weibchen praktizieren häufig das gegenseitige Aneinanderreiben der Genitalregionen[6] (Genito-Genital-Rubbing, kurz GG-Rubbing). Dieses Verhalten dürfte der Versöhnung und der Regulierung von Spannungen dienen und auch die hierarchische Rangstufe anzeigen, da es häufiger von rangniederen Weibchen begonnen wird. Auch die Männchen praktizieren manchmal Pseudokopulationen, sie führen – gegenüber an Baumästen hängend – „Fechtkämpfe“ mit ihren Penissen durch oder reiben ihren Hodensack am Gesäß eines anderen Tieres.
„Aus Furcht, dass dies den Eindruck einer krankhaft sexbesessenen Spezies erweckt, muss ich hinzufügen, basierend auf hunderten Stunden der Beobachtung von Bonobos, dass ihre sexuelle Tätigkeit eher beiläufig und entspannt ist. Sie scheint ein vollständig natürlicher Teil ihres Gruppenlebens zu sein. Wie Menschen üben Bonobos die Sexualität nur gelegentlich, nicht ununterbrochen aus. Außerdem ist der sexuelle Kontakt bei einer durchschnittlichen Kopulationsdauer von 13 Sekunden eine nach menschlichen Standards ziemlich schnelle Angelegenheit.“
Die Reviergröße einer Großgruppe umfasst 22 bis 68 Quadratkilometer, was einem groben Durchschnitt von zwei Tieren pro Quadratkilometer entspricht. Die Länge der täglichen Streifzüge beträgt rund 1,2 bis 2,4 Kilometer. Die Territorien verschiedener Gruppen können sich überlappen, trotzdem gehen sie einander meistens aus dem Weg. Kommt es dennoch zu einer Begegnung, machen sie die andere Gruppe durch lautes Gebrüll oder Imponiergehabe auf ihr Revier aufmerksam. Mitunter kann es auch zu Kämpfen kommen. Die bei Gemeinen Schimpansen vorkommenden brutalen, an Kriegstaktik erinnernden Übergriffe sind jedoch bisher nicht nachgewiesen. Frans de Waal weist allerdings darauf hin, dass bei Bonobos in freier Wildbahn Verletzungen wie das Fehlen von Händen oder Füßen gesehen wurden.
Verglichen mit Gemeinen Schimpansen überwiegen in der Kommunikation die lautlichen Äußerungen gegenüber der Verwendung von Körperhaltungen und Gesichtsausdrücken, was vermutlich durch ihr Leben im dichten und oft dunklen Wald bedingt ist. Ein hoher, schriller Schrei dient der Kontaktaufnahme, ein an Hundegebell erinnernder Laut stellt eine Warnung dar. Andere Laute können Aufregung, Zufriedenheit und anderes mehr ausdrücken. Ein hechelndes Ein- und Ausatmen stellt ein Äquivalent zum menschlichen Lachen dar.
Die Länge des Sexualzyklus beträgt rund 46 Tage, der Östrus dauert bis zu 20 Tage und ist durch eine Regelschwellung beim Weibchen gekennzeichnet.
Zahlenwerte zur Fortpflanzung sind bislang nur von Tieren in Gefangenschaft bekannt; aus Beobachtungen beim Gemeinen Schimpansen weiß man, dass diese Werte von denen freilebender Tiere deutlich abweichen können und daher unsicher sind. Die Trächtigkeitsdauer beträgt rund 220 bis 250 Tage, danach kommt in der Regel ein einzelnes Jungtier zur Welt. Das Gewicht der Neugeborenen beträgt 1 bis 2 Kilogramm. In den ersten Lebensmonaten klammert sich das Jungtier am Fell der Mutter fest, später reitet es auf ihrem Rücken. Die Entwöhnung erfolgt erst nach rund 4 Jahren. Rund fünf Jahre nach der Geburt kann das Weibchen erneut gebären.
Die Geschlechtsreife tritt mit rund 9 Jahren ein; die erste Fortpflanzung erfolgt jedoch erst einige Jahre später, mit rund 13 bis 15 Jahren.
Da die Freilandstudien an Bonobos erst in den 1970er-Jahren begannen, ist die Lebenserwartung in freier Wildbahn unbekannt. Tiere in menschlicher Gefangenschaft können ein Alter von rund 50 Jahren erreichen.
Bonobos sind Allesfresser, die sich aber überwiegend pflanzlich ernähren. Früchte machen den Hauptbestandteil der Nahrung aus, Blätter und Kräuter der Bodenvegetation ergänzen insbesondere in fruchtarmen Zeiten den Speiseplan. Daneben nehmen sie auch Insekten und andere Wirbellose zu sich. Entgegen früheren Annahmen jagen auch Bonobos gelegentlich kleine bis mittelgroße Wirbeltiere, wobei die Jagd im Gegensatz zu den Gemeinen Schimpansen von den Weibchen durchgeführt wird. Ducker (kleine Waldantilopen) galten bis vor kurzem als ihre Hauptbeute. 2008 wurde jedoch entdeckt, dass sie auch andere Primaten wie Schopfmangaben jagen.[8]
Im Jahr 2020 wurde ein trüffelähnlicher Pilz beschrieben, der den Namen Hysterangium bonobo erhielt, da er von Bonobos verspeist wird.[9]
Werkzeuggebrauch bei freilebenden Bonobos scheint nur ausgesprochen selten vorzukommen, beispielsweise in Form der Verwendung von Blättern zum Schutz vor Regen.[10] Bei Tieren in menschlicher Obhut kommt dieses Verhalten deutlich häufiger vor.
Angaben über die genetische Ähnlichkeit zwischen dem Menschen und den verschiedenen Arten der Menschenaffen beruhten zunächst auf Untersuchungsbefunden zu Übereinstimmungen von Aminosäuresequenzen bestimmter wichtiger Proteine. Diesen Untersuchungen nach wurden die Bonobos als die dem Menschen nächstverwandte rezente Art eingestuft. Aus der vorläufigen DNA-Sequenzierung des Gemeinen Schimpansen (Pan troglodytes) wurde 2005 abgeleitet, dass Mensch und Schimpanse sich bezogen auf Einzelnukleotid-Polymorphismen in ungefähr 1,23 Prozent der Basenpaare unterscheiden.[11] Andererseits war schon früher festgestellt worden, dass sich die Gemeinen Schimpansen und die Bonobos genetisch nur geringfügig unterscheiden.[12] Bonobos und Gemeine Schimpansen haben sich nach ihrer stammesgeschichtlichen Trennung vor 2,1 bis 1,66 Millionen Jahren im weiteren Verlauf ihrer Entwicklung mehrfach miteinander gekreuzt, wie Studien am Genom beider Spezies zeigen.[13]
Für die moderne Wissenschaft wurde der Bonobo erst 1929 anhand eines Schädels in einem belgischen Museum entdeckt, den man zuvor für den eines jungen Gemeinen Schimpansen gehalten hatte.[14] Als Erstbeschreiber gilt der deutsche Zoologe Ernst Schwarz, wenngleich die ersten ausführlicheren Arbeiten erst 1933 von Harold Coolidge veröffentlicht wurden.
Nach einer weit verbreiteten Ansicht basiert der Name Bonobo auf einer falschen Wiedergabe des Namens der Stadt Bolobo am Unterlauf des Kongo-Flusses. Von dort stammten die ersten Exemplare, die nach Europa gebracht wurden. Da er nicht deutlich kleiner als der Gemeine Schimpanse ist, wird die Bezeichnung Zwergschimpanse nur noch selten verwendet. Das wissenschaftliche Artepitheton paniscus ist eine Diminutivform zum Gattungsnamen Pan, der auf den bocksfüßigen Hirtengott Pan zurückgeht.
Die Forschung an Bonobos wird in zwei Richtungen durchgeführt. Zum einen werden seit den 1970er Jahren Freilandstudien in der Demokratischen Republik Kongo mit dem Ziel betrieben, die natürliche Lebensweise dieser Tiere zu erforschen. Der japanische Primatologe Takayoshi Kano führt seit 1974 Feldstudien durch, seit 1990 auch das Ehepaar Gottfried Hohmann und Barbara Fruth im Salonga-Nationalpark.
Ein anderer Forschungsschwerpunkt liegt darin, die Kommunikationsfähigkeit, die Intelligenz und das Lernverhalten dieser Tiere zu erkunden. Die Primatologin Sue Savage-Rumbaugh hat drei Bonobos namens Panbanisha, Nyota und insbesondere Kanzi in sehr frühem Alter ein Vokabular (Yerkish) mit über 200 Begriffen auf einer speziellen Symboltastatur beigebracht, die beide „Gesprächspartner“ anwenden. Bonobos stellen zur Kommunikation die Symbole auch mit Kreide dar. Sie sind mit der Tastatur beispielsweise fähig, ihre Betreuer an das Versprechen zu erinnern, ihnen eine Banane mitzubringen. Kanzi war sogar in der Lage, eine besonders von ihm geliebte rote Tasse selbst als Begriff auf einer bis dahin ungenutzten Taste zu definieren, und wünschte sich danach nicht nur wie bisher „Orangensaft“, sondern „Orangensaft in roter Tasse“.
Inwieweit sie gesprochene Wörter und Befehle verstehen und befolgen können, ist umstritten. Weil die Betreuer bei ihrer Betätigung der Tastatur jeden Begriff zugleich (englisch) ausgesprochen haben und auch sonst viel zu ihnen sprachen, haben die Bonobos nach einiger Zeit auch nur Gesprochenes verstanden. Deshalb behaupten die Betreuer an Forschungseinrichtungen, Bonobos verstünden sie auch ohne Benutzung der Tastatur; dagegen wenden Kritiker ein, dies könnte auch am Lautmuster oder an der Körpersprache liegen oder einfach Routinehandlungen darstellen. Dieser Kritik widerspricht folgende Szene: Beim Spaziergang sagt die Betreuerin (sinngemäß) zu Kanzi, weil er auf sie einen lustlosen Eindruck macht: „Bist Du traurig?“ Er antwortet mit der Taste „Panbanisha“. „Möchtest Du, dass Panbanisha hier ist?“. „Ja“. Sie wird geholt, und er blüht auf: Ein bezeichnender Einblick nicht nur in seine Kommunikationsfähigkeit, sondern auch in sein Gefühlsleben.
Die vorgenannten Betreuer vergleichen die von ihren Schützlingen erreichte Intelligenz mit der von zwei- bis dreijährigen Kindern. Trainierte Tiere schaffen es auch, einfache Steinwerkzeuge herzustellen und sinnvoll einzusetzen. Dieses Verhalten wird jedoch nicht von allen Tieren gezeigt. Bonobos, die weniger an den Kontakt mit Menschen oder an Tests gewöhnt sind, schaffen es nicht, einen Zusammenhang zwischen den Symbolen und den Gegenständen herzustellen, sie fertigen auch keine Steinwerkzeuge an und können auch keine schwierigeren Aufgaben lösen.[16]
Zudem werden auch die Genome von Bonobos untersucht. Der erste Ganzgenom-Vergleich zwischen der positiven Selektion von Schimpansen und Bonobos zeigte seitens der Bonobos eine Selektion für Gene bezüglich Ernährung und Hormonen wie Oxytocin.[17][18]
Bonobos gelten als bedrohte Tierart, sowohl auf Grund des Verlustes ihres Lebensraumes als auch auf Grund der Bejagung durch den Menschen zum Verzehr (Buschfleisch). Die IUCN listet sie als stark gefährdet (endangered).
Schätzungen über die Gesamtpopulation sind kaum durchführbar. Als Beispiel für die Unsicherheit mag dienen, dass 1995 zwei Studien erschienen sind, von denen eine die Gesamtpopulation auf nur noch 5000 Tiere schätzte, während die andere berichtete, dass die Gesamtzahl größer als bisher angenommen sein und über 100.000 Tiere betragen könnte.[19] Die Umweltstiftung WWF geht 2009 von höchstens 50.000 Tieren aus.[20]
Zum Schutz der gefährdeten Menschenaffen hat die Regierung der Demokratischen Republik Kongo 2006 ein großes Regenwaldgebiet unter Naturschutz gestellt, das Lomako-Yokokala-Reservat in den Provinzen Mongala und Tshuapa. Auf Initiative von Claudine André wurde 2002 das Bonobo-„Waisenheim“ Lola ya Bonobo in der Nähe von Kinshasa errichtet.
Im Rahmen des Europäischen Erhaltungszuchtprogramms koordiniert der Zoo Planckendael die Erhaltungszucht von Bonobos in europäischen Zoos. Die Welterstzucht gelang 1993 im Frankfurter Zoo.[21]
Der Bonobo bildet mit dem Gemeinen Schimpansen (Pan troglodytes) die Gattung der Schimpansen (Pan). Schätzungen aus dem Jahr 2004 zufolge trennten sich die beiden Arten vor 1,8 bis 0,8 Millionen Jahren.[22] Neuberechnungen anhand von 75 vollständigen Genomen ergaben eine frühere Trennung, nämlich vor 2,1 bis 1,66 Millionen Jahren[23]. Lange gingen Wissenschaftler davon aus, dass es nach der Trennung der beiden Affenarten keine genetische Vermischung mehr gegeben habe. Dies galt als unter Primaten eher ungewöhnliche Tatsache und wurde damit erklärt, dass genau im Artentrennungszeitraum der Fluss Kongo in Afrika entstanden ist. Demzufolge finden sich bis heute die Bonobos in einem kleineren Areal südlich des Kongo, hingegen die Schimpansen im nördlich des Flusses gelegenen Äquatorialafrika.[24] Neuere Forschungsergebnisse belegen allerdings eine gelegentliche genetische Vermischung beider Spezies.
Die Schimpansengattung (Pan) stellt innerhalb der Familie der Menschenaffen (Hominidae) ein Schwestertaxon der Hominini dar. Die Entwicklungslinien der beiden trennten sich vor 5 bis 6 Millionen Jahren.
Verfügbar unter CC BY 4.0. Der Bonobo [boˈnoːbo] oder Zwergschimpanse (Pan paniscus) ist eine Primatenart aus der Familie der Menschenaffen (Hominidae). Gemeinsam mit seiner Schwesterart, dem Gemeinen Schimpansen, bildet er die Gattung der Schimpansen (Pan). Beide Spezies sind die biologisch engsten Verwandten des Menschen. Der Bonobo unterscheidet sich äußerlich vom Gemeinen Schimpansen durch deutlich längere Beine, rosa Lippen und ein dunkleres Gesicht. Daneben gibt es zahlreiche weitere physische Unterschiede und im Verhalten.
Bonobo, ha̍k-miâ Pan paniscus, sī chi̍t-khoán toā-hêng ôan-lūi, sī Pan-sio̍k ê nn̄g-ê bu̍t-chéng chi it. Iá-seng ê bonobo seng-o̍ah tī Congo Bîn-chú Kiōng-hô-kok.
In sǹg sī ûi-thoân-ha̍k siōng kap lâng siāng chiap-kīn ê hiān-chûn tōng-bu̍t chéng-lūi.
Ju Bonobo (Pan paniscus) is n Oape, die in ju Demokratiske Republik Kongo tou fienden is.
De Bonobo oder Zwergschimpans (Pan paniscus) ass eng Primatenaart aus der Famill vun de Mënschenafen.
Bonobo (Pan paniscus) iku salah siji saka rong spèsiès simpansé. Sadurungé spèsiès iki uga diarani simpansé pigmi, simpansé cèbol utawa simpansé grapyak. Bonobo olèhé urip lan nyebar ana sakiduling Kali Kongo.
De bonobo of Dwergchimpansee (Pan paniscus) is 'n klein soort chimpansee, ing verwant aon en uterlek koelek te oondersjeie vaan de Gewoene chimpansee en bekind um zien intelligentie en minselek gedraag. Wie de gewoen chimpansees deile ze naoventrint 96% vaan hun DNA mèt de mins. De bonobo's leve bij de Congo-reveer en weure in hun bestoon bedreig.
De bonobo is kleiner es de gewoene chimpansee. Ziene gaank is rechop, en neet geboge wie zien verwante. De bonobo's zien in princiep vegetarisch, meh neet strik: ouch insekte weure soms gegete.
De bonobo is e grópsdier en de gróppe weure matriarchaal bestuurd. De bieste zien dèks in verglieking mèt gewoen chimpansees getes op intelligentie en haolde miestal beter rizzeltaote. Zoe kinne ze mèt behölp vaan e pleetsjesbook communicere en ziech in de spiegel herkinne. Sommege oonderzeukers meine tot de diere ouch 'nen aonlag tot taol höbbe - ze communicere in eder geval mèt geluid.
De bonobo is bekind gewore um de groete rol die seksualiteit in hun gemeinsjappe späölt. Neet allein mèt 't oug op veurtplanting in de paartied, meh 't gaans jaor door, ouch es oontspanning of conflikoplossing, en zoewel hetero- es homoseksueel. De seksualiteit liekent dèks op die vaan de mins. Bonobo's goon evels gein laankdorege relaties aon.
Ang bonobo (
/bəˈnoʊboʊ/ or /ˈbɒnəboʊ/), Pan paniscus na dating tinatawag napygmy chimpanzee at ang hindi kadalasang dwarf o gracile chimpanzee,[3] ay isang dakilang ape at isa sa dalawang mga espesye na bumubuo ng Pan. Ang isa pa ang Pan troglodytes o ang karaniwang chimpanzee. Bagmaan, ang pangalang "chimpanzee" ay minsang ginagamit upang tukuyin ang parehong magkasamang espesye, ito ay karaniwang nauunawaan bilang tumutukoy sa karaniwang chimpanzee samantlang ang Pan paniscus ay karaniwang tumutukoy sa bonobo.
The bonobo (Pan paniscus), umwhile cried the pygmy chimpanzee an less eften, the droich or gracile chimpanzee,[3] is an endangered great ape an ane o the twa species makin up the genus Pan; the ither is Pan troglodytes, or the common chimpanzee. Awtho the name "chimpanzee" is whiles uised tae refer tae baith species thegither, it is uisually unnerstuid as referrin tae the common chimpanzee, whauras Pan paniscus is uisually referred tae as the bonobo.[4]
Bonobo au Sokwe Mtu Mdogo ni jina la nyani wakubwa wa familia Hominidae wanaofanana sana na binadamu. Anatazamiwa kama spishi ya karibu zaidi na binadamu (Homo sapiens).
Spishi hii inaishi pekee katika eneo la Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo upande wa kusini kwa Mto Kongo katika eneo la Mkoa wa Équateur.
Bonobo wametazamiwa kwa muda mrefu kama aina bainifu ya Sokwe Mtu wa Kawaida (chimpanzee) akiitwa kwa majina kama chimpanzee mdogo. Lakini tangu utafiti wa mwanabilojia Mjerumani Ernst Schwarz mwaka 1928 na wenzake Waamerika Harold Coolidge na Robert Yerkes ilionekana ni spishi baidi katika jenasi Pan.
Bonobo ni spishi katika hatari ya kupotea kwa sababu inaishi katika maeneo ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo pekee. Wataalamu wameona ya kwamba spishi zote za Pan hazijui kuogelea vema kwa hiyo kuna hoja ya kuwa spishi hizi mbili ziliachana baada ya kutokea kwa Mto Kongo takriban miaka milioni 1.5 – 2 iliyopita. Bonobo huishi kusini kwa Mto Kongo lakini Sokwe Mtu wa kawaida huishi pande za kaskazini kwa mto huo.
Bonobo huwa na miguu mirefu, midomo yenye rangi ya pinki na uso mweusi. Nywele juu ya kichwa zinaelea upande kuanzia katikati juu ya kichwa. Kwa jumla katika jamii zao kike mzee ana nafasi kubwa.
Wanakula hasa matunda na majani lakini wanaongeza nyama kutoka wanyama wadogo.
Bonobo (Pan paniscus), koji je ranije označavan kao „patuljasti čimpanza“ i (rjeđe) „patuljak“ ili „gracilni čimpanza“,[1] je ugrožena vrsta velikih majmuna i jedna od dvije vrste koje čine rod čimpanze (Pan); druga je Pan troglodytes , ili obični čimpanza. Iako se naziv „čimpanza“ ponekad skupno odnosi i na obje vrste, obično se shvata kao da se odnosi na običnog čimpanzu, dok Pan paniscus podrazumijeva vrstu bonobo.[2]
Bez obzira na alternativni zajednički naziv "patuljasti čimpanza", bonobo nije posebni deminutiv u odnosu na običnog čimpanzu. "Pygmy" može poticati i od činjenice da u susjedstvu žive Pigmeji (čije ime potiče iz iste engleske riječi). Ime "bonobo" se prvi puta pojavilo 1954., kada su Eduard Paul Tratz i Heinz Heck predložili novi generički termin za patuljaste čimpanze. Misli se da je ime posljedica greške u čitanju natpisa na sanduku centra Bolobo na rijeci Kongo, koji je surađivao u prikupljanju čimpanzi 1920-tih.[3]
Bonobo je mnogo gracilniji od gracilnih ljudi i običnog čimpanze. Ima nešto manju glavu sa dugom dlakom i relativno više čelo. Lice joj je crno, usne ružičaste, a uši relativno male. Nosni otvori su široki. Za razliku od ravnih grudi ostalih čovjekolikuh majmuna, ženke bonoboa imaju lagano izbočene grudi, ali nikada toliko kao kod čovjeka. Gornji dio tijela je mršav i gracilan, uključujući i uska ramena, tanke vratove i duge noge u poređenju s običnim čimpanzama. Mužjaci imaju i čuperak u zrelom dobu.
Bonoboa odlikuju relativno duge noge. U zatočeništvu, obično požive i do 40 godina[4], dok nema podataka o tome za one koji žive u prirodnim uvjetima.
U društvenoj zajednici bonoba osobiti značaj imaju spolni odnosi, po čemu se također izdvajaju od ostalih ne-ljudskih primata. Ispoljavaju se i se kao pozdravi, modeli ponašanja u prevazlaženju sukoba i uspostave pomirenja, osobito u vidu prostitucije, kao protuusluge ženki za hranu ili novopridošlički ulaz u grupu.[5]
Osim čovjeka, bonoboi su jedini čovjekoliki majmuni kod kojih su uočene ljudima slične spolne aktivnosti: genitalni seks "sprijeda" (uglavnom ženka-ženka, a zatim i mužjak-ženka, te mužjak-mužjak), ljubljenje jezicima i oralni seks.[1], a i parenje licem u lice se rijetko susreće kod ostalih primata. U naučnoj literaturi, spolni odnos ženka-ženka često se naziva GG trljanje tj. trljanje genitalijom o genitaliju, dok se odnos mužjak-mužjak ponekad naziva mačevanje penisima.
Spolni život se odvija i unutar najuže porodice i bližih komšija, a u tim aktivnostima učestvuju i odrasli i djeca. Možda zato i ne formiraju trajnije veze sa određenim partnerima. Također je uočeno da u spolnom ponašanju nisu bitne razlike u spolu i dobi, s mogućim izuzetkom spolnog odnosa između majki i njihovih odraslih sinova. Neki promatrači vjeruju da su takva parenja tabui i preteče tabua kod ljudi. Nakon otkrića noog izvora hrane, kakvog hranilišta ili druge potrepštine, u pripadajućoj grupi buja opće oduševljenje, koje bično dovodi do sveopćeg seksanja. Pretpostavlja se da je to u funkciji smanjivanje napetosti i pripreme za mirno uzimanje hrane.[6] Mužjaci bonoba često ulaze u razne oblike muško-muškog genitalnog seksa (frot).[7][2][3] U jednom od tih oblika dva mužjaka sučelice vise na grani stabla i "mačuju penisima". Uočen je također i oblik frota u kojemu mužjaci međusobno trljaju penise u misionarskom položaju. Imaju i formu frota, koja se zove "trljanje stražnjica", kao izraz pomirenja među dvama mužjacima nakon sukoba, pri čemu su jedan drugome okrenuti zadnjicama i međusobno se trljaju mošnicama.[5]
Ženke se također se zadovoljavaju u raznim oblicima genitalnoga seksa (tribadizam) kako bi ostvarile društvene veze, oblikujući žensko jezgro grupne. Kako je društvena ova zajednica nenasilna i egalitarna, prijateljstva među ženkama pomažu podizanju njihovih potomaka koji usvajaju doživotnu odanost prema svojim majkama. Zato ženke često imaju jači utjecaj u zajedničkim odlukama. Mlade ženke često napuštaju skupinu u kojoj su rođene kako bi se pridružile nekom drugom čoporu. Kao protuuslugu za prijem u grupu, spolno opće s drugim ženkama, čime domicilne ženke potvrđuju prihvaćanje novopridošlica u skupinu. Migracije čopora doprinose miješanju genskog fonda bonoba, što je izuzetno značajno za filogenetsku homeostazu.
Procijenjeno je da reprodukcijska stopa bonoboa nije veća od one kod običnih čimpanzi. Ženke nose i doje mladunčad pet godina, a sposobne su rađati svakih pet ili šest godina. U poređenju s običnim čimpanzama, nakon poroda, genitalni ciklus bubrenja se ženkama ove vrste vraća mnogo brže, što im omogućuje povratak seksualnim aktivnostima društva. Sterilne ili premlade ženke podjednako učestvuju u spolnim aktivnostima.
Ženke su mnogo manje od mužjaka, ali su često na višemu društvenom položaju. Agresivni sukobi između mužjaka i ženka su rijetkost, a mužjaci su tolerantni i prema mladima i dojenčadi. Društveni položaj mužjaka ustvari zavisi od položaj njegove majke, a veza između sina i majke obično ostaje veoma snažna i doživotno održiva. Iako postoje društvene hijerarhije, sam rang nema odlučujuću ulogu kao u društvenim zajednicama ostalih primata. Bonoboi su aktivni od zore do mraka i žive po obrascu spajanja-razdvajanja: pleme od njih stotinjak raspršit će se u male skupine tijekom dana dok su u potrazi za hranom, a zatim se opet okupljaju prije spavanja na stablima u gnijezdima. Za razliku od običnih čimpanza, koje su i mesojedi (love i majmune), bonoboi su primarno frugivorn, iako jedu i insekte, a uočeno je da ponekad love isitne sisare, kao što su vjeverice
Bonobo uspješno prolazi testove samosvijesti prepoznavanjem u ogledalu. Komuniciraju prvenstveno glasom, iako je značenje pojedinih modulacija glasa još uvijek nepoznanica, ali su prepoznatljivi mimika i primjereni izrazi njihovih lica.[8], kao i neki prirodni gestovi i kretnje rukama, poput, na primjer, poziva na igru. Dva bonoba, Kanzi i Panbanisha naučila su vokabular od oko 400 riječi koje mogu otipkati služeći se posebnom tastaturom leksigrama (geometrijskih simbola) i odgovarati na iskazane rečenice. Neki bioetičari tvrde da ta postignuća svrstavaju bonoboa među bića s "pravom na opstanak i život", koje ljudi, teorijki, dopuštaju svim osobama.
Frans de Waal, jedan od vodećih svjetskih [primatologija|[primatologa]], tvrdi da su bonoboi sposobn ispoljavati osjećaje altruizma, suosjećanja, empatije, ljubaznosti, strpljenja i osjetljivosti.
Novija posmatranja u divljini potvrđuju da su mužjaci običnih čimpanza u čoporima veoma agresivni prema mužjacima izvan čopora. Organiziraju zabave ubijanja patrolirajući u potrazi za osamljenim mužjacima u blizini grupe. Izgleda da kod bonoboa nema takvog ponašanja, ni mužjaka ni ženki, jer i jedni i drugi više vole spolna općenja unutar skupine negoli izazivanje okrutnih sukoba s okolnim samotnjacima.
Žive tamo gdje nema, mnogo agresivnijih, običnih čimpanzi. Drže bezbjedno odstojanje od svojih okrutnijih i jačih srodnika. Uz to, ni jedni ni drugi, ne znaju plivati, a i žive na suprotnim stranama velikih rijeka u slivu Konga.
Richard Wrangham i Dale Peterson naglašavaju značaj spolnih odnosa kao mehanizma za izbjegavanje nasilja u grupama bonoboa.
Središte areala ove vrste je na oko 500.000 km2 kongoanskog bazena u Demokratskoj Republici Kongo, jugozapadna Afrika. Gotovo 25% vremena, bonoboi se kreću na tlu i hodaju uspravno. Te njihove osobenosti u krugu ne-ljudskih primata odaju utisak najveće sličnosti sa ljudima. Tome doprinosi izrazito individualizirana fizionomija i crte lica, na osnovu čega su i pojedinačno prepoznatljive. To im vjerovatno omogućava vizualno prepoznavanje u društvenim međuodnosima unutar grupa.
Oni su ugrožena vrsta, kako zbog uništavanja prirodnih staništa tako i zbog lova na njihovo meso ("bushmeat"), aktivnosti koja je ponovo ojačala tokom građanskih ratova. U tome učestvuju i naoružane milicije, čak i u zabačenim "zaštićenim" područjima, kao što je Nacionalni park Salonga. Procjenjuje se da na kontroliranim područjima danas obitava ne više od nekoliko huljada bonoboa. To se uključuje u opću tendenciju Izumiranja čovjekolikih majmuna.
Taksonomska odrednica bonoboa je Pan paniscus. Prema finimmmorfološko-anatomskim detaljima i seksualnom ponašanju, a osobito prema strukturi DNK mnogo je srodniji čovjeku nago bilo koji drugi primat. Tako je podudarnost DNK bonoboa i čovjeka više od 98%, što je neke istraživače navelo na ideju da se i ova vrsta čovjekolikoh majmuna uvrsti u rod Homo. Neki uvjeravaju da su bonobo i obični čimpanza toliko bliski ljudima da bi ih trebalo uključiti u rod Homo: Homo paniscus, Homo sylvestris ili Homo arboreus. Međutim, preimenovanje roda bi unijelo novu konfuziju u taksonomiju ostalih vrsta koje su bliske čovjeku, uključujući i (fosilni) rod Australopithecus. Mada su čimpanze i H. sapiens evoluirali iz iste predačke DNK, one nisu apsolutno jednake, jer su se u ljudskom genomu, između ostalog, desile i krupne hromosomake mutacije. Hromosomska garnitura čovjeka je tako od 2n=48, fuzijom hromosoma svedena na diplodni hromosomski broj na 2n=46 (23 para homologa).
Na prvom koraku, već je široko prihvaćena taksonomska reklasifikacikja bonoba (i običnih čimpanzi) u porodicu porodicu ljudi (Hominidae) iz čovjekolikih majmuna (Pongidae). Međutim, rasprave o ovom pitanju se sve više razmahuju, uz insistiranje na činjenici da se sve biološke razlike između čimpanzi i ljudu sadržane u 2% genetičke informacije. Još više je impresivna činjenica da se izuzetno bogati genetički diverzitet ljudske vrste ostvaruje unutar te količine genoma. Uporedne analize DNK pokazuju da su se bonobi i obične čimpanze najvjerovatnije filogenetski razišli prije (samo) oko 500.000 godina nakon odvajanja od zadnjega zajedničkog pretka antropoida, a nakon toga bili međusobno razdvojeni narednih gotovo 5 miliona godina. Iako ima procjena da su ove su tri vrste međusobno približno jednako udaljene, mnoge analizr idu onima koji nalaze da današnji H. sapiens sapiens nema bližeg srodnika os bonoboa (P. paniscus). Na to ukaziju i detaljnije analize ogledne hibridizacije njihove DNK.
Sedam današnjih vrsta velikih majmuna je klasificirano u četiri roda. Najšire je prihvaćena slijedeća klasifikacija.
Bonobo, ha̍k-miâ Pan paniscus, sī chi̍t-khoán toā-hêng ôan-lūi, sī Pan-sio̍k ê nn̄g-ê bu̍t-chéng chi it. Iá-seng ê bonobo seng-o̍ah tī Congo Bîn-chú Kiōng-hô-kok.
In sǹg sī ûi-thoân-ha̍k siōng kap lâng siāng chiap-kīn ê hiān-chûn tōng-bu̍t chéng-lūi.
Ang bonobo ( /bəˈnoʊboʊ/ or /ˈbɒnəboʊ/), Pan paniscus na dating tinatawag napygmy chimpanzee at ang hindi kadalasang dwarf o gracile chimpanzee, ay isang dakilang ape at isa sa dalawang mga espesye na bumubuo ng Pan. Ang isa pa ang Pan troglodytes o ang karaniwang chimpanzee. Bagmaan, ang pangalang "chimpanzee" ay minsang ginagamit upang tukuyin ang parehong magkasamang espesye, ito ay karaniwang nauunawaan bilang tumutukoy sa karaniwang chimpanzee samantlang ang Pan paniscus ay karaniwang tumutukoy sa bonobo.
Bonobo (Pan paniscus), koji je ranije označavan kao „patuljasti čimpanza“ i (rjeđe) „patuljak“ ili „gracilni čimpanza“, je ugrožena vrsta velikih majmuna i jedna od dvije vrste koje čine rod čimpanze (Pan); druga je Pan troglodytes , ili obični čimpanza. Iako se naziv „čimpanza“ ponekad skupno odnosi i na obje vrste, obično se shvata kao da se odnosi na običnog čimpanzu, dok Pan paniscus podrazumijeva vrstu bonobo.
De bonobo of Dwergchimpansee (Pan paniscus) is 'n klein soort chimpansee, ing verwant aon en uterlek koelek te oondersjeie vaan de Gewoene chimpansee en bekind um zien intelligentie en minselek gedraag. Wie de gewoen chimpansees deile ze naoventrint 96% vaan hun DNA mèt de mins. De bonobo's leve bij de Congo-reveer en weure in hun bestoon bedreig.
Bonobo au Sokwe Mtu Mdogo ni jina la nyani wakubwa wa familia Hominidae wanaofanana sana na binadamu. Anatazamiwa kama spishi ya karibu zaidi na binadamu (Homo sapiens).
Spishi hii inaishi pekee katika eneo la Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo upande wa kusini kwa Mto Kongo katika eneo la Mkoa wa Équateur.
Bonobo wametazamiwa kwa muda mrefu kama aina bainifu ya Sokwe Mtu wa Kawaida (chimpanzee) akiitwa kwa majina kama chimpanzee mdogo. Lakini tangu utafiti wa mwanabilojia Mjerumani Ernst Schwarz mwaka 1928 na wenzake Waamerika Harold Coolidge na Robert Yerkes ilionekana ni spishi baidi katika jenasi Pan.
Bonobo ni spishi katika hatari ya kupotea kwa sababu inaishi katika maeneo ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo pekee. Wataalamu wameona ya kwamba spishi zote za Pan hazijui kuogelea vema kwa hiyo kuna hoja ya kuwa spishi hizi mbili ziliachana baada ya kutokea kwa Mto Kongo takriban miaka milioni 1.5 – 2 iliyopita. Bonobo huishi kusini kwa Mto Kongo lakini Sokwe Mtu wa kawaida huishi pande za kaskazini kwa mto huo.
Bonobo huwa na miguu mirefu, midomo yenye rangi ya pinki na uso mweusi. Nywele juu ya kichwa zinaelea upande kuanzia katikati juu ya kichwa. Kwa jumla katika jamii zao kike mzee ana nafasi kubwa.
Wanakula hasa matunda na majani lakini wanaongeza nyama kutoka wanyama wadogo.
De Bonobo oder Zwergschimpans (Pan paniscus) ass eng Primatenaart aus der Famill vun de Mënschenafen.
The bonobo (Pan paniscus), umwhile cried the pygmy chimpanzee an less eften, the droich or gracile chimpanzee, is an endangered great ape an ane o the twa species makin up the genus Pan; the ither is Pan troglodytes, or the common chimpanzee. Awtho the name "chimpanzee" is whiles uised tae refer tae baith species thegither, it is uisually unnerstuid as referrin tae the common chimpanzee, whauras Pan paniscus is uisually referred tae as the bonobo.
Ju Bonobo (Pan paniscus) is n Oape, die in ju Demokratiske Republik Kongo tou fienden is.
li séndje Bonobo, c' est on séndje, ki n' vike ki dins les grands bwès prumioûles, e Congo.
On ls a spoté les séndjes ipîs des grands bwès.
No e sincieus latén : Pan paniscus
Les bwès des bonobos ont stî trevåtchî pås årmêyes tins des guere civiles des anêyes 1990. Les djonnes sont-st apicîs po rvinde u po magnî.
Gn è dmorreut inte 10.000 et 20.000 bonobos.
Cwand on l' apice et l' schåyî di s' mame, li djonne di bonobo si leye mori. Il lzî fåt des femes (des "mames-djins") por zels bén voleur viker.
Lola ya bonobo : rezieve dilé Kinchasa. Po manaedjî l' park, on fwait viker les viyaedjes did ttåtoû (fé bouter les djins, lezî atchter leus bananes).
Avou do scolaedje des efants po lzî fé comprinde k' wangnrént dpus a wårder les bonobos ki d' les cotchessî.
Claudine André a ebagué å Congo diviè 1948, a l' ådje di cwatre ans. Elle a scrît on live Une tendresse sauvage eplaidreyes Calmann-Levy e 2006.
li séndje Bonobo, c' est on séndje, ki n' vike ki dins les grands bwès prumioûles, e Congo.
On ls a spoté les séndjes ipîs des grands bwès.
No e sincieus latén : Pan paniscus
Les bwès des bonobos ont stî trevåtchî pås årmêyes tins des guere civiles des anêyes 1990. Les djonnes sont-st apicîs po rvinde u po magnî.
Gn è dmorreut inte 10.000 et 20.000 bonobos.
Cwand on l' apice et l' schåyî di s' mame, li djonne di bonobo si leye mori. Il lzî fåt des femes (des "mames-djins") por zels bén voleur viker.
Uchuy chimpansi icha Bonobo (Pan paniscus) nisqaqa huk hatun k'usillum, aswan uchuy chimpansi rikch'aqmi, chawpi Afrikapi kawsaq.
Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uchuy chimpansi.Uchuy chimpansi icha Bonobo (Pan paniscus) nisqaqa huk hatun k'usillum, aswan uchuy chimpansi rikch'aqmi, chawpi Afrikapi kawsaq.
O Μπονόμπο (Pan paniscus - Παν ο πανίσκος- ) είναι πρωτεύον της οικογένειας των Ανθρωποειδών. Ανήκει, μαζί με τον κοινό Χιμπαντζή στο βιολογικό γένος Παν (Pan). Αν και ο όρος χιμπαντζής, τεχνικά αναφέρεται σε κάθε είδος του γένους Pan, χρησιμοποιείται συνήθως μόνο όσον αφορά στον κοινό Χιμπαντζή και όχι στον Μπονόμπο.
Πρόσφατες έρευνες στο DNA του Μπονόμπο και του κοινού Χιμπαντζή υποστηρίζουν πως η εξελικτική πορεία των δύο ειδών διαχωρίστηκε περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια πριν. Ο τελευταίος κοινός πρόγονος όλων των χιμπαντζήδων με τον άνθρωπο έζησε έξι εκατομμύρια χρόνια πριν.[1][2] Επειδή κανένα άλλο είδος εκτός του ανθρώπου δεν επέζησε κατά την ανθρώπινη εξέλιξη στο γένος Homo, τα δύο είδη των χιμπαντζήδων αποτελούν τους πιο στενούς εξελικτικούς συγγενείς του ανθρώπου. Το γένος των χιμπαντζήδων, Παν, διαχωρίστηκε από το γένος των Γορίλων επτά εκατομμύρια χρόνια πριν.
Το διωνυμικό όνομα του Μπονόμπου είναι Pan paniscus (Παν ο πανίσκος). Οι Μπονόμπος είναι ενδημικό είδος στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, και απαντώνται στα κεντρικά και νότια δάση της χώρας. Ο ποταμός Κονγκό διαχωρίζει το είδος από τον κοινό Χιμπαντζή. Παλαιότερα οι Μπονόμπος κατοικούσαν νοτιότερα, στην βόρεια Ανγκόλα.
Οι αρσενικοί ενήλικες έχουν βάρος μεταξύ 30 και 68 κιλών, ενώ οι θηλυκοί μεταξύ 27 και 38 κιλών. Οι Μπονόμπος είναι λίγο πιο μικρόσωμοι από τους κοινούς Χιμπαντζήδες. Το τρίχωμα τους είναι σκούρο καφέ ή μαύρο και το πρόσωπο, οι παλάμες, οι πατούσες και τα δάχτυλα είναι άτριχα. Σε αντίθεση με τους κοινούς Χιμπαντζήδες και τους Γορίλες, οι Μπονόμπος στηρίζονται στις παλάμες των χεριών τους και όχι στις αρθρώσεις των δαχτύλων τους όταν περπατούν στα τέσσερα. Υπολογίζεται πως κατά το 25% περίπου του συνολικού χρόνου της κίνησης τους στο έδαφος οι Μπονόμπος περπατούν στα δύο.
O Μπονόμπο (Pan paniscus - Παν ο πανίσκος- ) είναι πρωτεύον της οικογένειας των Ανθρωποειδών. Ανήκει, μαζί με τον κοινό Χιμπαντζή στο βιολογικό γένος Παν (Pan). Αν και ο όρος χιμπαντζής, τεχνικά αναφέρεται σε κάθε είδος του γένους Pan, χρησιμοποιείται συνήθως μόνο όσον αφορά στον κοινό Χιμπαντζή και όχι στον Μπονόμπο.
