Trifolium, like Medicago, is a genus of clovers that are commonly cultivated as forage plants or for the improvement of soil fertility.
Die naam klawers verwys na ’n groep plante wat tot die genus Trifolium van die vlinderblommige plante (familie Fabaceae of Papilionaceae) behoort. Die rooi, geel of wit blomme van hierdie genus is in 'n trosvormige bloeiwyse om die bloeisteel gerangskik. Spesies van klawers wat wild in die natuur groei, word in bykans alle wêrelddele, met uitsondering van Australië, aangetref. Verskillende klawerspesies word vandag as groenbemesting gebruik. Die klawerspesies wat deesdae as voergewasse gekweek word, is waarskynlik uit Suidoos-Europa en Klein-Asië afkomstig. Klawersade is ryk aan proteïene en minerale.
Die familie Fabaceae of Papilionaceae (vlinderblommige plante) sluit onder meer die genus Trifolium in, wat klawers genoem word. Die rooi (soms persrooi), geel of wit blomme is in 'n min of meer bolvormige bloeiwyse aan die stingel gerangskik. Soos by alle vlinderblommiges bestaan die blomkroon uit 5 dele, naamlik die vlag (veksillum), 2 vlerke (alas) en twee vergroeide blare wat as die kiel (karina) bekend staan. Die meeldrade is binne-in die kiel geleë, en almal met uitsondering van een, is onderling vergroei.
Die vrug van die plant is 'n peul en die blare is drie-drie aan die stingel gerangskik (soms vyf- of sewetallig) of geveer. Voorbeelde van klawers met viertallige blare is seldsaam en volgens bygeloof kan so 'n vierklawer geluk bring. Met uitsondering van Australië is klawerspesies oor die hele wêreld ’n deel van die inheemse plantegroei. Die spesies wat deesdae as veevoer gekweek word, was oorspronklik waarskynlik uit Suidoos-Europa en Klein-Asië afkomstig.
Die Letlanders het waarskynlik reeds in 600 n.C. klawers gekweek en in Wes-Europa is daar in die 16de eeu hiermee begin. In Engeland het sir Richard Weston in die tweede helfte van die 17de eeu sekere klawerspesies as 'n vorm van groenbemesting (met hierdie metode word groen gewasse in die grond ingeploeg om dit vrugbaarder te maak) ingevoer. Die wortelknolletjies van klawerspesies bevat net soos die van ander vlinderblommige plante stikstofbindende bakterieë wat stikstof en nitriete in die grond omsit in nitraatverbindings, wat dan deur die plant opgeneem kan word. Deurdat die groen, stikstofhoudende klawers in die grond ingeploeg word, word die grond se stikstofinhoud verhoog en is die grand gevolglik vrugbaarder vir landbougebruik.
Die klawerblomme bevat baie nektar en is 'n groot lokmiddel vir bye. In die 17de en 18de eeu was hierdie heuninguitvoer 'n belangrike inkomstebron vir Engeland. Volgens oorlewering het Groot Brittanje se vloot, die basis van sy wêreldmag, destyds sy bestaan te danke gehad aan die geld wat met die heuning verdien is. In die volksgeneeskuns is sommige klawerspesies gebruik in die behandeling van swerende wonde. Klawersade, wat net so os boontjies en ertjies ook tot die vlinderblommige familie behoort, is ryk aan proteïene en minerale (veral kalk en fosfor). Daarom word verskeie klawerspesies op groot skaal as veevoer gekweek. Rooiklawer (Trifolium pratense) en alpeklawer (Trifolium alpinum) is veral bekende voergewasse.
Nadat die klawer gemaai is, word dit op spesiale klawerrakke (piramiedvormige stellasies van hout) gehang om in die wind droog te word. Klawermeel word verkry deur die sade te maal, terwyl klawerkuilvoer ook vir vee gevoer word. Die proteïengehalte wissel tussen 16 en 22 %. Klawerplante is redelik vatbaar vir sekere parasiete soos die sogenaamde klawervreter (Orobanche minor), wat die wortels van die plant aanval.
Die genus Trifolium (egte klawers) omvat sowat 300 spesies. Alle klawerspesies het 3 eindblaartjies. Wilde klawers wat in Suid-Afrika voorkom, sluit in die Afrikaanse of Kaapse klawer (Trifolium africanum) en die burchell- of wildeklawer (Trifolium burchellianum). Hopklawer (Trifolium campestre) kom baie algemeen op weivelde voor. Elke blomhofie bestaan uit meer as 20 blomme en die breë vlag vou na die bloeityd oor die kiel. Die bekendste klawerspesies is rooiklawer (Trifolium pratense), witklawer (Trifolium repens), basterklawer (Trifolium hybridum) en Franse of inkarnaatklawer (Trifolium incarnatum).
Laasgenoemde is 'n belangrike voergewas. Inkarnaatklawer is 'n harige plant met skarlakenrooi blomhofies Alpeklawer (Trifolium alpinum) is nog 'n belangrike voergewas wat van die Alpe afkomstig is. 'n Merkwaardige klawerspesie is die ondergrondse klawer (Trifolium subterraneum). Die blommetjies van hierdie plant boor die grond binne, waar die peule ryp word. Die blomme is wit terwyl die buitenste blomme ligroos strepe het. Die aarbeiklawer (Trifolium fragiferum) groei in slik- en kleigrond.
Die plant het kruipende stingels en blomhofies wat nil die blomtyd soos aarbeie lyk omdat die kelkblaartjies opswel. Ander spesies is die ruklawer (Trifolium scabrum), die hasepootjie (Trifolium arvense), gestreepte klawer (Trifolium striatum) en sigsagklawer (Trifolium medium). Verskeie genera wat aan die genus Trifolium verwant is en baie soos klawerplante lyk, word ook in Suid-Afrika klawers genoem. Lusern (genus Medicago) en die Griekse hooi (genus Trigonella word soms "klawer" genoem), terwyl die heuningklawerspesies (genus Melilotus) en rolklawers (genus Lotus) die naam klawer dra, hoewel hulle nie egte klawers is nie.
Die gewone rolklawer (Lotus corniculatus) het twee subspesies, naamlik die Lotus corniculatus corniculatus wat op duine, in sand en in kleigrond groei, en die Lotus corniculatus tenuifolius, wat seldsamer is en ook in siltgrond groei. Die moerasrolklawer (Lotus uliginosus) groei in moerasse, turfgrond en woude. 'n Baie seldsame klawerspesie is die perdehoefklawer (Hippocrepis comosa), wat in baie wêrelddele glad nie meer voorkom nie. In teenstelling hiermee kom die wondklawer (Anthyllis vulneraria) met sy geveerde blare en geel tot rooi blomme baie algemeen oor die hele wêreld voor.
Spesies van die genus Medicago word deur sekkelvormige, opgerolde peule gekenmerk. Die sekelklawer (Medicago falcata) het harige stingels, terwyl die gevlekte klawer (Medicago arabica) aan die getande steunblare en pers vlekke op die blare uitgeken kan word. Die heuningklawerspesies (genus Melilotus) het hulle naam te danke aan 'n sterk blommegeur (die Griekse woord meli beteken heuning). Die gewone heuningklawer (Melilotus officinalis) met sy geel blomme kan tot 1 m hoog word. Die geel heuningklawer (Melilotus altissimus) het baie lang stingels en harige swart peule. Daar is ook ’n wit heuningklawerspesie, naamlik die wit heuningklawers (Melilotus albus).
Wikispecies het meer inligting verwant aan: Klawers
Die naam klawers verwys na ’n groep plante wat tot die genus Trifolium van die vlinderblommige plante (familie Fabaceae of Papilionaceae) behoort. Die rooi, geel of wit blomme van hierdie genus is in 'n trosvormige bloeiwyse om die bloeisteel gerangskik. Spesies van klawers wat wild in die natuur groei, word in bykans alle wêrelddele, met uitsondering van Australië, aangetref. Verskillende klawerspesies word vandag as groenbemesting gebruik. Die klawerspesies wat deesdae as voergewasse gekweek word, is waarskynlik uit Suidoos-Europa en Klein-Asië afkomstig. Klawersade is ryk aan proteïene en minerale.
Yonca (lat. Trifolium)[1] – paxlakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.[2]
Yonca cinsinin nümayəndələri çoxillik ot bitkisidir. Boyu 50-80 sm-dir. Dərin bir kök sistemi vardır. Əlverişli şəraitdə bitkinin kökü torpaqda 8-10 metrə qədər dərinliyə uzana bilir. Paxlalı yem bitkilərindən səpin yoncasının (Medicaqo sativa L.) 80-ə qədər yabanı və mədəni sort və formaları, üçyarpaq yoncanın (Trifolium pratense L.) 6 yabanı forması vardır. Yem bitkiləri içərisində ən çok bəsləyicilik dəyəri olan yoncada 10 qədər vitamin var.
