Marsh Fern Family

Multimedia w Wikimedia Commons

Zachylnikowate (Thelypteridaceae) – rodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje dwie podrodziny, 30 rodzajów i ponad 1030 gatunków^[1]. Są to paprocie naziemne i naskalne występujące głównie w strefie tropikalnej, z nielicznymi przedstawicielami w klimacie umiarkowanym^[2]. Do polskiej flory należą trzy gatunki: zaproć górska Oreopteris limbosperma, zachyłka oszczepowata Phegopteris connectilis i zachylnik błotny Thelypteris palustris^[3].

Morfologia

Kłącze płożące, podnoszące się lub wyprostowane, pokryte łuskami na wierzchołku. Liście o jednakowym kształcie (monomorficzne), rzadko zróżnicowane (dimorficzne). Blaszka pierzasto złożona, często z listkami pierzastodzielnymi. Wiązki przewodzące pierzaste, otwarte do siateczkowato łączących się. Kupki zarodni okrągłe do owalnych, rzadko wydłużone wzdłuż żyłek, z nerkowatymi zawijkami lub bez zawijek^[2].

Systematyka

W systemie Smitha i in. (2006) rodzina w rzędzie paprotkowców (Polypodiales)^[2]. W systemie PPG I (2016) rodzina w obrębie podrzędu Aspleniineae H.Schneid. & C.J.Rothf. 2016 odpowiadającemu kladowi „eupolypods II” w systemie Smitha i in. (2006)^[1].

Pozycja filogenetyczna rodziny w rzędzie paprotkowców^[4][5][1]

paprotkowce

Saccolomataceae

Cystodiaceae

Lonchitidaceae

Lindsaeaceae

Pteridaceae – orliczkowate

Dennstaedtiaceae

Cystopteridaceae – paprotnicowate

Rhachidosoraceae

Diplaziopsidaceae

Aspleniaceae – zanokcicowate

Hemidictyaceae

Thelypteridaceae – zachylnikowate

Woodsiaceae – rozrzutkowate

Onocleaceae – onokleowate

Blechnaceae – podrzeniowate

Athyriaceae – wietlicowate

Didymochlaenaceae

Hypodematiaceae

Dryopteridaceae – nerecznicowate

Nephrolepidaceae – nefrolepisowate

Lomariopsidaceae

Tectariaceae

Oleandraceae

Davalliaceae – dawaliowate

Polypodiaceae – paprotkowate

Podział rodziny na podrodziny i rodzaje^[1]

podrodzina Phegopteridoideae Salino, A.R.Sm. & T.E.Almeida, 2016

• Macrothelypteris (H.Ito) Ching, Acta Phytotax. Sin. 8(4): 308. 1963
• Phegopteris (C.Presl) Fee, M_em. Foug., 5. Gen. Filic.: 242. 1852 – zachyłka
• Pseudophegopteris Ching, Acta Phytotax. Sin. 8(4): 313. 1963

podrodzina Thelypteridoideae C.F.Reed, Phytologia 17: 254. 1968

• Amauropelta Kunze, Farrnkrauter 1: 86. 1843
• Amblovenatum J.P.Roux, Strelitzia 23: 200. 2009
• Ampelopteris Kunze, Bot. Zeitung (Berlin) 6: 114. 1848
• Chingia Holttum, Blumea 19(1): 31. 1971
• Christella H.L_ev., Fl. Kouy-Tch_eou 472. 1915
• Coryphopteris Holttum, Blumea 19(1): 33. 1971
• Cyclogramma Tagawa, Acta Phytotax. Geobot. 7 (1): 52. 1938
• Cyclosorus Link, Hort. Berol. 2: 128. 1833
• Glaphyropteridopsis Ching, Acta Phytotax. Sin. 8 (4): 320. 1963
• Goniopteris C.Presl, Tent. Pterid.: 181, pl.7, f.9–11. 1836
• Meniscium Schreb., Gen. Pl. ed. 8(a) 2: 757. 1791
• Menisorus Alston, Bol. Soc. Brot., ser. 2. 30: 20. 1956
• Mesophlebion Holttum, Blumea 19(1): 29. 1971
• Mesopteris Ching, Acta Phytotax. Sin. 16(4): 21. 1978
• Metathelypteris (H.Ito) Ching, Acta Phytotax. Sin. 8(4): 305. 1963
• Nannothelypteris Holttum, Blumea 19(1): 38. 1971
• Oreopteris Holub, Folia Geobot. Phytotax. 4 (1): 46. 1969 – zaproć
• Parathelypteris (H.Ito) Ching, Acta Phytotax. Sin. 8: 300. 1963
• Plesioneuron (Holttum) Holttum, Blumea 22: 232. 1975
• Pneumatopteris Nakai, Bot. Mag. (Tokyo) 47: 179. 1933
• Pronephrium C.Presl, Epimel. Bot.: 258. 1851
• Pseudocyclosorus Ching, Acta Phytotax. Sin. 8(4): 322. 1963
• Sphaerostephanos J.Sm., Gen. Fil. (Hooker): pl.24. 1840
• Stegnogramma Blume, Enum. Pl. Javae 2: 172. 1828
• Steiropteris (C.Chr.) Pic.Serm., Webbia 28: 449. 1973
• Thelypteris Schmidel, Icon. Pl. 3: 45–48, pl.11, 13. 1763 – zachylnik
• Trigonospora Holttum, Blumea 19(1): 29. 1971

Przypisy