साँचा:Speciesbox/parameterCheck
बोनोबो एक विलुप्तप्राय वनमानुष है।[3] आम चिंपैंजी के साथ ये मनुष्य का सबसे करीबी जीवित रिश्तेदार है।[4]
कई अध्ययनों से पता चला है कि बोनोबो समाज में मादाओं का स्थान ऊँचा है। मादाओं और नरों के बीच लड़ाई की स्थिति कम ही आती है और नर अपनी प्रजाति के बच्चों और वयस्क आयु तक नहीं पहुँचने वाले सदस्यों के प्रति सहिष्णुता दिखाते हैं।[5] इस प्रजाति में माँ और बच्चों का सम्बन्ध शक्तिशाली है तथा पूरे जीवनकाल तक बना रहता है। हालाँकि अनुक्रम मौजूद है और एक उच्च श्रेणी की मादा का बेटा छोटी श्रेणी की मादा से ऊँचा होता है, फिर भी अन्य वानरों की तुलना में श्रेणी का बोनोबो समाज में महत्व कम है।[6]
.jpg)
.jpg)
_at_Lola_Ya_Bonobo_-_3.JPG)
|journal= (मदद) साँचा:Speciesbox/parameterCheck
बोनोबो एक विलुप्तप्राय वनमानुष है। आम चिंपैंजी के साथ ये मनुष्य का सबसे करीबी जीवित रिश्तेदार है।
सामाजिक रवैयाकई अध्ययनों से पता चला है कि बोनोबो समाज में मादाओं का स्थान ऊँचा है। मादाओं और नरों के बीच लड़ाई की स्थिति कम ही आती है और नर अपनी प्रजाति के बच्चों और वयस्क आयु तक नहीं पहुँचने वाले सदस्यों के प्रति सहिष्णुता दिखाते हैं। इस प्रजाति में माँ और बच्चों का सम्बन्ध शक्तिशाली है तथा पूरे जीवनकाल तक बना रहता है। हालाँकि अनुक्रम मौजूद है और एक उच्च श्रेणी की मादा का बेटा छोटी श्रेणी की मादा से ऊँचा होता है, फिर भी अन्य वानरों की तुलना में श्रेणी का बोनोबो समाज में महत्व कम है।
ਬੋਨੋਬੋ (/bəˈnoʊboʊ[unsupported input]ˈbɒnəboʊ/; ਪੈਨ ਪੈਨਿਸਕਸ), ਪਹਿਲਾਂ ਪਿਗਮੀ ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ, ਬੋਣਾ ਜਾਂ ਪਤਲੂ ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ,[3] ਇੱਕ ਸੰਕਟਮਈ ਵੱਡਾ ਬਣਮਾਣਸ ਅਤੇ ਦੋ ਸਪੀਸੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਤੋਂ ਜਿਨਸ ਪੈਨ ਬਣਦਾ ਹੈ; ਦੂਜਾ ਪੈਨ ਪੈਨ ਟਰੋਗਲੋਡਾਇਟਸ, ਜਾਂ ਆਮ ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ ਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਨਾਮ "ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ" ਕਈ ਵਾਰ ਦੋਨੋ ਸਪੀਸੀਆਂ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਮ ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦ ਕਿ ਪੈਨ ਪੈਨਿਸਕਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਨੋਬੋ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[4]
ਬੋਨੋਬੋ ਦੀ ਪਛਾਣ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਲੰਬੀਆਂ ਲੱਤਾਂ, ਗੁਲਾਬੀ ਹੋਠ, ਕਾਲਾ ਚਿਹਰਾ ਅਤੇ ਬਾਲਗ਼ਪਣੇ ਸਮੇਂ ਪੂਛ-ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਗੁੱਛਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਚੀਰੇ ਲੰਮੇ ਵਾਲ ਹਨ। ਬੋਨੋਬੋ ਕਾਂਗੋ ਬੇਸਿਨ ਦੇ 500,000 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ (190,000 ਵਰਗ ਮੀਲ) ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਡੈਮੋਕਰੈਟਿਕ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ ਕਾਂਗੋ, ਮੱਧ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਪੀਸੀ ਸਰਬਾਹਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮੌਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਗੇ ਦਲਦਲੀ ਜੰਗਲ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਸਿਆਸੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਬੋਨੋਬੋਆਂ ਦੇ ਡਰੂਪਣੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿਚ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਥੋੜਾ ਖੇਤਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਮ ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਬੋਨੋਬੋ, ਇਨਸਾਨਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਨੋਂ ਸਪੀਸੀਆਂ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਤੈਰਾਕ ਨਹੀਂ ਹਨ, 1.5-2 ਲੱਖ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਂਗੋ ਦਰਿਆ ਦਾ ਬਣਨਾ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਨੋਬੋ ਦੀ ਵੱਖ ਸਪੀਸੀ ਬਣਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ। ਬੋਨੋਬੋ ਦਰਿਆ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਮ ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ ਦੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਿੱਛੜ ਗਏ, ਜੋ ਕਿ ਨਦੀ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਜਨਸੰਖਿਆ ਦਾ ਕੋਈ ਠੋਸ ਅੰਕੜਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਅੰਦਾਜ਼ਾ 29,500 ਤੋਂ 50,000 ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਸਪੀਸੀ ਨੂੰ ਆਈਯੂਸੀਐਨਐਲ ਰੈੱਡ ਲਿਸਟ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਵਾਸੀ ਤਬਾਹੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਹਰਕਤ ਇਸਦੇ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਪਾਰਕ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਬੰਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 40 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਭੋਗਦੇ ਹਨ;[5] ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਬੋਨੋਬੋ (/bəˈnoʊboʊ[unsupported input]ˈbɒnəboʊ/; ਪੈਨ ਪੈਨਿਸਕਸ), ਪਹਿਲਾਂ ਪਿਗਮੀ ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ, ਬੋਣਾ ਜਾਂ ਪਤਲੂ ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ, ਇੱਕ ਸੰਕਟਮਈ ਵੱਡਾ ਬਣਮਾਣਸ ਅਤੇ ਦੋ ਸਪੀਸੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਤੋਂ ਜਿਨਸ ਪੈਨ ਬਣਦਾ ਹੈ; ਦੂਜਾ ਪੈਨ ਪੈਨ ਟਰੋਗਲੋਡਾਇਟਸ, ਜਾਂ ਆਮ ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ ਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਨਾਮ "ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ" ਕਈ ਵਾਰ ਦੋਨੋ ਸਪੀਸੀਆਂ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਮ ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦ ਕਿ ਪੈਨ ਪੈਨਿਸਕਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਨੋਬੋ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਬੋਨੋਬੋ ਦੀ ਪਛਾਣ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਲੰਬੀਆਂ ਲੱਤਾਂ, ਗੁਲਾਬੀ ਹੋਠ, ਕਾਲਾ ਚਿਹਰਾ ਅਤੇ ਬਾਲਗ਼ਪਣੇ ਸਮੇਂ ਪੂਛ-ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਗੁੱਛਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਚੀਰੇ ਲੰਮੇ ਵਾਲ ਹਨ। ਬੋਨੋਬੋ ਕਾਂਗੋ ਬੇਸਿਨ ਦੇ 500,000 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ (190,000 ਵਰਗ ਮੀਲ) ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਡੈਮੋਕਰੈਟਿਕ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ ਕਾਂਗੋ, ਮੱਧ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਪੀਸੀ ਸਰਬਾਹਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮੌਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਗੇ ਦਲਦਲੀ ਜੰਗਲ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਸਿਆਸੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਬੋਨੋਬੋਆਂ ਦੇ ਡਰੂਪਣੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿਚ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਥੋੜਾ ਖੇਤਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਮ ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਬੋਨੋਬੋ, ਇਨਸਾਨਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਨੋਂ ਸਪੀਸੀਆਂ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਤੈਰਾਕ ਨਹੀਂ ਹਨ, 1.5-2 ਲੱਖ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਂਗੋ ਦਰਿਆ ਦਾ ਬਣਨਾ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਨੋਬੋ ਦੀ ਵੱਖ ਸਪੀਸੀ ਬਣਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ। ਬੋਨੋਬੋ ਦਰਿਆ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਮ ਚਿਪੈਂਜ਼ੀ ਦੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਿੱਛੜ ਗਏ, ਜੋ ਕਿ ਨਦੀ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਜਨਸੰਖਿਆ ਦਾ ਕੋਈ ਠੋਸ ਅੰਕੜਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਅੰਦਾਜ਼ਾ 29,500 ਤੋਂ 50,000 ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਸਪੀਸੀ ਨੂੰ ਆਈਯੂਸੀਐਨਐਲ ਰੈੱਡ ਲਿਸਟ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਵਾਸੀ ਤਬਾਹੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਹਰਕਤ ਇਸਦੇ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਪਾਰਕ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਬੰਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 40 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਭੋਗਦੇ ਹਨ; ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
பொனொபோ எனப்படும் மனிதக் குரங்குகள் அண்மைக் காலம் வரை குள்ள சிம்ப்பன்சி அல்லது குள்ள சிம்ப்பன்சி (Pygmy Chimpanzee)[3] என்று அழைக்கப்பட்டன. இவை முதனி வரிசையில், சிம்ப்பன்சி இனக் குரங்குகளின் இரு பிரிவுகளில் ஒன்றின்கீழ் வருவன. "சிம்ப்பன்சி" என்ற பெயர் பொதுவான சிம்ப்பன்சி (Common Chimpanzee), மற்றும் பொனொபோ இரண்டையும் குறித்தாலும் வழக்கமாக பொதுவான சிம்ப்பன்சியையே குறிக்கும். பொனொபோக்கள் தற்போது அழிவுநிலையில் உள்ளன. அவை இயற்கையில் காங்கோ மக்களாட்சிக் குடியரசு நாட்டில் உள்ள காடுகளில் மட்டும் காணப்படுகின்றன். இவை மனிதர்களின் மரபணுவுடன் 98.5 விழுக்காடு ஒத்துப் போகின்றன. இந்தக் குரங்குகளிடம் மனிதனின் நிறைய குணங்கள் உள்ளன. மனிதனைப் போலப் பேச, கருவிகளைக் கையாள, இசைக் கருவிகளை இயக்கச் சீக்கிரமே கற்றுக் கொள்ளும் ஆற்றல் இதற்கு உண்டு. இந்தக் குரங்குகள் கூட்டமாகவே வாழும்.[4]
பொனொபோ குரங்கை முதன்முதலில் கண்டுசொல்லிய பெருமை செர்மன் நாட்டவரான உடற்கூறியலாளர் (அல்லது என்புகூட்டியலார் (anatomist)) எர்னசுட்டு சுவார்ட்ஃசு (Ernst Schwarz) என்பவரைச்சேரும். அவர் 1928 இல் பெல்சியம் நாட்டு தெர்வுரென் அருங்காட்சியகத்தில் (Tervuren museum) இருந்த, ஒரு குட்டி சிம்பன்சியினுடையது என்று அதுகாறும் கருதப்பட்ட, மண்டை ஓடு ஒன்றை ஆய்ந்த போது இந்த உண்மையை கண்டறிந்து, 1929 ல் வெளிப்படுத்தினார். 1933 இல் அமெரிக்கரான. என்புகூட்டியலார் அரால்டு கூலிட்சு (Harold Coolidge) பொனொபோ குரங்குகளின் விளக்கமான அடையாளங்களை கொடுத்தது மட்டுமன்றி அவற்றை ஒரு தனி இனமாகவே உயர்த்தினார். இந்த இனம் நீளமான கால்களை உடையனவாகவும், தாய்வழிப் பண்பாட்டை போற்றுவனவாகவும், அதன் சமூகத்தில் பாலியல் நடவடிக்கைகளில் முன்னணி பங்கு கொள்ளும் இயல்பு கொண்டனவாகவும் தனித்து தென்படுகின்றன.
இந்த முதனிகள் (primate) முதன்மையாக கனியுண்ணிகள் (frugivorous). ஆனால் இலைகள் மற்றும் சில நேரங்களில் பறக்கும் அணில், குட்டி தியூய்க்கர் (duikers[5]) போன்ற சிறு விலங்குகளையும் முதுகுத்தண்டு இல்லா உயிரினங்களையும்[6] உண்டு தன் உணவுத் தேவையை நிறைவு செய்து கொள்ளும்.
பொனொபோ என்னும் பெயர் முதன்முதலில் 1954ல் தான் காணப்பட்டது. எட்வர்டு திராட்ஃசு மற்றும் ஐன்சு ஃகெக்கு (Edward Tratz and Heinz Heck) இருவரும், குறள சிம்பன்சிகளுக்கு ஒரு புதிய, தனித்த பொதுப்பெயராக இந்த பெயரை சூட்டினார்கள். இந்த சொல் பண்ட்டு (Bantu) மொழியில் சிம்பன்சி அல்லது முன்னோர் என பொருள் தரும் சொல்லாக இருக்கலாம் என சொல்லப்படுகிறது. மேலும் இந்த சொல் காங்கோ ஆற்றின் கரையில் உள்ள பொலொபொ (Bolobo ) என்ற நகரின் பெயர்த்திரிபு ஆக இருக்கலாம் எனவும் சொல்லப்படுகிறது. இந்த நகர் 1920ல்[7] சிம்பன்சிகள் சேகரிப்பில் தொடர்பு படுத்தப்பட்டது.
பொனொபோவின் அறிவியல் பெயர் பான் பானிஸ்கஸ் (Pan paniscus) . முதல்கட்ட ஆய்வுகளின்படி இவற்றின் மரபணுக்கள் மாந்தர் இனத்துக்கு 98% ஒன்றிய பண்புகள் கொண்டதாக உள்ளன[8]. அண்மைய ஆய்வுகள் கொரில்லாக்களை காட்டிலும் சிம்பன்ஸிகளே, மனித இனத்துக்கே நெருக்கமாக உள்ளன[9] என சொல்லுகின்றன. மிகவும் அண்மையில் நடைபெற்ற ஜீனோம் ஒப்புமைகளில் சிம்பன்ஸி மற்றும் மந்தர்களின் மரபணு ஒற்றுமைகளை அலசி ஆய்ந்ததில், இவ்விரண்டுக்கும் இடையே உள்ள வேற்றுமை அதன் அளவிலும் தன்மையிலும் மிக சிக்கலானதாகவே உள்ளன (complex both in extent and character) என தெரிவிக்கின்றன. ஆராய்ச்சியாளர்கள், இவ்விரண்டினுடைய 5% ஜீனோம்களை[10] ஆய்ந்ததில், 35 மில்லியன் ஒற்றை நியூக்லியாய்டு மாற்றங்கள், ஐந்து மில்லியன் செருகல்/ நீக்கல் நிகழ்ச்சிகள், மற்றும் குரோமொசோம்களின் வரிசைமாற்றங்களை கண்டுள்ளார்கள். இந்த ஆய்வுகள் வழக்கமான சிம்பன்சியை கொண்டு நிகழ்த்தப்பட்டன். ஆயினும், பொனொபோவுக்கும் சிம்பன்சிக்கும் இடையே உள்ள வேற்றுமைகள், பொனொபோவை சிம்பன்சி இனத்தில் இருந்து பிரித்து விட போதுமான காரணமாக இல்லை.
அண்மைய டி.என்.ஏ. மரபணு ஆய்வுகள், பொனொபோவும், சிம்பன்சியும் ஒரு மில்லியன் ஆண்டுகளுக்கு சற்றே குறைவான காலத்தில்தான் பிரிந்தன என்று சொல்லுகின்றன.[11][12] மாந்தர்களுக்கும் சிம்பன்சிகளுக்கும் முன்னோடியான இனத்தில் இருந்து சிம்பன்சி கிளை பிரிவு, நான்கு முதல் ஐந்து மில்லியன் ஆண்டுகளுக்குமுன் ஏற்பட்டது. மாந்தர் இனத்தில் இருந்து பிரிந்த இனங்களில் ஹோமோ சேப்பியன் எனப்படும் மதிமாக்கள் இனம் (மதியை பயன்படுத்தும் இனம்) பிற இன்று இல்லாததால் சிம்பன்சி இனமே மாந்தர் இனத்துக்கு மிக நெருக்கமானதாகும்
பொனொபோ விலங்குகள் சிம்பன்சியை விட மெலிந்து காணப்படும். அதன் தலை சிம்பன்சியின் தலையை விட சிறுத்தும் சற்று குறைவாகவே எடுப்பான புருவமேடுகள் கொணடதாகவும் இருக்கும். கறுத்த முகம், சிவந்த உதடுகள், சிறிய காதுமடல்கள், அகலமூக்கு, தலையில் நீண்ட மயிர்கள் உடையதாக இருக்கும். பெண்பாலாருக்கு மற்ற மனிதக்குரங்கு பெண்களைப்போல் தட்டையாக இல்லாமல் சற்று எடுப்பான முலைகள் உடையதாக இருந்தாலும் மாந்தர் இன பெண்களைபோல் மிகுந்த எடுப்பாக இராது. பொனொபோக்கள் ஒல்லியான மேல் உடலும், மெலிந்த தோள்களும், சன்ன கழுத்தும், சிம்பன்சிகளை ஒக்கும் அளவுக்கு நீண்ட கால்களும் கொண்டன. இவை நிலமிசை நகர்கையில் 25% நேரம் தன் இருகால்களால் நிமிர்ந்து நடக்கும். இந்த பண்புகளும் அமர்கின்ற (posture) நிலையும் பொனொபோக்கள், சிம்பன்சி தோற்றத்தை விட, மாந்தர்களை போன்ற தோற்றத்தையே தருகின்றன. இதற்கும் மேலாக மாந்தர்களை போல் பொனொபோக்கள் ஒவ்வொன்றும் தனித்த முக சாடைகளை கொண்டு, ஒன்று மற்றதை விட குறிப்பிட்ட வேற்றுமையுடன் இருப்பதால் சமூக உறவுகளில் பார்த்தே அறிந்துகொள்ளும் தன்மை கொண்டனவாகவும் உள்ளன
ஃப்ரான்ஸ் டி வால் என்ற உலகின் முன்னணி முதனியியலார் (primatologist) சொல்லும்போது, பொனொபோக்கள் பிறநலம் பேணுவனவாகவும், கனிவு, தன்னைபோல் பிறரையும் பாவித்தல் (empathy), கருணை, பொறுமை மற்றும் உணர்வுகள் கொண்டனவாக இருக்கவல்லன என்கிறார்.
காடுகளில் வாழும் சிம்பன்சி சமுதாயங்களை கவனித்ததில், அதன் ஆண்கள் பிற குழுக்களில் இருக்கும் ஆண்களிடம் மிகுந்த பகைமையை காட்டின. ஆண் கும்பல்கள், தனியாக திரியும் பிற ஆண் சிம்பன்சிகளை தேடி அதனை தாக்குகின்றன. அன்றியும், பல நேரங்களில் கொன்றும் விடுகின்றன. (சில ஆய்வாளர்கள் சிம்பன்சியின் இந்த பகைமை குணத்துக்கு மனிதர்களின் தொடர்பு மற்றும் காடுகள் அழிவதால் விளையும் இடநெருக்கடியை[13] காரணமாக சொல்லுவார்கள்.) ஆனால் பொனொபோ ஆண்கள் மற்றும் பெண்கள் இரண்டனிடமும் இந்த நடத்தை இல்லை. அவை வெளியாட்களிடம் மோதல் கொள்வதினும் காதல் உறவு கொள்வதே மேலானது என கொள்கின்றன. பொனொபோக்களோ, வன்முறை வழக்கமுடைய சிம்பன்சிகள் வாழும் இடத்தை விட்டு வேறு இடங்களில் வாழ்கின்றன. இரண்டு இனங்களும் நீச்சல் அறியா. எனவே காங்கோ ஆற்றின் சில இடங்களில் வெவ்வேறு கரைகளில் வாழுகின்றன. பொனொபோக்கள் அமைதி வாழ்க்கைக்கு, அவை வாழும் இடத்தில் ஊட்டம் மிக்க தழைகள் ஏராளமாக இருப்பதால், கூட்டமாக மேய்வதற்கு தோதாக இருப்பதும் ஒரு காரணம் என்று சொல்லப்படுகிறது.
பொனொபோக்களின் இந்த பரவலான மதிப்பு தற்போது ஒரு சிலர் கேள்விக்கும் உரித்தாக இருக்கிறது. உயிரியல் பூங்காக்களில் ஒன்றை ஒன்று தாக்கி கொள்வதும் குதறிக்கொள்வதும் காணப்பட்டதாக பதிவுகள் உள்ளன். ஆனால் இந்த நிகழ்வுகள் காட்சியகங்களில் தாய் மகன்களை பிரித்து வைப்பதால் இருக்கலாம். பொனொபோ சமுதாயம் பெண்களின் ஆதிக்கம் கொண்டது என்பதால், தாய்க்கும் அதன் ஆண் வாரிசுகளுக்கும் இடையே உள்ள ஆயுள் முழுக்க நீடிக்கும் உறவை துண்டிப்பது, பெண்களின் வன்முறைக்கு காரணமாக இருக்கலாம். டி வால் (De Waal) என்பவர் பொனொபோக்களை காதல் விலங்குகளாக தீட்டுவதன் இடறுகளை எச்சரிக்கிறார், "எல்லா விலங்குகளும் இயற்கையாகவே தம்முள் போட்டி இடும், ஒரு குறிப்பான சூழல்களில் மட்டும் ஒத்துழைக்கும் தன்மையன. முதன்முதல், நான் சமாதான காதல் என்று எழுதியது என்னெனில் பொனொபோக்கள் இடையே பல மோதல்கள் இருந்தன். அவைகள் சிறந்த ஒற்றுமையுடன் இருந்தால் சமாதானம் ஏன் தேவைப்படும்?" இதற்கு மாறாக, சிம்பன்சிகளை போல், பொனொபோக்களிடையே, காடுகள் என்றாலும் காட்சியகங்கள் என்றாலும், சாவு நிகழ்த்தும் வன்முறைகள் இருந்ததாக உறுதிப்படுத்தப்பட்ட பதிவுகள் இல்லை. ஆனால் சிம்பன்சிகளைபோல் போதுமான ஆய்வுகளை, காடுகளில் வாழும் பொனொபோக்கள் மேல் இன்னும் செய்யப்படாததால், அதன் கொலைவெறி வன்முறைத்தன்மை இனிமேல்தான் கண்டுபிடிக்கப்பட வேண்டும்
பொனொபோ குழுமத்தில் பாலியல் கலவி (உடலுறவு) ஒரு பெரும் பங்கு கொள்கிறது. இந்த செய்கை, பிறரை வரவேற்பதாகவும், பிணக்குகளுக்கு தீர்வு காணும் வழியாகவும், தகராறுகளுக்குப்பின் நல்லிணக்கம் பெறுவதாகவும், பெண்கள் பெறும் உணவுக்கு கைமாறாகவும் பயன்படுகிறது. ஒரே ஒரு ஜோடி காங்கோ கொரில்லாக்கள் அன்றி[14], பொனொபோக்கள் மட்டுமே மனித குரங்குகளில், மல்லாந்து கலவி செய்வது (பல தடவை பெண்-பெண், அடுத்து ஆண்- பெண், மற்றும் ஆண்- ஆண்), நாவால் வருடி முத்தம் இடுவது மற்றும் வாய்வழிப் பாலுறவு போன்ற காதல் விளையாட்டுகளில் ஈடுபடுவதை கவனித்துள்ளார்கள். மிக அண்மையில் கொரில்லாக்களும் மல்லாந்து கலவி செய்தலை கவனித்து உள்ளார்கள்.[15] In scientific literature, the female-female sex is often referred to as GG rubbing or genital-genital rubbing, while male-male sex is sometimes referred to as penis fencing.[16][17]
பாலியல் நடவடிக்கைகள் பல நேரங்களில் வளர்ந்தவர்-பிள்ளைகள் இடையேயும் சிலநேரங்களில் குட்டிகளுடனும்[18] என நெருங்கிய குடும்பத்தாரிடையேயும், பிறத்தியாரிடையேயும் நடைபெறுகின்றன. எந்த இரண்டு பொனொபோக்களும் நிலையான உறவுமை ஏற்படுத்திக் கொள்வது இல்லை. தாய் - வளர்ந்த ஆண் பிள்ளைகள் என்ற ஒரே ஒரு விதிவிலக்கு மட்டும் கடைப்பிடித்து, வயது, பால் என்ற வேறு பாடு இன்றி இந்த பாலுறவு கொள்ளுகின்றன். சில ஆய்வாளர்கள் இந்த 'தாய் - வளர்ந்த ஆண் பிள்ளைகள்' உறவு, மட்டும் ஒரு தீட்டு (taboo) போல் என்று நினைக்கிறார்கள். பொனொபோக்கள் உணவு இருக்கும் இடங்களை புதிதாக கண்டால், அவைகளின் அந்த ஆர்வமிகுதி, வழக்கம்போல் கூட்டு பாலியல் நடவடிக்கைகளில் ஈடுபடச் செய்யும். இந்த செயல், அவைகள் தம்முள் ஏற்படக்கூடிய இறுக்க உணர்வை தளர்த்தி ஆர அமர்ந்து உணவு உண்ண ஏதுவாகின்றன.[19]
பொனொபோ ஆண்கள் அடிக்கடி பல்வேறு ஆண்-ஆண் பாலுறவு செயல்களில் ஈடுபடுகின்றன்.[20][21][22] ஒரு நிலையில் இரண்டு ஆண்கள் கிளைகளில் இருந்து தொங்கிக்கொண்டு தம் பால் உறுப்புக்களால் மோதி விளையாடும். இதையே படுத்துக்கொண்டும் செய்யும். குறிப்பாக "பின்தட்டு தேய்த்தல்" எனறு கூறப்படும் முறையில் இரண்டு ஆண்கள் ஒரு பிணக்குக்கு பின நல்லிணக்கம் உற்றதற்கு அடையாளமாக, அவ்விரண்டும் ஒன்றன் முதுகு மற்றதன் முதுகொடு ஒட்டி நின்றுகொண்டு, அவர்களிண் விதைப்பைகளை (scrotal sacs) ஒன்றொடுஒன்று தேய்த்துக் கொள்ளுமாம்.
பொனொபோ பெண்களும் பிற பெண்பாலாரிடம் நல்லிணக்க ஒட்டுதலை ஏற்படுத்தி, பொனொபோ சமூகத்தில் பெண்களை ஒன்று திரட்ட, பெண்-பெண் பாலுறவில் ஈடுபடுமாம். இந்த ஒற்றுமை பொனொபோ சமுதாயத்தில் பெண்களை மேலாதிக்கம் பெறவைக்கிறது. ஆண் பொனொபோக்கள் தனிப்பட்டு வலிமையானதாக இருந்தாலும், ஒன்று திரண்ட பெண்கள் எதிரே நிற்க இயலாது. பருவம் வந்த பெண்கள் பெரும்பாலும் தம் கூட்டத்தை விட்டு விலகி பிற கூட்டங்களில் இணைந்து கொள்கின்றன். பிற பெண்களுடனான இந்த பாலியல் ஒட்டுறவு, புதிய பெண்களை மற்ற குழுக்களில் எளிதே உறுப்பினராக்கி விடுகிறது.
பொனொபோக்களின் ஈனும் திறன் பொதுவான சிம்பன்சிகளை விடவும் அதிகம் இல்லை. ஐந்து அல்லது ஆறு ஆண்டுகளுக்கு ஒரு குழவியை ஈன்று, அதை ஐந்து ஆண்டு வரை சுமந்தும், பாலூட்டியும் வளர்க்கும். பொதுவான சிம்பன்சிகளை ஒப்பிடுகையில் பொனொபோ பெண்கள் குட்டி ஈன்ற பின் மிக விரைவில் கருவுறு சுழற்சியை (genital swelling cycle) அடைகின்றன. இது அவை மீண்டும் தங்கள் சமூகத்தில் பாலுறவு தொடர்பு கொள்ள ஏதுவாகிறது. மேலும் பொனொபோ பெண்கள் மலடாக இருப்பினும் அல்லது பிள்ளை பெற முடியாத அளவுக்கு இளையதாக இருப்பினும் பாலியில் செயல்பாடுகளில் ஈடுபடுகின்றன.
கிரெய்க் ஸ்டான்ஃபோர்ட் (Craig Stanford) எனும் அமெரிக்க முதனியியலார் (primatologist), பொதுவான சிம்பன்சிகளை காட்டிலும், பொனொபோக்கள் அதிக பாலியல் உறவு மேற்கொள்வன அல்ல என்ற அறைகூவல் விடுகிறார். அவர், இயற்கையான வாழ்விடங்களில், ஏற்கனவே உள்ள சிம்பன்சி மற்றும் பொனொபோக்களின் புள்ளி விவரங்களை ஒப்பிட்டு, பெண் பொனொபோக்கள் புணர்ச்சி செய்யும் எண்ணிகைக்கு ஒப்ப பெண் சிம்பன்சிகளும் புணர்ச்சி செய்கின்றன் என்றும், ஆண் சிம்பன்சிகளோ ஆண் பொனொபோக்களை காட்டிலும் அதிகமாகவே புணர்ச்சியில் ஈடுபட்டன[23] என்றும் கண்டார். ஆனால் இவரது ஒப்பீடு, பொனொபோக்கள் இடையே பரவலாக காணப்படும் ஓரின பாலுறவுகளை கணக்கில் சேர்க்கவில்லை. டீ வால் (De Waal) என்பவரின் பொனொபோ பற்றிய நூல், களப்பணியாளர்களின் பேட்டிகள், மற்றும் காடுவாழ் பொனொபோக்களொடு இருபது ஆண்டுகள் பணியாற்றியவரான டாக்யோஷி கனொ Takayoshi Kano[24] என்பாரது குறிப்புக்களையும் கொண்டுள்ளது. ஜெர்மன், லெய்ப்ச்ஜிக் நகர மேக்ஸ் ப்ளாங்க் தளிர்ப்புநிலை மாந்தரியலுக்கான நிறுவனத்தில் (Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology of Leipzig, Germany) துணை ஆராய்ச்சியாளராக பணிபுரியும் காட்ப்ரைடு ஹாப்மான் (Gottfried Hohmann) ஆப்பிரிக்காவில் கண்டறிந்தவைகளில் இருந்து, பொனொபோக்களிடை குறிப்பிடத்தக்க வன்முறை உள்ளது என தெரிகிறது. ஆனாலும் சாவு நிகழ்த்தும் வன்முறைகள் சிம்பன்சிகள் இடையே சான்றுகளோடு இருக்க, பொனோக்களிடம் அவை இருப்பதற்கு ஆவணப்படுத்தப்பட்ட நிகழ்ச்சிகள் எதுவும் இல்லை என்பது மட்டும் மிகவும் உண்மை.[25]
பெண் பொனொபோக்கள் ஆணைவிட உருவத்தில் சற்று சிறியதாக இருந்தாலும், சமூகத்தில் உயர் மதிப்பிடத்தை கொண்டுள்ளன. பெண்களிடையேயான இந்த வலிமையான ஒட்டுறவு, பெண் குழுக்கள் பொனொபோ சமுதாயத்தில் மேலாதிக்கம் கொள்ள செய்கிறது. ஆண், பெண்கள் இடையே ஆதிக்க போட்டிகள் காண்பது மிக அரிது. அதேபோல் குழந்தைகள் சிறாரிடம் ஆண் பொனொபோக்கள் மிகுந்த பொறுமையை கொண்டுள்ளன. ஆணின் மதிப்பிடம் அதன் தாயின் மதிப்பிடத்தை பொறுத்தது. தாய்க்கும் மகனுக்கும் உள்ள ஒட்டுறவு அதன் வாழ்நாள் முழுதும் தொடர்ந்து வலுவோடு இருக்கின்றது. சமூகத்தில் ஏற்றத்தாழவுகள் இருப்பினும், பிற முதனி சமூகங்களில் தென்படுவது போல். ஒன்றின் மதிப்பிடம் அதற்கு எவ்வித முக்கிய பங்கும் தருவது இல்லை.
பொனொபோக்கள் விடியல் முதல் கருக்கல் வரை பிரிதல்-சேர்தல் பாணியில் சுறுசுறுப்பாக இருக்கும். நூறு எண்ணிக்கை உடைய ஒரு கூட்டம் பகலில் உணவு தேடல் பொருட்டு சிறிய குழுக்களாக பிரிந்து, இரவில் உறங்குவதற்காக மீண்டும் ஒன்றாக சேரும். இவைகள் மரங்களின் மேல் கூடுகள் அமைத்து அவற்றில் உறங்கும். பிற குரங்குகளை வேட்டை ஆடும் சிம்பன்சிகளைப் போல் அல்லாமல், பொனொபோக்கள் அடிப்படையில் கனி வகைகளை உண்பவையே. இருந்தும், அவை பூச்சிகளையும், சில நேரங்களில் அணில், மான் இனத்தில் ஒருவகையான டியூக்கர் (duiker) போன்ற சிறு பாலூட்டிகளை கைப்பற்றுவதையும் கவனித்து உள்ளார்கள்.
பொனொபோக்கள், கண்ணாடி கொண்டு தன்னை அறியும் சோதனைகளில் தேர்ச்சி பெறும் திறன் உள்ளவை. அவைகள் முதன்மையாக குரல் ஒலியால் கருத்துப் பரிமாற்றம் செய்கின்றன என்றாலும், அந்த குரல் ஒலிகளின் பொருள் இன்னும் விளங்கப்படவில்லை. இருந்தாலும் அவைகளின் முகவெளிப்பாடுகளை[26], மற்றும் "தன்னோடு வந்து விளையாடு" என கேட்கும் இயற்கையான கையால் செய்யும் சைகைகளை மனிதர்கள் புரிந்துகொள்ளலாம். Great Ape Trust எனும் நிறுவனத்தை சேர்ந்த கான்சி மற்றும் பான்பனிசா (Kanzi and Panbanisha) எனும் இரண்டு பொனொபோக்களுக்கு 3000 க்கும் மேலான சொற்களை பயிற்றுவித்ததில் அவற்றை வரைகணிதக் குறியீடுகளைக் கொண்டு (lexigrams or geometric symbols) அடையாளம் காட்டும் வல்லமை பெற்றுள்ளன. மேலும் அவை பேசப்படும் சொற்றொடர்களுக்கு ஏற்ப செயல்படும் திறனும் கொண்டன. இதனால், மெய்யியலார் மற்றும் உயிர்களிடை அறம்பேணுவோரான (philosopher and bioethicist Peter Singer) பீட்டர் சிங்கர் போன்றோர் சிலர், இதுபோன்ற ஆய்வு முடிவுகள், மனிதர்கள் பிறருக்கு கொள்கை அளவில் தரும் வாழும் உரிமையை, பொனொபோக்களும் பெறும் தகுதி கொண்டன என்று வாதிடுகிறார்கள்.
ஏறத்தாழ 10,000 பொனொபோக்கள், மத்திய ஆப்பிரிக்காவின் காங்கோ ஜனநாயக குடியரசு நாட்டு புழுக்கமான காடுகளில், காங்கோ ஆற்றின் தெற்கும், அதன் துணையாறு (Tributory) கசாய் ஆற்றின் (Kasai River),[18] வடக்கும் மட்டுமே காண படுகின்றன. அவை வாழுமிடம் அருகுவதாலும் இறைச்சிக்காக வேட்டை ஆடப்படுவதாலும் அழிவு நிலையில் உள்ளன. அண்மையில் நடைபெற்ற உள்நாட்டு போர்களால், ஆயுதம் தாங்கிய போராளிகள் காடுகளின் உட்பகுதிகளில், சலோங்கா தேசீய பூங்கா (Salonga National Park) போன்ற காவல்படுத்தப்பட்ட பகுதிகளிலும் ஊடுருவியதால், இந்த இறைச்சி வேட்டை திடீர் என அதிகமானது. தற்போது உச்ச எண்ணிக்கையாக சில பல ஆயிரம் பொனொபோக்களே எஞ்சி உள்ளன. பொதுவாகவே எல்லா மனிதக்குரங்குகளின் ஒழியும் நிலையின் போக்கும் இதுதான்.
1990 இல் நடந்த இருந்து காங்கோ ஜனநாயக குடியரசு நாட்டின் போர்கள், பொனொபோ மற்றும் நாட்டுமக்கள் தொகையில் ஒரு பெரும் தாக்கத்தை ஏற்படுத்தியுள்ளன. அந்நாட்டு மக்கள், தற்போது, தங்கள் நலன்களை பாதுகாப்பதில் விருப்பம் கொண்டுள்ளார்கள். வேட்டை ஆடப்படுவதால், பொனொபோக்கள் ஒழியும் இடர்பாடுகளில் உள்ளன. எனவே, பொனொபோக்களை காக்கும் முயற்சிகள், இந்த இரண்டுக்கும் நடுவாக இருக்கவேண்டும்.
பொனொபோக்களின் வாழ்விடம் மக்களோடு பகிர்ந்து கொள்ளப்படுவதால். அவைகளை காக்கும் இறுதி வெற்றி, அம்மக்களின் ஈடுபாட்டை பொறுத்தே அமையும். பூங்காவா, மக்களா என்ற கேள்விக்கு, பொனொபோக்களின் வாழ்விடமான குவெட் சென்றேல் (Cuvette Centrale) மிக பொருத்தமான சான்று. பூங்காக்கள் அமைக்கும் போது, மண்ணின் மைந்தர்கள் காடுகளில் இருந்து விரட்டப்படுவதால் அவற்றை ஏற்படுத்துவதற்கு உள்ளூரிலும் பரவலாகவும் காங்கோ மக்களின் எதிர்ப்பு இருக்கிறது. சொலொங்காவில் (Salonga) பொனொபோக்களின் வாழ்விடத்தில் ஏற்படுத்தப்பட்ட ஒரே பூங்காவில், உள்ளூர் மக்களின் பங்கேற்பு இல்லை. அங்கு அண்மையில் நடந்த கணக்கெடுப்பில், பொனொபோ, ஆப்பிரிக்க காட்டு யானை, மற்றும் பிற உயிரினங்களும் கள்ள வேட்டைக்காரர்களாலும், காட்டு இறைச்சி வணிகத்தாலும் கடுமையான சீரழிவு பூண்டுள்ளன. இதற்கு மாறாக, இந்த பூங்காக்கள் இல்லாமலேயே, உள்ளூர் மக்களின் பொனொபோக்களை கொல்லகூடாது என்னும் சமூக நம்பிக்கையால் பொனொபோக்களும் பல்லுயிர்பன்மையும் (biodiversity) செழிப்போடு உள்ளன.
1990 இல் நடந்த போர்களின் போது ஆராய்ச்சியாளர்களும், பன்னாட்டு அரசுசாரா அமைப்புகளும் பொனொபோ வாழ்விடங்களில் இருந்து விரட்டப்பட்டனர். 2002 இல், பொனொபோ பாதுகாப்பு முனைவு (Bonobo Conservation Initiative), தேசிய நிறுவனங்கள், உள்ளூர் அரசு சாரா அமைப்புகள், மற்றும் உள்ளுர் மக்கள் துணையுடன், பொனொபோ அமைதி காடுகள் திட்டம் ( Bonobo Peace Forest Project) தொடங்கியது. இந்த திட்டம் உள்ளூர் மக்களின் மேலாண்மைக்கு உட்பட்ட, ஒன்றொடு ஒன்று தொடர்புடைய பல சமுதாயங்களிலும் தனி ஒதுக்கீடுகளை (Reservations) நிறுவி உள்ளது. பன்னாட்டு நிறுவனங்களின் உதவி இல்லை என்றாலும் , காங்கோ அரசு அமைப்புகள், மற்றும் உள்ளூர் மக்களால் அமுல்படுத்தப்பட்ட் இந்த "மாதிரி" (model), ஏறத்தாழ 5000 சதுர மைல் பரப்பை, பொனொபோக்களின் வாழ்விடத்துக்காக பாதுகாக்கும் உடன்படிக்கைகள் ஏற்பட உதவியது. முனைவர் ஏமி பாரிஷ் (Dr. Amy Parish) என்பவரின் கருத்துப்படி, "இந்த பொனொபோ அமைதி காடுகள் திட்டம் 21ஆம் நூற்றாண்டில் விலங்குகள் பாதுகாப்புக்கு ஒரு மாதிரி திட்டமாக அமையும்)"[27]
இந்த முனைவு நாளாக நாளாக ஊக்கம் மற்றும் பெரிய அளவில் பன்னாட்டு அங்கீகாரம் பெற்று, Conservation International, the Global Conservation Fund, United States Fish and Wildlife Service's Great Ape Conservation Fund, மற்றும் the United Nations' Great Apes Survival Project போன்ற நிறுவனக்களின் மேலான ஆதரவை பெற்றுள்ளது.
பொனொபோ எனப்படும் மனிதக் குரங்குகள் அண்மைக் காலம் வரை குள்ள சிம்ப்பன்சி அல்லது குள்ள சிம்ப்பன்சி (Pygmy Chimpanzee) என்று அழைக்கப்பட்டன. இவை முதனி வரிசையில், சிம்ப்பன்சி இனக் குரங்குகளின் இரு பிரிவுகளில் ஒன்றின்கீழ் வருவன. "சிம்ப்பன்சி" என்ற பெயர் பொதுவான சிம்ப்பன்சி (Common Chimpanzee), மற்றும் பொனொபோ இரண்டையும் குறித்தாலும் வழக்கமாக பொதுவான சிம்ப்பன்சியையே குறிக்கும். பொனொபோக்கள் தற்போது அழிவுநிலையில் உள்ளன. அவை இயற்கையில் காங்கோ மக்களாட்சிக் குடியரசு நாட்டில் உள்ள காடுகளில் மட்டும் காணப்படுகின்றன். இவை மனிதர்களின் மரபணுவுடன் 98.5 விழுக்காடு ஒத்துப் போகின்றன. இந்தக் குரங்குகளிடம் மனிதனின் நிறைய குணங்கள் உள்ளன. மனிதனைப் போலப் பேச, கருவிகளைக் கையாள, இசைக் கருவிகளை இயக்கச் சீக்கிரமே கற்றுக் கொள்ளும் ஆற்றல் இதற்கு உண்டு. இந்தக் குரங்குகள் கூட்டமாகவே வாழும்.
பொனொபோ குரங்கை முதன்முதலில் கண்டுசொல்லிய பெருமை செர்மன் நாட்டவரான உடற்கூறியலாளர் (அல்லது என்புகூட்டியலார் (anatomist)) எர்னசுட்டு சுவார்ட்ஃசு (Ernst Schwarz) என்பவரைச்சேரும். அவர் 1928 இல் பெல்சியம் நாட்டு தெர்வுரென் அருங்காட்சியகத்தில் (Tervuren museum) இருந்த, ஒரு குட்டி சிம்பன்சியினுடையது என்று அதுகாறும் கருதப்பட்ட, மண்டை ஓடு ஒன்றை ஆய்ந்த போது இந்த உண்மையை கண்டறிந்து, 1929 ல் வெளிப்படுத்தினார். 1933 இல் அமெரிக்கரான. என்புகூட்டியலார் அரால்டு கூலிட்சு (Harold Coolidge) பொனொபோ குரங்குகளின் விளக்கமான அடையாளங்களை கொடுத்தது மட்டுமன்றி அவற்றை ஒரு தனி இனமாகவே உயர்த்தினார். இந்த இனம் நீளமான கால்களை உடையனவாகவும், தாய்வழிப் பண்பாட்டை போற்றுவனவாகவும், அதன் சமூகத்தில் பாலியல் நடவடிக்கைகளில் முன்னணி பங்கு கொள்ளும் இயல்பு கொண்டனவாகவும் தனித்து தென்படுகின்றன.
இந்த முதனிகள் (primate) முதன்மையாக கனியுண்ணிகள் (frugivorous). ஆனால் இலைகள் மற்றும் சில நேரங்களில் பறக்கும் அணில், குட்டி தியூய்க்கர் (duikers) போன்ற சிறு விலங்குகளையும் முதுகுத்தண்டு இல்லா உயிரினங்களையும் உண்டு தன் உணவுத் தேவையை நிறைவு செய்து கொள்ளும்.
Bonobo (nameo taksonomik: Pan paniscus) ya ji şempazeo qıyt, şempazeo cuce, o ki hewyano kı taxımê primadan ra, kiyê Hominidaean dı cınsê panan dı ca gêno. Bonobo dı cınsê kı kiyê Hominidae vırazınê, inan rao. Cınso bin Pan troglodytes (şempanzeo adi ji vajiyeno) dehana zêyde şempazey normali ifada keno.
Bonobo, muzeya kı namê cı Tervureno u Belçika dı ca gêno, unca de terefê uzmanê anatomiki Harold Coolidge ra sera 1928 dı viniyao. Hama ki otoritey tewran Ernst Schwarz sera 1929 dı bonobo sero neşriyato ilmi vıraşto.
Bonobo bı raşt vındertışê ho, matriarşi u cemaetê hem-umardışi u fealiyetê xuyê cınsi diqatan uncıno xo ser. Ino cınsê meymuni miyandı Cumhuriyetê Kongoyê Demoktariki dı weşiya ho rameno u inan miyan dı cayê may zaf muhimo u matriarşi qabul beno. Bonoboyê kı makiyê, inan miyan dı teşkılat vırazıni u dominant beni. Bonoboyê ke neriyê, inan miyan dı teşkılat-vıraştış zaf nêviniyeni. Waxto ke tedı bonoboyo neri dano pıro bonoboya maki, cınikê inan miyan de grube vırazıni, danê pêro neri, neri erzıni teber keni teber. Fexat çı waxt kı bonoboyê neriyi rê çiyê vıraziyeni, bonoboyê neriyi yew nêbeni. Hama zê ıno ornagi, miyandı bonoboyan dı, şıdet qe çıniyo.
Cematê bonoboyi dı seks teberê qıji de, hereketo sosyalo u heyatê bonoboyan dı zaf muhimo. Her çı ki seksê inan zê seksê merdıman niyo, seksê bonoboyan merdıman ra cıyao. Heyatê merdıman de seks, tezahuri guduyê dewşıknayo hama bonoboyi seksi zê rolê sosyali keni. Bonoboyi şêni zê merdıman ri bı ri seks kerê, mena cı zi esta. Her varyasyonê seksi heyatê inan dı esta. İxtılaf u qewğa dı ya ji odulkerdışi dı, seks vıraziyeno. Teberê ma u laji de, her ferd şêno bı yewbinan seks kero, kayê seksi kay kero.
Grubanê şempazanê genelan dı, şıdeti ra murecatkerdış zafo. Hama bonoboyi bı yewbinan temaskerdış yenê wêri. Ina sebeb ra, cematê bonoboyan dı, şıdeti ra deriyayış yani meyılkerdış, nêviniyeno. Merdımê ke bonoboyan gêrinê cı, bonobo u şempaze miyan dı ferq, zê merdım u şempaze miyan dı ferqo vanê. Bonoboyi be genetikê inan, insani ra cınso en nezdıko. Qame inan şempazan ra gore dehana qıyto. İskeletê inan piyê insanan ra nezdıko.
Bonobo, gore netıcanê DNAyi ra Homo sapiensi ra nısbetê se dı 98 (%98) ra dehana zêyde nezdıko, insanan rê gorilan ra dehana nezdıko. Yew bonobo ege darıstan dı weşiya xo rameno se çewres 40 serri şêno weşiya xo bıramo. Ege kiye dı se, şêno şeşti 60 seri weşiya xo bıramo.
Bonobo ezalí mokómbósó enɛ́nɛ eye evándaka o Afríka ya Kati, o kati ya Kongó-Kinsásá.