Ölkədə heyvandarlığın, quşçuluğun və arıçılığın inkişaf etdirilməsi, mal-qara və quş məhsullarının artırılması, məhsulun keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması və onun maya dəyərinin aşağı salınmasında əsas məsələlərdən biri qiymətli yem bazasının yaradılması ilə yanaşı heyvanların və quşların dəyərli yem payları ilə təmin edilməsidir. Mal-qaranın qiymətli yem bitkiləri ilə qidalandırılması sağlam balaların alınması deməkdir. Respublikanın şəxsi və fermer təsərrüfatlarında heyvanlar üçün yem bazasının əsasını qaba yemlər (quru ot, küləş) və qüvvəli yemlər təşkil edir. Yem paylarının tərkibində qaba yemlərin xüsusi çəkisi 80-85%-dir, qalan 15-20%-i qüvvəli yemlər təşkil edir. Qaba yem bitkilərinin əsasını yonca təşkil edir. Azərbaycanın bütün bölgələri üzrə 386 min hektar sahədə yonca bitkisi becərilir. Yonca paxlalılar fəsiləsinə mənsub olub, çoxillik bitkidir. Kənd təsərrüfatı bitkiləri üçün ən yaxşı sələf sayılan yonca aqrotexnika qaydaları əsasında becərildikdə yüksək keyfiyyətli bol yaşıl kütlə və quru ot məhsulu alınır, heyvandarlığın, quşçuluğun və arıçılığın inkişafında yem bazası möhkəmlənir, torpağın münbitlik səviyyəsi daha da yaxşılaşır. Yoncanın yaşıl kütləsi, senajı, quru otu və ot unu mal-qara və quşlar tərəfindən ləzzətlə yeyilir. Yoncanın yaşıl kütləsi heyvanların və quşların orqanizmləri üçün amin turşuları ilə normallaşdırılmış proteinlə, müxtəlif mikro və makroelementlərlə, vitaminlərlə, mineral duzlarla zəngindir. Yoncanın 1 kq yaşıl kütləsində 0,20-0,30 qr, quru otunda 0,60-0,70 qr, yem vahidi 130-180 qr, həzm olunan protein 9,0-16 qr, kalsium 1,5-2,5 qr, fosfor 15-30 mq karotin vardır. Müasir texnologiya ilə hazırlanmış 1 kq ot ununun tərkibində 150-200 qr protein və 200-300 mq karotin vardır.
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Yonca (lat. Trifolium) – paxlakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Yonca cinsinin nümayəndələri çoxillik ot bitkisidir. Boyu 50-80 sm-dir. Dərin bir kök sistemi vardır. Əlverişli şəraitdə bitkinin kökü torpaqda 8-10 metrə qədər dərinliyə uzana bilir. Paxlalı yem bitkilərindən səpin yoncasının (Medicaqo sativa L.) 80-ə qədər yabanı və mədəni sort və formaları, üçyarpaq yoncanın (Trifolium pratense L.) 6 yabanı forması vardır. Yem bitkiləri içərisində ən çok bəsləyicilik dəyəri olan yoncada 10 qədər vitamin var.
El trèvol (Trifolium) és un gènere amb unes 300 espècies dins la família de les Fabàcies Fabaceae. Aquest terme deriva de tri, que significa tres i folius, que significa fulla, fent referència al fet que les fulles estan formades per tres folíols.
Són plantes herbàcies anuals, bianuals o vivaces. Les fulles tenen tres foliols (molt rarament hi ha espècies amb cinc o set fulles). Presenten estípules adosades al peciol. Les inflorescències són denses formades per floretes de colors que oscil·len entre el vermell, el porpra, el blanc o el groc. Fructifiquen en llegums petits que contenen poques llavors. Algunes espècies importants (s'assenyala amb les sigles "PC" les presents en la flora dels Països Catalans):
La distribució d'aquest gènere és cosmopolita; la més gran diversitat es troba en les regions de clima temperat de l'hemisferi nord, però a Amèrica del sud i Àfrica també hi ha moltes espècies. També n'hi ha en les contrades de clima tropical a les muntanyes de gran altitud.
Aquest gènere està especialment ben representat a la regió mediterrània i a Califòrnia. Als Països Catalans es troben com autòctones 43 espècies i unes 7 més conreades.
Diverses espècies són àmpliament cultivades com a plantes farratgeres. El trèvol més cultivat és el Trévol blanc (Trifolium repens) i el trèvol roig (Trifolium pratense). El trévol, ja sigui sols o sembrat en barreja creix abundantment, produint una abundant collita, és saborós i nutritiu per al bestiar. És un bon fixador del nitrogen, reduint així la necessitat de fertilitzants sintètics. Creix en una gran varietat de sòls i climes, i és útil, ja sigui per a pastures o per a compostatge.
En moltes zones, sobretot als sòls àcids, el trèvol té una curta durada a causa d'una combinació de les plagues d'insectes, malalties i pel balanç de nutrients, el que es coneix com a "malaltia del trèvol". Quan les rotacions dels cultius són manejades de manera que el trèvol no es repeteixi a intervals de més de vuit anys, creixerà amb més vigor.
La malaltia del trèvol, se sap més recentment, que també pot estar vinculada a la disminució de pol·linitzadors. La manera més eficaç de pol·linització per als trèvols són els abellots, que han disminuït com a resultat de la intensificació de l'agricultura. Les abelles també poden pol·linitzar als trèvol. Els agricultors gaudeixen dels beneficis de l'augment de resembra que es produeix amb l'augment d'activitat de les abelles, la qual cosa significa que el rendiment futur del trèvol seguirà sent abundant. Els apicultors es beneficien de la flor del trèvol, ja que aquesta és una de les principals fonts de nèctar per a les abelles.
Cada folíol té un significat especial: el primer de l'esquerra de la tija porta fama; el segón riquesa, el tercer un amant i el quart bona salut. Els trèvols algunes vegades tenen quatre foliols en lloc dels 3 i això es considera que dóna bona sort.
El trèvol és un dels pals dels jocs de la baralla francesa.
En heràldica s'utilitza també aquesta figura.
El shamrock és un tipus de trèvol clar, símbol tradicional irlandès.
Mae Meillion (sengl: Meillionen; Lladin: Trifolium), yn genws o tua 300 o rhywogaethau o blanhigion yn nheulu'r pys, sef Fabaceae. Mae gan y genws ddosbarthiad amlgenhedlig; mae'r amrywiaeth uchaf i'w gael yn Hemisffer Gogleddol cymedrol, ond mae nifer o rywogaethau ar gael yn Ne America ac Affrica, gan gynnwys uchderau mynyddoedd y trofannau. Maen't yn blanhigyn blynyddol, dwyflynyddol, neu'n blanhigyn lluosflwydd llysieuol. Mae'r dail yn dair-ddeiliog (yn anaml yn 5 neu 7 deiliog), gyda stipylau yn cystllu â coes y ddeilen, a phennau sbigynnau dwys o flodau bychain coch, piws, gwyn neu felyn; mae'r codenni sy'n cynnwys ychydig o hadau wedi eu amgau yn y blodyn.
"Tegwyn yn hadu clofer o Ruthun”[1]
Clofer cymysg o goch a gwyn oedd hwn, mae’n debyg. Mae Tegwyn yn cofio hefyd mynd i fferm Coed Acas, ger Dinbych, i nôl clofer coch, clofer brasach. Mae hyn yn f’atgoffa o ddau enw oedd gennym ni, blant Uwchaled: ‘y borfa’n drwch o siwgwr coch a siwgwr gwyn’.[2]
Mae Meillion (sengl: Meillionen; Lladin: Trifolium), yn genws o tua 300 o rhywogaethau o blanhigion yn nheulu'r pys, sef Fabaceae. Mae gan y genws ddosbarthiad amlgenhedlig; mae'r amrywiaeth uchaf i'w gael yn Hemisffer Gogleddol cymedrol, ond mae nifer o rywogaethau ar gael yn Ne America ac Affrica, gan gynnwys uchderau mynyddoedd y trofannau. Maen't yn blanhigyn blynyddol, dwyflynyddol, neu'n blanhigyn lluosflwydd llysieuol. Mae'r dail yn dair-ddeiliog (yn anaml yn 5 neu 7 deiliog), gyda stipylau yn cystllu â coes y ddeilen, a phennau sbigynnau dwys o flodau bychain coch, piws, gwyn neu felyn; mae'r codenni sy'n cynnwys ychydig o hadau wedi eu amgau yn y blodyn.
Jetel (Trifolium) je rozsáhlý rod rostlin z čeledi bobovité, zahrnující asi 250 druhů. Jetely jsou byliny s povětšině trojčetnými listy a květy v hlávkovitých květenstvích. Jsou rozšířeny v Eurasii, Africe i Americe. Jetele jsou pěstovány jako hodnotné pícniny. V České republice se vyskytuje celkem 19 druhů jetelů, některé z nich náležejí mezi obecně rozšířené rostliny.
