Multimedia w Wikimedia Commons Zębowce (Odontoceti) – klad w obrębie Cetartiodactyla lub w starszych klasyfikacjach jeden z dwóch podrzędów w rzędzie waleni. Ich przedstawiciele posiadają zęby, czym odróżniają się od fiszbinowców. Zębowce polują na ryby, głowonogi, a niektóre także na ssaki morskie.
Z wyjątkiem kaszalota osiągającego nawet do 18 m, największego zwierzęcia tej grupy, są to walenie małej lub średniej wielkości. Zębowce posiadają pojedynczy otwór nosowy na szczycie głowy (w przeciwieństwie do fiszbinowców z dwoma otworami). W kształcie zębów istnieją wielkie różnice pomiędzy gatunkami. Podczas gdy większość ma dużą liczbę identycznych zębów, do 260 u niektórych delfinów, istnieją też walenie jak narwal, u którego jedyny ząb tworzy długi róg, lub prawie bezzębne wale dziobogłowe z niezwykle ukształtowanymi zębami u samców.
Zębowce podobnie jak fiszbinowce mają opływowe kształty,ich wygląd bywa jednak różnorodny. Większość to gładkie i smukłe zwierzęta jak np. delfiny, lecz są i takie o budowie mocnej i masywnej najlepszym przykładem jest tu Kaszalot. Większość zwierząt tego podrzędu posiada płetwę grzbietową.
Większość zębowców potrafi pływać z dużą prędkością. Mniejsze rodzaje czasami towarzyszą statkom, dając się nosić falom. Najczęściej można obserwować przy tej czynności delfiny, słynące także z akrobatycznych skoków.
Wydawanie dźwięków gra ważną rolę dla zębowców. Obok różnych gwizdów i krzyków służących do komunikacji, są w stanie używać dźwięków o wysokiej częstotliwości aby orientować się za pomocą echolokacji. Ten zmysł stanowi wielką pomoc przy polowaniu.
Z reguły zębowce żyją w grupach składających się z kilku do tuzina waleni. Zdarza się, że grupy te złączają się, tworząc zbiorowiska do tysiąca zwierząt. Wysokie umiejętności komunikacyjne zębowców objawiają się np. w skoordynowanym polowaniu na stada ryb. W niewoli niektóre gatunki okazują duże zdolności do nauki; z tego powodu zoolodzy zaliczają je do najbardziej inteligentnych zwierząt.
Do zębowców należą następujące rodziny [2][3]:
Kaszalot przez długi czas był celem przemysłu wielorybniczego. Dzisiaj na niektóre stosunkowo niewielkie walenie (np. grindwale i grindwale krótkopłetwe) nadal trwają polowania, jednak największe zagrożenie dla większości gatunków stanowi rybactwo. Zwłaszcza przy połowie tuńczyków, co roku giną w sieciach tysiące delfinów.
Trzymanie małych waleni stanowi wielką atrakcję dla oceanariów i ogrodów zoologicznych, gdzie najczęściej występują butlonosy, orki i białuchy. Ze względu na duże zapotrzebowanie miejsca, niewola tych ssaków morskich jest kontrowersyjna.
"Wieloryby, delfiny i morświny." CIBET
Zębowce (Odontoceti) – klad w obrębie Cetartiodactyla lub w starszych klasyfikacjach jeden z dwóch podrzędów w rzędzie waleni. Ich przedstawiciele posiadają zęby, czym odróżniają się od fiszbinowców. Zębowce polują na ryby, głowonogi, a niektóre także na ssaki morskie.