Mwǎna
Bonobo (nameo taksonomik: Pan paniscus) ya ji şempazeo qıyt, şempazeo cuce, o ki hewyano kı taxımê primadan ra, kiyê Hominidaean dı cınsê panan dı ca gêno. Bonobo dı cınsê kı kiyê Hominidae vırazınê, inan rao. Cınso bin Pan troglodytes (şempanzeo adi ji vajiyeno) dehana zêyde şempazey normali ifada keno.
Bonobo, muzeya kı namê cı Tervureno u Belçika dı ca gêno, unca de terefê uzmanê anatomiki Harold Coolidge ra sera 1928 dı viniyao. Hama ki otoritey tewran Ernst Schwarz sera 1929 dı bonobo sero neşriyato ilmi vıraşto.
Bonobo bı raşt vındertışê ho, matriarşi u cemaetê hem-umardışi u fealiyetê xuyê cınsi diqatan uncıno xo ser. Ino cınsê meymuni miyandı Cumhuriyetê Kongoyê Demoktariki dı weşiya ho rameno u inan miyan dı cayê may zaf muhimo u matriarşi qabul beno. Bonoboyê kı makiyê, inan miyan dı teşkılat vırazıni u dominant beni. Bonoboyê ke neriyê, inan miyan dı teşkılat-vıraştış zaf nêviniyeni. Waxto ke tedı bonoboyo neri dano pıro bonoboya maki, cınikê inan miyan de grube vırazıni, danê pêro neri, neri erzıni teber keni teber. Fexat çı waxt kı bonoboyê neriyi rê çiyê vıraziyeni, bonoboyê neriyi yew nêbeni. Hama zê ıno ornagi, miyandı bonoboyan dı, şıdet qe çıniyo.
Cematê bonoboyi dı seks teberê qıji de, hereketo sosyalo u heyatê bonoboyan dı zaf muhimo. Her çı ki seksê inan zê seksê merdıman niyo, seksê bonoboyan merdıman ra cıyao. Heyatê merdıman de seks, tezahuri guduyê dewşıknayo hama bonoboyi seksi zê rolê sosyali keni. Bonoboyi şêni zê merdıman ri bı ri seks kerê, mena cı zi esta. Her varyasyonê seksi heyatê inan dı esta. İxtılaf u qewğa dı ya ji odulkerdışi dı, seks vıraziyeno. Teberê ma u laji de, her ferd şêno bı yewbinan seks kero, kayê seksi kay kero.
Grubanê şempazanê genelan dı, şıdeti ra murecatkerdış zafo. Hama bonoboyi bı yewbinan temaskerdış yenê wêri. Ina sebeb ra, cematê bonoboyan dı, şıdeti ra deriyayış yani meyılkerdış, nêviniyeno. Merdımê ke bonoboyan gêrinê cı, bonobo u şempaze miyan dı ferq, zê merdım u şempaze miyan dı ferqo vanê. Bonoboyi be genetikê inan, insani ra cınso en nezdıko. Qame inan şempazan ra gore dehana qıyto. İskeletê inan piyê insanan ra nezdıko.
Bonobo ezalí mokómbósó enɛ́nɛ eye evándaka o Afríka ya Kati, o kati ya Kongó-Kinsásá.
Бонобо икlни маймун бицlек[1][2] (лат. Pan paniscus) — жуьре двулдай шимпанзе хизандай гьоминид.
Тlварциз килигана амма бедендин кьадардай вичин мукъа гьакlан шинпанзедла бицlи туш ва жендек кlевивал тlимил я. Хам бонобо - чlулавди, экуь яруд туш гьакlан шипанзедин хьтин.
The bonobo (/bəˈnoʊboʊ, ˈbɒnəboʊ/; Pan paniscus), also historically called the pygmy chimpanzee (less often the dwarf chimpanzee or gracile chimpanzee), is an endangered great ape and one of the two species making up the genus Pan (the other being the common chimpanzee, Pan troglodytes).[4] While bonobos are, today, recognized as a distinct species in their own right, they were initially thought to be a subspecies of Pan troglodytes, due to the physical similarities between the two species. Taxonomically, the members of the chimpanzee/bonobo subtribe Panina—composed entirely by the genus Pan—are collectively termed panins.[5][6]
Bonobos are distinguished from common chimpanzees by relatively long limbs, pinker lips, a darker face, a tail-tuft through adulthood, and parted, longer hair on its head. Some individuals have sparser, thin hair over parts of their bodies. The bonobo is found in a 500,000 km2 (190,000 sq mi) area within the Congo Basin of the Democratic Republic of the Congo (DRC), Central Africa. The species is predominantly frugivorous,[7] compared to the often highly omnivorous diets and hunting of small monkeys, duiker and other antelope exhibited by common chimpanzees. The bonobo inhabits primary and secondary forest, including seasonally inundated swamp forest. Because of political instability in the region, and the general timidity of bonobos, there has been relatively little field work done observing the species in its natural habitat.
According to studies published in 2017 by researchers at The George Washington University, the ancestors of the genus Pan split from the human line about 8 million years ago; moreover, bonobos split from the common chimpanzee line about 2 million years ago.[8][9]
Along with the common chimpanzee, the bonobo is the closest extant relative to humans.[4] As the two species are not proficient swimmers, the natural formation of the Congo River (around 1.5–2 million years ago) possibly led to the isolation and speciation of the bonobo. Bonobos live south of the river, and thereby were separated from the ancestors of the common chimpanzee, which live north of the river. There are no concrete figures regarding population, but the estimate is between 29,500 and 50,000 individuals. The species is listed as Endangered on the IUCN Red List and is most threatened by habitat destruction, human population growth and movement (as well as ongoing civil unrest and political infighting), with commercial poaching being, by far, the most prominent threat. Bonobos typically live 40 years in captivity; their lifespan in the wild is unknown, but it is almost certainly much shorter.[10]
Formerly the bonobo was known as the "pygmy chimpanzee", despite the bonobo having a similar body size to the common chimpanzee. The name "pygmy" was given by the German zoologist Ernst Schwarz in 1929, who classified the species on the basis of a previously mislabeled bonobo cranium, noting its diminutive size compared to chimpanzee skulls.[11]
The name "bonobo" first appeared in 1954, when Austrian zoologist Eduard Paul Tratz and German biologist Heinz Heck proposed it as a new and separate generic term for pygmy chimpanzees. The name is thought to derive from a misspelling on a shipping crate from the town of Bolobo on the Congo River near the location from which the first bonobo specimens were collected in the 1920s.[12][13]
The bonobo was first recognised as a distinct taxon in 1928 by German anatomist Ernst Schwarz, based on a skull in the Tervuren Museum in Belgium which had previously been classified as a juvenile chimpanzee (Pan troglodytes). Schwarz published his findings in 1929, classifying the bonobo as a subspecies of chimpanzee, Pan satyrus paniscus.[14][15] In 1933, American anatomist Harold Coolidge elevated it to species status.[15][11] Major behavioural differences between bonobos and chimpanzees were first discussed in detail by Tratz and Heck in the early 1950s.[16] Unaware of any taxonomic distinction with the common chimpanzee, American psychologist and primatologist Robert Yerkes had already noticed an unexpected major behavioural difference in the 1920's.[17]
Bonobos and chimpanzees are the two species which make up the genus Pan, and are the closest living relatives to humans (Homo sapiens).[18][19]
According to studies published in 2017 by researchers at The George Washington University, bonobos, along with common chimpanzees, split from the human line about 8 million years ago; moreover, bonobos split from the common chimpanzee line about 2 million years ago.[8][9]
Nonetheless, the exact timing of the Pan–Homo last common ancestor is contentious, but DNA comparison suggests continual interbreeding between ancestral Pan and Homo groups, post-divergence, until about 4 million years ago.[20] DNA evidence suggests the bonobo and common chimpanzee species diverged approximately 890,000–860,000 years ago due to separation of these two populations possibly due to acidification and the spread of savannas at this time. Currently, these two species are separated by the Congo River, which had existed well before the divergence date, though ancestral Pan may have dispersed across the river using corridors which no longer exist.[21] The first Pan fossils were reported in 2005 from the Middle Pleistocene (after the bonobo–chimpanzee split) of Kenya, alongside early Homo fossils.[22]
According to A. Zihlman, bonobo body proportions closely resemble those of Australopithecus,[23] leading evolutionary biologist Jeremy Griffith to suggest that bonobos may be a living example of our distant human ancestors.[24] According to Australian anthropologists Gary Clark and Maciej Henneberg, human ancestors went through a bonobo-like phase featuring reduced aggression and associated anatomical changes, exemplified in Ardipithecus ramidus.[25]
The first official publication of the sequencing and assembly of the bonobo genome was released in June 2012. The genome of a female bonobo from Leipzig Zoo was deposited with the International Nucleotide Sequence Database Collaboration (DDBJ/EMBL/GenBank) under the EMBL accession number AJFE01000000[26] after a previous analysis by the National Human Genome Research Institute confirmed that the bonobo genome is about 0.4% divergent from the chimpanzee genome.[27]
Relationships of bonobos to humans and other apes can be determined by comparing their genes or whole genomes. While the first bonobo genome was published in 2012,[28] a high-quality reference genome became available only in 2021.[29] The overall nucleotide divergence between chimpanzee and bonobo based on the latter is 0.421 ± 0.086% for autosomes and 0.311 ± 0.060% for the X chromosome.[29] The reference genome predicts 22,366 full-length protein-coding genes and 9,066 noncoding genes, although cDNA sequencing confirmed only 20,478 protein-coding and 36,880 noncoding bonobo genes,[29] similar to the number of genes annotated in the human genome. Overall, 206 and 1,576 protein-coding genes are part of gene families that contracted or expanded in the bonobo genome compared to the human genome, respectively, that is, these genes were lost or gained in the bonobo genome compared to humans.[29]
The bonobo is commonly considered to be more gracile than the common chimpanzee. Although large male chimpanzees can exceed any bonobo in bulk and weight, the two species broadly overlap in body size. Adult female bonobos are somewhat smaller than adult males. Body mass ranges from 34 to 60 kg (75 to 132 lb) with an average weight of 45 kilograms (99 lb) in males against an average of 33 kg (73 lb) in females.[30] The total length of bonobos (from the nose to the rump while on all fours) is 70 to 83 cm (28 to 33 in).[31][32][33][34] Male bonobos average 119 cm (3.90 ft) when standing upright, compared to 111 centimetres (3.64 ft) in females.[35] The bonobo's head is relatively smaller than that of the common chimpanzee with less prominent brow ridges above the eyes. It has a black face with pink lips, small ears, wide nostrils, and long hair on its head that forms a parting. Females have slightly more prominent breasts, in contrast to the flat breasts of other female apes, although not so prominent as those of humans. The bonobo also has a slim upper body, narrow shoulders, thin neck, and long legs when compared to the common chimpanzee.
Bonobos are both terrestrial and arboreal. Most ground locomotion is characterized by quadrupedal knuckle-walking. Bipedal walking has been recorded as less than 1% of terrestrial locomotion in the wild, a figure that decreased with habituation,[36] while in captivity there is a wide variation. Bipedal walking in captivity, as a percentage of bipedal plus quadrupedal locomotion bouts, has been observed from 3.9% for spontaneous bouts to nearly 19% when abundant food is provided.[37] These physical characteristics and its posture give the bonobo an appearance more closely resembling that of humans than the common chimpanzee does. The bonobo also has highly individuated facial features,[38] as humans do, so that one individual may look significantly different from another, a characteristic adapted for visual facial recognition in social interaction.
Multivariate analysis has shown bonobos are more neotenized than the common chimpanzee, taking into account such features as the proportionately long torso length of the bonobo.[39] Other researchers challenged this conclusion.[40]
Primatologist Frans de Waal states bonobos are capable of altruism, compassion, empathy, kindness, patience, and sensitivity,[41] and described "bonobo society" as a "gynecocracy".[42][a] Primatologists who have studied bonobos in the wild have documented a wide range of behaviors, including aggressive behavior and more cyclic sexual behavior similar to chimpanzees, even though bonobos show more sexual behavior in a greater variety of relationships. An analysis of female bonding among wild bonobos by Takeshi Furuichi stresses female sexuality and shows how female bonobos spend much more time in estrus than female chimpanzees.[43]
Some primatologists have argued that de Waal's data reflect only the behavior of captive bonobos, suggesting that wild bonobos show levels of aggression closer to what is found among chimpanzees. De Waal has responded that the contrast in temperament between bonobos and chimpanzees observed in captivity is meaningful, because it controls for the influence of environment. The two species behave quite differently even if kept under identical conditions.[44] A 2014 study also found bonobos to be less aggressive than chimpanzees, particularly eastern chimpanzees. The authors argued that the relative peacefulness of western chimpanzees and bonobos was primarily due to ecological factors.[45] Bonobos warn each other of danger less efficiently than chimpanzees in the same situation.[46]
Bonobos are unusual among apes for their matriarchal social structure (extensive overlap between the male and female hierarchies leads some to refer to them as gender-balanced in their power structure). Bonobos do not have a defined territory and communities will travel over a wide range. Due to the nomadic nature of the females and evenly distributed food in their environment, males do not gain any obvious advantages by forming alliances with other males, or by defending a home range, as chimpanzees do. Female bonobos possess sharper canines than female chimpanzees, further fueling their status in the group.[47] Although a male bonobo is dominant to a female in a dyadic interaction,[48] depending on the community, socially-bonded females may be co-dominant with males[49] or dominant over them, even to the extent that females can coerce reluctant males into mating with them.[50][51]
At the top of the hierarchy is a coalition of high-ranking females and males typically headed by an old, experienced matriarch[52] who acts as the decision-maker and leader of the group. Female bonobos typically earn their rank through experience, age, and ability to forge alliances with other females in their group, rather than physical intimidation, and top-ranking females will protect immigrant females from male harassment.[53] While bonobos are often called matriarchal, and while every community is dominated by a female, some males will still obtain a high rank and act as coalitionary partners to the alpha female,[54] often taking initiative in coordinating the groups movements. These males may outrank not only the other males in the group, but also many females.[55] Certain males alert the group to any possible threats, protecting the group from predators such as pythons and leopards.[56][57]
Aggressive encounters between males and females are rare, and males are tolerant of infants and juveniles. A male derives his status from the status of his mother.[58] The mother–son bond often stays strong and continues throughout life. While social hierarchies do exist, and although the son of a high ranking female may outrank a lower female, rank plays a less prominent role than in other primate societies.[59] Relationships between different communities are often positive and affiliative, and bonobos are not a territorial species.[60] Bonobos will also share food with others, even unrelated strangers.[61] Bonobos exhibit paedomorphism (retaining infantile physical characteristics and behaviours),[62] which greatly inhibits aggression and enables unfamiliar bonobos to freely mingle and cooperate with each other.[63]
Males engage in lengthy friendships with females and, in turn, female bonobos prefer to associate with and mate with males who are respectful and easygoing around them. Because female bonobos can use alliances to rebuff coercive and domineering males and select males at their own leisure, they show preference for males who are not aggressive towards them.[64]
Aging bonobos lose their playful streak and become noticeably more irritable in old age. Both sexes have a similar level of aggressiveness.[65]
Bonobos live in a male philopatric society where the females immigrate to new communities while males remain in their natal troop. However, it is not entirely unheard of for males to occasionally transfer into new groups.[66] Additionally, females with powerful mothers may remain in their natal clan.[67]
Alliances between males are poorly developed in most bonobo communities, while females will form alliances with each other and alliances between males and females occur, including multisex hunting parties.[68] There is a confirmed case of a grown male bonobo adopting his orphaned infant brother.[69]
A mother bonobo will also support her grown son in conflicts with other males and help him secure better ties with other females, enhancing her chance of gaining grandchildren from him.[70] She will even take measures such as physical intervention to prevent other males from breeding with certain females she wants her son to mate with.[71] Although mothers play a role in aiding their sons, and the hierarchy among males is largely reflected by their mother's social status, some motherless males will still successfully dominate some males who do have mothers.[72]
Female bonobos have also been observed fostering infants from outside their established community.[73][74]
Bonobos are not known to kill each other, and are generally less violent than chimpanzees, yet aggression still manifests itself in this species. Although female bonobos dominate males and selectively mate with males who do not exhibit aggression toward them, competition between the males themselves is intense and high-ranking males secure more matings than low-ranking ones.[75] Indeed, the size difference between male and female bonobos is in fact more pronounced in bonobos than it is in chimpanzees, as male bonobos do not form alliances and therefore have little incentive to hold back when fighting for access to females.[76] Male bonobos are known to attack each other and inflict serious injuries such as missing digits, damaged eyes and torn ears. Some of these injuries may also occur when a male threatens the high ranking females and is injured by them, as the larger male is swarmed and outnumbered by these female mobs.[77]
Due to the promiscuous mating behavior of female bonobos, a male cannot be sure which offspring are his. As a result, the entirety of parental care in bonobos is assumed by the mothers.[78] However, bonobos are not as promiscuous as chimpanzees and slightly polygamous tendencies occur, with high-ranking males enjoying greater reproductive success than low-ranking males. Unlike chimpanzees, where any male can coerce a female into mating with him, female bonobos enjoy greater sexual preferences and can rebuff undesirable males, an advantage of female-female bonding, and actively seek out higher-ranking males.[79]
Bonobo party size tends to vary because the groups exhibit a fission–fusion pattern. A community of approximately 100 will split into small groups during the day while looking for food, and then will come back together to sleep. They sleep in nests that they construct in trees.
Female bonobos more often than not secure feeding privileges and feed before males do, although they are rarely successful in one-on-one confrontations with males, a female bonobo with several allies supporting her has extremely high success in monopolizing food sources.[80] Different communities favour different prey. In some communities females exclusively hunt and have a preference for rodents, in others both sexes hunt, and will target monkeys.[81]
In captive settings, females exhibit extreme food-based aggression towards males, and forge coalitions against them to monopolize specific food items, often going as far as to mutilate any males who fail to heed their warning.[82]
In wild settings, however, female bonobos will quietly ask males for food if they had gotten it first, instead of forcibly confiscating it, suggesting sex-based hierarchy roles are less rigid than in captive colonies.[83]
Female bonobos are known to lead hunts on duikers and successfully defend their bounty from marauding males in the wild. They are more tolerant of younger males pestering them yet exhibit heightened aggression towards older males.[84]
Sexual activity generally plays a major role in bonobo society, being used as what some scientists perceive as a greeting, a means of forming social bonds, a means of conflict resolution, and postconflict reconciliation.[85][4] Bonobos are the only non-human animal to have been observed engaging in tongue kissing.[86] Bonobos and humans are the only primates to typically engage in face-to-face genital sex, although a pair of western gorillas has also been photographed in this position.[87]
Bonobos do not form permanent monogamous sexual relationships with individual partners. They also do not seem to discriminate in their sexual behavior by sex or age, with the possible exception of abstaining from sexual activity between mothers and their adult sons. When bonobos come upon a new food source or feeding ground, the increased excitement will usually lead to communal sexual activity, presumably decreasing tension and encouraging peaceful feeding.[88]
More often than the males, female bonobos engage in mutual genital-rubbing behavior, possibly to bond socially with each other, thus forming a female nucleus of bonobo society. The bonding among females enables them to dominate most of the males.[88] Adolescent females often leave their native community to join another community. This migration mixes the bonobo gene pools, providing genetic diversity. Sexual bonding with other females establishes these new females as members of the group.
Bonobo clitorises are larger and more externalized than in most mammals;[89] while the weight of a young adolescent female bonobo "is maybe half" that of a human teenager, she has a clitoris that is "three times bigger than the human equivalent, and visible enough to waggle unmistakably as she walks".[90] In scientific literature, the female–female behavior of bonobos pressing genitals together is often referred to as genito-genital (GG) rubbing,[88][91]. This sexual activity happens within the immediate female bonobo community and sometimes outside of it. Ethologist Jonathan Balcombe stated that female bonobos rub their clitorises together rapidly for ten to twenty seconds, and this behavior, "which may be repeated in rapid succession, is usually accompanied by grinding, shrieking, and clitoral engorgement"; he added that it is estimated that they engage in this practice "about once every two hours" on average.[89] As bonobos occasionally copulate face-to-face, "evolutionary biologist Marlene Zuk has suggested that the position of the clitoris in bonobos and some other primates has evolved to maximize stimulation during sexual intercourse".[89] The position of the clitoris may alternatively permit GG-rubbings, which has been hypothesized to function as a means for female bonobos to evaluate their intrasocial relationships.[92]
Bonobo males engage in various forms of male–male genital behavior.[88][93] The most common form of male–male mounting is similar to that of a heterosexual mounting: one of the males sits "passively on his back [with] the other male thrusting on him", with the penises rubbing together due to both males' erections.[41] In another, rarer form of genital rubbing, two bonobo males hang from a tree limb face-to-face while penis fencing.[88][94] This also may occur when two males rub their penises together while in face-to-face position. Another form of genital interaction (rump rubbing) often occurs to express reconciliation between two males after a conflict, when they stand back-to-back and rub their scrotal sacs together, but such behavior also occurs outside agonistic contexts: Kitamura (1989) observed rump–rump contacts between adult males following sexual solicitation behaviors similar to those between female bonobos prior to GG-rubbing.[95] Takayoshi Kano observed similar practices among bonobos in the natural habitat. Tongue kissing, oral sex, and genital massaging have also been recorded among male bonobos.[96][41]
Wild females give birth for the first time at 13 or 14 years of age.[97] Bonobo reproductive rates are no higher than those of the common chimpanzee.[88] However, female bonobo oestrus periods are longer.[98] During oestrus, females undergo a swelling of the perineal tissue lasting 10 to 20 days. The gestation period is on average 240 days. Postpartum amenorrhea (absence of menstruation) lasts less than one year and a female may resume external signs of oestrus within a year of giving birth, though the female is probably not fertile at this point. Female bonobos carry and nurse their young for four years and give birth on average every 4.6 years.[99] Compared to common chimpanzees, bonobo females resume the genital swelling cycle much sooner after giving birth, enabling them to rejoin the sexual activities of their society. Also, bonobo females which are sterile or too young to reproduce still engage in sexual activity. Mothers will help their sons get more matings from females in oestrus.[59]
Adult male bonobos have sex with infants,[100] although without penetration.[101] Adult females also have sex with infants, but less frequently. Infants are not passive participants. They quite often initiate contacts with both adult males and females, as well as with peers.[100] They have also been shown to be sexually active even in the absence of any stimulation or learning from adults.[102]
Infanticide, while well documented in chimpanzees, is apparently absent in bonobo society.[103] Although infanticide has not been directly observed, there have been documented cases of both female[104] and male[105] bonobos kidnapping infants, sometimes resulting in infants dying from dehydration. Although male bonobos have not yet been seen to practice infanticide, there is a documented incident in captivity involving a dominant female abducting an infant from a lower-ranking female, treating the infant roughly and denying it the chance to suckle. During the kidnapping, the infant's mother was clearly distressed and tried to retrieve her infant. Had the zookeepers not intervened, the infant almost certainly would have died from dehydration. This suggests female bonobos can have hostile rivalries with each other and a propensity to carry out infanticide.[106] The highly sexual nature of bonobo society and the fact that there is little competition over mates means that many males and females are mating with each other, in contrast to the one dominant male chimpanzee that fathers most of the offspring in a group.[107] The strategy of bonobo females mating with many males may be a counterstrategy to infanticide because it confuses paternity. If male bonobos cannot distinguish their own offspring from others, the incentive for infanticide essentially disappears.[103] This is a reproductive strategy that seems specific to bonobos; infanticide is observed in all other great apes except orangutans.[108]
It is unknown how the bonobo avoids simian immunodeficiency virus (SIV) and its effects.[109]
_at_Lola_Ya_Bonobo_-_3.JPG)
Observations in the wild indicate that the males among the related common chimpanzee communities are hostile to males from outside the community. Parties of males 'patrol' for the neighboring males that might be traveling alone, and attack those single males, often killing them.[110] This does not appear to be the behavior of bonobo males or females, which seem to prefer sexual contact over violent confrontation with outsiders.[4]
While bonobos are more peaceful than chimpanzees, it is not true that they are unaggressive.[111] In the wild, among males, bonobos are half as aggressive as chimpanzees, while female bonobos are more aggressive than female chimpanzees.[111] Both bonobos and chimpanzees exhibit physical aggression more than 100 times as often as humans do.[111]
Although referred to as peaceful, bonobo aggression is not restricted to each other, and humans have also been attacked by bonobos, and suffered serious, albeit non-fatal, injuries.[105]
Bonobos are far less violent than chimpanzees, though, as lethal aggression is essentially nonexistent among bonobos while being not infrequent among chimpanzees.[45] It has been hypothesized that bonobos are able to live a more peaceful lifestyle in part because of an abundance of nutritious vegetation in their natural habitat, allowing them to travel and forage in large parties.[112]
Recent studies show that there are significant brain differences between bonobos and chimpanzees. Bonobos have more grey matter volume in the right anterior insula, right dorsal amygdala, hypothalamus, and right dorsomedial prefrontal cortex, all of which are regions assumed to be vital for feeling empathy, sensing distress in others and feeling anxiety.[113] They also have a thick connection between the amygdala, an important area that can spark aggression, and the ventral anterior cingulate cortex, which has been shown to help control impulses in humans.[114][115] This thicker connection may make them better at regulating their emotional impulses and behavior.[116]
Bonobo society is dominated by females, and severing the lifelong alliance between mothers and their male offspring may make them vulnerable to female aggression.[4] De Waal has warned of the danger of romanticizing bonobos: "All animals are competitive by nature and cooperative only under specific circumstances" and that "when first writing about their behaviour, I spoke of 'sex for peace' precisely because bonobos had plenty of conflicts. There would obviously be no need for peacemaking if they lived in perfect harmony."[117]
Surbeck and Hohmann showed in 2008 that bonobos sometimes do hunt monkey species. Five incidents were observed in a group of bonobos in Salonga National Park, which seemed to reflect deliberate cooperative hunting. On three occasions, the hunt was successful, and infant monkeys were captured and eaten.[118]
There is one inferred killing in the wild,[119] and a confirmed lethal attack in captivity.[120] In both cases, the attackers were female and the victims were male.
The bonobo is an omnivorous frugivore; 57% of its diet is fruit, but this is supplemented with leaves, honey, eggs,[121] meat from small vertebrates such as anomalures, flying squirrels and duikers,[122] and invertebrates.[123] In some instances, bonobos have been shown to consume lower-order primates.[118] Some claim bonobos have also been known to practise cannibalism in captivity, a claim disputed by others.[124][125] However, at least one confirmed report of cannibalism in the wild of a dead infant was described in 2008.[126][127] A 2016 paper reported two more instances of infant cannibalism, although it was not confirmed if infanticide was involved.[128]
In 2020 the first whole-genome comparison between chimpanzees and bonobos was published and shows genomic aspects that may underlie or have resulted from their divergence and behavioral differences, including selection for genes related to diet and hormones.[130] A 2010 study found that "female bonobos displayed a larger range of tool use behaviours than males, a pattern previously described for chimpanzees but not for other great apes".[131] This finding was affirmed by the results of another 2010 study which also found that "bonobos were more skilled at solving tasks related to theory of mind or an understanding of social causality, while chimpanzees were more skilled at tasks requiring the use of tools and an understanding of physical causality".[129] Bonobos have been found to be more risk-averse compared to chimpanzees, preferring immediate rather than delayed rewards when it comes to foraging. Bonobos also have a weaker spatial memory compared to chimpanzees, with adult bonobos performing comparably to juvenile chimpanzees.[132]
Bonobos are capable of passing the mirror-recognition test for self-awareness, as are all great apes.[133][134] They communicate primarily through vocal means, although the meanings of their vocalizations are not currently known. However, most humans do understand their facial expressions[135] and some of their natural hand gestures, such as their invitation to play. The communication system of wild bonobos includes a characteristic that was earlier only known in humans: bonobos use the same call to mean different things in different situations, and the other bonobos have to take the context into account when determining the meaning.[136]
Two bonobos at the Great Ape Trust, Kanzi and Panbanisha, have been taught how to communicate using a keyboard labeled with lexigrams (geometric symbols) and they can respond to spoken sentences. Kanzi's vocabulary consists of more than 500 English words,[137] and he has comprehension of around 3,000 spoken English words.[138]
Kanzi is also known for learning by observing people trying to teach his mother; Kanzi started doing the tasks that his mother was taught just by watching, some of which his mother had failed to learn. Some, such as philosopher and bioethicist Peter Singer, argue that these results qualify them for "rights to survival and life"—rights which humans theoretically accord to all persons (See great ape personhood).
In the 1990s, Kanzi was taught to make and use simple stone tools. This resulted from a study undertaken by researchers Kathy Schick and Nicholas Toth, and later Gary Garufi. The researchers wanted to know if Kanzi possessed the cognitive and biomechanical abilities required to make and use stone tools. Though Kanzi was able to form flakes, he did not create them in the same way as humans, who hold the core in one hand and knap it with the other, Kanzi threw the cobble against a hard surface or against another cobble. This allowed him to produce a larger force to initiate a fracture as opposed to knapping it in his hands.[139]
As in other great apes and humans, third party affiliation toward the victim—the affinitive contact made toward the recipient of an aggression by a group member other than the aggressor—is present in bonobos.[140] A 2013 study[141] found that both the affiliation spontaneously offered by a bystander to the victim and the affiliation requested by the victim (solicited affiliation) can reduce the probability of further aggression by group members on the victim (this fact supporting the Victim-Protection Hypothesis). Yet, only spontaneous affiliation reduced victim anxiety—measured via self-scratching rates—thus suggesting not only that non-solicited affiliation has a consolatory function but also that the spontaneous gesture—more than the protection itself—works in calming the distressed subject. The authors hypothesize that the victim may perceive the motivational autonomy of the bystander, who does not require an invitation to provide post-conflict affinitive contact. Moreover, spontaneous—but not solicited—third party affiliation was affected by the bond between consoler and victim (this supporting the Consolation Hypothesis). Importantly, spontaneous affiliation followed the empathic gradient described for humans, being mostly offered to kin, then friends, then acquaintances (these categories having been determined using affiliation rates between individuals). Hence, consolation in the bonobo may be an empathy-based phenomenon.
Instances in which bonobos have expressed joy have been reported. One study analyzed and recorded sounds made by human infants and bonobos when they were tickled.[142] Although the bonobos' laugh was at a higher frequency, the laugh was found to follow a spectrographic pattern similar to that of human babies.[142]
Bonobos are found only south of the Congo River and north of the Kasai River (a tributary of the Congo),[143] in the humid forests of the Democratic Republic of Congo. Ernst Schwarz's 1927 paper "Le Chimpanzé de la Rive Gauche du Congo", announcing his discovery, has been read as an association between the Parisian Left Bank and the left bank of the Congo River; the bohemian culture in Paris, and an unconventional ape in the Congo.[144] The ranges of bonobos and chimpanzees are separated by the Congo River, with bonobos living to its south and chimpanzees to the north.[145][146]
In the Congo tropical rainforest, the very great majority of plants need animals to reproduce and disperse their seeds.[147] Bonobos are the second largest frugivorous animals in this region, after elephants. During its life, each bonobo will ingest and disperse nine tons of seeds, from more than 91 species of lianas, grass, trees and shrubs. These seeds will travel 24 hours in the bonobo digestive tract, which will transfer them over several kilometers (mean 1.3 km; max: 4.5 km), far from their parents, where they will be deposited intact in their feces. These dispersed seeds remain viable, germinating better and more quickly than unpassed seeds.[148] For those seeds, diplochory with dung-beetles (Scarabaeidae) improves post-dispersal survival.[149]
Certain plants such as Dialium may even be dependent on bonobos to activate the germination of their seeds, characterized by tegumentary dormancy.[150] The first parameters of the effectiveness of seed dispersal by bonobos are present. Behavior of the bonobo could affect the population structure of plants whose seeds they disperse. The majority of these zoochorous plants cannot recruit without dispersal and the homogeneous spatial structure of the trees suggests a direct link with their dispersal agent.[151] Few species could replace bonobos in terms of seed dispersal services, just as bonobos could not replace elephants. There is little functional redundancy between frugivorous mammals of the Congo, which face severe human hunting pressures and local extinction. The defaunation of the forests, leading to the empty forest syndrome, is critical in conservation biology. The disappearance of the bonobos, which disperse seeds of 40% of the tree species in these forests, or 11.6 million individual seeds during the life of each bonobo, will have consequences for the conservation of the Congo rainforest.[148][151]
The IUCN Red List classifies bonobos as an endangered species, with conservative population estimates ranging from 29,500 to 50,000 individuals.[2] Major threats to bonobo populations include habitat loss and hunting for bushmeat, the latter activity having increased dramatically during the first and second Congo Wars in the Democratic Republic of Congo, due to the presence of heavily armed militias (even in remote, "protected" areas such as Salonga National Park). This is part of a more general trend of ape extinction.
As the bonobos' habitat is shared with many people, the ultimate success of conservation efforts still relies on local and community involvement. The issue of parks versus people[152] is salient in the Cuvette Centrale, within the bonobos' range. There is strong local, and broad-based Congolese, resistance to establishing national parks, as indigenous communities have previously been driven from their forest homes by the forming of parks. In Salonga National Park (the only national park in bonobo habitat), there is no local involvement, and surveys undertaken since 2000 indicate the bonobo, the African forest elephant, the okapi, and other rare species have been devastated by poachers and the thriving bushmeat trade.[153] In contrast, areas do exist where the bonobo and ecological biodiversity still thrive without any established park borders, due to the indigenous beliefs/taboos against killing bonobos and other animals.
During the wars in the 1990s, researchers and international non-governmental organizations (NGOs) were driven out of the bonobo habitat. In 2002, the Bonobo Conservation Initiative initiated the Bonobo Peace Forest Project (supported by the Global Conservation Fund of Conservation International), in cooperation with national institutions, local NGOs, and local communities; the Peace Forest Project works with local communities to establish a linked constellation of community-based reserves managed by local and indigenous people. This model, implemented mainly through DRC organizations and local communities, has helped bring about agreements to protect over 50,000 square miles (130,000 km2) of the bonobo habitat. According to Dr. Amy Parish, the Bonobo Peace Forest "is going to be a model for conservation in the 21st century".[154]
The port town of Basankusu is situated on the Lulonga River, at the confluence of the Lopori and Maringa Rivers, in the north of the country, making it well placed to receive and transport local goods to the cities of Mbandaka and Kinshasa. With Basankusu being the last port of substance before the wilderness of the Lopori Basin and the Lomako River—the bonobo heartland—conservation efforts for the bonobo[155] use the town as a base.[156][157]
In 1995, concern over declining numbers of bonobos in the wild led the Zoological Society of Milwaukee (ZSM), in Milwaukee, Wisconsin, with contributions from bonobo scientists around the world, to publish the Action Plan for Pan paniscus: A Report on Free Ranging Populations and Proposals for their Preservation. The Action Plan compiles population data on bonobos from 20 years of research conducted at various sites throughout the bonobo's range. The plan identifies priority actions for bonobo conservation and serves as a reference for developing conservation programs for researchers, government officials, and donor agencies.
Acting on Action Plan recommendations, the ZSM developed the Bonobo and Congo Biodiversity Initiative. This program includes habitat and rain-forest preservation, training for Congolese nationals and conservation institutions, wildlife population assessment and monitoring, and education. The ZSM has conducted regional surveys within the range of the bonobo in conjunction with training Congolese researchers in survey methodology and biodiversity monitoring. The ZSM's initial goal was to survey Salonga National Park to determine the conservation status of the bonobo within the park and to provide financial and technical assistance to strengthen park protection. As the project has developed, the ZSM has become more involved in helping the Congolese living in bonobo habitat. They have built schools, hired teachers, provided some medicines, and started an agriculture project to help the Congolese learn to grow crops and depend less on hunting wild animals.[158]
With grants from the United Nations, USAID, the U.S. Embassy, the World Wildlife Fund, and many other groups and individuals, the ZSM also has been working to:
Starting in 2003, the U.S. government allocated $54 million to the Congo Basin Forest Partnership. This significant investment has triggered the involvement of international NGOs to establish bases in the region and work to develop bonobo conservation programs. This initiative should improve the likelihood of bonobo survival, but its success still may depend upon building greater involvement and capability in local and indigenous communities.[159]
The bonobo population is believed to have declined sharply in the last 30 years, though surveys have been hard to carry out in war-ravaged central Congo. Estimates range from 60,000 to fewer than 50,000 living, according to the World Wildlife Fund.
In addition, concerned parties have addressed the crisis on several science and ecological websites. Organizations such as the World Wide Fund for Nature, the African Wildlife Foundation, and others, are trying to focus attention on the extreme risk to the species. Some have suggested that a reserve be established in a more stable part of Africa, or on an island in a place such as Indonesia. Awareness is ever increasing, and even nonscientific or ecological sites have created various groups to collect donations to help with the conservation of this species.
Researchers have found that both central (Pan troglodytes troglodytes) and eastern chimpanzees (Pan troglodytes schweinfurthii) share more genetic material with bonobos than other chimpanzee subspecies.[160] It is believed that genetic admixture has occurred at least two times within the past 550,000 years.[161] In modern times hybridization between bonobos and chimpanzees in the wild is prevented as populations are allopatric and kept isolated on different sides of the Congo river.[162]
Within captivity hybrids between bonobos and chimpanzees have been recorded. Between 1990 and 1992, five pregnancies were conceived and studied between a male bonobo and two female chimpanzees. The two initial pregnancies were aborted due to environmental stressors. The following three pregnancies however lead to the birth of three hybrid offspring.[163]
A bonobo and chimpanzee hybrid called Tiby was also featured in the 2017 Swedish film The Square.[164]
Available under CC BY 4.0. The bonobo (/bəˈnoʊboʊ, ˈbɒnəboʊ/; Pan paniscus), also historically called the pygmy chimpanzee (less often the dwarf chimpanzee or gracile chimpanzee), is an endangered great ape and one of the two species making up the genus Pan (the other being the common chimpanzee, Pan troglodytes). While bonobos are, today, recognized as a distinct species in their own right, they were initially thought to be a subspecies of Pan troglodytes, due to the physical similarities between the two species. Taxonomically, the members of the chimpanzee/bonobo subtribe Panina—composed entirely by the genus Pan—are collectively termed panins.
Bonobos are distinguished from common chimpanzees by relatively long limbs, pinker lips, a darker face, a tail-tuft through adulthood, and parted, longer hair on its head. Some individuals have sparser, thin hair over parts of their bodies. The bonobo is found in a 500,000 km2 (190,000 sq mi) area within the Congo Basin of the Democratic Republic of the Congo (DRC), Central Africa. The species is predominantly frugivorous, compared to the often highly omnivorous diets and hunting of small monkeys, duiker and other antelope exhibited by common chimpanzees. The bonobo inhabits primary and secondary forest, including seasonally inundated swamp forest. Because of political instability in the region, and the general timidity of bonobos, there has been relatively little field work done observing the species in its natural habitat.
According to studies published in 2017 by researchers at The George Washington University, the ancestors of the genus Pan split from the human line about 8 million years ago; moreover, bonobos split from the common chimpanzee line about 2 million years ago.
Along with the common chimpanzee, the bonobo is the closest extant relative to humans. As the two species are not proficient swimmers, the natural formation of the Congo River (around 1.5–2 million years ago) possibly led to the isolation and speciation of the bonobo. Bonobos live south of the river, and thereby were separated from the ancestors of the common chimpanzee, which live north of the river. There are no concrete figures regarding population, but the estimate is between 29,500 and 50,000 individuals. The species is listed as Endangered on the IUCN Red List and is most threatened by habitat destruction, human population growth and movement (as well as ongoing civil unrest and political infighting), with commercial poaching being, by far, the most prominent threat. Bonobos typically live 40 years in captivity; their lifespan in the wild is unknown, but it is almost certainly much shorter.
La Eta Ĉimpanzo aŭ bonobo (specio Pan paniscus aŭ Homo paniscus) estas primato kaj membro de la familio homedoj. La bonobon oni konsideras la plej proksima kuzo al homo inter la bestoj (vidu la artikolon pri homedoj), kun sia proksimega specio la ĉimpanzo.
Ĝis la 1960-aj jaroj, la eta ĉimpanzo estis enmetita en la specion Pan troglodytes (kun ĉimpanzoj), ĉar etaj ĉimpanzoj loĝas en malfacile alireblaj regionoj de Kongo, tial scienculoj konis malbone iliajn trajtojn.
Etaj ĉimpanzoj estas multe malpli agresemaj ol ĉimpanzoj, kaj ili kvietigas konfliktojn per seksa moligado. Bonobaj socioj estas ankaŭ ĝenerale malpli patriarkumaj: viraj kaj inaj bonoboj estas iom egalaj.
La Eta Ĉimpanzo aŭ bonobo (specio Pan paniscus aŭ Homo paniscus) estas primato kaj membro de la familio homedoj. La bonobon oni konsideras la plej proksima kuzo al homo inter la bestoj (vidu la artikolon pri homedoj), kun sia proksimega specio la ĉimpanzo.
Ĝis la 1960-aj jaroj, la eta ĉimpanzo estis enmetita en la specion Pan troglodytes (kun ĉimpanzoj), ĉar etaj ĉimpanzoj loĝas en malfacile alireblaj regionoj de Kongo, tial scienculoj konis malbone iliajn trajtojn.
Etaj ĉimpanzoj estas multe malpli agresemaj ol ĉimpanzoj, kaj ili kvietigas konfliktojn per seksa moligado. Bonobaj socioj estas ankaŭ ĝenerale malpli patriarkumaj: viraj kaj inaj bonoboj estas iom egalaj.
El bonobo (Pan paniscus), también llamado chimpancé pigmeo (o menos frecuentemente chimpancé grácil o chimpancé enano), es una de las dos especies que componen el género Pan. La otra especie del género Pan es el chimpancé común (Pan troglodytes). Los bonobos se ven raramente fuera de su hábitat natural, por lo que no son tan conocidos como los chimpancés comunes. A primera vista son muy parecidos a estos, pero suelen tener la cara negra, las orejas más pequeñas y las piernas más largas. Su área de distribución es en las densas selvas húmedas de África central. Se alimentan principalmente de frutos y hojas que cosechan de los árboles.
La especie se caracteriza por la tendencia a que sus individuos andan erguidos en ocasiones, por su cultura matriarcal e igualitaria, y por el papel preponderante de la actividad sexual en su sociedad.[2]
El bonobo fue descrito en 1929 por el alemán Ernst Schwarz. Se basó en un cráneo conservado en el museo de Tervuren, en Bélgica, que había sido aportado un año antes por el anatomista estadounidense Harold Coolidge como perteneciente a un joven chimpancé.
Una teoría sobre el origen del nombre "bonobo" afirma que es un error de pronunciación del nombre del pueblo de Bolobo, en el río Congo. Sin embargo, una explicación más aceptable es que proviene de la palabra "ancestro" en un antiguo dialecto bantú.[cita requerida]
El nombre científico del bonobo es Pan paniscus. Como el 98% de su ADN es idéntico al del Homo sapiens,[3] están más emparentados con los humanos que con los gorilas.
Por lo tanto, la comunidad científica reclasificó la taxonomía del bonobo (y del chimpancé común), cambiando su nombre de familia Pongidae a Hominidae, que incluye a los humanos.
Sin embargo, una minoría de científicos, como Morris Goodman[4] de la Wayne State University de Detroit argumentan que, ya que tanto el bonobo como el chimpancé común al estar emparentados tan de cerca con los humanos, el nombre de su género debería ser también clasificado dentro del género humano Homo: Homo paniscus, Homo sylvestris u Homo arboreus. Una propuesta alternativa sugiere que el término Homo sapiens es realmente el problema, y que la humanidad debería ser reclasificada como Pan sapiens. Sin embargo estos cambios propuestos en la taxonomía no son viables, ya que complicaría y no considera la taxonomía de otras especies extintas que están más estrechamente emparentadas con la humana; como es por ejemplo las del género Australopithecus. Por ello, el consenso científico no considera que sea necesario ni conveniente estos cambios, que se basan exclusivamente solo en la distancia genética entre el chimpancé y el ser humano, ignorando otros criterios taxonómicos importantes: como pueden ser los morfológicos, adaptativos, etc.