Jetele jsou jednoleté nebo vytrvalé, přímé, plazivé nebo vystoupavé byliny. Listy jsou trojčetné nebo výjimečně dlanitě složené z 5 až 9 lístků, střídavé nebo u některých druhů horní vstřícné. Jednotlivé lístky jsou zubaté nebo celokrajné, přisedlé nebo krátce řapíčkaté, někdy má prostřední lístek řapíček delší. Palisty jsou velké, zubaté nebo celokrajné, částečně přirostlé k řapíku. Květy jsou bílé, žluté, růžové, červené nebo purpurové, přisedlé nebo krátce stopkaté, uspořádané v úžlabních nebo vrcholových hlávkách, krátkých hroznech, okolících nebo výjimečně jednotlivé. Listeny jsou často srostlé v zubatý zákrov. Kalich je pravidelný nebo dvojpyský, pěticípý, s 5 až 20 žilkami, po odkvětu někdy nafouklý. Pavéza je vejčitá až podlouhlá, delší než člunek. Tyčinek je 10 a jsou dvoubratré (9+1). Semeník obsahuje 1 až 12 vajíček. Plody jsou nepukavé, vejcovité až kuželovité, dlouho vytrvávající na rostlině a opadávající i s kalichem. Semena jsou vejcovitá, kulovitá nebo ledvinovitá.[1][2]
Jetely jsou rozšířeny v počtu asi 250 až 300 druhů převážně v mírném pásu v Evropě, Asii, severní Africe a Severní Americe. Rod je zastoupen i v západní části Jižní Ameriky a v jižní a východní Africe.[1][2]
V České republice roste v současné době stabilně 19 druhů jetelů. Mezi nejběžnější až obecně rozšířené druhy náleží zejména jetel plazivý (Trifolium repens) a jetel luční (Trifolium pratense). Některé pěstované druhy zplaňují, zejména jetel zvrhlý (Trifolium hybridum), řidčeji i jetel inkarnát (Trifolium incarnatum). Další druhy jsou do ČR zřídka zavlékány, jako např. jetel podzemní (Trifolium subterraneum), jiné jsou vedeny jako nezvěstné nebo vyhynulé: jetel hnědý (Trifolium badium), jetel hranatý (Trifolium angulatum) a jetel rozložený (Trifolium diffusum).[1][3]
V rámci celé Evropy roste asi 110 druhů jetelů, převážná většina z nich ve Středomoří. Je mezi nimi množství endemitů. Rozsáhlejší rozšíření mají ve Středomoří zejména druhy Trifolium angustifolium, T. stellatum, T. glomeratum, T. tomentosum, T. cherleri, T. subterraneum aj.[4][5] V Alpách vystupují do alpínského stupně druhy jetel alpský (Trifolium alpinum), jetel hnědý (T. badium), Trifolium pallescens, T. saxatile, T. noricum a T. pratense subsp. nivale, další druhy se vyskytují ve stupni montánním a subalpínském.[6]
Naše jetele byly některými taxonomy děleny do tří samostatných rodů: Trifolium s.str., Chrysaspis a Amoria. Toto dělení, částečně použité i v díle Květena ČR, se však příliš neujalo.[1]
Jetele jsou pěstovány jako hodnotné pícniny a také jako zelené hnojení, přičemž obohacují půdu dusíkem, neboť mají na kořenech podobně jako mnoho jiných bobovitých rostlin hlízkové bakterie vázající vzdušný dusík. V České republice je nejčastěji pěstován jetel prostřední (Trifolium medium), jetel luční (Trifolium pratense), jetel inkarnát (Trifolium incarnatum), jetel plazivý (Trifolium repens) a jetel zvrhlý (Trifolium hybridum).[1]
Obrázky, zvuky či videa k tématu jetel ve Wikimedia Commons
Jetel (Trifolium) je rozsáhlý rod rostlin z čeledi bobovité, zahrnující asi 250 druhů. Jetely jsou byliny s povětšině trojčetnými listy a květy v hlávkovitých květenstvích. Jsou rozšířeny v Eurasii, Africe i Americe. Jetele jsou pěstovány jako hodnotné pícniny. V České republice se vyskytuje celkem 19 druhů jetelů, některé z nich náležejí mezi obecně rozšířené rostliny.
For alternative betydninger, se Trifolium (flertydig). (Se også artikler, som begynder med Trifolium)
For artiklen om mejeriselskabet, se Kløver Mælk Kløver (Trifolium) er en planteslægt med ca. 300 arter, der er udbredt i alle tempererede egne, men med centre i Middelhavsområdet, Etiopien, Californien og Chile. Det er en- eller flerårige, urteagtige planter med trekoblede eller (sjældnere) uligefinnede blade. Småbladene er oftest tandede. Blomsterne er samlet i siddende eller hængende hoveder eller korte klaser, men arter med enlige blomster findes. De enkelte blomster er uregelmæssige (ærteblomster) med purpurrøde, hvide eller gule kronblade. Frugterne er små bælge med nogle få frø i hver.
De nedenstående lister rummer de arter, hvis navne må anses for at være videnskabeligt accepterede[1]:
Beskrevne arter
Klee (Trifolium) ist eine 245 Arten umfassende Pflanzengattung. Sie wird zur Unterfamilie der Schmetterlingsblütler (Faboideae) aus der Pflanzenfamilie der Hülsenfrüchtler (Fabaceae) gezählt. Im Sprachgebrauch werden allerdings häufig nicht nur Arten dieser Gattung mit „Klee“ bezeichnet, sondern auch Arten aus den nahverwandten Gattungen Schneckenklee (Medicago) und Steinklee (Melilotus) sowie aus der taxonomisch weit entfernten Gattung Sauerklee (Oxalis). Charakteristische Merkmale der Gattung sind dreifiedrige Blätter und vielblütige, kopfige Blütenstände. Die Gattung Klee ist auf allen Kontinenten, mit Ausnahme Australiens und Antarktikas, natürlich verbreitet. In Australien wurden verschiedene Kleearten durch den Menschen eingeführt.
In der Landwirtschaft werden 16 verschiedene Kleearten als Futterpflanzen verwendet. Kleeanbau ist sowohl in Europa als auch in Nordamerika von ökonomischer Bedeutung. In Europa wurde Wiesen-Klee (Trifolium pratense) schon ab dem 4. Jahrhundert angebaut. Durch die Fähigkeit, in Symbiose mit Knöllchenbakterien (Rhizobiaceae) an den Wurzeln Stickstoff aus der Luft zu binden, ist Klee auch für die Verbesserung der Bodenfruchtbarkeit bedeutend.
Das Kleeblatt fand in die Symbolik vieler Kulturen Eingang. Es repräsentiert stets die Dreiheit, wie zum Beispiel im Christentum als Symbol der Dreifaltigkeit. Weiterhin steht Klee für den Sommer oder symbolisiert die Liebe. Das vierblättrige Kleeblatt gilt als Glücksbringer. Außerdem ist der Shamrock ein Zeichen für Irland.
Die meisten Kleearten sind ausdauernde, wenige aber auch einjährige (annuelle) und sehr wenige zweijährige (bienne) krautige Pflanzen. Fast alle Arten verzweigen sich direkt an der Basis oder entlang der ganzen Sprossachse. Einige wenige Arten entwickeln jedoch über einem dichten Büschel vieler Blätter direkt an der Basis einen langen, blattlosen und unverzweigten Schaft. Die Sprossachse kann aufrecht, liegend oder kriechend sein. Viele Kleearten, wie zum Beispiel der Kaukasische Klee (Trifolium ambiguum), bilden Rhizome aus. Falls Rhizome vorhanden sind, machen sie häufig einen erheblichen Teil der Trockenmasse der Pflanzen aus, beim Kaukasischen Klee sind dies etwa 44 % der Gesamtmasse.[1] Weniger verbreitet ist die Entwicklung von Ausläufern (Stolonen). Sie findet sich beispielsweise beim Weiß-Klee (Trifolium repens). Die Dichte der Behaarung der Pflanzen variiert von Art zu Art. Das Spektrum reicht von dicht behaart bis fast kahl oder gänzlich unbehaart. Die Ausrichtung der Haare kann anliegend oder abstehend sein. Sie sind nach oben oder nach unten gerichtet.
Das Wurzelsystem der Kleearten ist häufig fischgrätenförmig. Die Form variiert dabei abhängig vom Substrat nur schwach, lediglich die Anzahl der Verzweigungen scheint in Sandböden höher zu sein als in Lehmböden.[2] Einjährige Arten haben feinfaserige Wurzeln, ausdauernde Arten haben verdickte, holzige Wurzeln und selten sogar Knollen.
Wurzelanschwellungen (Knöllchen), die durch Knöllchenbakterien hervorgerufen werden, sind wie bei allen Hülsenfrüchtlern typisch. Die verschiedenen Kleearten wurzeln unterschiedlich tief. Trifolium purpureum beispielsweise wurzelt bis zu 2,1 Meter tief, wohingegen Wurzeln des Schild-Klees (Trifolium clypeatum) selten tiefer als 40 Zentimeter in das Substrat eindringen. Bei zehn untersuchten Arten betrug der Anteil der Wurzeln an der Trockenmasse der Pflanzen zwischen 14 % und 30 %.[3]
Die Laubblätter sind in der Regel wechselständig. Bei einigen Arten erscheinen die oberen Laubblätter gegenständig; hier stehen die oberen Knoten so dicht beieinander, dass sich ein falscher Eindruck von Gegenständigkeit ergibt. Eines der beiden Blätter ist in diesem Fall aber häufig nicht voll entwickelt. Die Blattspreiten sind bei fast allen Arten dreizählig gefiedert. Nur Arten der Untersektion Lupinaster in der Sektion Lotoidea haben fünf- bis neunzählig gefingerte Blätter.
Die unteren (basalen) Blätter weichen in Größe und Gestalt häufig markant von den oberen Blättern ab. Die Fiedern sind hier häufig eiförmig, verkehrt-eiförmig oder breit elliptisch, immer sind sie deutlich breiter als die Fiedern der oberen Blätter. Die Fiederform ist ein relativ stabiles Merkmal. Sie kann jedoch in geringem Umfang sowohl an einem Individuum als auch innerhalb einer Art variieren. Der Blattrand ist ganzrandig oder fein bis grob gezähnt. Die Spreite ist beidseitig oder nur auf der Blattunterseite behaart, bei einigen Arten aber auch kahl. Die Blattnervatur ist innerhalb der Arten einheitlich. Die von der Hauptrippe abzweigenden, sekundären Blattrippen verlaufen annähernd parallel. Sie oder ihre Verzweigungen erreichen den Blattrand.
Auch die Gestalt der Nebenblätter ist innerhalb bestimmter Gruppen stark konserviert (einheitlich). Das Spektrum reicht von schmal und abrupt zugespitzt in der oberen Hälfte bis breit elliptisch. Sie sind in allen Sektionen außer Involucrarium und Paramesus ganzrandig, bei diesen sind sie gezähnt, oder tief eingeschnitten mit lanzettlichen Lappen. Bei den Arten der afrikanischen Untersektion Ochreata sind die Blattstiele der Laubblätter auf ganzer Länge mit den Nebenblättern verwachsen und die Internodien so ummantelt. Ähnliche Verwachsungen, allerdings nur bei den Blattstielen der oberen Laubblättern und nicht so ausgeprägt, existieren aber auch bei anderen Arten.
Die Blütenstände sind für gewöhnlich achselständig und gestielt oder sehr selten stiellos sitzend. Bei einigen wenigen Arten sind sie aber auch endständig. Meistens sind sie kopfig und vielblütig. Blütenstände mit wenigen Einzelblüten sind die Ausnahme.
Der israelische Botaniker Michael Zohary untersuchte 1972 die Formen der Blütenstände in der Sektion Lotoidea. Dort ergab sich, dass fast alle Arten rispenartige Blütenstände ausbilden, sich jedoch eine Tendenz zu ährenartigen Blütenständen abzeichnet. Evolutionär höher entwickelte Arten scheinen auch kürzere Blütenstiele zu bilden. Es ist jedoch unklar, ob diese Ergebnisse für die ganze Gattung repräsentativ sind.[4]
Tragblätter finden sich vor allem in den primitiveren Sektionen der Gattung, immer zusammen mit rispenartigen Blütenständen. Insgesamt sind zwei verschiedene evolutionäre Trends in der Gattung erkennbar: auf der einen Seite die Zurückbildung zu Tragblatt-Rudimenten oder das vollkommene Verschwinden der Tragblätter und auf der anderen Seite die Aggregation der Tragblätter direkt unter dem Kopf, was zu Involukralbildung (Hüllblättern) führt. Ausgeprägte Tragblätter gibt es zum Beispiel in der Sektion Mistyllus, die zu den evolutionär primitiven Sektionen der Gattung zählt. Rudimentär oder nicht vorhanden sind die Tragblätter zum Beispiel in der Sektion Trifolium, Hüllblätter finden sich beispielsweise in der Sektion Involucrarium.
Der Kelch in der Gattung Klee ist zumeist symmetrisch und röhren- oder glockenförmig mit fünf nahezu gleichmäßigen Kelchlappen oder Zähnen. Drei Variationen des Kelchs sind verbreitet: Bei den Arten der Untersektionen Loxospermum, Calycospatha und der Sektion Mistyllus ist die Kelchröhre blasenförmig verdickt. Bei einigen anderen Arten, vor allem in der Sektion Chronosemium, sind die oberen beiden Kelchzähne gegenüber den drei unteren verkürzt. In der Sektion Trifolium finden sich schließlich häufig geschlossene Kelchröhren.
Kleeblüten sind fünfzählige Schmetterlingsblüten. Die Krone variiert in der Farbe von rein weiß über gelb bis dunkelpurpurn. Zweifarbige Kronen sind verbreitet. Häufig wechselt die Farbe nach der Anthese (Vorgang des Blühens) und die Blütenstände erscheinen mehrfarbig. Die vier unteren Kronblätter (Schiffchen und Flügel) sind lose verwachsen und an die Staubblätter angewachsen. Das fünfte Kronblatt (die Fahne) ist frei und vergrößert. Die Flügel sind in der Regel deutlich länger als das Schiffchen. Die Staubblätter sind zehn an der Zahl, neun von ihnen sind zu einem U-förmigen Tubus verwachsen. An der Basis des zehnten, oberen, freien Staubblatts befindet sich eine kleine Honigdrüse (Nektarium). Bei einigen Arten gibt es die Tendenz zu einer Reduktion der Anzahl der Pollensäcke pro Staubblatt, etwa bei Trifolium badium, Trifolium repens, Trifolium campestre und Trifolium dubium; in einer Blüte kommen Staubblätter mit den normalen vier, aber auch drei und zwei Pollensäcken vor, wobei jeweils die ventralen Pollensäcke reduziert werden.[5] Der Fruchtknoten liegt innerhalb des Tubus aus den Staubblättern. Die Krone fällt in der Regel frühzeitig ab und bleibt nur bei einigen Arten erhalten. In der Sektion Mistyllus trocknet die verbleibende Krone ein. Nur in der Sektion Chronosemium wirkt sie unterstützend auf das Verwehen der Samen (Windbestäubung).
Die Pollenkörner der Gattung sind prolat, das bedeutet sie haben die Form von Rotationsellipsoiden. Die Exine, das heißt die äußere Schicht des Sporoderms (der Wand des Pollenkorns), sind tricolporat, das heißt, sie besitzt drei längsgestreckte Keimfalten (Colpi), in deren Mitte sich je eine rundliche Keimpore (Porus) befindet. Die Pollenkörner haben einen Durchmesser von 14 bis 35 Mikrometer. Sie sind 21 bis 49 Mikrometer lang und haben ein Verhältnis von Länge zu Durchmesser zwischen 1,19 und 1,64.
Die kleinsten Pollenkörner finden sich beim Kleinblütigen Klee (Trifolium retusum) und beim Schmächtigen Klee (Trifolium suffocatum). Die größten Pollenkörner wurden beim Wiesen-Klee (Trifolium pratense) beobachtet. Bei einigen amerikanischen Arten, wie Trifolium albopurpureum, sind die Pollenkörner fast kugelförmig. Die Oberflächenstruktur (Skulpturierung) der Pollenkörner variiert innerhalb der Gattung stark.
Als ursprüngliche Fruchtform der Gattung werden vielsamige, an zwei Nähten aufreißende Hülsenfrüchte angesehen. Innerhalb der Gattung gibt es sowohl diesen archaischen Fruchttyp als auch viele evolutionär davon abgeleitete Formen, die sich der Schließfrucht immer weiter annähern. In der Sektion Lotoidea, in der die meisten evolutionär primitiven Charakteristika der Gattung erhalten sind, findet sich eine ganze Anzahl von Arten, wie zum Beispiel der Vogelfuß-Klee (Trifolium ornithopodioides) oder der Westalpen-Klee (Trifolium alpinum), mit solchen typischen, vielsamigen Hülsen, die an zwei Nähten aufplatzen. Von dieser Ausgangsform existieren viele abgeleitete Formen: im extremen Fall ein einsamiger Schlauch (Utriculus) oder ein Nüsschen mit einer sehr dünnen Fruchtwand (Perikarp), die in einigen Fällen sogar nur aus Epidermiszellen (Abschlussgewebe) besteht. Bei diesen extrem reduzierten Hülsen fehlt die Naht, und so kann die Frucht nicht mehr aufreißen, sondern teilt sich querlaufend oder unregelmäßig. Solche Früchte sind vor allem in der Sektion Trifolium, zum Beispiel beim Ausgebreiteten Klee (Trifolium diffusum), aber auch in vielen anderen Sektionen und sogar auch in Lotoidea zu finden.
Eine Zwischenform ist die einsamige Hülse, bei der beide Nähte vorhanden sind. Früchte dieser Form gibt es zum Beispiel beim Usambara-Klee (Trifolium usambarense), bei Trifolium burchellianum aber auch bei vielen anderen Arten. Eine weitere Zwischenform ist die einsamige Hülse mit nur noch einer Naht. Dieser Fruchttyp findet sich in mehreren Sektionen, ist aber eher selten.
Die Gestalt der Samen ist typischerweise eiförmig, ellipsoid oder länglich-ellipsoid und seitlich gestaucht, variiert aber in Dimension, Gewicht und Form. Variationen der Form resultieren aus der unterschiedlichen Position des Hilums, der Ansatzstelle des Nabelstrangs (Funiculus) über den der Samen mit dem Fruchtknoten verbunden ist. Das Hilum trennt im Embryo die Wurzelanlage (Radicula) von den Keimblättern (Kotyledonen).
Bei einigen Arten, zum Beispiel in den drei Untersektionen Lotoidea, Oxalioidea und Ochreata in der Sektion Lotoidea, liegt das Hilum endständig. Hier sind Wurzelanlage und die Keimblätter fast gleich lang. Bei fast allen anderen Arten liegt das Hilum seitlich oder am Rand. Dann ist die Wurzelanlage deutlich kürzer als die Keimblätter. Die Samenschale (Testa) kann glatt, angeraut, warzig, faltig oder körnig sein. Die Oberflächenstruktur der Testa scheint aber nicht mit der taxonomischen Einteilung der Gattung zu korrelieren.
Etwa 70 % der Arten der Gattung wurden auf die Anzahl der Chromosomen untersucht. Die Arten sind üblicherweise diploid, enthalten also zwei Chromosomensätze pro Zelle. Es treten aber auch andere Ploidiegrade auf. Bei 38 Arten tritt Polyploidie, oder Polyploidie und Diploidie in zwei Linien nebeneinander, auf. Von diesen sind 31 ausdauernde, aber nur sieben einjährige Arten.[6]
Die Basiszahl, das heißt die Anzahl der Chromosomen eines einzelnen Satzes, ist 8 für 80 % der untersuchten Arten, 7 für 15 % der Arten, 6 in 2 % und 5 in 3 % der Fälle. Auch bei den anderen Arten der Tribus Trifolieae scheint die Basiszahl 8 zu dominieren. Reduzierte Chromosomenzahlen und Aneuploidie, das heißt, dass einzelne Chromosomen zusätzlich zum üblichen Chromosomensatz vorhanden sind oder fehlen, sind vor allem in den Sektionen Trichocephalum und Trifolium verbreitet. Dies ist ein weiteres Indiz dafür, dass diese Sektionen stärker abgeleitete Formen sind als die anderen.