Pruebas recientes de ADN sugieren que las especies del bonobo y el chimpancé común se separaron la una de la otra hace menos de un millón de años.[5] La línea común bonobo/chimpancé se separó de la línea evolutiva humana hace aproximadamente unos seis millones de años. Como no ha sobrevivido ninguna especie anterior al Homo sapiens en la línea evolutiva humana, ambas especies de chimpancé son el pariente vivo más próximo de los humanos.
El bonobo es más grácil que el chimpancé común, pueden llegar a medir un metro de altura. La masa corporal varía de 34 a 60 kg, con un peso promedio de 45 kg en los machos frente a un promedio de 33 kg en las hembras.[6] La longitud total de los bonobos (desde la nariz hasta la cola en cuatro patas) es de 70 a 83 cm.[7][8][9][10] Los bonobos machos promedian 111,9 cm cuando están en posición bípeda, en comparación con 111 cm en las hembras.[11] Su cabeza es menor que la del chimpancé común, pero tiene una frente más ancha. Tiene la cara negra con labios rosados, orejas pequeñas, orificios nasales anchos, y pelo largo en la cabeza. Las hembras tienen pechos ligeramente prominentes, en contraste con los pechos planos de otros primates hembras aunque no tan prominentes como los de las hembras humanas. El bonobo tiene también un cuerpo delgado, hombros estrechos, cuello delgado y piernas largas comparado con el chimpancé común. Los bonobos caminan erguidos el 25% del tiempo en sus desplazamientos por el suelo. Estas características, junto con su postura, le da a los bonobos una apariencia más humana que los chimpancés comunes. Asimismo, los bonobos tienen una gran diferenciación facial, al igual que los humanos, de modo que cada individuo tiene una apariencia significativamente distinta, permitiendo el reconocimiento visual en la interacción social.[cita requerida]
Frans de Waal, uno de los más importantes primatólogos a nivel mundial, afirma que el bonobo es capaz de manifestar altruismo, compasión, empatía, amabilidad, paciencia y sensibilidad.
Observaciones en su entorno han confirmado que los machos en los grupos de chimpancé común son extraordinariamente hostiles hacia los machos externos al grupo. Este no es el comportamiento de los machos o hembras bonobos, que tienen límites territoriales más laxos y cuando se encuentran con otros grupos suelen establecer relaciones amistosas. El bonobo vive en la margen sur del río Congo, mientras que el chimpancé común se encuentra al norte del mismo río, donde comparten su habitat con gorilas.[12][13] Ninguno de los dos nada, y esto ha servido probablemente de barrera natural.
Los bonobos, por lo menos en cautividad, suelen ser considerados como más inteligentes que los chimpancés.[14]
Las relaciones sexuales juegan un papel preponderante en las sociedades de bonobos, ya que son usadas como saludo, como método de resolución de conflictos, como medio de reconciliación tras los mismos y como forma de pago mediante favores tanto de machos como de hembras a cambio de comida. Los bonobos son los únicos primates (aparte de los humanos) que han sido observados realizando todas las actividades sexuales siguientes: sexo genital cara a cara (principalmente hembra con hembra, seguido en frecuencia por el coito hembra-macho y las frotaciones macho-macho), besos con lengua y sexo oral.
La actividad sexual tiene lugar tanto dentro de la familia inmediata como fuera de ella, y suele implicar tanto a adultos como a crías.[15] Los bonobos no forman relaciones estables con parejas individuales. Tampoco parecen discriminar en sus comportamientos sexuales según género o edad, con la excepción de madres y sus hijos, entre los cuales nunca se han observado relaciones sexuales. Cuando los bonobos encuentran una nueva fuente de comida o lugar de alimentación, la excitación general suele desembocar en una actividad sexual en grupo, sobre todo entre las hembras, presumiblemente descargando la tensión de los participantes y permitiendo una alimentación pacífica.[16]
Los machos bonobo practican con frecuencia varias formas de sexo genital entre ellos (frot).[17] Una de las formas consiste en ambos machos colgando de un árbol cara a cara mientras frotan sus penes entre sí. También se ha observado a los machos bonobos realizando esta actividad en el suelo. Una forma especial de la misma, empleada por los machos como reconciliación tras un conflicto, se realiza con ambos tumbados en el suelo y trasero con trasero, mientras frotan sus bolsas escrotales entre ellas.
Las hembras bonobo usan el sexo genital hembra-hembra (tribadismo) como forma de establecer relaciones sociales entre ellas, fortaleciendo así el núcleo matriarcal de la sociedad bonobo. La estrecha relación entre las hembras les permite dominar la estructura social —aunque los machos son físicamente más fuertes, no pueden enfrentar solos a un grupo unido de hembras, y no suelen colaborar entre ellos de esa forma. Las hembras adolescentes suelen abandonar el grupo en el que nacen para unirse a otro. Esa migración habitual de las hembras hace que el fondo genético de los bonobos se mezcle con frecuencia.
A pesar del enorme incremento en la actividad sexual, la tasa de reproducción no es mayor que la de los chimpancés comunes. Las hembras cuidan de sus crías y las alimentan durante cinco años, y pueden dar a luz cada cinco o seis años. Comparadas con las de chimpancé común, las hembras de bonobo nunca se alejan del grupo para parir y no se conocen casos de infanticidio entre bonobos, que sí son frecuentes en chimpancés.
Frans de Waal, Richard Wrangham y Dale Peterson enfatizan el uso del sexo por parte del bonobo como mecanismo para evitar la violencia.
Tanto el chimpancé común como el bonobo evolucionaron del mismo ancestro que dio lugar a los humanos, y sin embargo el bonobo es de las especies más pacíficas y no agresivas de mamíferos que hoy día viven en la Tierra. Han desarrollado vías para reducir la violencia que permean toda su sociedad. Nos muestran que la danza evolutiva de la violencia no es inexorable.[18]
Al igual que en otros simios antropomorfos y en los humanos, la third party affiliation —o sea el contacto afectivo ( affiliation contact ; por ejemplo sentarse manteniendo contacto, abrazar, acariciar, rascar, etc.) ofrecido a la víctima de una agresión por parte de un miembro del grupo que no sea el agresor— se encuentra también en los bonobos.[19] Un estudio reciente[20] encontró que el contacto afectivo, bien sea espontáneamente ofrecido por un miembro del grupo a la víctima o bien sea solicitado por la víctima, puede reducir la probabilidad que otros miembros del grupo efectúen nuevas agresiones sobre la víctima (este hecho apoya la hipótesis de “protección de la víctima” o Victim protection hypothesis ). Sin embargo, sólo el contacto afectivo espontáneo reduce la ansiedad de la víctima, lo que sugiere no sólo que este afecto no solicitado tiene efectivamente una función consoladora, sino también que el gesto espontáneo —más que la protección en sí misma— trabaja para calmar al sujeto estresado por la agresión. Los autores plantean la hipótesis de que la víctima puede percibir la autonomía motivacional del individuo que ofrece consuelo, que no requiere una invitación (de la víctima) para proporcionar un contacto después del conflicto. Por otra parte, solamente el consuelo espontáneo —y no el solicitado— se vio afectado por la relación entre los dos intervinientes en el acto de consuelo (en apoyo a la hipótesis del consuelo o consolation hypothesis), ya que los autores observaron que el contacto afectivo espontáneo cumple el gradiente empático descrito para los seres humanos, porque el consuelo se realiza más frecuentemente entre parientes, un poco menos entre individuos "amigos" con buenas relaciones y, con una frecuencia significativamente menor, entre conocidos. Por lo tanto, el consuelo en el bonobo podría ser un fenómeno que posee una base empática.
Las hembras tienen un tamaño mucho más pequeño que los machos, pero un estatus social mucho mayor. Los encuentros agresivos entre machos y hembras son raros, y estos se muestran tolerantes hacia cachorros y crías. El estatus de un macho es un reflejo del de su madre, y el vínculo madre-hijo es con frecuencia muy fuerte, manteniéndose durante toda la vida. Aunque existen jerarquías sociales, el rango de cada individuo no toma un papel tan preponderante como en otras sociedades de primates.
Los bonobos son activos desde el amanecer hasta el crepúsculo, y viven siguiendo un patrón fisión-fusión: una tribu de cerca de un centenar se dividirá en pequeños grupos durante el día mientras buscan comida, y luego se reúnen por la noche para dormir. Duermen en los árboles, en nidos que construyen ellos mismos. A diferencia de los chimpancés comunes, de los que se sabe que ocasionalmente cazan otros monos, los bonobos son principalmente frugívoros, aunque también comen insectos y ocasionalmente se les ha visto atrapando pequeños mamíferos como las ardillas u otros primates.[21]
Los bonobos pasan la prueba del espejo, que sirve para demostrar la conciencia de uno mismo. Se comunican principalmente mediante sonidos, aunque aún no se conoce el sentido de sus vocalizaciones; sin embargo, los humanos comprenden de forma sencilla sus expresiones faciales[3] y algunos de sus gestos con las manos, como la invitación a jugar. En el Great Ape Trust, un centro donde acogen a bonobos, a algunos de ellos se les enseña a hablar para comunicarse, a veces desde el nacimiento. Dos bonobos, Kanzi y Panbanisha, han aprendido 500 palabras de un idioma compuesto por lexigramas mediante los cuales se pueden comunicar con humanos gracias a un teclado especial. Algunos, como el bioético Peter Singer, argumentan que esos resultados califican a los bonobos al "derecho a la supervivencia y la vida", derechos que los humanos teóricamente reconocen a todas las personas.
Cerca de 10 000 bonobos viven solamente al sur del río Congo y al norte del río Kasai (un tributario del Congo),[15] en las selvas húmedas de la República Democrática del Congo en África central. Son una especie en peligro de extinción, debido tanto a la pérdida de su hábitat natural como a la caza con fines alimentarios; esta última ha experimentado un incremento dramático durante la última guerra civil en el país, a causa de la presencia de milicianos fuertemente armados incluso en áreas remotas "protegidas" como el Parque nacional de Salonga. Hoy día, quedan unos cuantos miles de bonobos como mucho,[cita requerida] formando parte de una pauta mucho más general de extinción de los simios.
Actualmente los bonobos aún pueden ser cazados hasta la extinción por los humanos que los comen. La reciente guerra civil en la República Democrática del Congo, impulsada por la explotación ilegal de recursos naturales, ha tenido un impacto apreciable en los bonobos y su población total. Los nativos y habitantes locales sienten cada vez más deseo de proteger sus intereses y derechos, y los esfuerzos en pro de la conservación de los bonobos están equilibrando estos problemas.[cita requerida]
Como el hábitat de los bonobos es compartido con los humanos, el éxito final de cualquier esfuerzo de conservación dependerá de la implicación de los habitantes locales y sus comunidades. El problema de "parques contra pueblos"[22] es muy vivo en la Cuvette Centrale, la zona del bonobo. Hay una fuerte resistencia en el Congo, tanto a nivel local como nacional, al establecimiento de parques nacionales, ya que comunidades indígenas se han visto con frecuencia expulsadas de sus hogares en la selva por la creación de un parque. En Salonga, el único parque existente en el hábitat del bonobo, no hay adhesión local hacia el movimiento de conservación, y un estudio reciente indica que el bonobo, el elefante de bosque africano y otras especies han sido severamente devastadas por cazadores furtivos. En claro contraste, hay zonas en las que el bonobo y la biodiversidad en general prosperan sin parques definidos, gracias a las creencias y tabús indígenas contra la caza del bonobo.
Durante la guerra en los años 1990, investigadores y ONG internacionales se vieron expulsados del hábitat del bonobo. En el año 2002, la Bonobo Conservation Initiative[23] inició el Bonobo Peace Forest Project en cooperación con instituciones ONG y comunidades nacionales y locales. El Bonobo Peace Forest Project trabaja con comunidades locales para establecer una constelación entrelazada de reservas basadas en las comunidades, gestionadas por nativos. Aunque solo reciben una ayuda limitada por parte de las organizaciones internacionales, este modelo, implementado principalmente a través de organizaciones y comunidades locales de la República Democrática del Congo, parece estar cosechando el éxito, ya que se han llegado a acuerdos para proteger más de 5000 millas cuadradas del hábitat del bonobo. De acuerdo con la doctora Amy Parish el proyecto Bonobo Peace Forest será un modelo para el movimiento conservacionista en el siglo XXI[24]
Esta iniciativa ha estado ganando peso y un mayor reconocimiento internacional, y recientemente ha ganado un mayor apoyo a través de Conservation International, el Global Conservation Fund, US Fish & Wildlife Services, Great Ape Conservation Fund, y el Great Ape Survival Project de las Naciones Unidas.
Empezando en el año 2003, el gobierno de los Estados Unidos de América destinó 54 millones de dólares al Congo Basin Forest Partnership. Esta significativa inversión ha disparado la movilización de las ONG internacionales para establecer bases en la región y trabajar para el desarrollo de planes para la conservación del bonobo. Esta reciente iniciativa puede mejorar la probabilidad de supervivencia de la especie, pero su éxito aún depende de su capacidad de generar aún más participación y la mejora de las comunidades locales e indígenas.[25]
Adicionalmente, algunos grupos implicados han afrontado la situación de crisis de estos primos lejanos de la humanidad en una multitud de páginas web. Organizaciones como la World Wide Fund for Nature, la African Wildlife Foundation, y otras, intentan centrar la atención en el riesgo extremo que corre la especie. Algunas han sugerido que se establezca una reserva natural en alguna parte de África que resulte menos inestable, o en una isla en algún lugar como Indonesia. Adicionalmente, se sugiere que se podrían realizar investigaciones médicas no invasivas en los bonobos reubicados en libertad, con escaso riesgo o incomodidad para los animales.
_at_Lola_Ya_Bonobo_-_3.JPG)
_and_male_bonobo_(right)_(CC_BY_version).png)
|fechaacceso= requiere |url= (ayuda) El bonobo (Pan paniscus), también llamado chimpancé pigmeo (o menos frecuentemente chimpancé grácil o chimpancé enano), es una de las dos especies que componen el género Pan. La otra especie del género Pan es el chimpancé común (Pan troglodytes). Los bonobos se ven raramente fuera de su hábitat natural, por lo que no son tan conocidos como los chimpancés comunes. A primera vista son muy parecidos a estos, pero suelen tener la cara negra, las orejas más pequeñas y las piernas más largas. Su área de distribución es en las densas selvas húmedas de África central. Se alimentan principalmente de frutos y hojas que cosechan de los árboles.
La especie se caracteriza por la tendencia a que sus individuos andan erguidos en ocasiones, por su cultura matriarcal e igualitaria, y por el papel preponderante de la actividad sexual en su sociedad.
El bonobo fue descrito en 1929 por el alemán Ernst Schwarz. Se basó en un cráneo conservado en el museo de Tervuren, en Bélgica, que había sido aportado un año antes por el anatomista estadounidense Harold Coolidge como perteneciente a un joven chimpancé.
Bonoboa (Pan paniscus) Pan generoko animalia bat da. Primateen barruko Hominidae familian sailkatuta dago.
Bonobo, myös kongonsimpanssi tai kääpiösimpanssi, (Pan paniscus) on afrikkalainen ihmisapinalaji, joka on simpanssin ohella ihmisen lähin sukulainen (ks. simpanssit). Bonobon lihaksisto on kuitenkin lähempänä ihmisen lihaksistoa kuin simpanssin lihaksisto. Se tarkoittaa, että bonobo on lähimpänä elävää ihmisen kantalajia.[2] Ihmisellä ja bonobolla on 98,7 prosentin DNA:n yhteneväisyys, ja eräs DNA:n 1,6 prosentin osuus ihmisellä on yhtenevä bonobon kanssa, mutta ei simpanssin kanssa.[3]
Bonobo on yksi viimeisimpinä löydetyistä suurista nisäkäslajeista[4]. Bonobo nimettiin omaksi lajikseen vasta vuonna 1929. Siihen asti sitä pidettiin samana eläimenä kuin simpanssia. Simpanssista eroavia piirteitä ovat kuitenkin kävely pystyasennossa, matriarkaalinen kulttuuri sekä seksuaalisen kanssakäymisen huomattava rooli bonoboyhteisöissä.
Vaikka bonoboa kutsutaan kääpiösimpanssiksi, se ei ole juuri sukulaistaan pienikokoisempi mutta kylläkin kevytrakenteisempi. Bonobon suurin pituus on 115 senttimetriä ja uroksen paino keskimäärin 35–50 kiloa. Naaras on urosta hieman pienempi ja painaa keskimäärin 30–40 kiloa. Bonobon naama on pitkulaisempi ja jäsenet pidemmät kuin simpanssilla. Turkki ja naama ovat kokonaan mustat. Rakenteeltaan bonobo muistuttaa paljon simpanssia.
Bonobo elää 50–120 yksilön ryhmissä, jotka ovat jakautuneet pienryhmiin, joissa on useimmiten emo ja sen jälkeläiset. Ravinnokseen se käyttää hedelmiä ja muuta kasviravintoa sekä pieniä selkärankaisia. Bonobo elää kosteissa ja tiheissä alankosademetsissä ainoastaan Kongon länsiosissa Cuvette-Centralen alueella[5]. Kannan koko on arviolta 10 000–20 000 yksilöä, ja laji on luokiteltu erittäin uhanalaiseksi.
Bonobojen ruokavalio on monipuolinen, ja ne syövät kaikkea löytämäänsä hedelmistä hyönteisiin ja toukkiin asti, herkuttelevat luonnonvaraisten mehiläisten hunajalla ja pyydystävät kaloja.[6]
Bonobo on sekä simpanssin että ihmisen lähisukulainen, ja sillä on yli 98-prosenttisesti samat geenit ihmisen kanssa. Ihmislajin on arveltu erkaantuneen yhteisestä esivanhemmasta kahdeksan miljoonaa vuotta sitten, ennen bonobon ja simpanssin eriytymistä, joka on saattanut johtua simpanssin sopeutumisesta myös melko avoimille kuiville asuinalueille. Bonobo on puolestaan jäänyt vain sademetsiin.[7]
Simpanssia on 1970-luvulta lähtien pidetty ihmisen lähimpänä sukulaisena, mutta bonobon tunnettuuden lisäännyttyä 1900-luvun lopulla jotkut tutkijat ovat esittäneet, että se olisi lähempänä ihmisen esivanhempaa.[8]
Bonoboyhteisöt ovat melko rauhanomaisia. Vahvimmat sosiaaliset siteet muodostuvat naaraiden välille, mutta naaraat muodostavat siteitä myös uroksiin. Täysikasvuiset bonobourokset seuraavat emoaan ja pysyvät riippuvaisina näiden suojelusta urosten välisissä aggressiotilanteissa. Bonoboyhteisön hierarkiassa korkeimmalla olevat urokset ovat tavallisesti tärkeiden naaraiden jälkeläisiä. Aikuisten urosten osuus on huomattavasti suurempi kuin simpanssiyhteisöissä.[8]
Tutkijat ovat verranneet bonoboiden virtsan testosteronimääriä simpansseihin ja havainneet, että vaikka bonobonaaraat tuottavat testosteronia yhtä paljon kuin simpanssinaaraat, bonobourosten testosteronituotanto on simpansseja alempi. Koska dominoivan käyttäytymisen on havaittu olevan yhteydessä testosteroniin, tutkijat ovat arvelleet, että urosten alhainen testosteronituotanto ennustaa naaraiden dominoimaa sosiaalista järjestelmää.[9]
Bonoboyhteisöt ovat sekä naaraskeskeisiä että naaraiden dominoimia. Naaraat ottavat ensimmäisinä osaa uusiin tilanteisiin, kuten ravinnon löytymiseen ja häätävät yhdessä pois naarasta ahdistelevan uroksen. Koska urokset ovat naaraita kookkaampia, on arveltu, että naaraiden liittolaisuus on keino hallita uroksia.[8]
Yhdessä liikkuvien bonoboryhmien on huomattu muodostavan luonnossa yhteisöjä, joihin kuuluvien pienempien ryhmien välillä ne voivat liikkua melko vapaasti. Simpanssien tavoin bonobourokset elävät koko ikänsä samassa yhteisössä, mutta naaraat siirtyvät uuteen yhteisöön sukukypsyyden saavutettuaan. Tässä yhteisössä nuoret naaraat valitsevat yhden tai kaksi vanhempaa naarasta, joiden kanssa ne erityisesti harjoittavat sukimista ja sukuelinten yhteen hieromista. Nuoren naaraan on onnistuttava solmimaan suhde vanhempaan naaraaseen tullakseen hyväksytyksi yhteisön uudeksi jäseneksi. Ne saavat vakaamman aseman synnytettyään ensimmäisen poikasensa. Bonobonaaraiden välisen liiton hallitsevuus on erikoista, sillä yleensä yhteisöön jäävä sukupuoli solmii keskenään vahvimmat siteet.[8]
Bonoboiden sosiaalisessa käyttäytymisessä seksillä on keskeinen rooli. Bonobot kiihottuvat hyvin helposti ja ilmaisevat seksuaalisuuttaan erilaisissa paritteluasennoissa tai sukuelinten kontaktilla. Toisin kuin simpansseilla, bonobonaaraan sukuelimet ovat sopeutuneet myös kasvokkaiseen paritteluasentoon. Bonobonaaraat ovat lähes koko kuukautiskierron ajan seksuaalisesti aktiivisia. Muista kädellisistä poikkeavaa on naaraiden välinen sukupuolielinten yhteen hankaaminen. Myös urokset saattavat hieroa erektiossa olevia peniksiään yhteen tai toisen uroksen takapuolta vasten. Muita bonoboiden eroottisten kontaktien muotoja ovat toisinaan havaittu suuseksi, toisen yksilön sukuelinten hierominen käsillä sekä voimalliset kielisuudelmat. Moninainen seksuaalikäyttäytyminen on osa yhteisön jokapäiväistä elämää. Keskimääräinen paritteluaika on 13 sekuntia. Tiheästä parittelusta huolimatta bonobonaaraat eivät synnytä poikasia useammin kuin simpanssit. Voidaan sanoa, että bonobot – ihmisten tavoin – harrastavat seksiä myös muussa kuin lisääntymistarkoituksessa.[8]
Seksuaalikäyttäytymistä esiintyy erityisesti tilanteissa, jotka sisältävät kilpailua ja jotka muilla kädellisillä johtavat usein aggressiiviseen käyttäytymiseen. Tällaisia ovat ruoan jakaminen, uuden lelun löytäminen eläintarhassa sekä naaraisiin liittyvä urosten välinen mustasukkaisuus, jonka urokset rauhoittavat hieromalla sukuelimiään vastakkain. Bonoboilla on taipumus ratkaista konfliktitilanteet seksuaalikontaktilla voimankäytön sijaan. Seksuaalikäyttäytymistä tapahtuu monissa partneriyhdistelmissä sekä täysikasvuisten yksilöiden kesken että täysikasvuisten ja keskenkasvuisten bonoboiden välillä.[8]
Bonoboilla on erikoinen kilpirauhashormoni trijodityroniinin eli T3:n pitoisuus. Sen uskotaan vaikuttavan urosbonoboiden rauhanomaisuuteen: bonobonaarailla on korkeampi hormonipitoisuus. Bonoboiden T3-pitoisuuksia on verrattu simpansseihin ja ihmiseen, ja bonoboiden hormonipitoisuuden lasku alkaa vasta 20 ikävuoden paikkeilla, mikä on myöhemmin kuin ihmisen vastaava teini-iässä. T3-hormonin erikoinen profiili aiheuttaa bonobolle kehityksellistä viivästymistä. Simpanssiin verrattuna bonobon kognitiivinen kehitys ja kehon kasvu ovat viivästyneitä. T3-hormoni saattaa myös vaikuttaa stressireaktioihin.[10]
Bonobo, myös kongonsimpanssi tai kääpiösimpanssi, (Pan paniscus) on afrikkalainen ihmisapinalaji, joka on simpanssin ohella ihmisen lähin sukulainen (ks. simpanssit). Bonobon lihaksisto on kuitenkin lähempänä ihmisen lihaksistoa kuin simpanssin lihaksisto. Se tarkoittaa, että bonobo on lähimpänä elävää ihmisen kantalajia. Ihmisellä ja bonobolla on 98,7 prosentin DNA:n yhteneväisyys, ja eräs DNA:n 1,6 prosentin osuus ihmisellä on yhtenevä bonobon kanssa, mutta ei simpanssin kanssa.
Bonobo on yksi viimeisimpinä löydetyistä suurista nisäkäslajeista. Bonobo nimettiin omaksi lajikseen vasta vuonna 1929. Siihen asti sitä pidettiin samana eläimenä kuin simpanssia. Simpanssista eroavia piirteitä ovat kuitenkin kävely pystyasennossa, matriarkaalinen kulttuuri sekä seksuaalisen kanssakäymisen huomattava rooli bonoboyhteisöissä.
Pan paniscus • Chimpanzé nain, Chimpanzé pygmée
Le Bonobo[1], Chimpanzé nain[1] ou Chimpanzé pygmée[1] (Pan paniscus) est une espèce de primates de la famille des Hominidés.
Proche du Chimpanzé commun (Pan troglodytes), il s'en distingue surtout par une organisation sociale qui a recours aux relations sexuelles et à un bouc émissaire comme mode de résolution des conflits au sein du groupe.
Endémique de la République démocratique du Congo, le nom « bonobo » découle de la déformation du nom de la ville de Bolobo située sur les rives du fleuve Congo où les premiers spécimens furent capturés dans les années 1920[2],[3]. C'est l'anatomiste allemand Ernst Schwarz, intrigué par la présence dans les réserves du musée colonial de Tervuren (AfricaMuseum) d'un crâne trop petit pour être celui d'un chimpanzé commun, qui a découvert en 1929 le bonobo[4].
À cause de sa chasse (braconnage et viande de brousse) et de la réduction et fragmentation de ses habitats (déforestation, cultures sur brûlis), l'espèce est en danger d'extinction.
Ce quadrumane a un corps et une tête qui mesurent environ 82 cm. Le mâle mesure en position de semi-bipédie environ 1,19 m pour un poids allant de 37 à 61 kg (45 kg en moyenne) ; la femelle mesure 1,11 m pour un poids allant de 27 à 38 kg (33,2 kg en moyenne). Le dimorphisme sexuel est moins prononcé que chez la plupart des primates.
Il se distingue notamment du chimpanzé commun par une face foncée plutôt que claire et ses poils sont généralement plus longs que chez ce dernier[5]. En outre, le bonobo est plus petit que son homologue le chimpanzé, d'où son nom de chimpanzé nain. On pourra de même remarquer que le bonobo a une teinte plus noirâtre, les lèvres rouges et des organes sexuels femelles externes[6].
Son espérance de vie dans la nature est de 40 ans et peut atteindre 60 ans en captivité[7].
Ils vivent dans les forêts équatoriales de la République démocratique du Congo, entre le fleuve Congo et la rivière Kasaï.
Le bonobo se nourrit essentiellement de fruits mûrs, à 57 %, et de plantes. Son régime alimentaire comporte aussi des racines et des produits d'origine animale (poissons, petits mammifères, miel). Il arrive occasionnellement qu'il mange de petits invertébrés, insectes et vers. Les bonobos consacrent 40 % de leur temps à chercher leur nourriture et à la consommer[8]. Bien qu'ils soient omnivores[9], leur régime alimentaire comporte moins de produits carnés que celui des chimpanzés communs[10], de sorte qu'on les classe parfois dans la catégorie des animaux frugivores non stricts.
Dans la forêt tropicale humide du Congo, la très grande majorité des plantes a besoin des animaux pour se reproduire et disperser leurs graines[11]. Les bonobos sont les plus grands frugivores après les éléphants. Au cours de sa vie, chaque bonobo ingère et disperse 9 tonnes de graines, de plus de 91 espèces de lianes, herbes, arbres et arbustes. Ces graines voyagent 24 heures dans le tube digestif des bonobos, qui les transportent sur plusieurs kilomètres (environ 1,3 km, maximum 4,5 km), puis les déposent intactes dans leurs fèces. Ces graines dispersées restent viables, germent mieux et plus rapidement que les graines non passées par le tube digestif d’un bonobo[12]. La diplochorie, impliquant les bousiers (Scarabaeidae), favorise leur survie post-dispersion[13]. Certaines plantes comme les Dialium pourraient même être dépendantes du bonobo pour activer la germination de leurs graines en dormance tégumentaire[14]. Les premiers paramètres de l’efficacité des bonobos comme disperseurs de graines sont présents. Leurs comportements pourraient affecter la structure des populations végétales. La majorité de ces plantes zoochores ne peuvent recruter sans dispersion et la structure spatiale homogène des arbres laisse penser à un lien direct avec leur agent de dispersion. Peu d’espèces remplaceraient le rôle fonctionnel des bonobos, tout comme les bonobos ne remplacent pas les éléphants. Il y a peu de redondance fonctionnelle entre les mammifères frugivores très différents du Congo, qui doivent faire face aux pressions de chasse des hommes et disparaissent localement. La défaunation des forêts, résultant dans le syndrome des forêts vides, est un problème grave de biologie de la conservation au Congo[11]. La disparition des bonobos qui dispersent les graines de 65 % des arbres de leur forêt, ou encore 11,6 millions de graines au cours de la vie d’un bonobo, est liée à la conservation des forêts tropicales humides du Congo[12],[15].
Les femelles et les mâles arrivent généralement à maturité sexuelle entre l'âge de 13 et 15 ans.
Ils peuvent se reproduire toute l'année et la période de gestation dure de 230 à 240 jours. Chaque femelle donne naissance à un seul petit à la fois qui pèse aux alentours de 1,3 kg à la naissance. La femelle met un petit au monde environ tous les cinq ans, comme chez les chimpanzés. Le rythme des naissances est surtout limité par l'infécondité des femelles pendant l'allaitement qui dure 3 à 4 ans.
Sa morphologie particulière, notamment avec ses longs membres postérieurs et son faible indice intermembral, lui donne une apparence plus proche de l'être humain que le chimpanzé commun [16]. Néanmoins, plusieurs études (en captivité) ont montré que la proportion de bipédie dans son répertoire posturo-locomoteur était la même que celle observée chez le chimpanzé [17].
La différence entre les deux espèces se retrouve plutôt dans le contexte d'utilisation de la bipédie :
Les bonobos vivent en groupes qui peuvent compter jusqu'à une centaine d'individus.
En milieu naturel, les mâles et les femelles cherchent la nourriture ensemble, mais ce sont les femelles qui décident de la répartition. Par ailleurs, des orphelins peuvent se faire adopter par des adultes.
Le bonobo, comme le chimpanzé d'Afrique central et le chimpanzé de l'Est, révèle une aptitude à l'utilisation d'outils fabriqués à partir de végétaux (mais pas de pierre, contrairement au chimpanzé d'Afrique de l'Ouest, au sapajou à barbe d'Amérique du Sud et au macaque crabier de l'Asie du Sud-Est)[19]. Par exemple l'utilisation de branches comme arme de jets lors des affrontements de mâles, et aussi de baguettes qu'il plonge dans les termitières pour en extraire les insectes qui constituent un de ses mets favoris.
Chez les bonobos, les relations sexuelles, feintes ou réelles, sont le plus souvent utilisées comme mode de résolution de conflits, à côté des mécanismes de domination. Les études suggèrent que les trois quarts des rapports sexuels entre bonobos n'ont pas de fin reproductive, mais plutôt sociale, et que presque tous les bonobos sont « pansexuels ». Des scientifiques ont appelé cette méthode d'accouplement le « sexe convivial »[20].
Il est courant qu'un membre du groupe pratique des actes sexuels dans le but de plaire à un autre membre ou pour réduire les tensions sociales. Par exemple, un individu subordonné peut utiliser des actes sexuels pour calmer un autre individu plus fort ou plus agressif. Mais si la fréquence des rapports est exceptionnelle dans le règne animal, et supérieure à celle de tous les primates, les accouplements sont rapides et furtifs, sans aucun geste préparatoire, et ne durent en moyenne qu'une quinzaine de secondes. Leur seul tabou sexuel serait l'inceste[réf. nécessaire], bien que les relations sexuelles incluent également les juvéniles.
À côté des pratiques sexuelles variées dont la sexualité orale, le baiser avec la langue ou les rapports homosexuels (le primatologue Frans de Waal préfère d'ailleurs parler de « pansexualité » et non pas d'homosexualité ou de bisexualité, pour insister sur le fait que la sexualité du bonobo est totalement ouverte à toutes les relations, et n'est pas orientée vers un seul sexe, un seul genre ; il a même découvert chez les bonobos une pratique, l'« escrime au pénis »[20], qui peut être comparé à la pratique du frottement entre deux pénis chez les humains), le bonobo serait l'un des seuls mammifères à pratiquer, comme l'humain, le coït ventro-ventral (face à face)[21].
L'organisation sociale des bonobos en captivité présenterait une autre particularité : la paix du groupe serait maintenue par l'existence d'un bouc émissaire (ou pharmakos)[citation nécessaire].
Lorsqu'un groupe de chercheurs[citation nécessaire] a retiré un bonobo blessé et frappé par les autres membres du groupe, une accentuation de la violence et une baisse de la sexualité ont pu être remarquées.
A contrario, lorsque ce dernier fut réintégré au groupe, la paix du groupe fut réinstaurée.
Comme chez les autres grands anthropomorphes et chez les humains, le phénomène nommé « third party affiliation » — appelé aussi contact affectif (« affiliation contact »), offert à la victime d'une agression par un membre du groupe, autre que l'agresseur — a été constaté chez les bonobos[22].
Une étude récente[23] a montré que le contact affectif, soit spontanément offert par un membre du groupe à la victime, soit directement sollicité par la victime, peut réduire la probabilité d'une nouvelle agression par des membres du groupe sur la victime (ce fait appuie l'« hypothèse de protection de la victime » – « victim protection hypothesis »).
Pourtant, seulement le contact affectif spontané réduit l'anxiété de la victime, suggérant que le contact non sollicité a une fonction consolatrice, par un geste spontané — qu'on peut interpréter comme de la protection — qui fonctionne en calmant le sujet en détresse.
Les auteurs émettent l'hypothèse que la victime peut percevoir la motivation du consolateur, qui ne nécessite pas d’invitation pour offrir un contact affectif après le conflit, et ainsi rassure et apaise.
En outre, le contact spontané — et non pas le contact sollicité — est apparemment influencé par le lien affectif préexistant entre le consolateur et la victime (ce qui appuie l'« hypothèse de consolation », « consolation hypothesis »). À ce propos, les auteurs ont observé que le contact spontané suivait la pente empathique décrite pour les humains, étant principalement offert aux parents, puis aux « amis » et, avec une fréquence plus basse, aux connaissances (la qualité de relation entre les individus a été déterminée en utilisant le taux de contacts entre les individus).
Par conséquent, la consolation chez le bonobo pourrait être un phénomène basé sur l’empathie.
Le potentiel intellectuel des bonobos est important.
Dans l'Iowa, une psychologue américaine, dans le cadre d'une étude de la capacité des bonobo à comprendre le langage humain, a fait apprendre l'utilisation de 348 symboles d'un clavier à un bonobo mâle de 26 ans, nommé Kanzi[24],[25] (des expériences similaires ont été faites avec le gorille Koko, l'orang-outan Chantek et le chimpanzé Washoe).
Il a appris à combiner ces symboles dans ce que les linguistes appellent une « proto-grammaire ». Les symboles se réfèrent aux objets familiers (le yaourt, la clé, le ventre, la boule…), des activités favorites (la poursuite, les chatouilles…) et même quelques concepts considérés assez abstraits (le présent, ce qui est mal…). La psychologue affirme qu'il comprend en plus jusqu'à 3 000 mots anglais parlés, qui ne font pas forcément partie du vocabulaire de son clavier. Elle ajoute qu'il peut s'exprimer vocalement et répondre convenablement aux commandes comme « mets le savon dans l'eau » ou « porte tel objet dehors » (en anglais).
Une étude rétrospective publiée en 2016 conclut que l'intelligence grammaticale de Kanzi a cependant été partiellement surestimée[26]. Le linguiste Robert Truswell[26] pense que le bonobo a plus de difficultés que l'humain dans le traitement complexe du nombre (syntagmes nominaux) au sein d'une structure grammaticale ; cependant Truswell considère que l'humain ne nait probablement pas avec la capacité d'interpréter ce type de structure grammaticale, il doit apprendre à l'utiliser[26].
Pan paniscus est une espèce de Panines (genre Pan), membres de la famille des Hominidés et de l'ordre des Primates.
La première observation du bonobo est réalisée en 1928 sur un crâne de singe dans les réserves du Palais des Colonies (aujourd'hui le musée royal de l'Afrique centrale) à Tervuren, en Belgique[27]. Celui-ci présente les mêmes caractéristiques qu'un chimpanzé excepté sa taille extrêmement petite. Sur la demande du conservateur, Henri Schouteden, l'anatomiste et zoologiste berlinois Ernst Schwarz analyse le crâne et en déduit qu'il s’agit simplement d'un chimpanzé jeune. Il publie son analyse d'une quarantaine de ligne (« Das Vorkommen des Schimpansen auf den linken Kongo-Ufer ») dans la Revue de zoologie et de botanique africaine du 1er avril 1929.
Dans le cadre de son tour d’Europe des musées abritant des collections de singes, le primatologue américain Harold Jefferson Coolidge (1904-1985) se rend en personne en Belgique afin de voir par lui-même ce crâne étrange. D'après lui, ce crâne ne saurait être une jeune chimpanzé parce qu'il est complètement formé. Il s'agit donc d'une nouvelle espèce. Il continue ses études dans les collections de différents musées, et obtient même la dissection complète d’un spécimen[28]. À l’issue de ce travail minutieux, il publie en 1933 un article de cinquante-sept pages[29], dans lequel il préconise d'envisager le « chimpanzé pygmée » comme une espèce à part entière, Pan paniscus[30].
Le primatologue Robert Yerkes avait également prévu cette révision de la classification observant chez cet animal des comportements qu'il ne retrouvait pas chez le chimpanzé commun[21].
Étymologie
Le nom « bonobo » viendrait d'une erreur de lecture d'une caisse contenant un chimpanzé pygmée expédiée en Europe pour analyse. Celle-ci est étiquetée « Bolobo », du nom de la région du Congo d'où elle provient[27].
Les méthodes phylogénétiques ont permis d'établir que Pan paniscus et Pan troglodytes sont les primates les plus proches de l'Homme. Entre deux humains, les génotypes sont semblables à 99,9 %[31], tandis que la ressemblance entre l'humain et le bonobo serait de 98,7 %[32]. Environ 5,1% du génome humain est génétiquement proche du génome du bonobo et/ou du chimpanzé; 2,52% du génome humain est plus proche du génome du bonobo que celui du chimpanzé et 2,55% du génome de l'Homme est génétiquement plus proche du génome du chimpanzé que du génome du bonobo[33]. Selon des analyses qui se fondent sur une horloge moléculaire au taux de mutation de 10−9 mutation par année, l'Homme aurait divergé il y a 4,5 millions d'années, tandis que l'embranchement bonobo-chimpanzé remonterait à 1 million d'années[32]. L'Homme est également plus proche des deux espèces de Chimpanzés qu'il ne l'est d'autres primates, comme le gorille dont la divergence remonterait à environ 8 millions d'années (en remontant la même horloge moléculaire avec une vitesse régulière, linéaire).
En raison de cette ressemblance extrême, certains auteurs — minoritaires — proposent même de classer chimpanzés et bonobos dans le genre Homo (sous-genre Pan), qu'ils appellent ainsi Homo (Pan) troglodytes et Homo (Pan) paniscus, tandis que l'Homme moderne serait l'unique représentant actuel du sous-genre Homo (Homo (Homo) sapiens)[34].
Grâce à un nouveau séquençage plus complet du génome du bonobo, il est maintenant possible de comparer facilement le génome du bonobo aux génomes des autres grands singes. En effet, la technique de "Long-read Genome Sequencing" a permis de combler environ 99,5% des 108 000 trous jusqu'alors présents dans les séquences du génome du bonobo. Et ainsi de compter, par exemple, 206 gènes et 1 576 gènes de protéines codantes, en plus, qui ont subi des contractions ou des expansions par rapport au mêmes gènes présents dans le génome humain[33].
Les génomes du bonobo et du chimpanzé comptent entre 15 et 25% d'insertions d'éléments mobiles en plus comparé à celui de l'Homme. Cependant, même si le nombre d'insertions spécifiques au bonobo est très proche de celui spécifique au chimpanzé, il a été découvert que le nombre d'insertions Alu chez le chimpanzé et le bonobo est deux fois important que chez le génome humain. En outre, le génome du bonobo comporte une réduction de la diversité des variants à un seul nucléotide en comparaison avec le génome du chimpanzé[33].
Un grand nombre de duplications segmentaires a pu être identifié et permet de révéler que la plupart de ces segmentations sont entrecoupés d'un excès de grandes duplications intrachromosomiques. Il est alors possible d'étudier l'expansion de familles de gène. Par exemple, il a été démontré que la famille de gène EIF4A3 (eukaryotic translation initiation factor 4 subunit A3) s'était étendu dans les génomes du chimpanzé et du bonobo créant ainsi respectivement, 5 et 6 copies ( EIF4A3A à EIF4A3F). Les scientifiques estiment que la première expansion de cette famille de gène serait apparue il y a environ 2,9 millions d'années[33].
Les caryotypes du bonobo et de l'Homme diffèrent par 9 larges inversions et 110 évènements ont été identifiés comme éléments interrompant des gènes de protéines codantes. Dix-sept inversions fixées différencient le chimpanzé du bonobo dont 11 sont spécifiques au génome du bonobo et 22 régions peuvent représenter des polymorphismes d'inversions chez le bonobo. Au total, 15 786 insertions et 7 082 délétions peuvent être identifiés comme spécifique au bonobo. Toutes les variabilités génétiques n'entraînent pas forcément une perte totale d'un gène ou sa duplication. Le plus souvent les mutations sont silencieuses ou se situent sur des gènes qui peuvent "tolérer" des mutations ou des réplications. Par exemple, après diverses mutations dans le génome du bonobo, il a été identifié que les bonobos avait entrer dans leur code génétique une perte d'un gène associé à la kératine (KRTAP19-6) et donc à la production de poils. Cette perte n'affecte en rien leur capacité de reproduction et d'évolution mais permet de différencier la lignée ancestrale et commune au chimpanzé et au bonobo et la nouvelle branche associée aux bonobos[33].
L'espèce est aujourd'hui menacée de disparition à brève échéance, à cause de la chasse, du braconnage et de la disparition, dégradation et fragmentation de ses habitats naturel (déforestation). Depuis la guerre civile de 1996 au Congo, les bonobos sont victimes d'un braconnage accru de la part des populations locales (et parfois de militaires) qui consomment leur chair. Il s'agit de la principale menace pour l'espèce[35].
Il est légalement protégé, mais l'application de la loi est difficile dans son aire de répartition, où les efforts de conservation sont en outre entravés par la corruption, l'isolement et l'instabilité politique qui caractérise une partie du bassin du Congo.
La seule présence active et permanente sur le terrain est assurée par des ONG et des projets de recherche :
Le bonobo est sur la liste rouge de l'UICN des espèces menacées, son statut de conservation est au niveau « en danger » depuis 1996. Les populations sont en déclin. Il n'était que « vulnérable » en 1986[36].
Jusqu'en 2007, la seule aire protégée habitée par les bonobos était le parc national de la Salonga (33 346 km2).
Pour aider à sauver ce primate singulier et menacé, qui vit exclusivement dans les forêts pluviales de la République démocratique du Congo, le gouvernement congolais et l'« Initiative de conservation du Bonobo », basée aux États-Unis, ont créé un vaste sanctuaire. La réserve naturelle du Sankuru, avec ses 30 570 km2, abrite sans doute plusieurs milliers d'individus, sur une population estimée entre 5 000[37] et 50 000 (les chiffres sont imprécis, une décennie de guerre civile ayant empêché les chercheurs d'accéder à la zone).
Afin que cette réserve joue pleinement son rôle, les communautés locales se sont engagées à ne plus chasser les bonobos – c'est la principale menace qui pèse sur l'espèce – en échange d'une aide au développement.
Sankuru constitue le premier maillon d'un futur réseau de réserves baptisé « Forêt de la paix des bonobos »[38].
Le primatologue allemand Gottfried Hohmann souhaite mettre en évidence, par un exemple, que le pacifisme n'est pas une conduite immuable à laquelle le bonobo se conforme sans faille. Le bonobo est, selon lui, un cousin de l'Homme seulement moins agressif que celui-ci, mais cette théorie reste à vérifier[39].
Takayoshi Kanō[40], de l'Institut de primatologie de Kyoto, commence à étudier les bonobos dans leur milieu en 1973. Dans son livre, The Last Ape (Le Dernier Grand Singe), il oppose le chimpanzé brutal et jaloux au bonobo pacifique et libertin. Selon lui, la société humaine serait née d'une liberté sexuelle comparable, et non de l'agression, comme le soutient Konrad Lorenz. De même, de Waal parle d'une espèce qui « fait l'amour, pas la guerre »[20].
Pan paniscus • Chimpanzé nain, Chimpanzé pygmée
Le Bonobo, Chimpanzé nain ou Chimpanzé pygmée (Pan paniscus) est une espèce de primates de la famille des Hominidés.
Proche du Chimpanzé commun (Pan troglodytes), il s'en distingue surtout par une organisation sociale qui a recours aux relations sexuelles et à un bouc émissaire comme mode de résolution des conflits au sein du groupe.
Endémique de la République démocratique du Congo, le nom « bonobo » découle de la déformation du nom de la ville de Bolobo située sur les rives du fleuve Congo où les premiers spécimens furent capturés dans les années 1920,. C'est l'anatomiste allemand Ernst Schwarz, intrigué par la présence dans les réserves du musée colonial de Tervuren (AfricaMuseum) d'un crâne trop petit pour être celui d'un chimpanzé commun, qui a découvert en 1929 le bonobo.
À cause de sa chasse (braconnage et viande de brousse) et de la réduction et fragmentation de ses habitats (déforestation, cultures sur brûlis), l'espèce est en danger d'extinction.
Ainmhí is ea an mionsimpeansaí (Pan paniscus). Ceann de na hapaí móra atá ann. Ainm eile a thugtar air in go leor teangacha ná bonobo, mílitriú a cheaptar de Bolobo, baile beag sa Chongó. Tá siad dúchasach don dufair i bPoblacht Dhaonlathach an Chongó i lár na hAfraice.
Os bonobos[2][3] (Pan paniscus), tamén chamados chimpancés pigmeos[4] ou ananos,[5] son unha das dúas especies de primates do xénero Pan, sendo a outra especie do xénero o Pan troglodytes ou chimpancé común. Malia que moitas veces chimpancé se emprega para denominar a ámbalas dúas especies, adóitase entender que chimpancé só se refire a P troglodytes e que para referirse a Pan paniscus se precisa chamarlle bonobo.
Distínguese por unhas relativamente longas pernas, bicos arrosadiños, cara escura e un rabo peludo e pelo longo na cabeza na súa madurez. Os bonobos atópanse nunha área de 500.000 km2 da cunca do río Congo na República Democrática do Congo, na África central. É unha especie omnívora que habita bosques primarios e secundarios, incluso as masas forestais de varcias, empozadas en temporadas.
Coñécense ben polos seus comportamentos sexuais. O sexo nas comunidades da especie resolven conflitos de estado social, afecto, excitación e con fins de redución de estrés. Dáse en case todas as combinacións de parella e diferentes posicións. Os bonobos apréciase que son matriarciais e con rangos de machos na xerarquia social da comunidade, habitualmente determinada polos vencellos maternais de cada individuo.
Xunto cos chimpancés comúns, o bonobo é a especie actual máis próxima aos humanos. Xa que calquera das dúas especies de Pan non son nadadores habituais, considérase que o río do Congo hai 1,5-2 millóns de anos foi un factor determinante na especiación dos bonobos. Os bonobos viven no sur do río, mentres que os chimanpés comúns están no norte.
Non hai datos actualizados das poboacións actuais da especie, mais as estimacións están nun rango de 29 mil a 50 mil individuos. A especie está catalogada como unha especie en perigo de extinción por mor da destrución do seu hábitat, os movementos poboacionais humanos e o crecemento desa poboación e pola comercialización da súa caza.
Chega a vivir en catividade ata 40 anos[6] mais descoñécese o seu rango de vida no seu hábitat natural.
Os bonobos (Pan paniscus), tamén chamados chimpancés pigmeos ou ananos, son unha das dúas especies de primates do xénero Pan, sendo a outra especie do xénero o Pan troglodytes ou chimpancé común. Malia que moitas veces chimpancé se emprega para denominar a ámbalas dúas especies, adóitase entender que chimpancé só se refire a P troglodytes e que para referirse a Pan paniscus se precisa chamarlle bonobo.
Distínguese por unhas relativamente longas pernas, bicos arrosadiños, cara escura e un rabo peludo e pelo longo na cabeza na súa madurez. Os bonobos atópanse nunha área de 500.000 km2 da cunca do río Congo na República Democrática do Congo, na África central. É unha especie omnívora que habita bosques primarios e secundarios, incluso as masas forestais de varcias, empozadas en temporadas.
Coñécense ben polos seus comportamentos sexuais. O sexo nas comunidades da especie resolven conflitos de estado social, afecto, excitación e con fins de redución de estrés. Dáse en case todas as combinacións de parella e diferentes posicións. Os bonobos apréciase que son matriarciais e con rangos de machos na xerarquia social da comunidade, habitualmente determinada polos vencellos maternais de cada individuo.
Xunto cos chimpancés comúns, o bonobo é a especie actual máis próxima aos humanos. Xa que calquera das dúas especies de Pan non son nadadores habituais, considérase que o río do Congo hai 1,5-2 millóns de anos foi un factor determinante na especiación dos bonobos. Os bonobos viven no sur do río, mentres que os chimanpés comúns están no norte.
Non hai datos actualizados das poboacións actuais da especie, mais as estimacións están nun rango de 29 mil a 50 mil individuos. A especie está catalogada como unha especie en perigo de extinción por mor da destrución do seu hábitat, os movementos poboacionais humanos e o crecemento desa poboación e pola comercialización da súa caza.
Chega a vivir en catividade ata 40 anos mais descoñécese o seu rango de vida no seu hábitat natural.
Bonobo (lat. Pan paniscus), do nedavno najčešće nazivana patuljastom čimpanzom, a katkad i samo patuljkom ili gracilnom čimpanzom, jedna je od dvije vrste koje su obuhvaćene rodom čimpanza, Pan. I jedna i druga su čimpanze, iako se sada taj izraz najčešće koristi za veću vrstu, Pan troglodites. Da bi se izbjegla zabuna, ovaj članak slijedi sve jači trend korištenja izraza "čimpanza" za oba člana toga roda.
Bonobe je 1928. godine otkrio američki anatom Harold Coolidge, pronašavši lubanju u muzeju Tervuren u Belgiji za koju se mislilo da pripada mladoj čimpanzi, iako su zasluge za otkriće pripale Nijemcu Ernstu Schwarzu, koji je 1929. godine otkriće objavio. Vrsta se odlikuje uspravnim hodom, matrijarhalnom i egalitarnom kulturom, te istaknutom ulogom koju u njihovu društvu imaju spolne aktivnosti.
Po jednoj teoriji o porijeklu imena "bonobo" ono predstavlja pogrešno izgovoreno ime grada Bolobo koji se nalazi na rijeci Kongo. Vjerojatnije je objašnjenje po kojemu ono dolazi od riječi predak na starome Bantu jeziku.
Znanstveno ime bonoba je Pan paniscus. Budući da im je DNK više od 98% ista kao u Homo sapiensa, mnogo su bliskiji srodnici čovjeku nego gorile. Zato su znanstvenici reklasificirali taksonomiju bonoba (i običnih čimpanza), pomaknuvši znanstveno ime njihove porodice iz porodice Pongidae čovjekolikih majmuna u čovječju porodicu Hominidae. No stvar je i dalje sporna. Neki znanstvenici drže da su bonobo i obična čimpanza toliko bliski ljudima, da bi ime njihova roda također trebalo biti klasificirano pod čovječji rod Homo: Homo paniscus, Homo sylvestris ili Homo arboreus. Druga struja misli da je izraz Homo sapiens pogrešno dato ime i da bi ljudi trebali biti preklasificirani u Pan sapiens. U svakom slučaju, mijenjanje imena roda je problematično jer ono otežava taksonomiju ostalih vrsta koje su bliske čovjeku, uključujući australopiteka. Štoviše, iako su čimpanze i H. sapiens očigledno evoluirali iz iste DNK, one nisu jednake. Mutacija je u čovječjoj liniji spojila dva para kromosoma, tako da ljudi imaju 23 para kromosoma, dok bonobi i obične čimpanze imaju 24.
Dokazi iz DNK pokazuju da su se bonobi i obične čimpanze jedni od drugih odvojili samo 500.000 godina nakon odvajanja od zadnjega zajedničkog pretka njih i čovjeka, a nakon toga su svi bili razdvojeni kroz gotovo 5 milijuna godina. Kao takve, ove su tri vrste približno jednako udaljene. Budući da osim Homo sapiensa nije preživjela niti jedna druga vrsta iz ljudske linije toga grananja, stoga su obje ove vrste čimpanza najbliži živući srodnici čovjeka.
Bonobo je ipak nešto malo bliži srodnik. U bonoba je DNK sačuvala više zajedničkog s ljudskom DNK, dok se ona u obične čimpanze još malo udaljila.
Bonobo je mnogo krhkija od obične čimpanze. Glava joj je manja, ali ima više čelo. Lice joj je crno s ružičastim usnama, ima male uši, široke nosnice i dugu kosu na glavi. Ženke imaju lagano izbočene grudi, za razliku od ravnih prsiju ženki ostalih čovjekolikih majmuna, iako ne toliko izbočene kao u čovjeka. Bonobe također imaju mršava tijela u gornjem dijelu, uska ramena, tanke vratove i duge noge u usporedbi s običnim čimpanzama. Bonobe gotovo 25% vremena kretanja na tlu hodaju uspravno. Sve te značajke, te njihovo držanje, daju im mnogo ljudskiji izgled u odnosu na obične čimpanze. Štoviše, bonobe posjeduju izrazito individualiziran izgled lica, kao i ljudi, pa se pojedinačno jedne od drugih znatno razlikuju, te su naučene na vizualno prepoznavanje u društvenim međudjelovanjima.
Frans de Waal, jedan od vodećih svjetskih primatologa, tvrdi da su bonobe često sposobne iskazivati osjećaje altruizma, suosjećanja, empatije, ljubaznosti, strpljenja i senzitivnosti.
Novija promatranja u divljini potvrđuju da su mužjaci običnih čimpanza u čoporima krajnje agresivni prema mužjacima izvan čopora. Organiziraju zabave ubijanja patrolirajući u potrazi za nesretnim mužjacima koji možda u blizini žive u samoći. Čini se da se tako ne ponašaju ni mužjaci ni ženke u bonoba, jer izgleda da i jedni i drugi više vole spolna općenja unutar skupine negoli izazivanje okrutnih sukoba s pojedincima izvan skupine. Bonobe žive tamo gdje mnogo agresivnijih običnih čimpanza nema. Vjerojatno se drže na sigurnoj udaljenosti od svojih okrutnijih i jačih srodnika. Uz to, ni jedni ni drugi ne znaju plivati, a općenito žive na suprotnim stranama velikih rijeka.
Richard Wrangham i Dale Peterson naglašavaju značaj korištenja spolnih odnosa kao mehanizma za izbjegavanje nasilja u bonoba.
Spolni odnosi igraju važnu ulogu u društvenoj zajednici bonoba, koriste se kao pozdravi, kao sredstvo u rješavanju sukoba i pomirenju poslije sukoba, kao uzvratna usluga koju ženke pružaju u zamjenu za hranu. Bonobe su jedini čovjekoliki majmuni osim čovjeka kod kojih se primjećuju sve ove spolne aktivnosti: genitalni seks "sprijeda" (uglavnom ženka-ženka, a zatim i mužjak-ženka, te mužjak-mužjak), ljubljenje jezicima i oralni seks.[2] U znanstvenoj literaturi, spolni odnos ženka-ženka često se naziva GG trljanje to jest trljanje genitalijom o genitaliju, dok se odnos mužjak-mužjak ponekad naziva mačevanje penisima.
Do spolne aktivnosti dolazi unutar najbliže obitelji, a također i izvan nje, a često su uključeni i odrasli i djeca. Bonobe ne stvaraju trajne odnose s pojedinim partnerima. Čini se, također, da u svojemu spolnom ponašanju ne prave razlike u spolu i dobi, s mogućim izuzetkom spolnog odnosa između majki i njihovih odraslih sinova; neki promatrači vjeruju da su takva parenja tabu. Kada bonobe nađu neki novi izvor hrane ili kakvo hranilište, provala oduševljenja obično dovodi do općeg seksa, za što se pretpostavlja da smanjuje napetosti i omogućuje mirno hranjenje.[3]
Mužjaci bonoba često se upuštaju u razne oblike muško-muškoga genitalnog seksa (frot).[4][3][4] U jednom od tih oblika dva mužjaka vise na grani stabla okrenuti jedan prema drugome pri čemu se "penisima mačuju". Pojavljuje se također i oblik frota u kojemu mužjaci međusobno trljaju penise u misionarskom položaju. Posebna vrsta frota, koja se zove "trljanje stražnjica", javlja se kao izraz pomirenja među dvama mužjacima nakon sukoba, pri čemu su jedan drugome okrenuti stražnjicama i međusobno se trljaju mošnicama.
Ženke bonoba također se upuštaju u razne oblike genitalnoga seksa (tribadizam) kako bi stvorile društvene veze i time oblikovale žensku jezgru društvene zajednice bonoba. Budući je društvena zajednica bonoba nenasilna i egalitarna, prijateljstva među ženkama podižu njihove potomke koji izgrađuju doživotnu odanost prema svojim majkama. Na takav način ženke često imaju jači utjecaj u zajedničkim odlukama. Mlade ženke često napuštaju skupinu u kojoj su rođene kako bi se pridružile nekom drugom čoporu. Spolno općenje s drugim ženkama potvrđuje prihvaćanje novih ženki u članstvo skupine. Migracije čopora doprinose miješanju genskoga fonda bonoba.
Reproduktivna stopa u bonoba nije veća od one u običnih čimpanza. Ženke bonoba nose i doje svoju mladunčad pet godina, a sposobne su rađati svakih pet ili šest godina. U usporedbi s običnim čimpanzama, nakon rađanja se ženkama bonoba vraća genitalni ciklus bubrenja mnogo ranije, što im omogućuje povratak seksualnim aktivnostima njihova društva. Također, ženke bonoba koje su sterilne ili premlade za razmnožavanje isto učestvuju u spolnim aktivnostima.
Ženke su mnogo manje od mužjaka, ali moglo bi se reći da se nalaze na višemu društvenom položaju. Agresivni susreti između mužjaka i ženka su rijetki, a mužjaci su snošljivi prema mladima i dojenčadi. Društveni položaj mužjaka odražava položaj njegove majke, a veza između sina i majke obično ostaje snažna i nastavlja se kroz čitav život. Iako društvene hijerarhije postoje, rang ne igra baš toliko istaknutu ulogu kao u društvenim zajednicama ostalih primata.
Bonobe su aktivne od zore do mraka i žive po obrascu spajanja-razdvajanja: pleme od njih stotinjak raspršit će se u male skupine tijekom dana dok su u potrazi za hranom, a zatim se opet skupljaju prije spavanja. Spavaju na stablima u gnijezdima koja izgrade. Za razliku od običnih čimpanza, za koje se zna da love majmune, Bonobe su primarno frugivorne, iako pojedu i kukce a primijećeno je da ponekad love manje sisavce kao što su vjeverice
Bonobe mogu uspješno proći provjeru samosvijesti prepoznavanjem u ogledalu. Komuniciraju prvenstveno glasom, iako značenje njihova glasanja u ovom trenutku još nije poznato; međutim, izraze njihovih lica u stanju smo razumjeti[5], kao i neke njihove prirodne kretnje rukama poput, na primjer, poziva na igru. Dva bonoba, Kanzi i Panbanisha naučila su vokabular od oko 400 riječi koje mogu otipkati služeći se posebnom tipkovnicom leksigrama (geometrijskih simbola) i odgovarati na iskazane rečenice. Neki, poput bioetičara Petera Singera, tvrde da ih ta postignuća svrstavaju među bića s "pravom na opstanak i život" koje pravo ljudi, teoretski, priznaju svim osobama.
Oko 10.000 bonoba nalazi se jedino u vlažnim šumama južno od rijeke Kongo, u Demokratskoj Republici Kongo u središnjoj Africi. Oni su ugrožena vrsta, kako zbog nestajanja njihova staništa tako i zbog lova na njihovo meso ("bushmeat"), aktivnosti koja je naglo ojačala tijekom sadašnjega građanskog rata zbog prisutnosti teško naoružanih milicija čak i u zabačenim "zaštićenim" područjima kao što je Nacionalni park Salonga. Do danas je na životu ostalo ne više od nekoliko tisuća bonoba. To je samo dio općega trenda izumiranja čovjekolikih majmuna
Genetska sličnost bonoba, njihova srazmjerna rijetkost, te njihova samosvijest nameću moralni i znanstveni imperativ njihova očuvanja i zaštite od zlostavljanja i istrebljenja. U ovom trenutku bonobe još uvijek mogu loviti do istrebljenja ljudi koji jedu njihovo meso.
Počevši od 2004. godine, neke zabrinuti krugovi proglasili su preko nekolicine znanstvenih i ekoloških mrežnih stranica krizno stanje za te čovječje rođake. Organizacije kao što su WWF, Afrička zaklada za divljač i druge, pokušavaju usmjeriti pažnju na krajnju opasnost koja prijeti ovoj vrsti. Neki predlažu da se osnuje rezervat u nekom stabilnijem dijelu Afrike ili na nekoj otočnoj lokaciji poput Indonezije. Na tako razmještenim bonobama mogla bi se vršiti neinvazivna medicinska istraživanja bez puno opasnosti i neugodnosti.
Bonobo (lat. Pan paniscus), do nedavno najčešće nazivana patuljastom čimpanzom, a katkad i samo patuljkom ili gracilnom čimpanzom, jedna je od dvije vrste koje su obuhvaćene rodom čimpanza, Pan. I jedna i druga su čimpanze, iako se sada taj izraz najčešće koristi za veću vrstu, Pan troglodites. Da bi se izbjegla zabuna, ovaj članak slijedi sve jači trend korištenja izraza "čimpanza" za oba člana toga roda.
Bonobe je 1928. godine otkrio američki anatom Harold Coolidge, pronašavši lubanju u muzeju Tervuren u Belgiji za koju se mislilo da pripada mladoj čimpanzi, iako su zasluge za otkriće pripale Nijemcu Ernstu Schwarzu, koji je 1929. godine otkriće objavio. Vrsta se odlikuje uspravnim hodom, matrijarhalnom i egalitarnom kulturom, te istaknutom ulogom koju u njihovu društvu imaju spolne aktivnosti.
Bonobo (Pan paniscus), sebelumnya dikenal sebagai simpanse kerdil, adalah satu dari dua anggota genus simpanse Pan. Anggota yang lain adalah simpanse biasa atau Pan troglodytes. Keduanya disebut simpanse, meskipun istilah ini kerap dipakai bagi Pan troglodytes, yang berukuran lebih besar. Kecenderungan sekarang menyebutkan istilah "simpanse" untuk kedua spesies ini.
Bonobo (Pan paniscus), sebelumnya dikenal sebagai simpanse kerdil, adalah satu dari dua anggota genus simpanse Pan. Anggota yang lain adalah simpanse biasa atau Pan troglodytes. Keduanya disebut simpanse, meskipun istilah ini kerap dipakai bagi Pan troglodytes, yang berukuran lebih besar. Kecenderungan sekarang menyebutkan istilah "simpanse" untuk kedua spesies ini.
Bónóbósimpansi, bónóbóapi eða bónóbó (Pan paniscus) (áður kallaður dvergsimpansi), [1] er ein tveggja tegunda í ættkvísl simpansa. Ásamt almennum simpansa er hann sú tegund sem skyldust er manninum.
Bónóbósimpansinn finnst á 500.000 ferkílómetra svæði í Austur-Kongó og telur 30.000 til 50.000 dýr. Erfitt hefur verið að áætla fjölda vegna stríðsástands í landinu. Alþjóðlegu náttúruverndarsamtökin telja hann til tegunda í útrýmingarhættu.
Bónóbósimpansi er alæta og étur stundum kjöt annarra spendýra svo sem svifíkorna, þótt hann sé meiri jurtaæta en frændi hans simpansinn. Hann er grennri og smærri en simpansi.
Rannsóknir hafa sýnt að kvendýrin hafa háa stöðu innan samfélags bónóbósimpansa. Þó karldýrin séu sterkari mynda kvendýr nána, samstillta hópa sem geta haft vald yfir karldýrunum. Átök eru sjaldgæf. Stigveldi þekkist innan tegundarinnar en er minna áberandi en hjá öðrum prímötum.
Tegundin er fjöllynd og tvíkynhneigð er algeng. Vegna þess hve óvíst er að rekja faðerni afkvæmis þá elur móðirin það upp. Bónóbósimpansar eru eina dýrategundin fyrir utan manninn þar sem munnmök og trúboðastelling eru stundaðar. Snípur kvendýranna er stærri en í flestum spendýrum.
Uppgötvast hefur að þeir beita rödd sinni til tjáskipta á fjölbreytilegri hátt en áður var talið. Raddbeiting þeirra líkist tjáskiptum mennskra barna á máltökuskeiði. Bónóbóapinn Kanzi er líklega frægasta dæmið, en hann lærði mikinn fjölda myndtákna undir leiðsögn vísindakonunnar Sue Savage Rumbaugh, og nokkrar bendingar úr bandaríska táknmálinu líka. [2]
Bónóbósimpansi, bónóbóapi eða bónóbó (Pan paniscus) (áður kallaður dvergsimpansi), er ein tveggja tegunda í ættkvísl simpansa. Ásamt almennum simpansa er hann sú tegund sem skyldust er manninum.
Bónóbósimpansinn finnst á 500.000 ferkílómetra svæði í Austur-Kongó og telur 30.000 til 50.000 dýr. Erfitt hefur verið að áætla fjölda vegna stríðsástands í landinu. Alþjóðlegu náttúruverndarsamtökin telja hann til tegunda í útrýmingarhættu.
Bónóbósimpansi er alæta og étur stundum kjöt annarra spendýra svo sem svifíkorna, þótt hann sé meiri jurtaæta en frændi hans simpansinn. Hann er grennri og smærri en simpansi.
Rannsóknir hafa sýnt að kvendýrin hafa háa stöðu innan samfélags bónóbósimpansa. Þó karldýrin séu sterkari mynda kvendýr nána, samstillta hópa sem geta haft vald yfir karldýrunum. Átök eru sjaldgæf. Stigveldi þekkist innan tegundarinnar en er minna áberandi en hjá öðrum prímötum.
Tegundin er fjöllynd og tvíkynhneigð er algeng. Vegna þess hve óvíst er að rekja faðerni afkvæmis þá elur móðirin það upp. Bónóbósimpansar eru eina dýrategundin fyrir utan manninn þar sem munnmök og trúboðastelling eru stundaðar. Snípur kvendýranna er stærri en í flestum spendýrum.
Uppgötvast hefur að þeir beita rödd sinni til tjáskipta á fjölbreytilegri hátt en áður var talið. Raddbeiting þeirra líkist tjáskiptum mennskra barna á máltökuskeiði. Bónóbóapinn Kanzi er líklega frægasta dæmið, en hann lærði mikinn fjölda myndtákna undir leiðsögn vísindakonunnar Sue Savage Rumbaugh, og nokkrar bendingar úr bandaríska táknmálinu líka.
Il bonobo (Pan paniscus Schwarz, 1929)[3], storicamente noto anche come scimpanzé pigmeo o scimpanzé nano,[4] è un primate della famiglia degli ominidi, appartenente, insieme allo scimpanzé comune (Pan troglodytes),[5] al genere Pan.[6] Sebbene sia una specie distinta, a volte si usa il termine scimpanzé per riferirsi anche al bonobo. Bonobo e scimpanzé formano la sottotribù Panina (composta interamente dal genere Pan) e sono chiamati collettivamente panin.[7][8]
Il bonobo si distingue dallo scimpanzé per le gambe relativamente lunghe, le labbra rosa, il viso scuro, il mantenimento del ciuffo della coda fino all'età adulta e per i ciuffi di peli sulla sommità della testa.[9] Il bonobo si trova in un'area di 500.000 km² (190.000 sq mi) del bacino del fiume Congo, nella Repubblica Democratica del Congo, Africa centrale. La specie è onnivora e abita le foreste primarie e secondarie, comprese le foreste palustri stagionalmente inondate. A causa dell'instabilità politica nella regione e della timidezza dei bonobo, sono state svolte poche ricerche sul campo per osservare la specie nel suo habitat naturale.
Insieme allo scimpanzé comune, il bonobo è la specie esistente evolutivamente più vicina agli umani.[5] È stata riconosciuta come specie distinta dallo scimpanzé comune nel 1933[10] e studi genetici successivi hanno confermato tale classificazione tassonomica, stimando una differenza pari allo 0,3% tra i patrimoni genetici delle due specie.[11][12] Poiché esse non sono abili nuotatrici, la formazione del fiume Congo, circa 1,5–2 milioni di anni fa, ha probabilmente diviso in due popolazioni il loro ultimo antenato comune, portando alla speciazione del bonobo a sud del fiume e dello scimpanzé comune a nord.
Non ci sono dati precisi sulla popolazione dei bonobo, ma la stima è compresa tra i 29.500 e i 50.000 individui. La specie è elencata come in pericolo nella Lista Rossa IUCN, ed è minacciata dalla distruzione dell'habitat e la crescita della popolazione umana nell'area, sebbene il bracconaggio commerciale sia la minaccia più pesante per questi animali. I bonobo vivono tipicamente 40 anni in cattività; la loro durata vitale in natura è sconosciuta, ma quasi certamente è molto più breve.[13]
Nonostante la specie venga talvolta riferita come "scimpanzé pigmeo", il bonobo non è particolarmente più piccolo rispetto allo scimpanzé comune, ad eccezione della testa. L'appellativo "pigmeo" è attribuibile ad Ernst Schwarz, che ha classificato la specie sulla base di un cranio di bonobo precedentemente ed erroneamente etichettato come un giovane scimpanzé, notando le sue dimensioni ridotte rispetto ai crani di scimpanzé.[14]
Il nome "bonobo" apparve per la prima volta nel 1954, quando lo zoologo austriaco Eduard Paul Tratz e il biologo tedesco Heinz Heck lo proposero come nuovo nome generico per gli scimpanzé pigmei. Si pensa che il nome derivi da un errore di ortografia su una cassa di spedizione dalla città di Bolobo sul fiume Congo vicino al luogo da cui furono raccolti i primi esemplari di bonobo negli anni '20.[15][16]
Il bonobo è comunemente considerato più piccolo e gracile dello scimpanzé comune. Sebbene i grandi scimpanzé maschi possano superare qualsiasi bonobo in massa e peso, le due specie in realtà si sovrappongono ampiamente nelle dimensioni corporee. Le femmine sono un po' più piccole dei maschi adulti e, come gli scimpanzé, i maschi presentano canini ben sviluppati. La massa corporea nei maschi varia da 34 a 60 kg (da 75 a 132 libbre), contro una media di 30 kg (66 libbre) per le femmine. La lunghezza totale dei bonobo (dalla punta del naso alla groppa mentre sono a quattro zampe) è compresa tra i 70 e gli 83 centimetri (da 28 a 33 pollici).[17][18][19][20] Quando i bonobo adulti e gli scimpanzé si sollevano sulle gambe in posizione eretta, possono entrambi raggiungere un'altezza di 115 centimetri (45 pollici).[21]
La testa del bonobo è relativamente più piccola di quella dello scimpanzé comune con arcate sopracciliari meno prominenti sopra gli occhi. I bonobo hanno la faccia nera con labbra rosa, orecchie piccole coperte dalla peluria della testa, narici larghe e lunghi capelli sulla testa che si separano sulla linea mediana del cranio. Il mantello è nero, con peli lunghi e sottili, talvolta con una zona bianca che tende a scomparire nell'età adulta. In età avanzata si possono manifestare calvizie.[22] Le femmine hanno seni leggermente più prominenti, in contrasto con i seni piatti di altre scimmie, sebbene non così prominenti come quelli degli umani. Rispetto allo scimpanzé comune il bonobo presenta un torso più snello, spalle strette, collo sottile e gambe più lunghe.[23] I bonobo hanno arti superiori più corti e arti inferiori più lunghi e più pesanti, quest'ultima caratteristica dovuta al maggiore sviluppo muscolare.[24]
I bonobo hanno abitudini sia terrestri che arboricole. La maggior parte della locomozione a terra è caratterizzata da una camminata quadrupede appoggiando il peso del corpo sulle nocche. Questi animali sono in grado di camminare in posizione eretta, sebbene l'andatura bipede sia estremamente rara, rappresentando meno dell'1% della locomozione terrestre in natura,[25] sebbene in cattività ci sia un'ampia variazione. L'andatura bipede in cattività, è stata osservata dal 3,9% a quasi il 19%, a seconda delle circostanze.[26] Queste caratteristiche fisiche e la loro postura conferiscono al bonobo un aspetto più simile a quello degli umani, rispetto allo scimpanzé comune.[27] Il bonobo ha anche tratti del viso altamente individuali,[28] proprio come gli esseri umani, in modo che un individuo possa apparire significativamente diverso da un altro, una caratteristica adattatasi per il riconoscimento facciale visivo e per l'interazione sociale.
L'analisi multivariata ha dimostrato che i bonobo sono più neotenizzati degli scimpanzé, tenendo conto di caratteristiche come la lunghezza del tronco, proporzionalmente più allungata nei bonobo e le dimensioni ridotte del cranio.[29] Altri ricercatori hanno contestato questa conclusione.[30] Uno studio del 2006 sulle performance nel salto, effettuato su otto esemplari di bonobo in cattività, indica che i muscoli di queste scimmie antropomorfe sono notevolmente più potenti di quelli degli esseri umani odierni, probabilmente a causa di differenze fisiologiche del tessuto muscolare stesso.[31]
I bonobo hanno tendenze più arboree rispetto agli scimpanzé. Sono frugivori-onnivori; il 57% della loro dieta è composta da frutta[23][32], integrando nella loro dieta anche foglie, miele, uova, e insetti[23], oltre alla carne di piccoli vertebrati, come anomaluridi, scoiattoli volanti, cefalofi, e cercopiteco di palude.[33][34] I vegetali forniscono la maggior parte dell'apporto di nutrienti, comprese le proteine, mentre il restante fabbisogno proteico viene soddisfatto dalle proteine di origine animale.[2] Rispetto agli scimpanzé tendono a nutrirsi con maggiore frequenza di piante erbacee.[32]
Nel 2008, è stato riportato anche un caso di cannibalismo, ai danni di un cucciolo morto, un evento che è ritenuto molto raro tra i bonobo, ma più conosciuto tra gli scimpanzé.[34]
Diversamente dagli scimpanzé i bonobo in natura non utilizzano strategie sofisticate per nutrirsi, mentre quelli in cattività mostrano una buona abilità nell'utilizzo di utensili vari.[35]
Quando sono a terra i bonobo si comportano di preferenza da quadrupedi, usando le nocche delle mani come punto di appoggio per gli arti anteriori[36], similmente a scimpanzé e gorilla. La maggior parte degli spostamenti su lunga distanza vengono effettuati sul terreno, usando normalmente quattro punti d'appoggio e passando a tre o due punti nel caso si stia trasportando un oggetto[23]. Sebbene alcuni esemplari in cattività abbiano mostrato una tendenza al bipedismo superiore a quella degli altri primati, osservazioni eseguite su esemplari in natura tendono a ridimensionare la propensione dei bonobo alla locomozione bipede[36]. Possiedono una muscolatura notevolmente sviluppata rispetto alle loro dimensioni[31].
La progressione arborea viene utilizzata principalmente per percorrere brevi distanze o per fuggire da eventuali pericoli. Si sono osservati i bonobo percorrere interamente sugli alberi fino ad 1 km per raggiungere fonti di cibo. Tra i rami i bonobo possono effettuare spostamenti orizzontali attraverso un tipo di locomozione che sfrutta tutti e quattro gli arti o una forma nella quale alternano i soli arti superiori dondolandosi da un ramo all'altro. Se necessario possono effettuare brevi salti[23].
I bonobo si raggruppano in popolazioni solitamente composte da 30-80 individui, che occupano in genere un'area di 20-60 km² di foresta, con estese sovrapposizioni tra i territori di diverse popolazioni[2].
Le comunità sono composte di maschi, femmine e cuccioli. Secondo l'etologo Frans de Waal queste comunità seguono un modello matriarcale,[35] che sarebbe favorito dalla tendenza delle femmine di bonobo ad associarsi fra di loro[32][37][38]; tuttavia le femmine di grado più basso nella scala sociale tendono a migrare ed a legarsi con altre femmine in nuove comunità, mentre i maschi presentano un comportamento filopatrico e raramente abbandonano la comunità di appartenenza[32][37]. Si suppone che la tendenza delle femmine di bonobo ad associarsi tra di loro serva a ridurre la frequenza delle aggressioni nei loro confronti da parte degli esemplari maschi[37]. Tuttavia è stato osservato che la maggioranza della discendenza all'interno delle comunità è dovuta ai maschi dominanti, indice di un certo grado di competizione all'interno della comunità stessa sia tra i maschi, che tra le femmine[37].
Secondo alcuni studiosi la società dei bonobo è improntata sulla pacifica convivenza. De Waal afferma che questi primati sono spesso capaci di altruismo, compassione, empatia, gentilezza, pazienza e sensibilità; la ragione di ciò, secondo il professor de Waal, sarebbe l'eccezionale propensione dei bonobo a praticare sesso ricreativo, ovvero non riproduttivo, anche omosessuale, attività che appianerebbe le tensioni all'interno del gruppo e che ridurrebbe la tendenza a difendere violentemente il territorio del branco[35]. L'esuberante sessualità dei bonobo, che è stata spesso accostata ai comportamenti umani e secondo de Waal sarebbe una forma evoluta di comunicazione sociale[35], è uno degli aspetti più discussi del comportamento di questi primati. Gli studi specifici sulla sessualità dei bonobo nel loro ambiente naturale risultano significativamente differenti rispetto a quelli condotti sugli esemplari in cattività e non mostrano comportamenti eccezionali, se si eccettua il fatto che i bonobo talvolta si accoppino ventre contro ventre.[39] Il professor Takeshi Furuichi ha infatti osservato che il 95% dei rapporti sessuali delle femmine di bonobo dell'oasi di Wamba avviene durante il periodo di massima ricettività sessuale, una cifra molto simile al 97% osservato per gli scimpanzé.[32] Il tasso di accoppiamenti in natura, sia per gli esemplari femmina che per i maschi, durante il periodo di ricettività sessuale delle femmine è leggermente più elevato tra gli scimpanzé che tra i bonobo, mentre le femmine di bonobo hanno periodi di ricettività lievemente più lunghi.[32]
Alcuni studiosi sono inoltre cauti nell'attribuire eccezionale mitezza ai bonobo, osservando che sia gli scimpanzé che i gorilla erano considerati specie poco aggressive prima che studi estensivi fossero condotti sul loro comportamento[40]. L'incontro tra comunità diverse di bonobo comporta atteggiamenti violenti ed aggressioni in circa il 50% dei casi[32]. Il sorprendente tasso di menomazioni fisiche osservato tra i bonobo in natura, quali la mancanza di almeno un dito tra i due terzi dei maschi, è stato ricondotto a comportamenti aggressivi intraspecifici[40]. Si è osservato infatti che il tasso di aggressioni fra maschi della stessa comunità è molto simile tra bonobo e scimpanzé[37].
Alcuni studi effettuati esclusivamente sui bonobo in cattività hanno evidenziato il fenomeno della "third party affiliation", ovvero il contatto affiliativo (sedersi in contatto, abbracciarsi, accarezzarsi, grattarsi a vicenda), offerto alla vittima di un'aggressione da parte di un membro del gruppo diverso dall'aggressore, già descritto in altre scimmie antropomorfe, oltre che negli esseri umani.[41] Tale comportamento contribuisce a mitigare lo stress della vittima dell'aggressione e riduce la probabilità di future aggressioni nei suoi confronti.[42]
A detta di alcuni ricercatori della Georgia State University, il bonobo Kanzi si sarebbe guadagnato il titolo di prima scimmia parlante della storia, avendo acquisito una notevolissima capacità di espressione e interazione, fino ad articolare alcune comprensibili parole parlate[43].
L'attività sessuale ha generalmente un ruolo principale nella società dei bonobo in quanto viene usata come saluto, come mezzo per formare legami sociali, come mezzo di risoluzione dei conflitti e riconciliazione[5][44]. I bonobo sono l'unica specie oltre quella umana a praticare il bacio "alla francese" e una delle pochissime che pratica il sesso orale[45] (nel 2013 si è scoperto che questo viene praticato anche dal maschio della volpe volante indiana).[46] I bonobo e gli umani sono i soli primati che intraprendono sesso genitale faccia-a-faccia, benché una coppia di gorilla occidentali sia stata fotografata nella stessa posizione[47]
Il clitoride dei bonobo è più grande ed esternalizzato rispetto alla maggior parte dei mammiferi;[48] mentre il peso di un esemplare "adolescente" femmina è circa la metà di quello di un adolescente umano, il bonobo ha un clitoride tre volte più grande di quello umano, tanto da oscillare inconfondibilmente durante la deambulazione ed essere abbastanza visibile.[49] Nella letteratura scientifica, il comportamento di pressione dei genitali tra femmine di bonobo è spesso indicato come sfregamento genito-genitale (GG),[50][51] che è l'analogo del tribadismo umano. Questa attività sessuale avviene all'interno della comunità femminile dei bonobo e talvolta al di fuori di essa. L'etologo Jonathan Balcombe ha affermato che le femmine di bonobo strofinano rapidamente i loro clitoridi per dieci o venti secondi, e questo comportamento, che può essere ripetuto in rapida successione, è solitamente accompagnato da stridore, urla e ingorgo clitorideo; ha aggiunto che si stima che si impegnino in questa pratica circa una volta ogni due ore in media.[48] Poiché i bonobo occasionalmente si accoppiano faccia-a-faccia, la biologa evoluzionista Marlene Zuk ha suggerito che la posizione del clitoride nei bonobo e in alcuni altri primati si sia evoluta per massimizzare la stimolazione durante i rapporti sessuali.[48][52]
I maschi dei bonobo occasionalmente intraprendono tra di loro svariate forme di rapporto genitale.[50][53], analoghe al frottage, praticato dai maschi degli esseri umani. In una di queste forme, due bonobo maschi si arrampicano su un ramo di un albero e praticano faccia-a-faccia il cosiddetto "duello di peni"[50][54]. Un'altra forma di interazione genitale viene praticata da due maschi per esprimere riconciliazione dopo un conflitto, strofinando il proprio sacco scrotale schiena-contro-schiena (strofinamento posteriore). Takayoshi Kano ha osservato tali pratiche tra i bonobo nel loro habitat naturale.
I tassi di riproduzione dei bonobo non sono superiori a quelli dello scimpanzé comune.[55] Tuttavia, i periodi di estro nelle femmine di bonobo sono più lunghi.[50] Durante l'estro, le femmine subiscono un rigonfiamento del tessuto perineale che dura da 10 a 20 giorni. Il periodo di gestazione è in media di 240 giorni. L'amenorrea postpartum dura meno di un anno e una femmina può riprendere i segni esterni dell'estro entro un anno dal parto, molto prima rispetto agli scimpanzé, sebbene probabilmente non sia ancora fertile. Inoltre, le femmine sterili o troppo giovani per riprodursi sono già impegnate in attività sessuali. I bonobo femmine portano e allattano i loro piccoli per quattro anni e partoriscono in media ogni 4,6 anni.[56] Le madri aiuteranno i loro figli a ottenere più accoppiamenti dalle femmine in estro. I bonobo maschi adulti hanno attività sessuali anche con i giovani,[57] anche se senza penetrazione.[58]
L'infanticidio, sebbene ben documentato negli scimpanzé, è apparentemente assente nella società dei bonobo.[59] La natura altamente sessuale della società dei bonobo e il fatto che ci sia poca competizione sui compagni, significa che più maschi e femmine si accoppino tra di loro, in contrasto con la società più rigida degli scimpanzé dove il maschio dominante genera la maggior parte della prole in un gruppo.[60] La strategia delle femmine dei bonobo, che si accoppiano con molti maschi, può essere una controstrategia all'infanticidio perché confonde la paternità. Se i bonobo maschi non sono in grado di distinguere la propria prole dagli altri, l'incentivo all'infanticidio essenzialmente scompare.[59] Questa è una strategia riproduttiva che sembra specifica per i bonobo; l'infanticidio è osservato in tutte le altre grandi scimmie, compresi gli umani, ad eccezione degli oranghi.[61]
Non si è ancora a conoscenza di come i bonobo evitino il virus di immunodeficienza delle scimmie e i suoi effetti.[62]
L'osservazioni di esemplari selvatici in natura, mostrano come i maschi nelle comunità di scimpanzé comuni sono molto ostili contro i maschi esterni alla comunità, tanto che gruppi di maschi spesso 'pattugliano' il territorio per proteggerlo da maschi solitari, attaccandoli (arrivando talvolta a ucciderli) se trasgrediscono il territorio.[63] Questo non sembra essere il comportamento dei maschi o delle femmine di bonobo, che sembrano preferire il contatto sessuale al confronto violento con gli estranei.[5]
Sebbene i bonobo siano più pacifici degli scimpanzé, ciò non significa che non possano essere aggressivi.[64] In natura, tra i maschi, i bonobo sono aggressivi la metà degli scimpanzé, mentre le femmine di bonobo sono più aggressive delle femmine di scimpanzé.[64] Sia i bonobo che gli scimpanzé mostrano aggressività fisica più di 100 volte in più degli umani.[64]
L'areale dei bonobo e quello degli scimpanzé sono separati dal fiume Congo, con i bonobo che occupano la sponda meridionale e gli scimpanzé quella settentrionale.[65][66] È stato ipotizzato che i bonobo abbiano sviluppato uno stile di vita più pacifico in parte a causa dell'abbondanza di vegetazione nutriente nel loro habitat naturale, che consente loro di viaggiare e nutrirsi in grandi gruppi, in contrasto con gli scimpanzé che devono anche competere per le stesse risorse con i gorilla.[67]
Studi recenti mostrano che ci sono differenze significative nel cervello dei bonobo e degli scimpanzé. I bonobo hanno più volume di materia grigia nell'insula anteriore destra, nell'amigdala dorsale destra, nell'ipotalamo e nella corteccia prefrontale dorso-mediale destra, tutte regioni ritenute vitali per provare empatia, percepire l'angoscia altrui e provare ansia.[68] Hanno anche una forte connessione tra l'amigdala, un'area importante che può innescare l'aggressività, e la corteccia cingolata anteriore ventrale, che negli esseri umani aiuta a controllare gli impulsi.[69][70] Questa connessione più spessa potrebbe essere ciò che permette di regolare meglio i loro impulsi emotivi ed il loro comportamento.[71]
La società dei bonobo è dominata dalle femmine, e spezzare il legame tra una madre ed un suo cucciolo di sesso maschile, potrebbe rendere quest'ultimo più vulnerabile all'aggressione delle altre femmine.[5] De Waal ha avvertito del pericolo di romanticizzare i bonobo: "Tutti gli animali sono competitivi per natura e cooperano solo in circostanze specifiche" e che "quando ho scritto per la prima volta del loro comportamento, ho parlato di 'sesso per la pace' proprio perché i bonobo erano spesso in conflitto. Ovviamente non ci sarebbe bisogno di pacificazione se vivessero in perfetta armonia".[72]
Surbeck e Hohmann hanno dimostrato nel 2008 che i bonobo a volte cacciano altre specie di scimmie. Sono stati documentati cinque casi in un gruppo di bonobo nel Parco nazionale di Salonga, ha mostrato dei comportamenti che sembravano riflettere una caccia cooperativa deliberata. In tre occasioni, la caccia ha avuto successo e le scimmie sono state uccise e mangiate.[73]
I bonobo sono in grado di superare il test di riconoscimento allo specchio per la consapevolezza di sé,[74] come tutte le grandi scimmie. Comunicano principalmente attraverso mezzi vocali, sebbene i significati delle loro vocalizzazioni non siano ancora noti. Tuttavia, la maggior parte degli esseri umani comprende le loro espressioni facciali[75] e alcuni dei loro gesti naturali, come l'invito a giocare. Il sistema di comunicazione dei bonobo selvatici include una caratteristica che in precedenza era conosciuta solo negli esseri umani: i bonobo usano lo stesso richiamo per indicare cose diverse in situazioni diverse, e gli altri bonobo devono tenere conto del contesto quando determinano il significato.[76] Due bonobo al Great Ape Trust, Kanzi e Panbanisha, hanno imparato a comunicare usando una tastiera etichettata con lessigrammi (simboli geometrici) e possono rispondere alle frasi pronunciate. Il vocabolario di Kanzi consiste di più di 500 parole inglesi[77] e ha una comprensione di circa 3000 parole inglesi parlate.[78] Kanzi può anche imparare osservando le persone che cercano di insegnare a sua madre; Kanzi iniziò a svolgere i compiti che a sua madre venivano insegnati semplicemente guardando, alcuni dei quali sua madre non era riuscita ad imparare. Alcuni, come il filosofo e bioetico Peter Singer, sostengono che questi risultati qualifichino i bonobo per i "diritti alla sopravvivenza e alla vita"- diritti che gli esseri umani teoricamente accordano a tutte le persone. Negli anni '90, a Kanzi fu insegnato a creare e usare semplici strumenti di pietra. Ciò è il risultato di uno studio condotto dai ricercatori Kathy Schick e Nicholas Toth, e più tardi Gary Garufi. I ricercatori volevano vedere se Kanzi possedesse le capacità cognitive e biomeccaniche necessarie per creare e utilizzare strumenti di pietra. Sebbene Kanzi fosse in grado di fare ciò, non li creò allo stesso modo in cui lo avrebbe fatto un umano, ma scagliò la pietra datagli contro una superficie dura o contro un altro ciottolo, il che gli permise di produrre una forza maggiore per iniziare una frattura invece di spezzarlo tra le mani.[79]
Come in altre grandi scimmie, nei bonobo è presente l'affiliazione di terzi verso la vittima - il contatto affine verso il destinatario di un'aggressione da parte di un membro del gruppo diverso dall'aggressore.[80] Uno studio del 2013[81] ha rilevato che sia l'affiliazione offerta spontaneamente da un astante alla vittima sia l'affiliazione richiesta dalla vittima (affiliazione sollecitata) possono ridurre la probabilità di un'ulteriore aggressione da parte dei membri del gruppo sulla vittima (questo fatto l'ipotesi della protezione della vittima). Tuttavia, solo l'affiliazione spontanea riduceva l'ansia della vittima, suggerendo così non solo che l'affiliazione non sollecitata abbia una funzione consolatoria, ma anche che il gesto spontaneo - più della protezione stessa - lavori come calmante per il soggetto angosciato. Gli autori ipotizzano che la vittima possa percepire l'autonomia motivazionale dello spettatore, che non necessita di un invito a fornire un contatto affine post conflitto. Inoltre, l'affiliazione spontanea - ma non sollecitata - a terze parti è stata influenzata dal legame tra consolatore e vittima (questo a sostegno dell'ipotesi della consolazione). È importante sottolineare che l'affiliazione spontanea ha seguito il gradiente empatico descritto per gli esseri umani, essendo per lo più offerta a parenti, poi amici, poi conoscenti (queste categorie sono state determinate utilizzando tassi di affiliazione tra individui). Quindi, la consolazione nel bonobo può essere un fenomeno basato sull'empatia.