Die Gestalt der Chromosomen wurde bei 14 afrikanischen und 15 europäischen diploiden Arten untersucht.[7][8] Es gab jeweils ein bis drei Paare metazentrischer (Centromer in der Mitte), vier bis sechs Paare submetazentrischer (Centromer zwischen Mitte und Ende) und ein Paar akrozentrischer Chromosomen (Centromer am Ende, der kürzere Arm sehr klein).
Die Gattung Klee ist sehr weit verbreitet und in insgesamt vier Florenreichen vertreten, der Neotropis, Paläotropis, Holarktis und Capensis. Die Gattung fehlt jedoch in der Australis. Das Verbreitungsgebiet kann in drei distinkte Zentren aufgeteilt werden: Eurasien, Afrika und Amerika.
Etwa 59 % aller Arten sind in Eurasien beheimatet. Das Mannigfaltigkeitszentrum, das heißt das Gebiet mit der höchsten Artenvielfalt (insgesamt 110 Arten aus sieben Sektionen), liegt im Mittelmeerraum. Im Euro-Sibirischen und Turanisch-Iranischen Raum finden sich hingegen zusammen nur 8 % der Arten. In fast jedem Mittelmeer-Anrainerstaat existieren einige endemische Arten. Die meisten Endemiten gibt es jedoch in der Türkei, mit insgesamt neun endemischen von den 100 dort natürlich vorkommenden Arten. Die Nordgrenze des Verbreitungsgebietes verläuft durch Schweden und Norwegen und erreicht hier etwa den nördlichen Polarkreis. Nach Osten hin nimmt die natürliche Artenvielfalt ab und nur die beiden Arten Trifolium lupinaster und Trifolium gordejevi sind im Fernen Osten Russlands, auf Sachalin und in Japan zu finden.
In Afrika sind 15 % aller Arten verbreitet. Der Großteil der in Nordafrika vorkommenden Arten ist wie in Europa im Mittelmeerraum heimisch. Hier existieren aber nur zwei endemische Arten, beide im Atlasgebirge. Die Hälfte aller nordafrikanischen Arten werden ebenso auf den Makaronesischen Inseln gefunden. Fast alle nicht in Europa vorkommenden Arten finden sich im Hochland von Abessinien. Klee fehlt auf der Arabischen Halbinsel, mit Ausnahme des jemenitischen Hochlands. Das Verbreitungsgebiet setzt sich bis an das Kap ganz im Süden von Afrika fort, dabei findet sich Klee hier nur im tropischen Hochland und fehlt im Tiefland. Klee fehlt auf Madagaskar, in Namibia, Botswana und in der Sahelzone. Die einzige Art, die den Nordrand der Sahara erreicht, ist der Filz-Klee (Trifolium tomentosum).
Die restlichen 26 % der Arten sind in Amerika verbreitet. In Nordamerika fehlt Klee in Alaska und fast ganz Kanada, in den Vereinigten Staaten fehlt er im Nordosten. Das Mannigfaltigkeitszentrum liegt in Kalifornien. Im Süden reicht das Verbreitungsgebiet etwa bis 43° südlicher Breite in Südamerika. Dabei ist der Klee auch in den Tropen Amerikas nur im Hochland zu finden und fehlt im Tiefland. Klee fehlt auf den Westindischen Inseln, in Panama und in Guayana.[9]
Zu den einheimischen Arten kommen insbesondere in Nordamerika noch viele Neophyten. Schon von den 1739 von Jan Frederik Gronovius in der Flora Virginica beschriebenen zehn Arten stellten sich neun als eingeschleppt heraus. 1994 waren von den Vereinigten Staaten 93 Kleearten bekannt, von denen 64 natürlich dort vorkommen und 29 Neophyten sind.[10]
Auch in Australien, wo Klee natürlich nicht vorkommt, leben viele Arten neophytisch. So werden in Süd-West Australien 35 neophytisch vorkommende Kleearten gezählt.[11] Eingeschleppter Klee findet sich aber auch in den alpinen Regionen Ostaustraliens. Insgesamt zehn Arten werden als invasiv eingestuft.[12] Ebenso wurde Klee auf Neuseeland und Hawaii eingeschleppt.
Die Gattung Klee ist in extrem verschiedenen Habitaten heimisch. Das Verbreitungsgebiet reicht von subarktischen Regionen, durch Gebiete mit mesischen Bedingungen (Gebiete mittlerer Feuchte), über subtropische bis in tropische Regionen. Etwa 75 % der amerikanischen, 87 % der afrikanischen und 50 % der europäischen Arten sind jedoch auf gebirgige Standorte in Höhenlagen bis 4.000 Meter beschränkt.
Wie auch die anderen Hülsenfrüchtler lebt Klee in einer mutualistischen Symbiose mit Knöllchenbakterien (Rhizobiaceae). Diese besitzen die Fähigkeit, elementaren, molekularen Stickstoff zu binden, also in Verbindungen zu überführen und damit biologisch verfügbar zu machen.
Anders als bei anderen Leguminosen finden sich an Klee häufig Bakterien, die sich auf bestimmte Kleearten spezialisiert haben und mit anderen Hülsenfrüchtlern keine erfolgreiche Symbiose etablieren können. Man spricht in diesem Fall von Biovaren. Dies betrifft insbesondere Bakterien der Gattung Rhizobium. So geht zum Beispiel der Wiesen-Klee (Trifolium pratense) ausschließlich eine Symbiose mit Rhizobium trifolii ein, wohingegen zum Beispiel der Weiß-Klee (Trifolium repens) auch mit Rhizobium leguminosarum symbiotisch lebt.[13]
Die Kleearten haben typische Schmetterlingsblüten für Insektenbestäubung (Entomophilie). Dabei werden die Blüten vornehmlich von Insekten mit langem Saugrüssel besucht, wie zum Beispiel von Honigbienen (Apis), Hummeln (Bombus) und einigen Schmetterlingen (Lepidoptera). Diese sammeln dort Nektar und Pollen. Wenn die besuchenden Insekten vornehmlich mit ihrem Kopf Druck auf Fahne und Flügel ausüben, werden Narbe und Antheren aus dem Schiffchen herausgestreckt und an die Unterseite des Insektenkopfes gedrückt. So kann die Bestäubung stattfinden. Wird der Druck auf die Fahne gelöst, kehren Narbe und Antheren an ihre alte Position im Schiffchen zurück. Der Stempel ist dazu für gewöhnlich länger als die Staubblätter und leicht gebogen. Die Antheren sind aufreißend, sogar schon in der Knospe. Nektar wird am Grund der Kronröhre ausgeschieden.
Eine Blüte des Weiß-Klees (Trifolium repens) produziert durchschnittlich zwischen 0,02 und 0,08 Mikroliter Nektar mit einer Zuckerkonzentration zwischen 42 und 65 %. Bei kultivierten Arten liegt dieser Anteil im Mittel zwischen 22 und 66 %.[14]
Die meisten Kleearten sind allogam, das heißt, die Bestäubung erfolgt durch Fremdbestäubung. Die höchste Befruchtungsquote wird mit Pollen einer anderen Pflanze derselben Art erreicht (Xenogamie). Beim Wiesen-Klee (Trifolium pratense) findet die Befruchtung zwischen 18 und 50 Stunden, abhängig von der Temperatur, nach der Bestäubung statt. Für eine gute Pollenbildung ist eine relativ hohe Luftfeuchtigkeit von 93 bis 98 % essentiell.[15] Einige Arten sind jedoch autogam (selbstbestäubend). Hier ist der Anteil der erfolgreichen Befruchtungen aber geringer. Einige wenige Arten sind sogar kleistogam, das heißt, die Blüten öffnen sich während der Anthese überhaupt nicht.
Michael Zohary gliederte die verschiedenen Ausbreitungsmechanismen des Klees in zwei große Gruppen, Telechorie und Topochorie, die jeweils einige Unterausprägungen haben:[4]
Kleearten können wie fast alle Pflanzen einer Vielzahl von Parasiten und Pathogenen als Wirt dienen. Einige Pflanzen, Tiere und Pilze haben sich aber auf Klee als Wirt spezialisiert.[16]
Die Klee-Seide (Cuscuta epithymum subsp. trifolii) beispielsweise ist eine chlorophylllose Pflanze ohne Blätter, die auf Klee parasitiert. Die rötlichen Stängel der Klee-Seide winden sich um die Kleepflanze und dringen mit so genannten Haustorien in deren Leitungsgewebe (Phloem) ein und entziehen ihr die zum Wachstum nötige Nährlösung.
Der Kleewürger (Orobanche minor) ist eine 10 bis 40 Zentimeter hohe Pflanze, die meist auf Wiesen-Klee (Trifolium pratense) und dem Mittleren Klee (Trifolium medium) parasitiert. Erreicht die Keimwurzel des Kleewürgers eine Kleewurzel, dringt sie in diese ein und bildet wie die Klee-Seide ein Haustorium, durch das sie dem Klee die Nährstoffe entzieht.