Sono stati segnalati casi in cui primati non umani hanno espresso gioia. Uno studio ha analizzato e registrato i suoni emessi da neonati umani e bonobo quando venivano solleticati.[82] Sebbene la risata dei bonobo avesse una frequenza più alta, si è scoperto che la risata segue uno schema spettrografico simile a quello dei bambini umani.[82]
Insieme allo scimpanzé comune, è una delle due specie del genere Pan. Studi preliminari sul DNA del bonobo avevano inizialmente mostrato un'uguaglianza almeno al 95% con quello di Homo sapiens. Grazie allo Chimpanzee Genome Project, un progetto che si occupa di determinare la mappa completa dei geni di scimpanzé e bonobo, è ora possibile avere dati più precisi riguardo alle differenze genetiche tra gli uomini e le specie appartenenti al genere Pan. Secondo alcuni autori la differenza tra il genoma del bonobo e quello dell'uomo ammonterebbe all'1,6% della sequenza, ma studi più recenti portano al 6% questo valore.[83][84] Alcuni scienziati sostengono che il bonobo dovrebbe essere riclassificato, insieme allo scimpanzé comune, come membro del genere Homo: Homo paniscus, Homo sylvestris o Homo arboreus. Secondo altri è invece il termine Homo sapiens a essere inadeguato e l'uomo andrebbe riclassificato sotto il genere Pan.[83][85]
Il bonobo venne riconosciuto per la prima volta come taxon distinto nel 1928 dall'anatomista tedesco Ernst Schwarz, sulla base di un cranio nel Museo di Tervuren in Belgio che era stato precedentemente classificato come un giovane scimpanzé comune (Pan troglodytes).[3][35] Schwarz pubblicò le sue scoperte nel 1929, classificando il bonobo come una sottospecie di scimpanzé.[86][87] Nel 1933, l'anatomista americano Harold Coolidge lo elevò allo status di specie.[10][87][88] Le principali differenze comportamentali tra bonobo e scimpanzé furono discusse per la prima volta in dettaglio da Tratz e Heck all'inizio degli anni '50.[89] Lo psicologo e primatologo americano Robert Yerkes è stato uno dei primi a notare le importanti differenze comportamentali tra i due animali.[90] I bonobo rimasero pressoché sconosciuti agli studiosi fino agli anni settanta, quando una spedizione scientifica giapponese andò ad osservare per la prima volta il comportamento di questi animali nel loro habitat naturale in Congo.[91] Il sito di osservazione fondato dagli studiosi giapponesi a Wamba è la principale fonte di informazioni per lo studio dei bonobo in natura.[91][92]
La prima pubblicazione ufficiale del sequenziamento e dell'assemblaggio del genoma del bonobo è stata pubblicata nel giugno 2012. Il genoma di una femmina dello zoo di Lipsia è stato depositato presso l'International Nucleotide Sequence Database Collaboration (DDBJ / EMBL / GenBank) con il numero di accesso EMBL AJFE01000000[93], dopo una precedente analisi del National Human Genome Research Institute, ha confermato che il genoma del bonobo è divergente di circa lo 0,4% dal genoma dello scimpanzé.[94]
Bonobo e scimpanzé sono le due specie che compongono il genere Pan e sono i parenti viventi più vicini all'uomo (Homo sapiens).[95][96]
Il momento esatto in cui l'ultimo antenato comune di Pan e Homo si sia diviso è controverso, ma il confronto del DNA suggerisce un incrocio continuo tra i gruppi ancestrali Pan e Homo, post-divergenza, fino a circa 4 milioni di anni fa.[97] Le prove fornite dall'esame del DNA suggeriscono che le specie di bonobo e scimpanzé comuni si sono discostate approssimativamente 890.000-860.000 anni fa a causa della separazione di queste due popolazioni, probabilmente a causa dell'acidificazione e dalla diffusione delle savane all'epoca. Attualmente, queste due specie sono separate dal fiume Congo, che esisteva ben prima della data di divergenza, sebbene l'ancestrale Pan possa essersi disperso attraverso il fiume usando ponti che oggi non esistono più.[98] I primi fossili di Pan sono stati scoperti nel 2005, e risalenti al Pleistocene medio (dopo la scissione tra bonobo e scimpanzé) del Kenya, insieme ai primi fossili di Homo.[99]
Secondo A. Zihlman, le proporzioni del corpo dei bonobo sono molto simili a quelle dell'Australopithecus,[9][100][101] che ha portato il biologo evoluzionista Jeremy Griffith a suggerire che i bonobo potrebbero essere un esempio vivente dei nostri lontani antenati.[102] Secondo gli antropologi australiani Gary Clark e Maciej Henneberg, i nostri antenati avrebbero attraversato una fase simile ad un bonobo con ridotta aggressività e cambiamenti anatomici associati, esemplificati in Ardipithecus ramidus.[103] Tuttavia, altri studiosi considerano queste affermazioni speculative in quanto le proprietà muscolari degli antichi ominidi non sono ricavabili dai reperti fossili.[31] Si osserva inoltre che i bonobo osservati in natura non hanno mostrato alcuna particolare tendenza alla locomozione bipede, se non in determinate occasioni.[36]
Lo stesso argomento in dettaglio: Pan troglodytes § Filogenesi e genetica. Lo studio dell'evoluzione del genere Pan è risultato molto difficile, a causa della mancanza di reperti fossili fino agli anni 2000[104]. In base allo studio dei bonobo viventi, già dagli anni settanta si è postulato che questi possano essere evolutivamente molto vicini all'ultimo antenato comune dell'uomo e delle scimmie antropomorfe[100]. Studi successivi confermano che bonobo e scimpanzé sono gli organismi viventi geneticamente più vicini all'uomo[83].
In base ad evidenze molecolari si ritiene che la linea evolutiva dei progenitori di scimpanzé e bonobo si sia separata da quella dei progenitori degli umani in un periodo compreso tra 4,5 milioni di anni fa[105][106] e 7 milioni di anni fa.[107]
La separazione tra le linee evolutive di bonobo e scimpanzé viene invece collocata, sempre in base ad evidenze genetiche, tra 1,8 milioni di anni fa e 900 000 anni fa. Si ritiene che tale separazione sia dovuta al corso del fiume Congo, infatti a differenza dell'uomo questi primati non sono in grado di nuotare. La presenza del fiume, impedendo il flusso genico tra le rispettive popolazioni avrebbe avviato il processo di speciazione allopatrica.[107][108]
I bonobo hanno un areale discontinuo nelle foreste pluviali a sud del fiume Congo, nella Repubblica Democratica del Congo, compreso tra il fiume Lualaba a est, i laghi Tumba e Mai-Ndombe a ovest e il fiume Kasai a sud[2].
Lo scimpanzé comune vive sulla riva opposta del Congo. Non essendo nessuna delle due specie in grado di nuotare, ciò impedisce loro di entrare in contatto, e si ritiene che il fiume possa essere stato la causa dell'originaria divergenza tra le due specie[108]. Di fatto i fiumi della zona sono un ostacolo al flusso genico tra le popolazioni stesse di bonobo[109].
L'habitat naturale dei bonobo sono le foreste pluviali dell'Africa centrale, di norma tra i 300 e 700 metri di altitudine sul livello del mare, con clima stabile caldo-umido, costituite da un mosaico di foresta primaria e secondaria. Solo occasionalmente i bonobo si avventurano in aree non boschive o savane. Sono soliti costruire nidi sugli alberi, ad altitudini comprese tra i 5 e i 50 metri dal suolo[2].
La Lista Rossa IUCN classifica i bonobo come una specie in pericolo, con stime conservative della popolazione che vanno da 29.500 a 50.000 individui.[2] Il calo della popolazione totale di bonobo viene stimato superiore al 50% in un periodo di 75 anni (pari a tre generazioni). I bonobo si riproducono lentamente (una femmina può far passare da 4 a 6 anni tra due eventi riproduttivi[110]), il che li rende particolarmente sensibili ad eventuali minacce per la sopravvivenza. I maggiori pericoli per questa specie derivano dallo sfruttamento e conseguente distruzione dell'habitat per le attività umane (agricoltura, espansione urbana, inquinamento) e dalla caccia per il mercato della bushmeat. Quest'ultima attività è aumentata notevolmente durante la prima e la seconda guerra del Congo nella Repubblica Democratica del Congo a causa della presenza di milizie pesantemente armate anche in remote aree "protette", come il Parco Nazionale di Salonga. Il bonobo viene inoltre catturato illegalmente per scopi commerciali, quali la vendita come animale domestico o l'utilizzo per test medici. L'instabilità politica, i conflitti e la disponibilità di armi nella zona sono un'altra causa di rapida decrescita della popolazione, non solo per i bonobo ma per buona parte degli animali che vivono in queste foreste.[2]
Poiché l'habitat dei bonobo è condiviso con le persone, il successo finale degli sforzi di conservazione della specie dipende ancora dal coinvolgimento delle comunità locali. La questione dei parchi contro le persone[111] è saliente all'areale dei bonobo di Cuvette Centrale. Esiste una forte resistenza congolese locale e di ampia portata alla creazione di parchi nazionali, poiché le comunità indigene sono state spesso cacciate dalle loro foreste proprio per l'istituzione dei parchi. L'unica area protetta che coincide con l'areale del bonobo ricade nell'area protetta del Salonga National Park, di circa 36.000 km², gestito dall'Institut Congolais pour la Conservation de la Nature (ICCN). Tuttavia le leggi sulla protezione ambientale sono scarsamente rispettate e l'unica presenza attiva nella protezione ambientale nella regione sono le ONG che collaborano con l'ICCN. Inoltre diversi progetti di ricerca forniscono dati utili alla conservazione della specie. Dal 2006 esistono nella zona altre due aree protette, la riserva faunistica Lomako-Yokokala e la riserva naturale Tumba-Lediima[2], mentre dal 2008 l'area di Tumba-Ngiri-Maindombe è stata inclusa nella Convenzione di Ramsar.[112] Tuttavia, all'interno delle istituzioni non vi è alcun coinvolgimento della popolazione locale, e le indagini condotte dal 2000 indicano che il bonobo, l'elefante africano delle foreste e altre specie sono state devastate dal bracconaggio e dal fiorente commercio di carne selvatica.[113] Al contrario, esistono aree in cui il bonobo e la biodiversità prosperano ancora senza l'aiuto di aree protette, grazie alle credenze e ai tabù indigeni contro l'uccisione dei bonobo.
Durante le guerre degli anni '90, i ricercatori e le organizzazioni non governative internazionali (ONG) furono cacciati dall'habitat dei bonobo. Nel 2002, la Bonobo Conservation Initiative ha avviato il Bonobo Peace Forest Project sostenuto dal Global Conservation Fund of Conservation International e in collaborazione con istituzioni nazionali, ONG locali e comunità locali. Il Peace Forest Project lavora con le comunità locali per stabilire una mappatura di riserve collegate basate sulla comunità, gestite da popolazioni locali e indigene. Questo modello, implementato principalmente attraverso le organizzazioni della RDC e le comunità locali, ha contribuito a realizzare accordi per la protezione di oltre 50.000 miglia quadrate (130.000 km²) dell'habitat del bonobo. Secondo la dottoressa Amy Parish, la Bonobo Peace Forest Project "sarà un modello per la conservazione nel 21º secolo".[114]
La città portuale di Basankusu è situata sul fiume Lulonga, alla confluenza dei fiumi Lopori e Maringa, nel nord del paese, il che la rende un punto strategico per ricevere e trasportare merci locali verso le città di Mbandaka e Kinshasa. Essendo Basankusu l'ultimo porto di materie prime del Bacino di Lopori e del fiume Lomako, il cuore dell'areale dei bonobo, gli sforzi per la conservazione del bonobo[115] usano questa città come base operativa.[116][117]
Nel 1995, la preoccupazione per la diminuzione del numero di bonobo in natura ha portato la Zoological Society of Milwaukee, a Milwaukee, Wisconsin, con il contributo di numerosi esperti da tutto il mondo, a pubblicare il Piano d'Azione per Pan paniscus: un rapporto su popolazioni e proposte libere per la loro conservazione. Il piano d'azione raccoglie i dati sulla popolazione dei bonobo recuperati in 20 anni di ricerca condotta in vari siti in tutto l'areale del bonobo. Il piano identifica le azioni prioritarie per la conservazione dell'animale e funge da riferimento per lo sviluppo di programmi di conservazione per ricercatori, funzionari governativi e agenzie donatrici.
Agendo in base alle raccomandazioni del piano d'azione, ZSM ha sviluppato la Bonobo and Congo Biodiversity Initiative. Questo programma include la conservazione dell'habitat e della foresta pluviale, la formazione per i cittadini congolesi e le istituzioni di conservazione, la valutazione e il monitoraggio della fauna selvatica e l'istruzione. La Zoological Society ha condotto indagini regionali all'interno dell'areale del bonobo in collaborazione con la formazione di ricercatori congolesi sulla metodologia delle indagine e sul monitoraggio della biodiversità. L'obiettivo iniziale della Zoological Society era quello di esaminare il Parco nazionale di Salonga per determinare lo stato di conservazione del bonobo all'interno del parco e fornire assistenza finanziaria e tecnica per rafforzare la protezione del parco. Con lo sviluppo del progetto, la Zoological Society è diventata più coinvolta nell'aiutare i congolesi che vivono nell'habitat dei bonobo.[118]
Con sovvenzioni dalle Nazioni Unite, USAID, Ambasciata degli Stati Uniti, World Wildlife Fund e molti altri gruppi e individui, la Zoological Society ha anche lavorato per:
A partire dal 2003, il governo degli Stati Uniti ha stanziato 54 milioni di dollari per il Congo Basin Forest Partnership. Questo investimento significativo ha innescato il coinvolgimento di ONG internazionali per stabilire basi nella regione e lavorare per sviluppare programmi di conservazione dei bonobo. Questa iniziativa dovrebbe aumentare le probabilità di sopravvivenza dei bonobo, ma il suo successo può ancora dipendere dalla creazione di un maggiore coinvolgimento e capacità nelle comunità locali e indigene.[118]
Si ritiene che la popolazione dei bonobo sia diminuita drasticamente negli ultimi 30 anni, sebbene le indagini siano state difficili da effettuare nel Congo centrale devastato dalla guerra. Le stime variano da 60.000 a meno di 50.000 individui, secondo il World Wildlife Fund. Inoltre, le parti interessate hanno affrontato diverse crisi su vari siti web scientifici ed ecologici. Organizzazioni come il World Wide Fund for Nature, l'African Wildlife Foundation e altre, stanno cercando di focalizzare l'attenzione sul rischio estremo per la specie. Alcuni hanno suggerito di istituire una riserva in una parte più stabile dell'Africa, o su un'isola in un luogo come l'Indonesia. La consapevolezza è in continua crescita, e anche siti non scientifici o ecologici hanno creato vari gruppi per raccogliere donazioni per aiutare con la conservazione di questa specie.
La specie è inserita nell'Appendice I della Convention on International Trade of Endangered Species (CITES), il che significa che ne è proibito ogni commercio e sfruttamento.[119]
Nell’anime “shinsekai yori” nell’episodio 4 vengono menzionati i bonobo come esempio di società di cui gli umani hanno assimilato i comportamenti sociosessuali
Rara immagine di un bonobo in ambiente naturale
Cucciolo
Femmina con cucciolo
Alimentazione
Progressione arborea
Cure parentali
Il bonobo (Pan paniscus Schwarz, 1929), storicamente noto anche come scimpanzé pigmeo o scimpanzé nano, è un primate della famiglia degli ominidi, appartenente, insieme allo scimpanzé comune (Pan troglodytes), al genere Pan. Sebbene sia una specie distinta, a volte si usa il termine scimpanzé per riferirsi anche al bonobo. Bonobo e scimpanzé formano la sottotribù Panina (composta interamente dal genere Pan) e sono chiamati collettivamente panin.
Il bonobo si distingue dallo scimpanzé per le gambe relativamente lunghe, le labbra rosa, il viso scuro, il mantenimento del ciuffo della coda fino all'età adulta e per i ciuffi di peli sulla sommità della testa. Il bonobo si trova in un'area di 500.000 km² (190.000 sq mi) del bacino del fiume Congo, nella Repubblica Democratica del Congo, Africa centrale. La specie è onnivora e abita le foreste primarie e secondarie, comprese le foreste palustri stagionalmente inondate. A causa dell'instabilità politica nella regione e della timidezza dei bonobo, sono state svolte poche ricerche sul campo per osservare la specie nel suo habitat naturale.
Insieme allo scimpanzé comune, il bonobo è la specie esistente evolutivamente più vicina agli umani. È stata riconosciuta come specie distinta dallo scimpanzé comune nel 1933 e studi genetici successivi hanno confermato tale classificazione tassonomica, stimando una differenza pari allo 0,3% tra i patrimoni genetici delle due specie. Poiché esse non sono abili nuotatrici, la formazione del fiume Congo, circa 1,5–2 milioni di anni fa, ha probabilmente diviso in due popolazioni il loro ultimo antenato comune, portando alla speciazione del bonobo a sud del fiume e dello scimpanzé comune a nord.
Non ci sono dati precisi sulla popolazione dei bonobo, ma la stima è compresa tra i 29.500 e i 50.000 individui. La specie è elencata come in pericolo nella Lista Rossa IUCN, ed è minacciata dalla distruzione dell'habitat e la crescita della popolazione umana nell'area, sebbene il bracconaggio commerciale sia la minaccia più pesante per questi animali. I bonobo vivono tipicamente 40 anni in cattività; la loro durata vitale in natura è sconosciuta, ma quasi certamente è molto più breve.
Pan paniscus (gen. panos panisci) est species generis Panos, cuius generis altera species est Pan troglodytes, atque ambae una cum homine et pongone familiae hominidarum insunt.
Vide "Pan paniscus" apud Vicispecies. 
Situs scientifici: • ITIS • NCBI • Biodiversity • Encyclopedia of Life • IUCN Red List • Fossilworks Pan paniscus (gen. panos panisci) est species generis Panos, cuius generis altera species est Pan troglodytes, atque ambae una cum homine et pongone familiae hominidarum insunt.
Bonobo, bonobo šimpanze jeb punduršimpanze (Pan paniscus) ir viena no divām šimpanžu ģints (Pan) sugām, kas pieder cilvēkpērtiķu dzimtai (Hominidae). Otra ir parastā šimpanze (Pan troglodytes).
Bonobo mājo, salīdzinoši ar citiem Āfrikas dzīvniekiem, nelielā (500 000 km²) Centrālās Āfrikas teritorijā, Kongo upes baseinā Kongo Demokrātiskajā Republikā.[1] Tas sastopams gan pirmatnējos, gan otrkārtējos mežos, gan sezonāli pārplūstošos mitraiņu mežos.[2]
Bonobo un šimpanze ir cilvēka tuvākie mūsdienās dzīvojošie radinieki. Iespējams, ka fakts, ka šimpanžu abas sugas ir sliktas peldētājas, ir radījis bonobo sugu. Kongo upe 2 miljonu gadu laikā ir bijusi efektīga robežšķirtne, lai nodalītu bonobo no kopējā šimpanžu priekšteča.[3][4] Bonobo dzīvo tikai upes dienvidu krastā.[1]
Dabas pētniekiem nav zināms, cik liela tieši ir bonobo populācija, bet tiek pieņemts, ka bonobo kopējais daudzums ir 29 500 - 50 000 īpatņi.[1] Suga ir iekļauta pasaules Sarkanajā grāmatā, jo tās izdzīvošana, samazinoties mežu platībām un pieaugot cilvēku saimnieciskajām aktivitātēm, ir apdraudēta.[1]
Bonobo kā suga tika atklāts salīdzinoši nesenā pagātnē. Vācu anatomists Ernests Švarcs 1928. gadā veica pētījumus jaunas šimpanzes galvaskausam, kas glabājās Beļģijas Tervurenas muzejā. Atklājās, ka tas nav šimpanzes galvaskauss. Savu atklājumu Švarcs publicēja 1929. gadā.[5] Detalizētāku un padziļinātāku pētījumu galvaskausam 1933. gadā veica amerikāņu anatomists Harolds Kūlidžs un klasificēja bonobo kā jaunu sugu.[6] 2012. gadā pirmo reizi tika publicēti šimpanžu ģenētisko pētījumu rezultāti[7] - bonobo genoms no šimpanzes genoma atšķiras tikai par 0,4%.[8] Abu sugu DNS salīdzinoši ar cilvēka (Homo sapiens) DNS sakrīt par 98%.[9] Pētījumos ir noskaidrojies, ka abas šimpanžu sugas ir tuvāk radniecīgas cilvēkiem, nekā gorillām.[10]
Joprojām visi zinātnieki nav vienisprātis par esošo hominīnu sistemātiku. Ir zinātnieki, kas uzskata, ka bonobo un parastā šimpanze ir tik tuvu radniecīgas ar cilvēkiem, ka klasifikācijas sistēmā šimpanzes un cilvēki būtu jāsistematizē vienā cilvēku ģintī (Homo), toties citi uzskata, ka cilvēks būtu jāklasificē šimpanžu ģintī (Pan). Jebkurā gadījumā, ja sekos klasifikācijas izmaiņas, tās skars arī pārējo izmirušo seno cilvēku, australopitēku iekaitot, klasifikāciju.
Pēc DNS pētījumiem var droši teikt, ka cilvēks no šimpanzēm pilnībā nodalījās pirms 2.5 miljoniem gadu, bet kopīgs priekštecis tiem dzīvoja pirms 7 miljoniem gadu. Toties šimpanze no bonobo nodalījās pirms 2 miljoniem gadu.[11] Tā kā līdz mūsdienām nav izdzīvojusi neviena no seno cilvēku sugām, izņemot saprātīgo cilvēku (Homo sapiens), tad abas šimpanžu sugas ir cilvēka tuvākie mūsdienās dzīvojošie radinieki.
Mūsdienās abu šimpanžu sugu populāciju izplatības areāli, kas atrodas Rietumāfrikas un Centrālāfrikas reģionos, nepārklājas ar seno cilvēku fosiliju atradumu vietām Austrumāfrikā. Tomēr Kenijā ir atklātas šimpanžu fosilijas, kas nozīmē, ka pleistocēna laikā Austrumāfrikā Lielā Rifta ielejā viens otram blakus mājoja gan senie cilvēki, gan šimpanzes.[12] Mūsdienās dzīvojošā bonobo ķermeņa proporcijas ir ļoti līdzīgas senajam cilvēkam australopitēkam (Australopithecus).[13] Šīs līdzības iespaidots viens no pasaules vadošajiem biologiem Džeremijs Grifits no Austrālijas ir izvirzījis hipotēzi, ka bonobo varētu būt dzīvs piemērs mūsu kopīgajam senajam cilvēku priekštecim.[14]
Bonobo, salīdzinot ar šimpanzi, ir ar smalkākiem kauliem, slaidāks, bet tā nav šimpanzes pundurversija. Abas sugas ir apmēram vienādi lielas, lai gan liels šimpanzes tēviņš var būt daudz smagāks un masīvāks nekā bonobo tēviņš. Kopumā bonobo tēviņi, kā tas raksturīgs cilvēkpērtiķiem, ir lielāki nekā mātītes. Tēviņš sver 34 - 60 kg, bet mātītes vidējais svars ir 30 kg.[15] Ķermeņa kopējais garums kopā ar galvu, stāvot uz četrām ekstremitātēm (kājas un rokas neieskaitot), ir 70 - 83 cm.[15] Ja pieaudzis bonobo nostājas uz divām kājām, tad tā augstums abiem dzimumiem vidēji ir 115 cm.[16] Rokas ir garākas par kājām, plaukstām un pēdām ir gari pirksti un pleca locītava ir izteikti kustīga. Apmatojums ir melns, bet ar gadiem tas var nosirmot.[15] Bonobo ir raksturīgas ļoti garas kājas un rokas, atšķirībā no šimpanzes tam ir tumša seja un uz galvas samērā gari mati. Salīdzinoši arī galva ir smalkāk veidota, ar mazāk izceltiem uzacu lokiem un mazākām ausīm. Bonobo pleci ir šauri un kakls smalks. Mātītēm, salīdzinot ar citām cilvēkpērtiķu mātītēm, krūtis ir vairāk attīstītas, tās nav tik plakanas, bet arī ne tik ļoti attīstītas kā cilvēkiem.
Bonobo dzīvo gan uz zemes, gan kokos. Atrodoties uz zemes, bonobo galvenokārt pārvietojas, balstoties uz visām četrām ekstremitātēm, rokas pret zemi atspiežot pret dūres pirkstu kauliņiem. Tas pārvietojas arī uz divām kājām, bet ļoti reti, retāk kā 1%, ņemot vērā veidus kā bonobo savvaļā pārvietojas pa zemi. Šis procents izmainās, ja bonobo dzīvo nebrīvē.[17] Atkarībā no apstākļiem pārvietošanās biežums uz divām kājām pieaug un aizņem 3,9 - 19% no kustībām uz zemes.[18]
Stāvot uz divām kājām bonobo vairāk atgādina cilvēku, nekā šimpanzi. Arī sejas panti bonobo ir attīstītāki nekā šimpanzei. Katram indivīdam ir ļoti atšķirīga seja, līdzīgi kā tas ir cilvēkiem.[19]
Bonobo ir emocionāli attītīti dzīvnieki. Tie spēj būt altruistiski, just empātiju, būt laipni, pacietīgi, un tie ir emocionāli jūtīgi.[20] Starp mātītēm un tēviņiem agresijas izpausmes notiek ļoti reti, kā arī tēviņi ir ļoti iecietīgi pret mazuļiem un jaunajiem bonobo.
Bonobo baram ir matriarhātam raksturīgas savstarpējās attiecības. Mātītes kopumā dominē pār tēviņiem, kura vieta bara hierahijā pamatā ir atkarīga no mātes vietas bara hierarhijā. Saite starp māti un dēlu ir ļoti spēcīga un saglabājas visu bonobo mūžu.[21] Lai arī barā pastāv hierarhija, tā ir daudz maigāka un savstarpēji tolerantāka nekā citiem primātiem. Tomēr mātītes savstarpēji ir draudzīgākas nekā tēviņi. Ja kādai mātītei vai viņas dēlam izcēlies strīds ar pieaugušu tēviņu, pārējās mātītes steidzas palīgā mātei ar dēlu.[22] Tā kā bonobo novērojumi savvaļā ir ļoti nenozīmīgi, visi priekšstati par bonobo bara attiecībām iegūti, vērojot dzīvniekus nebrīvē. Iespējams, ka nebrīvē, kur bars saņem regulāru piebarošanu, attiecības ir daudz relaksētākas nekā savvaļā.[23]
Bara lielums savvaļā ir grūti nosakāms, jo liels bars, kurā ir līdz 100 īpatņiem, dienas laikā, meklējot barību, sadalās mazākās grupās. Vakarā bars sanāk kopā uz nakšņošanu. Bonobo guļ ligzdās, kas tiek iekārtotas augstu koka zaros.
Bonobo ir slavens ar savu augsti attītīto seksuālo uzvedību. Ar seksa palīdzību tiek regulēta bara dzīve.[22] Tas tiek izmantots, lai atrisinātu dažādas bara un individuālās attiecības, lai noregulētu konfliktus, lai izrādītu pieķeršanos un mīlestību, lai nostiprinātu vietu barā, lai izpaustu sajūsmu un mazinātu stresu. Seksuālas attiecības var novērot visās iespējamās dzimuma kombinācijās un neskaitāmās seksa pozīcijās. Bonobo ir vienīgais zināmais dzīvnieks vēl bez cilvēka, kas izrāda uzmanību viens otram tik dažādos veidos. Lai arī ir novērota pārošanās seja pret seju arī rietumu gorillai (Gorilla gorilla),[24] bonobo to dara regulāri, tie skūpstās, izmantojot mēli, un tiem ir orālais sekss.[25]
Bonobo neveido monogāmas pāra attiecības, dzimums un vecums nav šķērslis, un vienīgais izņēmums ir kombinācija - māte un dēls. Zinātnieki uzskata, ka paradums mātītēm vienai otru seksuāli apmierināt, veido spēcīgas saites starp bara mātītēm, līdz ar to mātītes spēj vienoti nostāties pret jebkuru negaidītu tēviņa agresiju. Lai arī tēviņš ir fiziski spēcīgāks par mātīti, tas nespēj turēties pretī vienotai mātīšu grupai.[26] Pieaugušas jaunas mātītes bieži pamet savu dzimto baru, lai pievienotos citam baram. Pēc pārošanās ar jaunā bara mātītēm, svešiniece tiek uzņemta barā.[26]
Tieši attīstīto seksuālo attiecību dēļ bonobo ir ļoti zems agresijas līmenis, salīdzinot, piemēram, ar parastajām šimpanzēm vai citiem cilvēkpērtiķiem. Kad bonobo bars klejojot pa mežu, atrod jaunu bagātīgu barošanās vietu, visi kļūst tik satraukti un prieka pārņemti, ka satraukums pārvēršas kopīgā seksa aktivitātē, pēc tam bars mierīgi barojas.[26]
Bonobo ir viens retajiem dzīvniekiem, kas spēj sevi atpazīt spogulī. Savā starpā tie komunicē, pirmkārt izmantojot balsi, lai gan to kliedzienu nozīme cilvēkiem nav zināma. Tomēr cilvēki spēj saprast bonobo sejas izteiksmes[27] un lielāko daļu roku žestus. Eksperimentējot bonobo Kanzi tika sekmīgi iemācīts komunicēt ar cilvēku, izmantojot dažādas ģeometriskās figūras. Kanzi spēj izmantot komunikācijai vairāk kā 500 "angļu vārdu" un saprot angļu valodā vairāk kā 3000 izrunātu vārdu.[28] Kanzi ir ne tikai pats iemācījies runāt, viņš ir mēģinājis mācīt savu māti izmantot ģeometriskās figūras, turklāt dažus vārdus viņš iemācījis sekmīgi.[27]
Bonobo ir visēdājs. Vislabprātāk tas barojas ar augļiem, bet bonobo barojas arī ar koku lapām, maziem zīdītājiem, piemēram, zvīņastlidvāverēm, lidvāverēm un dukeriem,[29] un bezmugurkaulniekiem.[30] Dažos gadījumos ir novērots, ka bonobo medī arī zemākas kārtas primātus.[31]
Bonobo reprodukcijas statistika nav augstāka kā parastajai šimpanzei.[26] Periods no vienas meklēšanās līdz nākamajai ir nedaudz mazāks kā gads, turklāt mazuļa dzimšanas gadā mātīte nemeklējas vispār. Grūsnības periods ilgst 240 dienas. Par savu mazuli māte rūpējas 4 gadus, to zīdot, auklējot un uzmanot. Jauns mazulis tiek dzemdēts apmēram ik pēc 4,6 gadiem.[16] Bonobo nebrīvē dzīvo līdz apmēram 40 gadiem,[32] bet tā mūža ilgums savvaļā nav zināms.
Bonobo, bonobo šimpanze jeb punduršimpanze (Pan paniscus) ir viena no divām šimpanžu ģints (Pan) sugām, kas pieder cilvēkpērtiķu dzimtai (Hominidae). Otra ir parastā šimpanze (Pan troglodytes).
Bonobo mājo, salīdzinoši ar citiem Āfrikas dzīvniekiem, nelielā (500 000 km²) Centrālās Āfrikas teritorijā, Kongo upes baseinā Kongo Demokrātiskajā Republikā. Tas sastopams gan pirmatnējos, gan otrkārtējos mežos, gan sezonāli pārplūstošos mitraiņu mežos.
Bonobo un šimpanze ir cilvēka tuvākie mūsdienās dzīvojošie radinieki. Iespējams, ka fakts, ka šimpanžu abas sugas ir sliktas peldētājas, ir radījis bonobo sugu. Kongo upe 2 miljonu gadu laikā ir bijusi efektīga robežšķirtne, lai nodalītu bonobo no kopējā šimpanžu priekšteča. Bonobo dzīvo tikai upes dienvidu krastā.
Dabas pētniekiem nav zināms, cik liela tieši ir bonobo populācija, bet tiek pieņemts, ka bonobo kopējais daudzums ir 29 500 - 50 000 īpatņi. Suga ir iekļauta pasaules Sarkanajā grāmatā, jo tās izdzīvošana, samazinoties mežu platībām un pieaugot cilvēku saimnieciskajām aktivitātēm, ir apdraudēta.
Zie Bonobo (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Bonobo. De bonobo (Pan paniscus) is een mensaap en daarmee een van de primaten. De bonobo staat samen met haar naaste verwant de chimpansee (Pan troglodytes) van alle levende diersoorten het dichtst bij de mens. De bonobo stond vroeger ook bekend als dwergchimpansee.
De bonobo en de chimpansee zijn allebei evolutionaire aftakkingen van een gemeenschappelijke aapachtige voorouder van de mens. Het is onbekend of de gezamenlijke voorouder meer bonoboachtig of meer chimpanseeachtig was. De bonobo is net als de mens en dolfijnen een organisme dat ook aan seks doet voor het plezier en niet alleen als primitieve paringsdrift die leidt tot voortplanting. Ook andere dieren hebben seks zonder zich daarmee voort te planten, zoals seksuele relaties tussen individuen van hetzelfde geslacht.
Dat de bonobo een afzonderlijke soort vormt, werd pas in het begin van de twintigste eeuw vermoed. De Nederlandse etholoog Frits Portielje was het opgevallen dat de destijds bij het publiek van dierentuin Artis populaire 'chimpansee' Mafuca veel kleiner was dan de andere chimpansees van Artis. Hij vermoedde dat het dier tot een tot dan onbekende primatensoort behoorde, die hij 'dwergchimpansee' noemde. Andere wetenschappers hadden vergelijkbare ideeën. In 1929 werd de bonobo als afzonderlijke soort erkend. Hij werd toen beschreven door de Duitse anatoom Ernst Schwarz. Een meer uitgebreide beschrijving volgde in 1933 door de Amerikaan Harold Coolidge.
Bonobo's leven uitsluitend in de Congolese regenwouden, in een gebied ten zuiden van de Kongo in Congo-Kinshasa. Door hun beperkt leefgebied, de onstabiele situatie in het land, legale en illegale houtkap en stroperij zijn ze de meest bedreigde mensapensoort.
Zoals uitgelegd in het bekendste boek over bonobo's, van de Nederlandse bioloog Frans de Waal samen met de Nederlandse fotograaf Frans Lanting, verschillen bonobo's en chimpansees enorm in gedrag. Een duidelijk verschil is dat bonobo's minder geneigd zijn tot geweld dan chimpansees. Geweld onder bonobo's komt voor, maar het is veel minder gebruikelijk en vrijwel altijd ook minder serieus. Daarentegen is seks bij bonobo's een veelvoorkomend verschijnsel met een grote sociale functie.
Het heeft tot de jaren zeventig geduurd voor het gedrag van bonobo's in de natuur werd bestudeerd. Na de onafhankelijkheid van België was Congo politiek erg onrustig, wat het tot een weinig geliefd onderzoeksgebied maakte. Bovendien realiseerde men zich pas dat het gedrag van bonobo's en chimpansees sterk verschilde toen de eerste onderzoeksresultaten binnenkwamen. Sinds de 21e eeuw worden bonobo's op een aantal plaatsen in Congo langdurig geobserveerd.
Bonobo's leven in het woud. Ze zoeken in vaak dagelijks wisselende groepjes naar voedsel. Net als bij chimpansees bestaan er grotere 'gemeenschappen', waarbij groepjes altijd uit leden van een gemeenschap bestaan. De groepjes zijn groter dan bij chimpansees. Het is echter niet duidelijk of dit een reëel verschil tussen de soorten aangeeft of dat het ecologische achtergronden heeft. De gemeenschappen zijn bij beide soorten van vergelijkbare grootte, van 25 tot ruim 100 dieren. Mannetjes blijven hun gehele leven bij de gemeenschap; vrouwtjes trekken weg als ze de vruchtbare leeftijd bereiken. 's Nachts maken bonobo's hun nesten in groepen die wat groter zijn dan overdag.
De grootste bijzonderheid van de sociale structuur van bonobo's is dat de vrouwtjes meestal het hoogst in de rangorde staan. Oorzaak hiervoor is dat bij een strijd tussen een vrouwtje en een mannetje de andere vrouwtjes vaak te hulp schieten. Bij bonobo's is de rangorde van een mannetje dan ook vaak afhankelijk van de rangorde van zijn moeder, meer dan van het hebben van de juiste vrienden onder de andere mannetjes zoals bij chimpansees. De rangorde onder vrouwtjes is vaak onduidelijk en lijkt vooral afhankelijk van leeftijd.
Seksualiteit is zeer gebruikelijk bij bonobo's en niet alleen voor voortplanting. Zo komt het bijvoorbeeld niet zelden voor dat twee vrouwtjes hun genitaliën tegen elkaar aanwrijven in een soort pseudocopulatie. Ook seksueel gedrag tussen mannetjes en met nog niet geslachtsrijpe jongen komt voor, evenals oraal-genitaal en manueel-genitaal contact en masturbatie. Een andere bijzonderheid is dat bonobo's vaak in de missionarishouding, en in diverse andere posities paren en daar ook anatomisch op zijn aangepast. In het verleden is men er wel van uitgegaan dat alleen bij mensen die houding voorkwam. De reden van dit uitgebreide seksuele gedrag is sociaal: seksueel gedrag wordt gebruikt om vrede te stichten, spanningen binnen de groep te verlagen (ruzies voorkomen en oplossen[2]) en vriendschappen te smeden.
Bonobo's zijn geslachtsrijp na 13 tot 15 jaar. Ze hebben geen vaste paartijd en krijgen ongeveer om de vijf jaar (meestal) één jong. Bonobo's krijgen in hun leven 5 à 6 jongen.[3] Bonobo's zijn polygaam: vrouwtjes kunnen met alle mannetjes, behalve haar zonen, uit de groep paren. Ze kijken elkaar bij het paren aan. De oestrus duurt zo'n 10 tot 20 dagen en wordt gekenmerkt door een gezwollen perineum.[4]
De draagtijd bedraagt ongeveer 8 maanden. De eerste vijf jaar wordt een jong door de moeder gedragen en gezoogd. Vanaf het vierde levensjaar wordt het zogen afgebouwd. Bonobo's leren hun jongen ander voedsel tot zich te nemen door zelf het voorbeeld te geven, eerder dan de jongen voedsel toe te stoppen. Na zeven jaar komt de jonge bonobo in de adolescentie. Mannetjes blijven in hun geboortegroep, vrouwtjes verlaten de groep in de late periode van hun adolescentie.[3][4]
Over de levensverwachting van bonobo's is geen zekerheid, maar vermoedelijk kunnen ze in het wild ouder worden dan 40. In gevangenschap kunnen ze zeker 60 jaar worden.[3]
Het belangrijkste voedsel van bonobo's bestaat uit fruit.[5] Daarnaast eten ze ook een bepaalde soort van bodemplanten, bij onderzoekers bekend als THV (terrestrial herbaceous vegetation). Voorts eten ze ook ander plantaardig voedsel, zoals noten, bladeren en bloemen. Ook paddenstoelen staan af en toe op hun menu.[4] Dierlijk voedsel wordt eveneens gegeten, maar niet in grote hoeveelheden, ongeveer 1% van het totaal. In 2008 werd (eenmalig) vastgesteld dat wilde bonobo's een net overleden jong opaten, een vorm van kannibalisme.[5][6] Verder is het al langer bekend dat de bonobo[7], net als de chimpansee, op jacht gaat. Kleine antilopen (duikers) en andere apen zijn prooidieren waarmee hij zijn voeding met eiwit aanvult.[5]
Bonobo's zijn in vergelijking met de meeste dieren zeer intelligent, net als de andere mensapen. Bij andere dieren, zoals walvissen, dolfijnen en olifanten is het moeilijker om de intelligentie vast te stellen. In gevangenschap hebben bonobo's grote vermogens tot het gebruik van werktuigen en het leren van taal. Opvallend is dat er in vergelijking met chimpansees weinig voorbeelden zijn van gebruik van werktuigen in de vrije natuur - mogelijk bij gebrek aan langdurig onderzoek.[8] Ook geven bonobo's blijk van empathisch vermogen.[9]
Volgens onderzoek uit 2010 kunnen bonobo's door met het hoofd horizontaal te schudden duidelijk maken dat ze het gedrag van een soortgenoot afkeuren. Mogelijk is dit schuddend gedrag gelinkt aan het schudden om nee te zeggen bij mensen, dat op veel plaatsen op aarde gemeengoed is - een norm waar echter in sommige culturen van afgeweken wordt.[10]
De bonobo (Pan paniscus) is een mensaap en daarmee een van de primaten. De bonobo staat samen met haar naaste verwant de chimpansee (Pan troglodytes) van alle levende diersoorten het dichtst bij de mens. De bonobo stond vroeger ook bekend als dwergchimpansee.
De bonobo en de chimpansee zijn allebei evolutionaire aftakkingen van een gemeenschappelijke aapachtige voorouder van de mens. Het is onbekend of de gezamenlijke voorouder meer bonoboachtig of meer chimpanseeachtig was. De bonobo is net als de mens en dolfijnen een organisme dat ook aan seks doet voor het plezier en niet alleen als primitieve paringsdrift die leidt tot voortplanting. Ook andere dieren hebben seks zonder zich daarmee voort te planten, zoals seksuele relaties tussen individuen van hetzelfde geslacht.
Dvergsjimpanse eller bonobo er ein primatart i menneskeapefamilien. Saman med sjimpansen er han den dyrearten som er genetisk likast menneske. Arten blei først skildra vitskapleg i 1929. Han er rekna som truga.
Dvergsjimpansen blir om lag 70–83 cm lang og veg 31–39 kg. Hannane er større enn hoene. Han har svart pels, som vanleg sjimpanse, men skil seg frå denne ved å også ha svart ansikt og issehår som veks ut mot sidene. Vaksne dyr kan også ha kvit haledusk. Dei er mindre enn vanlege sjimpansar, mellom anna ved å ha smalar brystkasse og mindre tenner, men har lengre lemmar.
Dvergsjimpansen lever i fuktige tropiske skogar over 1500 moh. Han finst vilt berre i Cuvette Centrale-regionen i Kongo i Sentral-Afrika. Området er avgrensa av elvane Kongo i nord og vest, Kasai og Sankuru i sør og Lomami i aust.
Krigane i Kongo, krypskyting og tap av habitat har ført til at bestanden av dvergsjimpansar har minka kraftig. Ein veit ikkje sikkert kor mange dvergsjimpansar som lever vilt. Forskarestimat går frå 29 500 (1997) til 50 000 (2001).[1]
Dvergsjimpansar lever i grupper, typisk på mellom 30 og 80 individ. Gruppene ser ut til å leiast av ein alfahann og ein matriark, men sosial rang ser ut til å vera mindre viktig hjå dvergsjimpansar enn hjå andre primatar.
Frukt og frø utgjer over halvparten av kosten. Elles et dei andre plantedelar, som lauv, blomar og plantemarg, smådyr og insekt.
Hoene føder ein unge om lag kvart femte år. Oppveksten tar lang tid, hoer blir kjønnsmodne når dei er rundt 7 år gamle, og vandrer då ofte vekk frå familiegruppa for å slå seg saman med ei anna gruppe.
Dvergsjimpansar har ikkje faste partnerar. Dei nyttar seksuelt samkvem til ei rekkje føremål, som helsing og konfliktløysing. Seksuell omgang av ulike typar kan finna stad stort sett utan omsyn til alder og kjønn.
Dvergsjimpanse eller bonobo er ein primatart i menneskeapefamilien. Saman med sjimpansen er han den dyrearten som er genetisk likast menneske. Arten blei først skildra vitskapleg i 1929. Han er rekna som truga.
Dvergsjimpanse eller bonobo (Pan paniscus) tilhører slekten sjimpanser ('Pan) og er store aper (Hominidae) som er endemiske for Afrika sør for Kongoelven.
Dvergsjimpansene trives i jungel og tropisk regnskog. Arten har begrenset spredning og er utbredt i kun én stor populasjon, sør for Kongoelven og nord for Kasaielven i Den demokratiske republikken Kongo.
Dvergsjimpansen blir sjelden over 40 kg tung og 85 cm lang. Proporsjonalt sett er dvergsjimpansens armer lenger enn den vanlige sjimpansens. Dvergsjimpansens ansiktshud er svart og ørene er forholdsvis små i forhold til den ordinære sjimpansen.
En bonobo går gravid i overkant av sju måneder, og ungen blir ammet av moren i fem år.
Bonoboer bor sammen i flokker fra 30 til 80 individer. De holder som regel til i trærne. Ofte blir apeflokker styrt av hanner, men i dvergsjimpansens tilfelle er samfunnet egalitært, det vil si at hunner ikke er underordnet hannene, og til tider dominerer. Dvergsjimpansen er også det eneste kjente dyret der man har observert 100 % biseksualitet, og alle individer har sex med andre av både sitt eget og det motsatte kjønn livet ut.[1] Ulikt andre menneskeaper blir konflikter blant dvergsjimpanser ofte løst med sex i stedet for vold.
I motsetning til de vanlige sjimpansene er dvergsjimpansens kosthold stort sett vegetarisk.
Dvergsjimpanse eller bonobo (Pan paniscus) tilhører slekten sjimpanser ('Pan) og er store aper (Hominidae) som er endemiske for Afrika sør for Kongoelven.
Multimedia w Wikimedia Commons 
Hasło w Wikisłowniku Szympans karłowaty, bonobo (Pan paniscus) – gatunek małpy człekokształtnej z rodziny człowiekowatych (Hominidae), jeden z dwóch gatunków szympansów, odkryty w 1928. Smuklejszy i nieco mniejszy od szympansa zwyczajnego.
Bonobo zamieszkują jedynie lewe (południowe) dorzecze rzeki Kongo w Afryce Centralnej (Demokratyczna Republika Konga). Poszczególne populacje są od siebie oddzielone.
Bonobo został odkryty w roku 1928 w środkowej Afryce przez amerykańskiego anatoma Harolda Coolidge’a. Do odkrycia doprowadziła czaszka z muzeum w Tervuren (Muzeum Afryki Środkowej) w Belgii, uważana poprzednio za czaszkę młodocianego szympansa. Autorem pierwszego naukowego opisu jest niemiecki anatom Ernst Schwarz, który opublikował artykuł o bonobo w 1929.
Szympans karłowaty (Pan paniscus) jest bardzo podobny do szympansa zwyczajnego (Pan troglodytes). Jest nieco mniejszy od szympansa zwyczajnego, osiąga od 25 do 45 kg masy ciała i do 60 cm długości ciała (wzrost w postawie wyprostowanej ok. 100 do 120 cm), samice są znacznie mniejsze od samców. Odróżnia go bardziej smukła sylwetka, dłuższe kończyny, twarz czarna, wargi czerwonawe, podbródek i powieki jasne, gęste i długie bokobrody, sierść czarna.
W zakresie zachowań społecznych bonobo wyróżniają się pokojowym usposobieniem, egalitarną strukturą stada oraz dominującą rolą interakcji seksualnych w kontaktach międzyosobniczych.
Stada bonobo są luźno związane. System hierarchii społecznej istnieje, ale nie jest tak silnie akcentowany jak wśród pozostałych naczelnych. Grupy liczące kilkadziesiąt osobników rozdzielają się podczas dnia na podgrupy poszukujące pokarmu, które potem z kolei łączą się z powrotem na czas snu.
W odróżnieniu od szympansa Pan troglodytes, który znany jest z okazjonalnych polowań na inne małpy, bonobo jedzą głównie pokarm roślinny (szczególnie owoce), urozmaicony jednak owadami i znacznie rzadziej małymi kręgowcami.
Kopulacja odgrywa istotną rolę w stadzie bonobo. Stosunki kopulacyjne są używane do powitań, rozwiązywania konfliktów i pokonfliktowego „godzenia się”, a także jako przywilej udzielany przez samice w zamian za pożywienie. Bonobo są jedynymi poza człowiekiem przedstawicielami naczelnych, u których zaobserwowano pocałunki językowe, spółkowanie pochwowe w pozycji twarzą w twarz, ocieractwo genitalne pomiędzy dwoma samcami (ang. penis-fencing). Wszystkie te zachowania zachodzą zarówno pomiędzy członkami rodziny – blisko spokrewnionymi osobnikami (kazirodztwo), jak i innymi bonobo w stadzie. Bonobo nie utrzymują stałych związków rodzinnych.
Zdaniem niektórych badaczy[3] bogactwo zachowań seksualnych u bonobo jest mechanizmem przyczyniającym się do złagodzenia zachowań agresywnych u samców bonobo. Podobne znaczenie mają inne formy kontaktów interpersonalnych – zabawa, wzajemne iskanie, okazywanie troski i współczucia.
Zachowania agresywne są rzadko obserwowane. Samce są na ogół tolerancyjne zarówno wobec samic, jak i młodych.
Wielką rolę odgrywają u bonobo samice, wokół których ogniskuje się życie zbiorowości, i których pozycja wygląda na dominującą. Tworzą one bardzo bliskie wzajemne więzi, co jest rzadkością wśród naczelnych. Przypuszcza się, iż sojusze samic mogą stanowić antidotum na typową samczą agresywność albo są sposobem na podniesienie poziomu bezpieczeństwa samic podczas wspólnego żerowania. Wyjaśnienia wymaga jednak, dlaczego podobnie przydatne pomysły nie przyjęły się w stadach szympansów zwyczajnych i pozostają unikalne dla samic bonobo[4].
Poza rują samica jest receptywna seksualnie przez większą część całego swojego cyklu miesięcznego, utrzymując przez cały czas okazałe, zaróżowione obrzmienie sromu, zmieniając tylko jego wielkość stosownie do poszczególnych faz cyklu. Wydłużony okres aktywności seksualnej oraz duża ilość seksu niereprodukcyjnego bardzo upodabnia zachowania seksualne bonobo do zachowań ludzkich[5].
W 1994 odkryto, że bonobo rozpoznają same siebie w lustrze czyli zdają tak zwany test samoświadomości. Bonobo komunikują się z innymi członkami stada przy pomocy gestów i dźwięków podobnie jak ludzie, jednak język bonobo nie został do tej pory odszyfrowany. Znane są jednak ich niektóre znaki gestykulacyjne takie jak na przykład zaproszenie do zabawy.
Dwa bonobo, o imionach Kanzi i Panbanisha, zdołały nauczyć się (przy pomocy badaczy) języka złożonego z 400–500 znaków leksygraficznych (symboli geometrycznych). Potrafią one „pisać”, używając specjalnej klawiatury z tymi symbolami oraz są w stanie odpowiadać nimi na zdania wypowiadane głosem przez ludzi. Mimika bonobo jest zrozumiała dla ludzi.
Należy jednak zaznaczyć, że szczególnie wcześniejsze wyniki z lat 70. XX w. nauczania małp języka, w którym mogłyby one komunikować się z ludźmi, zostały zakwestionowane i są określane na ogół jako nadinterpretacja. Podobnie zdolności językowe Kanzi i Panbanisha nie są bynajmniej oczywiste dla takich lingwistów jak Noam Chomsky i Steven Pinker[6].
Szympansy karłowate są gatunkiem zagrożonym - zarówno wskutek utraty siedlisk, jak i polowań na mięso (bushmeat). Ocenia się, że ich liczba na wolności to około 10 000 (dane z grudnia 2004).
Szympans karłowaty, bonobo (Pan paniscus) – gatunek małpy człekokształtnej z rodziny człowiekowatych (Hominidae), jeden z dwóch gatunków szympansów, odkryty w 1928. Smuklejszy i nieco mniejszy od szympansa zwyczajnego.
O bonobo (nome científico: Pan paniscus), também chamado chimpanzé-pigmeu e, menos frequentemente, chimpanzé-anão ou grácil,[3] é uma das duas espécies incluídas no gênero Pan. A outra espécie do gênero é Pan troglodytes, o chimpanzé-comum. Ambas as espécies são chimpanzés, embora esse termo seja usado principalmente para a maior das duas espécies, P. troglodytes.
O bonobo distingue-se pelas pernas relativamente longas, lábios cor-de-rosa e o rosto moreno. O bonobo é encontrado numa área de cerca de 500 000 km² da Bacia do Congo, na República Democrática do Congo, na África central. A espécie é omnívora e habita as florestas primárias e secundárias, incluindo as áreas pantanosas.
O bonobo é popularmente conhecido por seus altos níveis de comportamento sexual. Os bonobos têm relações tanto heterossexuais quanto homossexuais para apaziguar os conflitos, adquirir status social, afeto, excitação e para redução do estresse.[4]
Junto com o chimpanzé-comum, o bonobo é o parente vivo mais próximo geneticamente do ser humano.[5]
Apesar do nome comum alternativo, "chimpanzé-pigmeu", o bonobo não é diminuto em comparação com o chimpanzé-comum. "Pigmeu" pode ter aparecido por causa dos povos pigmeus que vivem na mesma área. O nome "bonobo" apareceu pela primeira vez em 1954, quando Tratz e Heck propuseram o novo termo.
Os fósseis de chimpanzé não foram descritos até 2005. As populações de chimpanzés existentes na África Ocidental e Central não se sobrepõem com os principais locais de fósseis humanos no leste de África. No entanto, já foram relatados fósseis de chimpanzés no Quênia. Isto indica que tanto os seres humanos quanto os membros do clado Pan estavam presentes no leste africano e no Grande Vale do Rift durante o médio Pleistoceno.[6] De acordo com A. Zihlman, as proporções do corpo do bonobo se assemelham às dos Australopithecus.[7]
O anatomista alemão Ernst Schwarz é creditado por ter descoberto o bonobo, em 1928, com base em uma análise dum crânio no museu de Tervuren, na Bélgica, que, anteriormente, pensava-se ser de um chimpanzé juvenil. Schwarz publicou as suas descobertas em 1929.[8][9] Em 1933, o anatomista americano Harold Coolidge ofereceu uma descrição mais detalhada do bonobo e elevou-o ao estatudo de espécie.[9][10] O psicólogo e primatologista americano Robert Yerkes foi também um dos primeiros cientistas a observar grandes diferenças entre os chimpanzés e os bonobos.[11] Estes foram primeiramente discutidos em detalhe em um estudo realizado por Eduard Paul Tratz e Heinz Heck publicado no início dos anos 50.[12]
O primeiro sequenciamento e montagem do genoma do bonobo foi publicado em junho de 2012[13]. Depois duma análise prévia inicial, o National Human Genome Research Institute confirmou que o genoma do bonobo é cerca de 0,4% divergente do do chimpanzé-comum.[14]
É geralmente considerado mais grácil do que o chimpanzé-comum, e as fêmeas são um pouco menores que os machos. A massa corporal em machos varia entre os 34 a 60 kg, contra uma média de 30 kg no sexo feminino. O comprimento total dos bonobos (desde o nariz até a anca) é de 70 a 83 centímetros.[15][16][17][18] A cabeça também é menor do que a do chimpanzé-comum, com menos cumes proeminentes na testa acima dos olhos. Têm um rosto preto com lábios cor-de-rosa, orelhas pequenas, narinas largas e cabelos compridos na sua cabeça. As fêmeas têm as mamas ligeiramente mais proeminentes, em contraste com os seios planos de outros macacos fêmeas, embora não sejam tão proeminentes como as dos seres humanos. O bonobo também tem um corpo mais esbelto, ombros estreitos, pescoço fino e pernas longas, quando comparadas às do chimpanzé-comum.
Os bonobos são tanto terrestres como arborícolas. São animais quadrúpedes, podendo locomover-se de forma bípede quando têm as mãos ocupadas.
A espécie distingue-se por uma postura ereta, uma organização social matriarcal, e o papel proeminente da atividade sexual em sua sociedade.[19][20]
Já foi registrado, no American Journal of Primatology, que os bonobos podem cometer canibalismo, embora o fato seja extremamente raro.[21]
Entre os bonobos, assim como ocorre com outras centenas de espécies animais já estudadas pela etologia, pode não existir relação direta entre sexo e reprodução. Tanto entre bonobos quanto entre humanos, esta distância entre sexo e reprodução é particularmente acentuada. É no campo sexual que os bonobos se revelam muito criativos. "O sexo é a chave da vida social dos bonobos". Para os bonobos, é o sexo que funciona como instrumento de compensação da agressividade, fazendo o papel de agente reconciliador.[22] Isso é possível porque, ao contrário da maioria das fêmeas de outras espécies, que só são receptivas ao sexo no período fértil, as fêmeas bonobos são atrativas e ativas sexualmente durante quase todo o tempo.
Bonobos, que têm uma sociedade matriarcal, o que é incomum entre macacos, são uma espécie completamente bissexual - ambos os sexos se envolvem em comportamento heterossexual e homossexual, mas a homossexualidade entres fêmeas é um pouco mais acentuada. Cerca de 60% de toda a atividade sexual dos bonobos ocorre entre duas ou mais fêmeas. Enquanto o sistema de interação homossexual em bonobos apresenta a mais alta frequência de homossexualidade conhecida em qualquer espécie, homossexualidade tem sido reportada em todas as espécie de grandes macacos (grupo que inclui os seres humanos), bem como uma variedade de outras espécies de primatas.[23][24][25]
Os bonobos são capazes de passar no teste do espelho.[26] Eles se comunicam principalmente através de meios vocais, embora o significado de suas vocalizações não sejam atualmente conhecidos. No entanto a maioria dos humanos entendem as suas expressões faciais[27] e alguns dos seus gestos naturais, como o convite para brincar. Dois bonobos do Great Ape Trust, Kanzi e Panbanisha, foram ensinados a se comunicarem usando um teclado de lexigramas e podem responder a frases faladas. Kanzi tem um vocabulário de mais de 500 palavras em inglês[28] e ele compreende mais de 3 000 palavras faladas em inglês.[29] Kanzi também é conhecido por aprender através da observação das pessoas e ensinar sua mãe; Kanzi começou a fazer as tarefas a que sua mãe era ensinada apenas observando, das quais algumas a mãe nem queria saber. Algumas pessoas, como o filósofo e bioeticista Peter Singer, argumentam que esses resultados permitem, aos grandes primatas, terem os mesmos direitos que os humanos.
Casos em que os primatas não humanos manifestaram a sua alegria foram relatados. Um estudo gravou e analisou os sons feitos por bebês humanos e bonobos quando recebiam cócegas.[30]
O bonobo é endêmico da República Democrática do Congo (antigo Zaire) e é encontrado nas áreas em volta do Rio Congo. Em 1990, seguindo as recomendações do World Wildlife Fund, tinha sido aprovada uma reserva de 3800 km² na Reserva Florestal de Lomako, porém a instabilidade política nunca permitiu concretizar o projeto. Hoje, essa área padece do que se chama "Síndrome da Floresta Vazia", onde não se percebe a presença de vida animal quase nenhuma, em comparação com a exuberância do passado. Estima-se que 50% da reserva está submetida a caça sem controle de todas as espécies ali refugiadas.
A Lista vermelha da IUCN classifica os bonobos como uma espécie ameaçada de extinção, com estimativas de 29 500 a 50 000 chimpanzés.[2] As principais ameaças às populações de bonobos são a perda do habitat e a caça de carne de animais silvestres, que aumentou drasticamente durante a Primeira e a Segunda Guerra do Congo na República Democrática do Congo.
.jpg)
.jpg)
_at_Lola_Ya_Bonobo_-_3.JPG)
.jpg)
_distribution_map.png)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_at_Lola_Ya_Bonobo_-_1.JPG)
.jpg)
|nome1= sem |sobrenome1= em Authors list (ajuda) |acessdate= (ajuda) |acessdate= (ajuda) |acessdate= (ajuda) |nome1= sem |sobrenome1= em Authors list (ajuda); |acessodata= requer |url= (ajuda) O bonobo (nome científico: Pan paniscus), também chamado chimpanzé-pigmeu e, menos frequentemente, chimpanzé-anão ou grácil, é uma das duas espécies incluídas no gênero Pan. A outra espécie do gênero é Pan troglodytes, o chimpanzé-comum. Ambas as espécies são chimpanzés, embora esse termo seja usado principalmente para a maior das duas espécies, P. troglodytes.
O bonobo distingue-se pelas pernas relativamente longas, lábios cor-de-rosa e o rosto moreno. O bonobo é encontrado numa área de cerca de 500 000 km² da Bacia do Congo, na República Democrática do Congo, na África central. A espécie é omnívora e habita as florestas primárias e secundárias, incluindo as áreas pantanosas.
O bonobo é popularmente conhecido por seus altos níveis de comportamento sexual. Os bonobos têm relações tanto heterossexuais quanto homossexuais para apaziguar os conflitos, adquirir status social, afeto, excitação e para redução do estresse.
Junto com o chimpanzé-comum, o bonobo é o parente vivo mais próximo geneticamente do ser humano.
Bonobo (denumire științifică Pan paniscus) a fost denumit anterior cimpanzeu pitic și mai rar, cimpanzeu zvelt,[1] este o maimuță mare și este una dintre două specii care alcătuiesc genul Pan, împreună cu cimpanzeul comun (Pan troglodytes). Deși numele de cimpanzeu este uneori folosit pentru a desemna ambele specii împreună, aceasta este de obicei folosit pentru a-l desemna pe cimpanzeul obișnuit, în timp ce cimpanzeul paniscus este, de obicei menționat ca bonobo. Se distinge prin picioarele relativ lungi, buzele roșii, fața închisă la culoare și coada în formă de smoc la maturitate, părul lung cu cărare de pe capul său. Bonobo se găsește într-o zonă 500,000 km² din bazinul fluviului Congo, în Republica Democrată Congo, Africa Centrală. Specia este omnivoră și populează pădurile, inclusiv pădurile mlăștinoase sezonier inundate.
Bonobo este cunoscută în special pentru standardele sale ridicate în privința comportamentului sexual. Activitățile sexuale își fac apariția în situațiile de conciliere a conflictelor, în exprimarea afecțiunii, ca expresie recunoscută a statutul social, ca rezolvare a stărilor de excitație și în scopul reducerii stresului. El se manifestă în aproape toate combinațiile dintre parteneri și printr-o varietate de poziții. Acesta este un factor determinant pentru explicarea nivelurilor scăzute de agresiune observate la bonobo în comparație cu cimpanzeul obișnuit și cu alte maimuțe. Bonobo sunt percepute ca fiind matriarhale: femeile tind să domine în mod colectiv bărbații și fac alianțe pentru a-și folosi sexualitatea în controlul masculilor. Locul Un mascul în ierarhia socială este deseori determinat de rangul mamei sale.
Împreună cu cimpanzeul obișnuit, bonobo este cel mai apropiată specie extantă de om. Deoarece niciuna dintre cele două specii ale genului pan nu este bună înotătoare, este posibil ca formarea râului Congo cu circa 1,5-2 milioane de ani în urmă să fi dus la speciația bonoboului. Ei trăiesc în sudul fluviului și astfel au fost separați de strămoșii lor, cimpanzeii obișnuiți, care locuiesc pe malul nordic. Nu există date concrete privind numărul populației de bonobo, dar se estimează a fi între 29.500 și 50.000 de indivizi. Specia este listată ca fiind pe cale de dispariție pe Lista roșie a IUCN și este amenințată prin distrugerea habitatului și prin creșterea populației umane, iar braconajul în scopuri comerciale este cea mai importantă amenințare. În mod uzual în captivitate trăiește 40 de ani, dar durata sa de viata în sălbăticie nu este cunoscută.
Bonobo este considerat uneori a fi mai zvelt decât cimpanzeul obișnuit, iar femelele sunt ceva mai scunde decât masculii. Capul lor este mai mic decât cel al cimpanzeului obișnuit cu arcada sprâncenelor mai puțin proeminentă. Au o față neagră cu buze roz, urechile mici, nările largi și părul de pe cap lung. Femelele au sânii ceva mai proeminenți în contrast cu sânii aproape plați ai altor maimuțe, deși nu atât de mari ca și cei ai oamenilor. Bonobo are de asemenea partea superioară a corpului zveltă cu umerii înguști, gâtul subțire iar picioarele sunt lungi în comparație cu cimpanzeul obișnuit.
Bonobo sunt atât terestre și arboricole. Locomoția terestră este caracterizat de mersul patruped. Mersul biped a fost înregistrat în mai puțin de 1% din locomoția terestră din sălbăticie, în timp ce în captivitate există o mare diversitate. Mersul biped în captivitate, ca un procent din locomoția patrupedă, a fost înregistrat între 3,9% până aproape de 19%, atunci când produsele alimentare sunt din abundență. Aceste caracteristici fizice și postura verticală dau bonoboului un aspect mai asemănător cu cel al oamenilor decât cel al cimpanzeului obișnuit. Bonobo are de asemenea caracteristici faciale extrem de individualizate asemenea oamenilor astfel încât un individ bonobo poate să arate în mod semnificativ diferit de la un altul, o caracteristică adaptată pentru recunoașterea facială în interacțiunea socială.
Acest primat este în principal frugivor, trăind cu fructe și consumă suplimente cu frunze și carne de la vertebratele mici, cum ar fi veverițele zburătoare și duikerii,[2] precum și nevertebrate.[3]
Primatologul Frans de Waal susține că bonobo sunt capabile de altruism, compasiune, empatie, bunătate, răbdare și sensibilitate.[1]
Bonobo (denumire științifică Pan paniscus) a fost denumit anterior cimpanzeu pitic și mai rar, cimpanzeu zvelt, este o maimuță mare și este una dintre două specii care alcătuiesc genul Pan, împreună cu cimpanzeul comun (Pan troglodytes). Deși numele de cimpanzeu este uneori folosit pentru a desemna ambele specii împreună, aceasta este de obicei folosit pentru a-l desemna pe cimpanzeul obișnuit, în timp ce cimpanzeul paniscus este, de obicei menționat ca bonobo. Se distinge prin picioarele relativ lungi, buzele roșii, fața închisă la culoare și coada în formă de smoc la maturitate, părul lung cu cărare de pe capul său. Bonobo se găsește într-o zonă 500,000 km² din bazinul fluviului Congo, în Republica Democrată Congo, Africa Centrală. Specia este omnivoră și populează pădurile, inclusiv pădurile mlăștinoase sezonier inundate.
Bonobo este cunoscută în special pentru standardele sale ridicate în privința comportamentului sexual. Activitățile sexuale își fac apariția în situațiile de conciliere a conflictelor, în exprimarea afecțiunii, ca expresie recunoscută a statutul social, ca rezolvare a stărilor de excitație și în scopul reducerii stresului. El se manifestă în aproape toate combinațiile dintre parteneri și printr-o varietate de poziții. Acesta este un factor determinant pentru explicarea nivelurilor scăzute de agresiune observate la bonobo în comparație cu cimpanzeul obișnuit și cu alte maimuțe. Bonobo sunt percepute ca fiind matriarhale: femeile tind să domine în mod colectiv bărbații și fac alianțe pentru a-și folosi sexualitatea în controlul masculilor. Locul Un mascul în ierarhia socială este deseori determinat de rangul mamei sale.
Împreună cu cimpanzeul obișnuit, bonobo este cel mai apropiată specie extantă de om. Deoarece niciuna dintre cele două specii ale genului pan nu este bună înotătoare, este posibil ca formarea râului Congo cu circa 1,5-2 milioane de ani în urmă să fi dus la speciația bonoboului. Ei trăiesc în sudul fluviului și astfel au fost separați de strămoșii lor, cimpanzeii obișnuiți, care locuiesc pe malul nordic. Nu există date concrete privind numărul populației de bonobo, dar se estimează a fi între 29.500 și 50.000 de indivizi. Specia este listată ca fiind pe cale de dispariție pe Lista roșie a IUCN și este amenințată prin distrugerea habitatului și prin creșterea populației umane, iar braconajul în scopuri comerciale este cea mai importantă amenințare. În mod uzual în captivitate trăiește 40 de ani, dar durata sa de viata în sălbăticie nu este cunoscută.
Šimpanz bonobo [1](iné názvy: šimpanz pygmejský [1], šimpanz malý [2], šimpanz pongo [3], šimpanz trpasličí; lat. Pan paniscus alebo zriedkavo Homo paniscus) je druh z rodu šimpanz obývajúci Strednú Afriku.
Šimpanz bonobo má oproti svojmu príbuznému, šimpanzovi učenlivému, štíhlejšie telo, relatívne dlhé chudšie končatiny a je o niečo menší – dospelý jedinec meria okolo 70 až 83 cm. Dosahuje váhy do 39 kg. Koža tohto druhu je prevažne čierna, dokonca aj na tvári mláďat. Na temene majú plešinu.
Šimpanz bonobo je spoločenský, žije až v 80-členných skupinách, ale pri hľadaní potravy a vzájomnom čistení tvorí menšie skupiny. Dominantné sú samice. V dospelosti rodinnú skupinu zvyčajne na rozdiel od samcov opúšťajú.
Dokážu si vyrobiť primitívne kamenné nástroje na rôzne využitie.[4]
Šimpanz bonobo žije v Tropickom dažďovom lese Konžskej demokratickej republiky medzi riekami Kongo a Kasai.
Tento ľudoop si zháňa potravu prevažne na zemi. Jeho stravu tvoria hlavne plody a semená, ale aj listy, kvety, huby, vajíčka a malé živočíchy.
Sexuálne vzťahy sú bežné medzi samcami, samicami a mláďatami v rôznych kombináciách a sú zrejme prostriedkom na zníženie sociálneho napätia. Mláďatá sa rodia po 8 mesiacoch gravidity a mlieko cicajú do 3 rokov. Samica sa o svojich potomkov stará ešte ďalší rok alebo dva. Interval medzi pôrodmi je okolo 5 rokov.
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Šimpanz bonobo
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Šimpanz bonobo
BURNIE, David; KOVÁČ, Vladimír, a kol. Zviera: Obrazová encyklopédia živočíšnej ríše. Bratislava : Ikar, 2002. ISBN 80-551-0375-5.
Šimpanz bonobo (iné názvy: šimpanz pygmejský , šimpanz malý , šimpanz pongo , šimpanz trpasličí; lat. Pan paniscus alebo zriedkavo Homo paniscus) je druh z rodu šimpanz obývajúci Strednú Afriku.
Pritlikavi šimpanz ali bonobo (znanstveno ime Pan paniscus) je ena od dveh vrst iz rodu šimpanzov. To ogroženo vrsto predstavlja kakih deset tisoč opic, ki živijo v deževnem gozdu južno od reke Kongo, v Demokratični republiki Kongo.
Pritlikavi šimpanz ima izrazito majhno glavo, črn obraz in vitko telo. Večinoma je nekoliko manjši od svojega najbližjega sorodnika navadnega šimpanza in preživi več časa v drevesnih krošnjah. Živi v tesno povezanih skupnostih, ki jih po navadi vodijo samice.
Pritlikavi šimpanz ali bonobo (znanstveno ime Pan paniscus) je ena od dveh vrst iz rodu šimpanzov. To ogroženo vrsto predstavlja kakih deset tisoč opic, ki živijo v deževnem gozdu južno od reke Kongo, v Demokratični republiki Kongo.
Pritlikavi šimpanz ima izrazito majhno glavo, črn obraz in vitko telo. Večinoma je nekoliko manjši od svojega najbližjega sorodnika navadnega šimpanza in preživi več časa v drevesnih krošnjah. Živi v tesno povezanih skupnostih, ki jih po navadi vodijo samice.
Bonobo[2] (Pan paniscus), även kallad dvärgschimpans[3], är tillsammans med den vanliga schimpansen de nu levande människoapor som genetiskt är närmast besläktade med människan. Bonobons närmaste släkting är dock schimpansen.
Bonobon upptäckes först 1929. Trivialnamnet kommer troligen från en skämtsam felskrivning av Bolobo, en stad vid Kongofloden.[4] På grund av områdets svårtillgänglighet dröjde det till 1970-talet innan bonobon började studeras på plats. På 1990-talet stod det klart att mycket i dess ekologi skiljer sig från den vanliga schimpansens.
Bonobon är lika lång som schimpansen varför det svenska trivialnamnet dvärgschimpans är missvisande. Namnet fick den eftersom den är smalare än den vanliga schimpansen.[5] Bonobon har en kroppslängd (huvud och bål) av 73 till 83 cm och en vikt på 40 till 45 kg, och hanarna är något större än honorna. Honan blir 70 till 76 cm lång och väger ungefär 30 kg. Den saknar svans som alla hominider. Pälsen är svartaktig och kan bli gråaktig hos äldre individer. En signifikant skillnad, i jämförelse med schimpansen är det svarta ansiktet.[6] Hannar är anmärkningsvärd tyngre än honor. Däremot saknas tydliga skillnader mellan könen angående tändernas och skelettets storlek. Kännetecken som egentligen är typiska för ungdjur förekommer hos arten även hos de full utvecklade individerna, till exempel ett smalt kranium och avsaknaden av ett mörkare läte.[5]
Bonobon lever i Cuvette Centraleregionen i Kongo-Kinshasa, en region som avgränsas av floderna Kasai och Sankuru i söder, Lomami i öster samt Kongofloden i norr och väst. I området finns de enda bonoboerna i världen. Största delen av utbredningsområdet ligger 300 till 700 meter över havet.[1]
Arten lever i fuktiga, eller halvtorra skogar. Några områden där den lever är skogar som periodvis översvämmas och liknar träskmarker. Individerna vistas på marken och klättrar i växtligheten. Födan hittas vanligen i träd eller buskar.
Bonobon lever i grupper med upp till 150 individer. Under vandringar och vid födosöket delas gruppen vanligen i mindre flockar.[6] Honorna har det dominerande inflytandet över gruppen, något de bland annat drar nytta av när mat ska fördelas. När bonobon går med fyra fötter på marken sätter den främre kroppens vikt på knoglederna. Arten bygger en sovplats av grenar, kvistar och löv.[6] Detta näste ligger vanligen 5 till 50 meter över marken.[1] I genomsnitt behövs bara fyra minuter för nästbygget. Enklare bon förekommer för korta vilopauser under dagen.[7]
Flocken är aktiv på dagen och den mesta tiden används för att leta efter föda. Ibland utför flocken ett slags ceremoniellt lek där medlemmarna drar rytmisk i grenar. Flockens revir är 22 till 58 km² stort och lite mer än hälften kan överlappa med territoriet av grannflocken.[7]
Bonobon äter huvudsakligen frukter.[6] Dessutom ingår andra växtdelar som blad, frön, blommor och trädmärg i födan. Födan kompletteras med olika ryggradslösa djur som termiter eller insektslarver och med mindre ryggradsdjur, upp till dykarantilopernas storlek.[1] Arten äter även örter och gräs samt andra låga växter som täcker marken vid brist på andra födokällor. Fram till året 2002 registrerades inga bonoboer som använde verktyg.[5]
Hos bonoboerna föder honorna en unge ungefär vart femte år. Ungen utvecklas i långsam takt och börjar inte leka med andra ungar förrän vid ett och ett halvt års ålder. En ung hona blir könsmogen när hon är ungefär 9 till 12 år, och hon ger sig då ut på vandring för att hitta en ny grupp som hon kan leva med.[5] För hannarna infaller könsmognaden vid en ålder av 8 till 9 år. Brunstiga honor utvecklar en rödaktig svullnad vid könsdelarna och det finns ingen särskild årstid för brunsten.[7]
Bonoboerna har ett mycket aktivt sexliv och dessa kombinationer av parter förekommer: hona med hanne, hona med hona och hanne med hanne. Täta aktioner mellan hannar, inklusive ömsesidig pälsvård, är däremot sällan.[5] Onani förekommer även, både bland de tre kombinationerna och ensamt. Sexualiteten används både för att stärka de sociala banden och för att lösa konflikter. Endast en liten del av de sexuella kontakterna handlar om fortplantning, medan tre fjärdedelar sker på ett sätt som inte skulle leda till fortplantning. Till skillnad från schimpansen har honorna genitalierna placerade längre fram, och det är därför möjligt för bonobon att fortplanta sig ansikte mot ansikte med sin partner.
I och med att honorna emigrerar till andra grupper när de blir könsmogna, medan hanarna stannar kvar, undviks inavel.[5] Det ymniga sexlivet och frånvaron av stadiga förhållanden innebär också att det är teoretiskt omöjligt för en hanne att veta vem som eventuellt är hans avkomma. Därmed blir infanticid, som förekommer hos schimpanser, evolutionärt kontraproduktivt, detta eftersom en hanne skulle kunna döda sin egen avkomma. Fenomenet förekommer inte hos bonobon.
Efter dräktigheten som varar i cirka åtta månader föds en unge som har en liten vit tofs vid stjärten. Beroende på utbredning ligger 4 till 8 år mellan två födslar.[7]
Under ett forskningsprojekt vid Georgia State University lärde bonobonen Kanzi sig ett språk. Med hjälp av ett tangentbord med symboler kunde Kanzi och forskarna kommunicera med varandra. Kanzi lärde sig också att förstå när forskarna talade engelska med honom. Kanzis språkförståelse uppskattades vara i nivå med en 2- eller 3-årig människas.[8][9]
Bonobon och schimpansen hade en gemensam förfader för cirka 1—2 miljoner år sedan (enligt en studie 1,3 miljoner år sedan[10]). Troligen har bonobon knappast ändrat sig alls under denna tid utan stannat kvar i Afrikas regnskog utan att förändra sitt levnadssätt. Trots de yttre likheterna skiljer sig bonobon på flera sätt från schimpansen:
Det totala antalet individer har uppskattats till 29 000 (1997) eller 50 000 (2001)[1], men även lägre siffror har förekommit. Bonobon jagas i stora delar av utbredningsområdet för köttets skull. I mindre områden finns ett tabu mot jakten. Det förekommer även illegal jakt i regioner som är laglig skyddade, till exempel i Salonga nationalpark. Individer av arten fångas dessutom för att hållas som sällskapsdjur eller för användning som försöksdjur. I utbredningsområdet pågår krigshandlingar mellan olika folkgrupper där bonobon kan hamna i skottlinjen. Skogsavverkningar för att etablera jordbruksmark och svedjebruk utgör ytterligare hot mot arten.[1]
IUCN uppskattar att hela populationen kommer att ha halverats mellan åren 1970 och 2045 (tre generationer) och listar arten som starkt hotad (EN).[1]
Wikimedia Commons har media som rör Bonobo.
Bonobo (Pan paniscus), även kallad dvärgschimpans, är tillsammans med den vanliga schimpansen de nu levande människoapor som genetiskt är närmast besläktade med människan. Bonobons närmaste släkting är dock schimpansen.
Bonobon upptäckes först 1929. Trivialnamnet kommer troligen från en skämtsam felskrivning av Bolobo, en stad vid Kongofloden. På grund av områdets svårtillgänglighet dröjde det till 1970-talet innan bonobon började studeras på plats. På 1990-talet stod det klart att mycket i dess ekologi skiljer sig från den vanliga schimpansens.
Bilimsel sınıflandırma Üst âlem: Eukaryota Âlem: Animalia Şube: Chordata Sınıf: Mammalia Takım: Primates Familya: Hominidae
Bonobo (Pan paniscus), Primates (primatlar) takımının Hominidae (büyük insansı maymunlar) familyasına dahil Pan (şempanze) cinsini oluşturan iki türden biridir ve yakın geçmişe dek daha çok "pigme şempanze" ya da "cüce şempanze" adları ile anılmıştır. Pan cinsinin diğer türü olan Pan troglodytes (adi şempanze), iki türün daha iri yapılı olanıdır ve "şempanze" adı daha çok bu türü ifade etmek için kullanılır. Bu maddede ise bu konuda artış göstermekte olan eğilim tercih edilmiş ve "şempanze" terimi Pan cinsini (dolayısıyla da o cinsi oluşturan iki türü birden) ifade edecek şekilde kullanılmıştır.
Bonobo, Belçika'daki Tervuren müzesinde bulunan ve genç bir şempanzeye ait olduğu düşünülen bir kafatası üzerinde çalışan Amerikalı anatomi uzmanı Harold Coolidge tarafından 1928'de keşfedilmiştir. Ancak tür otoritesi olarak, bu konudaki bulguları 1929'da bilimsel yayın haline getiren Alman Ernst Schwarz kabul edilmiştir.
Bu tür, dik duruşu, anaerkil ve eşitlikçi toplum yapısı ve bu toplum içinde de cinsel etkinliğin belirgin rolü gibi özelliklerle dikkat çeker.
Cüce şempanze ya da Bonobo (Pan paniscus), bugün nesillerinin tükenmesi tehlikesi ile karşı karşıya olan yüzlerce canlı türünden biridir. Cüce şempanzelerin ilginç hatta insanın genel bakış açısına göre "uçlarda" yaşam tarzı, kültür kavramının sadece insanlara ait olan bir olgu olmadığını ve yaşamın, sosyal boyutta bile nasıl çeşitlilik gösterebildiğine güzel bir örnek.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti sınırları içinde yaşayan cüce şempanzeler diğer bir adıyla Bonobolar, ana erkil toplum yapısına sahipler. Dişiler arasında örgütlenme genel şempanze türünde olduğundan farklı olarak baskın bir özellik göstermekte. Erkekler arasındaki işbirliğinin düzeyi dişilere nazaran oldukça düşük. Öyle ki dişi bireye bir erkek tarafından saldırı olur ise dişilerden oluşan bir grup, erkek saldırganı saf dışı etmekte hiç zorlanmıyor. Fakat erkek bireye yapılan bir saldırıya, erkek şempanzeler tarafından topluca bir karşılık verildiği gözlenmemiş. Bu örneğe bakarak şiddetin bonobolar arasında yaygın olduğunu düşünmeyin tam tersine bonoboların en az şiddete başvuran memeli olduğunu öne süren bilim insanları mevcuttur. Bunun nedenleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Bonobo toplumunda seks, bir üreme aracı olmanın ötesinde sosyal bir davranış özelliği gösterir. Hatta sosyal yaşamın çok önemli bir parçası olduğunu söylemek mümkündür. Her ne kadar cinsellik bizim sosyal yaşantımızda da büyük etkilere neden olan bir olgu olsa da, bonoboların hayatında cinselliğin kullanıldığı boyut insanlardakinden epey farklı, belki de başarılı demek daha doğru olur. Bunun ana nedeni, cinselliğin bizim hayatımızda aşırı bastırılmış içgüdülerin bir tezahürü olarak varolması. Oysa bonobolarda cinsellik, erkek ve dişi arasında sosyal dengelerin kurulmasında önemli rol oynayan sosyal bir davranış özelliği göstermekte.
Bonobolar insanlar gibi yüz yüze çiftleşebiliyor ve yine insanlar gibi seks yapmanın üreme dışında bir anlamı olduğu bonobo sosyal hayatında da gözleniyor. Seksin her varyasyonu bonobolar tarafından uygulanmakta. Seks veya cinsel içerikli hareketler her türlü anlaşmazlığı çözmekte yahut ödüllendirme amacı ile kullanılıyor. Ana-oğul dışında her birey birbiri ile çeşitli boyutlarda cinsel oyun oynayabiliyor.
Genel şempanze gruplarında şiddete başvurulan durumlarda bonobolar birbirine dokunarak hatta seks yaparak barışı sağlıyorlar.Bu yüzden genel şempanze toplumunda görülen şiddet eğilimi Bonobolarda görülmüyor. Araştırmacılar bonobolar ile genel şempanze türü arasındaki farkın şempanze ile insan arasındaki fark kadar olduğunu ileri sürüyorlar. Bonobolar genetik açıdan bize en yakın primat türü olarak kabul ediliyor. Genel şempanze bireylerinden daha kısalar, iskelet ve kas yapıları da farklılık gösteriyor. Özellikle kas ve iskelet sistemi insansı atalarımıza benzer özellikler gösteriyor. Bir şempanze türü olarak kabul edilen Bonobolar hakkında araştırmalar ilerledikçe farklı bir sınıflamaya koyulmaları konusunda daha fazla ikna edici veriler elde ediliyor. Hayvanbilimci Frans B. M. de Waal, insanoğlunun geçmişini anlamak için şempanzeler, bonobolar ve insanın içinde bulunduğu üçlünün araştırılmasının temel olacağını söylemiştir.
Bonobo, DNA verilerine göre Homo sapiens ile yüzde 98 oranından fazla benzerler, insanlara gorillerden daha çok yakındırlar. İnsan ve şempanze genleri DNA kritik bölgeleriyle ilgili başka bir çalışmada yüzde 99.4 benzer oldukları bulunmuştur.
En son DNA kanıtları Bonobo ve genel şempanze türlerinin birbirlerinden bir milyon yıldan az bir zaman önce ayrıldıklarını göstermektedir. Şempanzeler insanlarla en son ortak atadan yaklaşık altı milyon yıl önce ayrılmışlardır. Homo sapiens dalından başka hiçbir tür yaşamadığı için her iki şempanze türü insanların yaşayan en yakın akrabalarıdır.
Bonobo'ların ortalama ömürleri 40 yıldır (doğal ortamındaysa).Eğer özel bakım evi gibi doğal ortamının dışındaysa 60 sene de yaşayabilirler.
Bonobo (Pan paniscus), Primates (primatlar) takımının Hominidae (büyük insansı maymunlar) familyasına dahil Pan (şempanze) cinsini oluşturan iki türden biridir ve yakın geçmişe dek daha çok "pigme şempanze" ya da "cüce şempanze" adları ile anılmıştır. Pan cinsinin diğer türü olan Pan troglodytes (adi şempanze), iki türün daha iri yapılı olanıdır ve "şempanze" adı daha çok bu türü ifade etmek için kullanılır. Bu maddede ise bu konuda artış göstermekte olan eğilim tercih edilmiş ve "şempanze" terimi Pan cinsini (dolayısıyla da o cinsi oluşturan iki türü birden) ifade edecek şekilde kullanılmıştır.