Kleeälchen (Ditylenchus dipsaci) sind eine Art der Fadenwürmer (Nematoda). Sie können unterirdisch, oder bei Überschwemmungen auch oberirdisch, in die Sprossachse junger Kleepflanzen eindringen und ernähren sich von diesen. Betroffene Pflanzenteile werden welk und fallen ab.
Beim Kleekrebs (Sclerotinia trifoliorum) handelt es sich um einen pflanzenpathogenen Pilz aus der Ordnung der Helotiales. Er befällt die Stängelbasis der Kleepflanzen und zersetzt diese.
Der Nördliche Stängelbrenner (Kabatiella caulivora) und der Südliche Stängelbrenner (Colletotrichum trifolii) sind andere auf Klee spezialisierter Pilze. Ist die Pflanze infiziert, verursachen sie schwarz verfärbte Läsionen an Stängel und Laubblättern.[17]
Viele Kleearten werden von mehreren Rostpilzen befallen wie Uromyces trifolii-repentis und Uromyces minor.[18]
Das deutsche Wort Klee, ursprünglich vor allem für Trifolium pratense, von mittelhochdeutsch klē, geht auf das althochdeutsche klēo (10. Jh.) zurück, wobei sich das „o“ aus dem ursprünglichen „w“ des Stammauslauts (Urgermanisch *klaiwaz) entwickelt hat. In anderen germanischen Sprachen blieb das „w“ großteils erhalten. So heißt es im Niederdeutschen Kliev, (landschaftlich) Klever, Niederländischen (mundartlich) klaver und Altenglischen clāfre, clǣfre, woraus sich dann das englische clover entwickelte. Lehnwörter herrschen in den übrigen germanischen Sprachen.
Der urgermanische Pflanzenname *klaiwaz ist eine Erweiterung der indogermanische Wurzel *gleiH- ‚kleben, schmieren‘. Ob die Pflanzengattung dabei nach ihrem klebrigen Saft (besonders der Blüten) oder nach der Fähigkeit schneller Bewurzelung (vgl. althochdeutsch klīban ‚festsitzen, anhaften, kleben‘) benannt ist, bleibt offen.[19]
Die wissenschaftliche Bezeichnung der Gattung Trifolium wurde von Carl von Linné aufgrund der vorlinnéischen Benennung einer Pflanzengruppe gewählt, unter der nicht nur die meisten Arten der heutigen Gattung, sondern auch eine ganze Reihe anderer Sippen wie zum Beispiel der heutige Fieberklee (Menyanthes trifoliata) oder viele Arten der heutigen Gattung Sauerklee (Oxalis) subsumiert wurden. Ursprung des Namens ist wohl das lateinische trifolium, das schon bei Plinius dem Älteren für Klee verwendet wird.[20] Dabei handelt es sich um eine Lehnübersetzung des altgriechischen τρίφυλλον triphyllon, das von Herodot im Abschnitt 132 im ersten Buch seiner Historien, später auch von Pedanios Dioscurides erwähnt wird.[21]
Eine einleuchtende Erklärung für diese Bezeichnung wäre die Zusammensetzung aus dem lateinischen tri, das dem griechischen τρι tri entspricht, und ‚drei’ bedeutet und folium, φύλλον phyllon was ‚Blatt’ heißt. Es ist jedoch auffällig, dass eine so bekannte und in Südeuropa weit verbreitete Pflanzengattung, die auch in der Antike schon als Futterpflanze verwendet wurde, in den antiken Quellen nur spärlich erwähnt wird. Andere Arten aus derselben Tribus hingegen erscheinen deutlich häufiger in der antiken Literatur. Einige Autoren vertreten aus diesem Grund die Theorie, dass mit triphyllon tatsächlich kein Klee, sondern eine andere Gattung oder Art mit dreigeteilten Blättern wie zum Beispiel der Gewöhnliche Asphaltklee (Bituminaria bituminosa) gemeint war.[22][23]
Bei den Arten der Sektion Lotoidea haben sich die meisten ursprünglichen Merkmale erhalten. Die Sektion gilt daher als die älteste und evolutionär primitivste Sektion der Gattung. Zohary nimmt an, dass sich alle anderen Sektionen direkt aus den Lotoidea entwickelt haben.[22]
Wo die Gattung entstanden ist, ist unklar. Jan Bevington Gillett nimmt an, dass die Gattung aus dem Mittelmeerraum stammt. Dies folge aus dem Mannigfaltigkeitszentrum in dieser Region.[24] Eine andere Theorie besagt, dass die Gattung im Hochland Ostafrikas entstanden ist und erst später nach Europa kam.[25] Eine frühe Untersuchung der Chromosomenformen stützt letztere These.[7] Zohary ist der Ansicht, dass es zwei Entstehungspunkte in Europa und Afrika gegeben haben könnte, an denen der Klee gleichzeitig entstand.[22]
Unklar ist, wie die Gattung Nordamerika erreichte. Eine Migration über die Beringstraße oder den Pazifik erscheint unwahrscheinlich, da sich im fernen Osten Russlands nur zwei Arten finden, die die Region auch nur dünn besiedeln. Eine Migrationsbewegung von Europa aus ist aber ebenfalls unwahrscheinlich, da das Mannigfaltigkeitszentrum der Gattung in Nordamerika an der Westküste liegt. Auch ist nicht geklärt, wie sich die Gattung in Amerika und Afrika über zum Teil erhebliche Lücken hinweg so weit in Nord-Süd-Richtung ausbreiten konnte.[9]
Die Gattung Klee war schon den antiken Naturforschern wohlbekannt. Theophrastos von Eresos glaubte sie zum Hornklee (Lotus) gehörend. Pedanios Dioscurides meinte mit seinem triphyllon den Asphaltklee (Bituminaria bituminosa).[21] Auch Plinius erwähnte die Gattung schon.[20]
In der vorlinnéischen Zeit wurde Klee vor allem als Futterpflanze erwähnt. Leonhart Fuchs beschrieb und illustrierte 1543 in seinem New Kreüterbuch insgesamt sieben Kleearten, von denen vier noch heute zur Gattung zählen.[26] William Turner beschrieb 1548 in seinem Buch The names of the herbs fünf Arten unter dem Namen Trifoly, eine davon gehört aktuell noch zur Gattung.[27] John Gerard behandelte 1597 in seinem Werk The Herball or Generall Historie of Plantes sogar 21 Kleearten, von denen heute noch 10 zur Gattung gehören.[28] Klee findet sich auch bei Clusius (1601, 7 Arten[29]) und Bauhin (1620, 24 Arten[30]). Bauhin war es in seinem zweiten Buch Pinax theatri botanici 1623 auch, der zuerst versuchte, die Gattung in Untergruppen (bei ihm sind es elf) zu gliedern.[31] Sein Bruder Johann Bauhin trennte als erster 1651 zusammen mit Johann Heinrich Cherler die Gattung Schneckenklee (Medicago) klar von Trifolium ab, vermischt diesen aber immer noch mit den Gattungen Hornklee (Lotus) und Steinklee (Melilotus).[32] Weitere Autoren dieser Zeit, die den Klee abhandeln, sind Robert Morison (1680, 45 Arten[33]), Rivinus (1690–1699[34]), Plukenet (1696[35]) und Tournefort (1700, 44 Arten[36]). Pier Antonio Micheli nannte 1729 die Gattung Trifoliastrum und teilte sie in sieben Gruppen.[37] Diese sieben Gruppen sind der heutigen Einteilung in Sektionen der Gattung nicht unähnlich. Jan Frederik Gronovius beschrieb 1739 in seiner Flora virginica zehn Kleearten aus Nordamerika,[38] von denen aber nur eine natürlich dort vorkommt und die anderen neun bereits eingeschleppt waren. Auch Adriaan van Royen versuchte zusammen mit Albrecht von Haller eine Einteilung des Klees in Untergattungen, diese war aber weniger genau als die von Micheli.[39]
Das Hauptproblem all dieser Autoren war die saubere Trennung der Gattung Steinklee (Melilotus) vom Klee (Trifolium). Auch Carl von Linné selbst gelang dies nicht vollständig. Er schloss die Gattung Melilotus als Gruppe Trifolium-Melilotus in die Gattung Trifolium mit ein.[40]
Nach Linné fanden sich Arten der Gattung fast in jeder erschienenen lokalen Flora. Bemerkenswert ist der 1872 von Pierre Edmond Boissier verfasste Beitrag zur Flora Orientalis, in der er bereits 113 Arten auflistete und diese in klar abgegrenzte Sektionen einteilte, die der heutigen Einteilung fast komplett entsprechen.[41]
Trotz der unzähligen Erwähnungen der Arten in der Literatur gab es nur wenige monographische Abhandlungen der Gattung. Die früheste ist von Nicolas Charles Seringe aus dem Jahr 1825, in der er 150 Arten (einschließlich einiger nordamerikanischer Arten) behandelte.[42] Im Jahr 1832 teilte Karl Bořiwog Presl die Gattung in neun eigenständige Gattungen auf.[43] Dies lehnte die botanische Gemeinschaft, mit Ausnahme Bobrovs, allerdings ab. Karl Heinrich Koch gliederte wahrscheinlich in Unkenntnis von Presls Werk die Gattung in Sektionen, die mit Presls Einteilung fast übereinstimmte.[44] Ladislav Josef Čelakovský versuchte 1874 die bis dahin beschriebenen Sektionen der Gattung neu zu fassen, war jedoch eher wenig erfolgreich.[45] Der erste Schlüssel der Gattung enthielt bereits 211 Arten und wurde 1883 von Francesco Lojacono veröffentlicht.[46] Er teilte die Gattung in zwei Untergattungen, Trifoliastrum und Lagopus, was aber unnatürlich erschien und von anderen Botanikern abgelehnt wurde. Bobrov schuf 1967 analog zu Presl elf eigenständige Gattungen und begründete sogar eine eigene Tribus Lupineae für einige dieser Gattungen.[47] Diese Einteilung war aber schlecht begründet und entspricht nicht der heutigen Lehrmeinung. Michael Zohary und David Heller veröffentlichten 1984 eine große Monographie der Gattung.[22] Dieses umfangreiche Werk teilt sich in einen allgemeinen und einen taxonomischen Teil. Letzterer wurde sehr gelobt und beinhaltet 237 Arten, die dort in die heute aktuellen acht Sektionen eingeteilt werden. Der allgemeine Teil gilt jedoch als schwächer und insbesondere bei den Verbreitungsangaben als fehlerbehaftet.[9] John Montague Gillett veröffentlichte 2001 zusammen mit Norman L. Taylor eine weitere Monographie der Gattung.[48] Diese verfügt nur über einen sehr rudimentären allgemeinen Teil und enthält keine taxonomische Einordnung der Arten, vielmehr werden 228 Arten illustriert und beschrieben. Neben diesen Monographien über die Gattung wurde eine Vielzahl von Monographien zu einzelnen Sektionen veröffentlicht.
Die Gattung Klee ist Teil der Familie der Hülsenfrüchtler (Fabaceae) in der Unterfamilie der Schmetterlingsblütler (Faboideae). Sie wird der Tribus Trifolieae und der Subtribus Trifoliinae zugeordnet.
Die Tribus Trifolieae enthält fünf oder sechs Gattungen und teilt sich in drei Subtribus. Die Gattungen, die neben dem Klee (Trifolium) sicher zu den Trifolieae zählen, sind Trigonella, Schneckenklee (Medicago) und Steinklee (Melilotus). Nicht sicher ist der Status der Gattungen Parochetus und Hauhechel (Ononis), die eine Sonderrolle spielen.[49] Zohary zählte noch die Gattung Factorovskya zur Tribus, diese wurde aber 1984 in die Gattung Schneckenklee (Medicago) überführt.[50]
Nach morphologischen Gesichtspunkten werden die Gattungen Trigonella, Medicago und Melilotus in die eine Subtribus Trigonellinae eingeordnet, wohingegen Trifolium als einzige Gattung in die Subtribus Trifoliinae zählt. Für die unklare Gattung Parochetus wurde eine eigene Subtribus Parochetinae geschaffen, wohingegen Ononis in eine eigene Tribus Ononideae gestellt wurde.[51]
Neuere molekulargenetische Untersuchungen zeigen jedoch ein leicht anderes Bild.[52] Der enge Zusammenhang der Tribus Trigonellinae wird zunächst bestätigt. Medicago ist monophyletisch und Schwestertaxon zu Trigonella. Melilotus hingegen ist mit Trigonella verschachtelt (paraphyletisch). Nach dieser Untersuchung ist Trifolium aber näher mit der Tribus der Fabeae (früher unter dem Namen Vicieae bekannt[53]), bestehend aus den Wicken (Vicia), den Linsen (Lens), den Erbsen (Pisum), den Platterbsen (Lathyrus) und der Gattung Vavilovia, verwandt, als mit den Trigonellinae. Ebenso ist die Gattung Ononis näher mit den Trigonellinae verwandt als mit Trifolium, wohingegen Parochetus sehr weit von diesen Arten entfernt ist.[54] Eine noch neuere Untersuchung bestätigt diese Ergebnisse.[55] Danach ergäbe sich folgendes Kladogramm:
Klee (Trifolium)
Hauhecheln (Ononis)
Schneckenklee (Medicago)
Steinklee (Melilotus) / Trigonella
Nach der monographischen Bearbeitung der Gattung durch Michael Zohary und David Heller 1984 umfasst sie 237 Arten, neun Arten wurden seitdem neu erstbeschrieben, einer der Artstatus aberkannt, so dass der Gattung gegenwärtig 245 Arten zugerechnet werden. Zohary teilt die Gattung nach morphologischen Kennzeichen in acht Sektionen ein:
Eine molekulargenetische Untersuchung aus dem Jahr 2006 ergab, dass wahrscheinlich eine Einteilung in zwei Untergattungen Chronosemium und Trifolium mit acht Sektionen gerechtfertigt ist. In diesem Fall würde die Sektion Lotoidea zerrissen und die Sektionen Mistyllus und Vesicaria zusammengefasst. Bislang wurden die nach dieser Untersuchung vorgeschlagenen Untergattungen aber noch nicht gültig erstbeschrieben.[56]
Die Arten der Gattung Trifolium und ihre Zuordnung nach Zohary und Heller sind:
Im Anhang I des Washingtoner Artenschutz-Übereinkommens sowie in der Roten Liste gefährdeter Arten der IUCN sind keine Kleearten enthalten. Allerdings sind einige Arten durch Standortverluste gefährdet, so listet die Fauna-Flora-Habitat-Richtlinie (FFH) der Europäischen Union Stein-Klee (Trifolium saxatile) als gefährdet.[65]
Mehrere Kleearten sind in den Roten Listen der einzelnen deutschen Bundesländer gelistet, in der Anlage 1 zur Bundesartenschutzverordnung sind aber keine Kleearten enthalten. Die Rote Liste der Schweiz listet den Streifen-Klee (Trifolium striatum) als „stark gefährdet“ (endangered) und fünf Arten (Trifolium spadiceum, Trifolium saxatile, Trifolium patens, Trifolium ochroleucon und Trifolium fragiferum) sowie einige Unterarten als „gefährdet“ (vulnerable).[66] In Österreich gilt Trifolium retusum als vom Aussterben bedroht, Trifolium spadiceum und Trifolium striatum als stark gefährdet.[67]
Der Status einzelner Kleearten in anderen Regionen ist schwer einzuschätzen, für die meisten Gebiete sind keine Gefährdungen bekannt.
Die ersten Überlieferungen über Kleeanbau betreffen Vorderasien und stammen aus der Zeit des frühen Christentums. Der hebräische Name für Klee תלתן tiltan taucht zwar auch bereits in der Mischna auf, es ist jedoch nicht sicher, ob hier wirklich exklusiv Pflanzen der Gattung Trifolium gemeint sind. In Europa wurde zunächst Wiesen-Klee (Trifolium pratense) ab dem 4. Jahrhundert n. Chr. angebaut.
Klee wurde auch schon von den kalifornischen Indianerstämmen gesammelt und siliert. Die Silage wurde dann auch von den Menschen gegessen.[68]
Zu einem in Europa größeren Anbau von Klee als Nutzpflanze für die rationelle Viehzucht kam es um 1780 zunächst in Sachsen und Österreich sowie Süddeutschland, insbesondere nach den landwirtschaftlichen Forschungsarbeiten von Johann Christian Schubart.[69]
Im Jahr 1953 wurden 15 Kleearten kommerziell angebaut,[70] 2001 waren es 16, dabei werden in Nordamerika und Europa die gleichen Arten kultiviert.[48] Sie werden vor allem als Futtermittel eingesetzt und können sowohl als Grünfutter genutzt werden, als auch siliert[71] oder zu Kleeheu getrocknet werden. Klee wird vor allem wegen seines hohen Anteils an verdaulichem Eiweiß verfüttert.
Wegen der Fähigkeit, in Symbiose mit Knöllchenbakterien Stickstoff aus der Luft zu binden, dient er auch zur Erhaltung der Bodenfruchtbarkeit. Besonders wichtig ist der Anbau von Wiesen-Klee (Trifolium pratense) als Zwischenfrucht für Ackerkulturen wie Mais (Zea mays) oder Weizen (Triticum), wenn in der Fruchtfolge mehrjährige Ansaatwiesen dazwischen geschaltet werden. Der Klee bindet in Wurzelknöllchen Luftstickstoff und gibt dem Boden so auf natürliche Weise Nährstoffe zurück. Das senkt auf Ansaatwiesen den Verbrauch von stickstoffhaltigem Dünger um zwei Drittel. Als Folge gelangt weniger davon in die Gewässer.[72]
Seltener wird Klee auch als Bienentrachtpflanze und in sehr kleinem Maßstab als Küchenkraut und zu medizinischen Zwecken angebaut. So wirken verschiedene Kleearten, wie beispielsweise Faden-Klee (Trifolium dubium) blutungsstillend, andere Arten können durch die enthaltenen Phytoöstrogene bei Menstruationsbeschwerden helfen oder nutzen zur Steigerung der Milchmenge beim Stillen.[73] Wiesen-Klee (Trifolium pratense) soll auch bei Hautkrankheiten helfen und wird in der traditionellen chinesischen Medizin zur Behandlung von Krebsleiden eingesetzt.[74]
Die Nutzung von Klee als Futterpflanze im deutschen Sprachgebiet wurde um 1781 vor allem von Johann Christian Schubart erfolgreich propagiert. In Franken hatte Philipp Adam Ulrich[75] bereits in der ersten Hälfte des 18. Jahrhunderts einen entscheidenden Einfluss auf den Kleeanbau.