Bonobo, Belçika'daki Tervuren müzesinde bulunan ve genç bir şempanzeye ait olduğu düşünülen bir kafatası üzerinde çalışan Amerikalı anatomi uzmanı Harold Coolidge tarafından 1928'de keşfedilmiştir. Ancak tür otoritesi olarak, bu konudaki bulguları 1929'da bilimsel yayın haline getiren Alman Ernst Schwarz kabul edilmiştir.
Bu tür, dik duruşu, anaerkil ve eşitlikçi toplum yapısı ve bu toplum içinde de cinsel etkinliğin belirgin rolü gibi özelliklerle dikkat çeker.
Cüce şempanze ya da Bonobo (Pan paniscus), bugün nesillerinin tükenmesi tehlikesi ile karşı karşıya olan yüzlerce canlı türünden biridir. Cüce şempanzelerin ilginç hatta insanın genel bakış açısına göre "uçlarda" yaşam tarzı, kültür kavramının sadece insanlara ait olan bir olgu olmadığını ve yaşamın, sosyal boyutta bile nasıl çeşitlilik gösterebildiğine güzel bir örnek.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti sınırları içinde yaşayan cüce şempanzeler diğer bir adıyla Bonobolar, ana erkil toplum yapısına sahipler. Dişiler arasında örgütlenme genel şempanze türünde olduğundan farklı olarak baskın bir özellik göstermekte. Erkekler arasındaki işbirliğinin düzeyi dişilere nazaran oldukça düşük. Öyle ki dişi bireye bir erkek tarafından saldırı olur ise dişilerden oluşan bir grup, erkek saldırganı saf dışı etmekte hiç zorlanmıyor. Fakat erkek bireye yapılan bir saldırıya, erkek şempanzeler tarafından topluca bir karşılık verildiği gözlenmemiş. Bu örneğe bakarak şiddetin bonobolar arasında yaygın olduğunu düşünmeyin tam tersine bonoboların en az şiddete başvuran memeli olduğunu öne süren bilim insanları mevcuttur. Bunun nedenleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Bonobo toplumunda seks, bir üreme aracı olmanın ötesinde sosyal bir davranış özelliği gösterir. Hatta sosyal yaşamın çok önemli bir parçası olduğunu söylemek mümkündür. Her ne kadar cinsellik bizim sosyal yaşantımızda da büyük etkilere neden olan bir olgu olsa da, bonoboların hayatında cinselliğin kullanıldığı boyut insanlardakinden epey farklı, belki de başarılı demek daha doğru olur. Bunun ana nedeni, cinselliğin bizim hayatımızda aşırı bastırılmış içgüdülerin bir tezahürü olarak varolması. Oysa bonobolarda cinsellik, erkek ve dişi arasında sosyal dengelerin kurulmasında önemli rol oynayan sosyal bir davranış özelliği göstermekte.
Bonobolar insanlar gibi yüz yüze çiftleşebiliyor ve yine insanlar gibi seks yapmanın üreme dışında bir anlamı olduğu bonobo sosyal hayatında da gözleniyor. Seksin her varyasyonu bonobolar tarafından uygulanmakta. Seks veya cinsel içerikli hareketler her türlü anlaşmazlığı çözmekte yahut ödüllendirme amacı ile kullanılıyor. Ana-oğul dışında her birey birbiri ile çeşitli boyutlarda cinsel oyun oynayabiliyor.
Genel şempanze gruplarında şiddete başvurulan durumlarda bonobolar birbirine dokunarak hatta seks yaparak barışı sağlıyorlar.Bu yüzden genel şempanze toplumunda görülen şiddet eğilimi Bonobolarda görülmüyor. Araştırmacılar bonobolar ile genel şempanze türü arasındaki farkın şempanze ile insan arasındaki fark kadar olduğunu ileri sürüyorlar. Bonobolar genetik açıdan bize en yakın primat türü olarak kabul ediliyor. Genel şempanze bireylerinden daha kısalar, iskelet ve kas yapıları da farklılık gösteriyor. Özellikle kas ve iskelet sistemi insansı atalarımıza benzer özellikler gösteriyor. Bir şempanze türü olarak kabul edilen Bonobolar hakkında araştırmalar ilerledikçe farklı bir sınıflamaya koyulmaları konusunda daha fazla ikna edici veriler elde ediliyor. Hayvanbilimci Frans B. M. de Waal, insanoğlunun geçmişini anlamak için şempanzeler, bonobolar ve insanın içinde bulunduğu üçlünün araştırılmasının temel olacağını söylemiştir.
Незважаючи на свою назву, за розміром він не менший від свого відомішого родича шимпанзе звичайного, але поступається йому в дебе́лості статури. Шкіра бонобо — чорна, а не рожева, як у звичайних шимпанзе. Довші ноги і вужчі, похиліші плечі, ніж у звичайних шимпанзе. Голосові сигнали карликових шимпанзе — це різкі, високі, гавкаючі звуки.
У них червоні губи на чорній морді і невеликі вуха, високе чоло, відносно довга чорна шерсть.
Середня маса тіла самців — близько 40 кг, а самок — 30 кг, майже такі ж показники у виду «шимпанзе звичайний».
Живуть бонобо в тропічних лісах Центральної Африки на невеликій території між ріками Конго і Луалаба. Чисельність становить лише близько 10 тисяч особин. Бонобо став широко відомий науці в 1960-х роках і поки залишається маловивченим видом.
Бонобо були відомі давно, але описані як окремий вид порівняно недавно, у 1929 році. Для африканців карликові шимпанзе були героями стародавніх легенд. Згідно з однією з них, бонобо навчили людину визначати, які продукти можна їсти без побоювання. Батько систематики Карл Лінней в 1758 році, назвав цей підвид Simia satyrus (зараз скасована назва).
У 1929-му році німецький анатом Ернст Шварц, вивчаючи скелет рідкісної мавпи, що зберігався в бельгійському колоніальному музеї, зрозумів, що бачить перед собою не череп дитинчати, а череп дорослого шимпанзе, і оголосив про новий підвид. Трохи пізніше вченими було доведено, що мова йде про новий вид людиноподібних мавп. У 1954 році німецькі приматологи Едуард Трац і Гайнц Гек повідомили про свої спостереження над шлюбними звичаями бонобо. Їхні звіти, замасковані латинською термінологією, не дійшли до широкої публіки. Лише в 70-ті роки, коли мораль стала терпимішою до сексуальних тем, вчені звернули на бонобо пильнішу увагу.
Приматолог Франс де Вааль стверджує, що бонобо здатні на альтруїзм, співчуття, доброту, терпіння і чутливість.[1] Хоча миролюбність бонобо заперечується.[2]
У мавп бонобо відсутні особливості поведінки звичайного шимпанзе, у них немає спільного полювання, частого застосування агресії для з'ясування відносин і примітивних війн, вони не навчаються мови жестів, хоча в неволі бонобо з легкістю оперують різними предметами. Відмінною ж особливістю бонобо є те, що на чолі спільноти знаходиться самка. Агресивні сутички між самцями і самками є рідкісними, і самці терпимо ставляться до дитинчат і підлітків бонобо. Статус самець отримує від статусу своєї матері.[3]
Незважаючи на високу частоту статевих контактів рівень відтворення в їх популяціях невеликий. Самка народжує на світ одне дитинча з інтервалом у 5-6 років. Самки стають статевозрілими у 13-14 років. Тривалість життя бонобо невідома[4]
Бонобо постійно, навіть за їжею, спілкуються між собою за допомогою системи звуків, яку поки не вдалося розшифрувати. Їх мозок достатньо розвинений, щоб сприймати інші знакові системи. У неволі людина-експериментатор дає запам'ятати кілька десятків знаків і їх звуковий еквівалент. Далі примат запам'ятовує різні команди на цій мові і нарешті при проголошенні нових, ніколи не почутих раніше, команд виконує які-небудь дії: «намилити м'ячик», «Винеси з кімнати X». Більш того, описаний випадок, коли навчена мові знаків самка сама навчила своє дитинча замість людини-експериментатора. У експерименті, проведеному Фондом дослідження великих людиноподібних мавп (США), знаменитого самця Канзі вдалося навчити розуміти на слух близько 3000 англійських слів і активно вживати понад 500 слів за допомогою клавіатури з лексиграмм (геометричними знаками).[5] Це дозволяє говорити про бонобо як про найінтелектуальніший вид приматів, що, звісно, наближує його до людини.
Бонобо — найближчі до людини з нині існуючих тварин, при цьому бонобо проявляє більше властивих людині поведінкових рис, ніж звичайні шимпанзе. Гілки шимпанзе і гомінідів розділилися лише 5,5 мільйонів років тому, а бонобо спеціалізувалися повільніше, ніж звичайні шимпанзе, і тому зберегли більше архаїчних рис, спільних для людей і шимпанзе. Деякі вчені у зв'язку з цим вимагають переглянути генеалогічне древо. Крім того, набір генів бонобо збігається з набором генів людини на 98%. Кров бонобо можна переливати людині без будь-якої попередньої обробки, тоді як з крові інших шимпанзе необхідно видаляти антитіла.
Особливості поведінки бонобо і ряд інших рис можуть пояснюватися специфікою еволюційного розвитку цього виду. Низка біологів вважають, що важливу роль в еволюції бонобо (як і в еволюції людини) зіграла неотенія, або ювенілізація — затримка розвитку деяких ознак, що веде до збереження дитячих рис у дорослих тварин.[6]
Основним компонентом їхньої їжі є фрукти, іноді трав'янисті рослини, безхребетні і м'ясо інших тварин. Бонобо, так само як і звичайні шимпанзе, можуть зі спритністю ловити мавп, але не вбивають і не поїдають їх. Вони годинами грають з дитинчатами мавп і відпускають їх на волю.
Статевий акт відіграє важливу роль у суспільстві бонобо, які перебувають у неволі, він використовується як вітання, є засобом формування соціальних зв'язків, вирішення конфліктів і постконфліктного примирення.[7] Бонобо є єдиними мавпами, які використовують усі сексуальні позиції: лице до лиця генітального сексу (хоча пара Західних горил також була сфотографована в цій позиції[8]), поцілунки з язиком, і оральний секс.[9] У науковій літературі, поведінка самки з самкою торкаючись статевих органів одна одної часто називається GG тертя або статево-генітальне тертя. Сексуальна активність відбувається в присутності спільноти, але іноді й за її межами. Бонобо не утворюють постійних моногамних сексуальних відносин з окремими партнерами. Крім того, вони, здається, не розрізняють у своїй сексуальній поведінці стать і вік, за винятком утримання від статевих зносин між матерями та їх дорослими синами. Коли бонобо знаходять нове джерело їжі або годівлі, збільшення радості від цього, як правило, призводить до загальної сексуальної активності, мабуть таким чином знижуючи напруженість і сприяючи мирному харчуванню.[10]
Самці бонобо між собою час від часу беруть участь у різних формах статевої поведінки.[10][11] В одній формі, двоє самців висіли на гілці дерева лицем до лиця і займалися фехтуванням пенісів.[10][12] Також спостерігалося, коли двоє самців труться пенісами, в положенні лице до лиця. Інша форма статевого взаємодії (тертя дупами) відбувається як примирення між двома самцями після конфлікту, коли вони стоять спина до спини і також разом потирають мошонки. Такаеші Кано спостерігав подібну практику серед бонобо в природному середовищі існування.
Самки бонобо між собою також мають статеві стосунки, можливо, для зміцнення соціальних зв'язків між собою, які утворюють ядро суспільства бонобо. Зв'язки серед самок дозволяють їм домінувати в суспільстві бонобо. Хоча самці індивідуально сильніші, вони не можуть по-одному встояти проти об'єднаної групи самок.[10] Самка підліток часто залишає рідне співтовариство, щоб приєднатися до іншого. Сексуальний зв'язок з іншими самками встановлює цих нових самок як нових членів групи. Ця міграція змішує генофонд бонобо, таким чином забезпечує генетичну різноманітність.
Tinh tinh lùn hay vượn Bonobo (danh pháp hai phần: Pan paniscus)[2] là một loài tinh tinh lớn trong chi tinh tinh. Loài này có chân tương đối dài, đôi môi màu hồng, mặt tối và chùm đuôi thành búi thông qua tuổi trưởng thành, và lông dài trên đầu. Bonobo được tìm thấy trong một khu vực 500.000 km2 (190,000 sq mi) lưu vực sông Congo ở Cộng hòa Dân chủ Congo, Trung Phi. Là loài ăn tạp và sống ở các khu rừng sơ cấp và thứ cấp, bao gồm cả rừng đầm lầy ngập nước theo mùa.
Các khác biệt về giải phẫu giữa tinh tinh thông thường và tinh tinh lùn là không đáng kể, nhưng trong hành vi tình dục và cộng đồng thì các khác biệt này rất rõ nét. Tinh tinh thông thường là loài ăn tạp, chúng có thể có hành vi săn mồi bằng một đội quân các con đực do một con đực đầu đàn dẫn đầu và có quan hệ cộng đồng rất phức tạp. Trái lại, tinh tinh lùn chủ yếu là loài ăn thực vật và có quan hệ tình dục quân bình, mẫu hệ và bừa bãi. Lớp da mặt, hai bàn tay và hai bàn chân ở cả hai loài có màu từ hồng tới rất sẫm nhưng nói chung thì sáng hơn ở các cá thể non và trở thành sẫm màu hơn khi trưởng thành. Tinh tinh lùn có tay dài hơn, thân hình khẳng khiu, mảnh khảnh và duyên dáng hơn, và chúng có xu hướng có dáng đứng thẳng trong phần lớn thời gian.
Tinh tinh lùn theo chế độ mẫu hệ, con cái có xu hướng chung thống trị con đực bằng cách hình thành các liên minh và sử dụng tình dục để kiểm soát con đực. Cấp bậc trong hệ thống phân cấp trong bầy đàn của con đực thường được quyết định bởi thứ hạng của mẹ mình. Cùng với tinh tinh thông thường, tinh tinh lùn là loài con tồn tại tương đối bà con gần gũi nhất với con người. Bởi vì hai loài tinh tinh không phải là các vận động viên bơi lội thành thạo, sự hình thành của sông Congo 1.5-2 triệu năm trước đây có thể dẫn đến sự biệt hóa của hai loài tinh tinh. Chúng sinh sống ở phía nam của sông, và do đó được tách ra từ tổ tiên của tinh tinh thông thường, sinh sống ở phía bắc của con sông. Không có dữ liệu cụ thể về số lượng các quần thể, nhưng ước tính là giữa 29.500 và 50.000 cá thể. Loài này được liệt kê là loài bị đe dọa trong Sách đỏ IUCN và đang bị đe dọa hủy diệt môi trường sống và tăng trưởng dân số và sự di chuyển của con người, mặc dù săn trộm thương mại là mối đe dọa nổi bật nhất. Nó thường sống 40 năm trong điều kiện nuôi nhốt,[3] mặc dù tuổi thọ của nó trong tự nhiên chưa được biết rõ.
Mặc dù còn có tên là "tinh tinh lùn", bonobo không nhỏ lắm khi so sánh với tinh tinh thông thường. Từ "lùn" có thể đề cập đến người lùn sống ở cùng khu vực.[4] Tên "bonobo" xuất hiện lần đầu tiên năm 1954, khi Eduard Paul Tratz và Heinz Heck đề xuất nó như là một thuật ngữ mới cho tinh tinh lùn. Tên này được cho là một lỗi chính tả từ thị trấn Bolobo trên sông Congo.[5][6] Tên này cũng được cho có nghĩa là "tổ tiên" trong một ngôn ngữ Bantu tuyệt chủng.[6]
Bonobo chỉ được tìm thấy ở phía nam của sông Congo và phía bắc của sông Kasai (một nhánh của sông Congo),[7] trong các khu rừng ẩm của Cộng hòa Dân chủ Congo ở Trung Phi.
Bài viết liên quan đến Bộ Linh trưởng này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. Tinh tinh lùn hay vượn Bonobo (danh pháp hai phần: Pan paniscus) là một loài tinh tinh lớn trong chi tinh tinh. Loài này có chân tương đối dài, đôi môi màu hồng, mặt tối và chùm đuôi thành búi thông qua tuổi trưởng thành, và lông dài trên đầu. Bonobo được tìm thấy trong một khu vực 500.000 km2 (190,000 sq mi) lưu vực sông Congo ở Cộng hòa Dân chủ Congo, Trung Phi. Là loài ăn tạp và sống ở các khu rừng sơ cấp và thứ cấp, bao gồm cả rừng đầm lầy ngập nước theo mùa.
У обезьян бонобо отсутствуют особенности поведения обыкновенного шимпанзе, у них нет совместной охоты, частого применения агрессии для выяснения отношений и примитивных войн, а в неволе бонобо с легкостью оперируют различными предметами. Отличительной же особенностью бонобо является то, что во главе сообщества стоит самка. Агрессивные столкновения между представителями одного пола редки, самцы терпимо относятся к детенышам и подросткам бонобо. Статус самца зависит от статуса его матери[5].
Несмотря на высокую частоту половых контактов, уровень воспроизводства в их популяциях невелик. Самка рождает на свет одного детёныша с интервалом в 5—6 лет. Самки становятся половозрелыми к 13—14 годам. На воле бонобо живут до сорока лет, а в зоопарках доживают и до 60[6].
Бонобо постоянно, даже за едой, общаются между собой с помощью системы звуков, которую пока не удалось расшифровать. Их мозг достаточно развит, чтобы воспринимать другие знаковые системы. В неволе человек-экспериментатор дает запомнить несколько десятков знаков и их звуковой эквивалент. Далее примат запоминает разные команды на этом языке и наконец при произнесении новых, никогда не слышанных ранее команд выполняет какие-либо действия: «Намыль мячик», «Вынеси из комнаты X». Более того, описан случай, когда обученная языку знаков самка сама обучила своего детеныша вместо человека-экспериментатора. В эксперименте, проведенном Фондом исследования больших человекообразных обезьян (США), знаменитого самца Канзи удалось научить понимать на слух около 3000 английских слов и активно употреблять более 500 слов при помощи клавиатуры с лексиграммами (геометрическими знаками)[7]. Это позволяет говорить о бонобо как о самом интеллектуальном виде приматов, после человека.
Особенности поведения бонобо и ряд других черт могут объясняться спецификой эволюционного развития этого вида. Ряд биологов считает, что важную роль в эволюции бонобо (как и в эволюции человека) сыграла неотения, или ювенилизация — задержка развития некоторых признаков, ведущая к сохранению детских черт у взрослых животных[8].
Основным компонентом их пищи являются фрукты, иногда травянистые растения, беспозвоночные и мясо других животных. Бонобо, так же, как и обыкновенные шимпанзе, могут с ловкостью ловить мартышек, но обычно не убивают и не поедают их. Они часами играют с детёнышами мартышек и отпускают их на волю. Однако бонобо как минимум одной популяции могут убивать и поедать детенышей других обезьян[9].
У бонобо присутствует феномен утешения, то есть дружественный контакт, предлагаемый после конфликта жертве нападения одним из членов группы, отличной от агрессора. Недавнее исследование показало, что поведение утешения уменьшает стресс у жертвы и является основой сочувствия[10].
В дальнейших исследованиях, проводимых в Демократической республике Конго, в лагере Уамба, выяснились интересные подробности про бонобо. Лагерь Уамба был основан японским приматологом Такаёси Кано ( англ. версия Википедии - [1] ) в 1974 году. В современный период исследования продолжаются рядом других приматологов. Выявлены случаи, когда бонобо сбиваются в организованную группу, чтобы отразить вторжения шипохвостов — эти рептилии умеют ловко карабкаться по деревьям, а значит, могут представлять угрозу бонобо даже там, где те обычно чувствуют себя в полной безопасности.
Такое поведение идёт вразрез с ранее имевшимися взглядами о том, что бонобо не охотятся стаями, как шимпанзе. Выводы о тотальной миролюбивости бонобо были основаны на наблюдениях за поведением особей бонобо в зоопарках. Однако дикая природа намного более суровая, нежели зоопарк, и поведение бонобо это подтверждает. По гипотезе приматолога Ричарда Рэнгема, необычное сексуальное поведение бонобо и их относительно низкая агрессивность, по сравнению с шимпанзе, связаны с питанием.
При исследованиях и раскопках выяснилось, что последние 2 миллиона лет на левом берегу реки Конго не было горилл. Причины вымирания горилл не ясны, но вот последствия очевидны. Это привело к выводам, что бонобо, в отличие от шимпанзе, получили качественно большую кормовую базу. Как известно, гориллы питаются растительностью на земле, и по сути занимают эту нишу, не давая конкурентам в ней спокойно находиться.
На правом берегу реки Конго, где гориллы не вымирали и продолжали жить рядом с шимпанзе, у последних оставалась кормовая база в виде фруктов и листьев на деревьях и небольшая доля мяса. Шимпанзе не могли поедать питательные коренья и стебли, поскольку гориллы ими питались и не подпустили бы конкурентов. В итоге у шимпанзе нередки драки, период спаривания у самок из-за ярко выраженной сезонности урожаев еды короткий. Короткий период спаривания обуславливает жесткую конкуренцию между самцами шимпанзе за возможность спаривания. Периоды сытости сменяются периодами относительно голодными, когда еда становится дефицитом.
На левом берегу Конго, на котором и живут бонобо, они оказались в идеальных условиях, по сравнению с шимпанзе. У них нет конкурентов в растительной пище ни на земле, ни на деревьях, и они круглый год могут получать нужное её количество, в том числе питаясь в засушливые периоды клубнями и сердцевинами стеблей, богатыми белками и сахарами. Поэтому циклы сексуальности у самок не привязаны к урожаям еды, и это снимает напряжение в их сообществах — самцам не нужно конкурировать за секс с самкой, поскольку периоды спаривания не прекращаются круглый год. Бонобо лишены проблемы голода и поэтому намного менее агрессивны[11].
Секс, играющий центральную роль в их социальной жизни, заменяет и вытесняет агрессию в сообществе бонобо. Половой акт играет важную роль в обществе бонобо, которые находятся в неволе, он используется в качестве приветствия, средства формирования социальных связей, средства разрешения конфликтов и постконфликтного примирения[12]. Бонобо являются единственными обезьянами, которые участвуют во всех сексуальных позициях и видах секса: лицом к лицу генитального секса (хотя пара Западных горилл также была сфотографирована в этой позиции[13]), поцелуи с языком, оральный секс[14]. В научной литературе поведение самки с самкой, которые касаются половых органов друг друга, часто называется GG-трение или генитально-генитальное трение. Сексуальная активность происходит в присутствии сообщества, но иногда и за его пределами. Бонобо не образуют постоянных моногамных сексуальных отношений с отдельными партнёрами. Кроме того, они, кажется, не различают в своём сексуальном поведении пола и возраста, за исключением воздержания от половых сношений между матерями и их взрослыми сыновьями. Когда бонобо находят новый источник пищи или кормежки, увеличение радости от этого, как правило, приводит к общей сексуальной активности, по-видимому, таким образом снижая напряженность и содействуя мирному питанию[15].
Самцы бонобо между собой время от времени участвуют в различных формах полового поведения[15][16]. В одной форме двое самцов висели на ветке дерева лицом к лицу и занимались фехтованием пенисов[17][15]. Также наблюдалось, когда двое самцов трутся пенисами, в положении лицом к лицу. Другая форма полового взаимодействия (трение задами) происходит в качестве примирения между двумя самцами после конфликта, когда они стоят спина к спине и трутся мошонками. Такаёси Кано наблюдал подобную практику среди бонобо в естественной среде обитания.
Самки бонобо между собой также имеют половые отношения, возможно, для укрепления социальных связей друг с другом, которые образуют ядро общества бонобо. Связи среди самок позволяют им доминировать в обществе бонобо. Хотя самцы бонобо индивидуально сильнее, они не могут в одиночку противостоять объединившимся в группу самкам[15]. Подросток-самка часто оставляет родное сообщество, чтобы присоединиться к другому сообществу. Сексуальная связь с другими самками устанавливает этих новых самок в качестве новых членов группы. Эта миграция смешивает генофонд бонобо, таким образом обеспечивает генетическое разнообразие.
Бонобо — самые близкие к человеку из ныне существующих животных, при этом бонобо проявляет больше свойственных человеку поведенческих черт, чем обыкновенные шимпанзе. Ветви шимпанзе и гоминид разделились лишь 5,5 миллиона лет назад, а бонобо специализировались медленнее, чем обыкновенные шимпанзе, и потому сохранили больше архаических черт, общих для человека и шимпанзе. Некоторые учёные в связи с этим требуют пересмотреть генеалогическое древо. Кроме того, набор генов бонобо совпадает с набором генов человека на 99 %[18].
Расшифровка генома бонобо в 2012 году позволила учёным уточнить, что разделение рода Pan на два вида произошло не 2 млн лет, а 1 миллион лет назад[19]. Время жизни Y-хромосомного Адама у карликового шимпанзе (бонобо) оценивается в более, чем 300 тыс. лет назад[20].
.jpg)
|coauthors= (справка) У обезьян бонобо отсутствуют особенности поведения обыкновенного шимпанзе, у них нет совместной охоты, частого применения агрессии для выяснения отношений и примитивных войн, а в неволе бонобо с легкостью оперируют различными предметами. Отличительной же особенностью бонобо является то, что во главе сообщества стоит самка. Агрессивные столкновения между представителями одного пола редки, самцы терпимо относятся к детенышам и подросткам бонобо. Статус самца зависит от статуса его матери.
Несмотря на высокую частоту половых контактов, уровень воспроизводства в их популяциях невелик. Самка рождает на свет одного детёныша с интервалом в 5—6 лет. Самки становятся половозрелыми к 13—14 годам. На воле бонобо живут до сорока лет, а в зоопарках доживают и до 60.
Бонобо постоянно, даже за едой, общаются между собой с помощью системы звуков, которую пока не удалось расшифровать. Их мозг достаточно развит, чтобы воспринимать другие знаковые системы. В неволе человек-экспериментатор дает запомнить несколько десятков знаков и их звуковой эквивалент. Далее примат запоминает разные команды на этом языке и наконец при произнесении новых, никогда не слышанных ранее команд выполняет какие-либо действия: «Намыль мячик», «Вынеси из комнаты X». Более того, описан случай, когда обученная языку знаков самка сама обучила своего детеныша вместо человека-экспериментатора. В эксперименте, проведенном Фондом исследования больших человекообразных обезьян (США), знаменитого самца Канзи удалось научить понимать на слух около 3000 английских слов и активно употреблять более 500 слов при помощи клавиатуры с лексиграммами (геометрическими знаками). Это позволяет говорить о бонобо как о самом интеллектуальном виде приматов, после человека.
Особенности поведения бонобо и ряд других черт могут объясняться спецификой эволюционного развития этого вида. Ряд биологов считает, что важную роль в эволюции бонобо (как и в эволюции человека) сыграла неотения, или ювенилизация — задержка развития некоторых признаков, ведущая к сохранению детских черт у взрослых животных.
Основным компонентом их пищи являются фрукты, иногда травянистые растения, беспозвоночные и мясо других животных. Бонобо, так же, как и обыкновенные шимпанзе, могут с ловкостью ловить мартышек, но обычно не убивают и не поедают их. Они часами играют с детёнышами мартышек и отпускают их на волю. Однако бонобо как минимум одной популяции могут убивать и поедать детенышей других обезьян.
У бонобо присутствует феномен утешения, то есть дружественный контакт, предлагаемый после конфликта жертве нападения одним из членов группы, отличной от агрессора. Недавнее исследование показало, что поведение утешения уменьшает стресс у жертвы и является основой сочувствия.
В дальнейших исследованиях, проводимых в Демократической республике Конго, в лагере Уамба, выяснились интересные подробности про бонобо. Лагерь Уамба был основан японским приматологом Такаёси Кано ( англ. версия Википедии - [1] ) в 1974 году. В современный период исследования продолжаются рядом других приматологов. Выявлены случаи, когда бонобо сбиваются в организованную группу, чтобы отразить вторжения шипохвостов — эти рептилии умеют ловко карабкаться по деревьям, а значит, могут представлять угрозу бонобо даже там, где те обычно чувствуют себя в полной безопасности.
Такое поведение идёт вразрез с ранее имевшимися взглядами о том, что бонобо не охотятся стаями, как шимпанзе. Выводы о тотальной миролюбивости бонобо были основаны на наблюдениях за поведением особей бонобо в зоопарках. Однако дикая природа намного более суровая, нежели зоопарк, и поведение бонобо это подтверждает. По гипотезе приматолога Ричарда Рэнгема, необычное сексуальное поведение бонобо и их относительно низкая агрессивность, по сравнению с шимпанзе, связаны с питанием.
При исследованиях и раскопках выяснилось, что последние 2 миллиона лет на левом берегу реки Конго не было горилл. Причины вымирания горилл не ясны, но вот последствия очевидны. Это привело к выводам, что бонобо, в отличие от шимпанзе, получили качественно большую кормовую базу. Как известно, гориллы питаются растительностью на земле, и по сути занимают эту нишу, не давая конкурентам в ней спокойно находиться.
На правом берегу реки Конго, где гориллы не вымирали и продолжали жить рядом с шимпанзе, у последних оставалась кормовая база в виде фруктов и листьев на деревьях и небольшая доля мяса. Шимпанзе не могли поедать питательные коренья и стебли, поскольку гориллы ими питались и не подпустили бы конкурентов. В итоге у шимпанзе нередки драки, период спаривания у самок из-за ярко выраженной сезонности урожаев еды короткий. Короткий период спаривания обуславливает жесткую конкуренцию между самцами шимпанзе за возможность спаривания. Периоды сытости сменяются периодами относительно голодными, когда еда становится дефицитом.
На левом берегу Конго, на котором и живут бонобо, они оказались в идеальных условиях, по сравнению с шимпанзе. У них нет конкурентов в растительной пище ни на земле, ни на деревьях, и они круглый год могут получать нужное её количество, в том числе питаясь в засушливые периоды клубнями и сердцевинами стеблей, богатыми белками и сахарами. Поэтому циклы сексуальности у самок не привязаны к урожаям еды, и это снимает напряжение в их сообществах — самцам не нужно конкурировать за секс с самкой, поскольку периоды спаривания не прекращаются круглый год. Бонобо лишены проблемы голода и поэтому намного менее агрессивны.
Сексуальное поведение
Секс, играющий центральную роль в их социальной жизни, заменяет и вытесняет агрессию в сообществе бонобо. Половой акт играет важную роль в обществе бонобо, которые находятся в неволе, он используется в качестве приветствия, средства формирования социальных связей, средства разрешения конфликтов и постконфликтного примирения. Бонобо являются единственными обезьянами, которые участвуют во всех сексуальных позициях и видах секса: лицом к лицу генитального секса (хотя пара Западных горилл также была сфотографирована в этой позиции), поцелуи с языком, оральный секс. В научной литературе поведение самки с самкой, которые касаются половых органов друг друга, часто называется GG-трение или генитально-генитальное трение. Сексуальная активность происходит в присутствии сообщества, но иногда и за его пределами. Бонобо не образуют постоянных моногамных сексуальных отношений с отдельными партнёрами. Кроме того, они, кажется, не различают в своём сексуальном поведении пола и возраста, за исключением воздержания от половых сношений между матерями и их взрослыми сыновьями. Когда бонобо находят новый источник пищи или кормежки, увеличение радости от этого, как правило, приводит к общей сексуальной активности, по-видимому, таким образом снижая напряженность и содействуя мирному питанию.
Самцы бонобо между собой время от времени участвуют в различных формах полового поведения. В одной форме двое самцов висели на ветке дерева лицом к лицу и занимались фехтованием пенисов. Также наблюдалось, когда двое самцов трутся пенисами, в положении лицом к лицу. Другая форма полового взаимодействия (трение задами) происходит в качестве примирения между двумя самцами после конфликта, когда они стоят спина к спине и трутся мошонками. Такаёси Кано наблюдал подобную практику среди бонобо в естественной среде обитания.
Самки бонобо между собой также имеют половые отношения, возможно, для укрепления социальных связей друг с другом, которые образуют ядро общества бонобо. Связи среди самок позволяют им доминировать в обществе бонобо. Хотя самцы бонобо индивидуально сильнее, они не могут в одиночку противостоять объединившимся в группу самкам. Подросток-самка часто оставляет родное сообщество, чтобы присоединиться к другому сообществу. Сексуальная связь с другими самками устанавливает этих новых самок в качестве новых членов группы. Эта миграция смешивает генофонд бонобо, таким образом обеспечивает генетическое разнообразие.
倭黑猩猩（學名：Pan paniscus），又名倭猩猩、僰猿、矮黑猩猩或巴諾布猿，是黑猩猩屬下的兩種動物之一，起先倭黑猩猩被認為和黑猩猩是同種生物，直到1920年代，才有人察覺兩者的不同，而將之列為一獨立的物種。雖然「黑猩猩」一詞有时指的是黑猩猩屬下的所有生物，但該詞多特指同屬的另一種生物——普通黑猩猩（Pan troglodytes）。为避免与黑猩猩混淆以及突出其独立物种的地位，一些机构现建议使用「倭猩猩」作为中文名。現今倭黑猩猩僅存於剛果民主共和國，野生且瀕危。和黑猩猩一樣，倭黑猩猩同屬最接近人類的物種之一。因黑猩猩屬動物皆不善游泳，可能導致了1.5-2百萬年前分居於剛果河南北的倭黑猩猩與黑猩猩的演化差異。[2]
德國解剖學家Ernst Schwarz曾分析研究比利時特爾菲倫博物館的當時人們认为屬于青年黑猩猩的顱骨，這使他被譽為倭黑猩猩的發現者。Schwarz於1929年出版其發現。在1933年，美國解剖學家Harold Coolidge提供了對倭黑猩猩更詳盡的敘述，並將之提升至獨立物種的地位。該種的獨特之處在於較長的雙腿、分區的頭髮、母系社會文化、以及性行為在社會中的獨特意義。
這種靈長目動物主要以水果為食，輔食樹葉，有時則食用小型脊椎動物（諸如鼯鼠或麂羚的幼兒[3]）以及無脊椎動物[4]。
倭黑猩猩和黑猩猩外表相似，但比起黑猩猩，他們較能直立，但體型較黑猩猩小。但越来越多的证据表明，他们的体型其实和黑猩猩没有差异，只是身形较为修长苗条，唯一较黑猩猩小的是脑容量。「倭」并非对他们准确的描述。[5]
倭黑猩猩（英文俗名：Bonobo）之學名為「Pan paniscus」。牠們的DNA超過98%和人類（Homo sapiens）相同[6]，比大猩猩更接近人類。[7]
但對此尚存爭議。一些科學家認為倭黑猩猩和一般黑猩猩都如此相似於人類，其屬名應該歸為和人相同的人屬，學名應為「Homo paniscus」、「Homo sylvestris」或「Homo arboreus」。[8]無論怎樣，改變屬名的爭議性在於它捲入了在分類學中和人類相似度之問題，其中也包括南猿。
近期DNA證據表明倭黑猩猩和一般的黑猩猩在至少一百萬年前就演化為兩個不同的種。[9][10]。黑猩猩系列和人類大約在六百萬年前由共同祖先走上演化歧路。 因為除了現代智人（Homo sapiens）以外，完全沒有其他也在當時和人同屬的種遺留至今，只有黑猩猩屬是現今存活和人類最相近之屬。[11]
倭黑猩猩住在叢林裡，和黑猩猩一樣，過着性生活，他們許多方面與黑猩猩相似，但是比起黑猩猩，他們較為愛好和平，且他們的性生活較黑猩猩活躍頻繁。[12][13]
約10,000隻倭黑猩猩只在剛果河南部以及其支流的開賽河北部被發現[14]，在中非剛果民主共和國的潮濕雨林中。由於兩者棲息地正逐漸喪失以及獵尋獸肉（bushmeat）之活動，牠們已瀕臨絕種，在現今的內戰中，由於甚至在偏遠的「保護地區」如萨隆加国家公园，也有重武裝軍隊，獵尋獸肉的活動劇烈增加。如今，至多也只餘留數千隻倭黑猩猩。這也是現代靈長目動物大滅絕之普遍趨勢。[15][16]
倭黑猩猩有能力通過有關鏡中辨識的自我意識測驗（the mirror-recognition test for self-awareness）。他們主要以發聲器官相互溝通，雖然我們尚未詳知其發聲原理；不過，人類確實能瞭解其臉部表情[6]以及一些自然手勢，譬如說，邀請遊戲等。兩隻倭黑猩猩已經被教授了約400個能以一種特殊符號鍵盤所打出的單字，也能對於聽到的句子有所回應。此外，倭黑猩猩亦是除了人類之外，會正面交歡的動物。有一些人，諸如生物倫理學家 Peter Singer 则认为，這些結果使牠們有享有理論上人類所特有的「生存權」。
|access-date=中的日期值 (帮助) |dead-url=bot: unknown (帮助) |accessdate=需要含有|url= (帮助) 倭黑猩猩（學名：Pan paniscus），又名倭猩猩、僰猿、矮黑猩猩或巴諾布猿，是黑猩猩屬下的兩種動物之一，起先倭黑猩猩被認為和黑猩猩是同種生物，直到1920年代，才有人察覺兩者的不同，而將之列為一獨立的物種。雖然「黑猩猩」一詞有时指的是黑猩猩屬下的所有生物，但該詞多特指同屬的另一種生物——普通黑猩猩（Pan troglodytes）。为避免与黑猩猩混淆以及突出其独立物种的地位，一些机构现建议使用「倭猩猩」作为中文名。現今倭黑猩猩僅存於剛果民主共和國，野生且瀕危。和黑猩猩一樣，倭黑猩猩同屬最接近人類的物種之一。因黑猩猩屬動物皆不善游泳，可能導致了1.5-2百萬年前分居於剛果河南北的倭黑猩猩與黑猩猩的演化差異。
德國解剖學家Ernst Schwarz曾分析研究比利時特爾菲倫博物館的當時人們认为屬于青年黑猩猩的顱骨，這使他被譽為倭黑猩猩的發現者。Schwarz於1929年出版其發現。在1933年，美國解剖學家Harold Coolidge提供了對倭黑猩猩更詳盡的敘述，並將之提升至獨立物種的地位。該種的獨特之處在於較長的雙腿、分區的頭髮、母系社會文化、以及性行為在社會中的獨特意義。
ワシントン条約附属書I 分類 界 : 動物界 Animalia 門 : 脊索動物門 Chordata 亜門 : 脊椎動物亜門 Vertebrata 綱 : 哺乳綱 Mammalia 目 : サル目（霊長目） Primates 亜目 : 真猿亜目 Haplorhini 下目 : 狭鼻下目 Catarrhini 上科 : ヒト上科 Hominoidea 科 : ヒト科 Hominidae 亜科 : ヒト亜科 Homininae 族 : ヒト族 Hominini 亜族 : チンパンジー亜族 Panina 属 : チンパンジー属 Pan 種 : ボノボ P. paniscus 学名 Pan paniscus Schwartz, 1929 和名 ボノボ 英名 Bonobo
ボノボ（Pan paniscus）は、ヒト科チンパンジー属に分類される霊長類。以前はピグミーチンパンジーと呼ばれた。
体長オス73-83センチメートル、メス70-76センチメートル[2]。体重オス39キログラム、メス31キログラム[2]。体型は細い[1][2]。頭部の体毛は中央部で左右に分かれる[2]。側頭部の体毛が直立し、外観では耳介が不明瞭[1][2]。チンパンジーに比べて上半身が小さく、それに比例して脳容量も小さい。赤ん坊はか細く、頼りない状態が長く続く。
メスは発情すると性皮が膨張しピンク色になる[2]。
野生のボノボの生態は、保護を目的として研究が進められた。また、加納隆至らは、コンゴの赤道州ワンバ地区で直接観察による調査を開始した。この調査は、内戦の影響による中断を経て、現在でも黒田末寿、古市剛史、伊谷原一らによって20年以上の長期にわたり続けられている。
食性は雑食で、植物の葉、芽、蜂蜜、昆虫、ミミズ、小型爬虫類、小型哺乳類などを食べる[2]。
昼行性で、夜間になると樹上に日ごとに違う寝床を作って休む[2]。
基本的には樹上棲で、前肢の指関節外側を接地して地表を四足歩行（ナックルウォーク）することもある[2]。チンパンジーよりも直立二足歩行が得意で、食物を運ぶときなどに数十メートルを直立二足歩行することもある[3]。黒田末寿は、直立二足歩行がボノボの母親依存と言語獲得能力に関係しているのではないかと見ている[4]。
授乳期間は4年。生後8-11年で思春期を迎え、生後14年で初産を迎える[2]。寿命は40年と考えられている[2]。
人間だけが行うと考えられていた正常位での性行動をボノボも行うことが発見されている。また、個体間で緊張が高まると擬似的な交尾行動、オス同士で尻をつけあう、メス同士で性皮をこすりつけあうなどの行動により緊張をほぐす[2]。
22-58平方キロメートルの行動圏内で生活し、1日あたり1.2-2.4キロメートルを移動する[2]。複数頭の異性が含まれる50-120頭の群れを形成して生活し、複数頭の異性が含まれる6-15頭の群れに分散することが多い[2]。父系社会で、オスは産まれた群れに留まり、メスは思春期を迎えると別の群れに移動する[2]。
ボノボ同士の闘争は、チンパンジーと異なりほとんど観察されていない。そのため、平和的な動物であると考えられることが多い。ただし、雑食性で小動物や他種のサルを狩ることはある[5]。
ボノボは動物園での飼育も行われている。野生に比べ、飼育されたボノボは毛の抜け落ちることが多い。健康状態の悪化やストレスが原因だと考えられている。
野生のボノボは、多くの道具を使うことが知られている野生のチンパンジーとは異なり，道具使用の報告がほぼ皆無である。一方、飼育下のボノボはチンパンジーと同様に、積木を高く積み上げたりカップを重ねたりする[6]。
スー・サベージ・ランボー（英語版）らはボノボに言葉を教えるプロジェクトを行い、カンジ（英語版）とパンバニーシャ（英語版）という2頭のボノボが英語を理解することを確認した[7][8]。また、このプロジェクトで飼育したボノボは以下の事を自ら、または人間に声のみによる指示を受け行った。
パックマンのルールでは、普段はパックマンが敵に触れるとアウトになってしまうのに対し、「パワーエサ」と呼ばれるアイテムを取ってから一定時間の間は敵に触れることでボーナス点を取ることができる。つまり条件によって自分と敵との強弱の立場が逆転する。ボノボはこの複雑なルールを理解し、普段は敵から逃げ、パワーエサを取ってから一定時間敵を追いかけることができる。
スー・サベージ・ランボーのプロジェクトは2000年2月13日にNHKスペシャル『カンジとパンバニーシャ 天才ザルが見せた驚異の記録』で放送され[9]、この番組のビデオも市販された[10]。
種小名paniscusは属名と同義で、ギリシャ神話の神パンに由来する[1]。
生息地では食用とされることもある。例外的にワンバ地区では食用とすることが禁忌とされていたため、保護区に指定された[2]。
開発や内戦による生息地の破壊、食用の狩猟などにより生息数は減少している[2]。
本種は1928年に初めて発見された。興味深いことに発見地は生息地であるアフリカではなく、ヨーロッパであった。ドイツ人の動物学者エルンスト・シュヴァルツ（Ernst Schwarz）が、ブリュッセル近郊テルヴューレン（Tervuren）にあるベルギー領コンゴ博物館（現在の王立中央アフリカ博物館）のチンパンジー標本を比較していた際に、これが従来のチンパンジーとは異なる新種であることを発見した。
メスのボノボ
子の毛づくろいをする母親。母は、ローラと名付けられたボノボである。
ヒトだけがすると考えられていた正常位での交尾
보노보(bonobo, 학명: Pan paniscus)는 침팬지속에 속하는 두 종 중 하나이다. 과거에는 피그미침팬지로도 불리면서 아종으로 분류되었다.[2] 다 자란 침팬지와 보노보를 비교했을 때 보노보가 좀 더 작으며, 침팬지에 비해 약간 온순한 성격을 가진다. 또 침팬지는 화날 때 달려들어 물어뜯는 공격적인 자세를 취하는 반면, 보노보는 발로 차는 등의 비교적 방어적 자세를 취한다.
.jpg)
_at_Lola_Ya_Bonobo_-_3.JPG)