Kleeanbau ist in ganz Europa und Nordamerika weit verbreitet. Er erstreckt sich aber auch um das ganze Mittelmeer inklusive der afrikanischen Anrainerstaaten bis nach Asien. Auch in Australien und Neuseeland findet Kleeanbau in beträchtlichem Maße statt. In Zentralafrika werden vor allem andere Leguminosen und kaum Klee angebaut.[76]
Klee kann in Hauptfrucht als Reinsaat ohne Partner, oder zusammen mit Gräsern als Deckfrucht (Kleegras, häufig auch mit Winterroggen), angebaut werden. Zudem ist Kleeanbau in Winterzwischenfrucht allein oder im Gemisch als Untersaat möglich. Als Hauptfrucht mit oder ohne Kleegras werden im Mittel Erträge von 250 Dezitonnen Grünmasse pro Hektar erzielt, unter optimalen Bedingungen und bei intensiver Düngung sind aber Erträge bis 500 dt/ha Grünmasse möglich. Beim Anbau als Winterzwischenfrucht beträgt der mittlere Grünmasseertrag 135 bis 190 dt/ha.[77]
Am Umfang der Anbaufläche und an der Bedeutung für die Fütterung gemessen, ist der Wiesen-Klee (Trifolium pratense) die wichtigste Kleeart. Auf Grünland wird häufig Weiß-Klee (Trifolium repens) mit eingesät, wo er den Nährstoffgehalt des Futters deutlich verbessert. Auf leichten Böden wird er häufig mit Knäuelgräsern (Dactylis) kombiniert.
Weitere für die Landwirtschaft bedeutende Kleearten sind Ägyptischer Klee (Trifolium alexandrinum), Persischer Klee (Trifolium resupinatum), Schweden-Klee (Trifolium hybridum) und Inkarnat-Klee (Trifolium incarnatum), letzterer vor allem als Teil des Landsberger Gemenges.
Zur Ertragssteigerung wurden auch Kreuzungen zwischen verschiedenen Arten geschaffen und getestet. Erfolgreich und mittlerweile ökonomisch bedeutend ist eine Hybride Trifolium repens × nigrescens aus Weiß-Klee (Trifolium repens) und Schwarzwerdendem Klee (Trifolium nigrescens).[78] Ebenfalls angebaut wird Trifolium repens × ambiguum aus Weiß-Klee und Kaukasischem Klee (Trifolium ambiguum).[79]
Kleearten sind wertvolle Futterpflanzen, dennoch können sie in Abhängigkeit von der Jahreszeit, der Witterung und der verfütterten Menge zu Schäden bei Tieren führen. Rinder sind durch Klee-Arten vor allem bei übermäßiger Fütterung oder bei nassem Klee gefährdet.
Viele Kleearten können durch die in ihnen enthaltenen Thiocyanate (anorganische Salze) bei Tieren phototoxische Reaktionen hervorrufen und zu einer Überempfindlichkeit gegenüber Licht führen. Diese Erkrankung wird Trifoliose oder Kleekrankheit genannt. Sie äußert sich in geröteten und geschwollenen Augenlidern und Lippen, auch andere ungeschützte Hautpartien können betroffen sein. Trifoliose tritt vor allem bei Pferden, Rindern und Schafen auf.[52]
Bei Rindern kann Klee darüber hinaus durch schaumige Gärung löslicher, cytoplasmatischer Proteine zu Gasansammlungen im Pansen (Pansentympanie) führen. In Klee enthaltene Cyanogene Glykoside, vor allem Linamarin und Lotaustralin, können zur Blockierung der Atmungskette und zu Krämpfen führen. Phytoöstrogene, vor allem verschiedene Isoflavone, wie Genistein oder Formononetin aus Klee können zu Fruchtbarkeitsstörungen führen.[80]
Das Kleeblatt ist ein sehr altes Symbol, das schon im alten Perserreich Bedeutung hatte. Die Symbolik des Kleeblatts ist vielfältig.
Das dreifiedrige Kleeblatt ist seit jeher ein Symbol für Dreiheit. Im Perserreich der Spätantike steht es für die Götterdreiheit (Trias) von Mithra (Mihr) neben Ahuramazda (Ohrmazd) und Anahita (Anahid).[81] Bei den vorchristlichen keltischen Druiden galt der Klee als heilige Symbol- und Zauberpflanze.
In der christlichen Symbolik wurde das Kleeblatt schon früh als Zeichen der Dreifaltigkeit übernommen und findet sich häufig in bildlichen Darstellungen. Es wurde zum Symbol des heiligen Patrick von Irland, der angeblich den Iren anhand eines Kleeblatts die Dreieinigkeit erklärte. Ein anderer Erklärungsversuch aber leitet das Symbol vom Kreuzstab mit seinem kleeblattartigen oberen Ende, den St. Patrick einer Schlange in den Rachen stieß. In Irland wird das Kleeblatt Shamrock genannt. Die ältesten noch erhaltenen Manuskripte, die es noch als sheamair oder sheamrach erwähnen stammen aus dem Jahr 1571.[82] Noch heute ist es Symbol des irisch-keltischen Nationalbewusstseins.[83][84][85]
Als Heilpflanze wurde der Klee im Mittelalter Maria, der Mutter Gottes, zugeordnet. Da Klee im Mittelalter wegen seines frischen Grüns häufig auf Gräber gepflanzt wurde, wohl auch als Hinweis auf ein Leben nach der Auferstehung, wurde es auch zum Symbol des Abschieds.[86] So lässt beispielsweise Johannes Lenz in seiner Beschreibung des Schwabenkriegs die Armee vor der blutigen Schlacht zuerst durch den „grünen Klee“ ziehen:
„durch loub gras, durch den grünen cley
in stiller zucht on alles geschrey“
Im Zusammenhang mit Rosen, dem Symbol der Liebe, und mit Veilchen, wegen der violetten Bußfarbe, wird der Klee auch als Liebessymbol verwendet. Zum Beispiel trägt Isolde bei ihrer Liebesbegegnung mit Tristan in Gottfried von Straßburgs Tristan und Isolde einen Schapel (reifenförmiger Kopfschmuck) aus Klee.
„Ein Schapel trug sie von Klee.
Ihrem Herren mehr denn je
Schien sie reizend, wonniglich.“
Im Neuen Teutschen Parnass von Johann Rist steht Klee im Zusammenhang mit der Redewendung „Singen von der schönen Galathée“. Einer alten Legende nach verliebt sich ein Künstler in seine selbst geschaffene Statue der Nymphe Galathée, was sie zu einem Symbol für die Liebe machte.
„da zehlen sie die schaf' in ihrer gelben klee
und singen bald darauf ein lied von galathe“
Bedeutender in der mittelalterlichen Liebeslyrik ist der grüne Klee als Ort der Liebesbegegnung und des Stelldicheins. In diesem Zusammenhang wird er etwa in Der grünenden Jugend überflüssige Gedanken von Christian Weise verwendet. Klee ist als Symbol in dieser Bedeutung aber auch bei vielen anderen Dichtern, vor allem nach dem 16. Jahrhundert, beliebt.[86]
„und durften unterschiedlich im klee beisammen ruhn“
Die weit verbreitete Redewendung „Jemanden über den grünen Klee loben“ wird in der Bedeutung, den Gelobten in übertriebener Weise über Gebühr zu rühmen, verwendet. Ursprünglich bedeutete diese Redewendung, dass dem Gelobten eine größere Lebenskraft zugeschrieben wurde.[83] In der Liebeslyrik und in Märchen des Mittelalters war das Bild des grünen Klees als Inbegriff des Frischen und Lebensvollen weit verbreitet und findet sich beispielsweise im Grimmschen Märchen Die vier kunstreichen Brüder (KHM 129).
„‚Ja‘, sprach der Alte zu seinen Söhnen, ‚ich muß euch über den grünen Klee loben, ihr habt eure Zeit wohl benutzt und was Rechtschaffenes gelernt‘“
Die heutige Redensart bezieht sich wahrscheinlich auf diesen dichterischen Lobpreis des Klees im Mittelalter, der in späteren Zeiten als übertrieben erschien, so dass etwas was noch darüber hinausging als groteske Steigerung aufgefasst werden musste.[86]
Schon in der chinesischen Symbolik ist das Kleeblatt ein Zeichen des Sommers.[81] Auch im Europäischen Kulturkreis wird es wegen seiner kräftigen grünen Farbe gerne als Frühlings- oder Sommersymbol verwendet, so zum Beispiel auch von Ewald Christian von Kleist in seinem Gedicht Der Frühling:
„Ein Teppich geschmückt mit Ranken und Laubwerk,
Von Büschen, Blumen und Klee, wallt auf Gefilden und Auen“
In Volksliedern werden, vielleicht wegen des glücklichen Reims von „Schnee, Klee und weh“, Schnee und Klee gerne als Gegensatzpaar verwendet. Der Schnee bedeutet dann Winter und Leid, wohingegen der Klee für Sommer und Liebe steht.[86] Beispiele sind Es war eine Mutter, die hatte vier Kinder oder Ade zur guten Nacht:
„Im Sommer da wächst der Klee,
Im Winter, da schneit’s den Schnee,
Da komm ich wieder“
In der christlichen Symbolik repräsentiert das Vierblatt ursprünglich das Kreuz und die vier Evangelien.[94] Von Alters her gilt es aber besonders als Glückszeichen. Dies ist wohl nicht nur auf seine Seltenheit zurückzuführen, sondern ursprünglich auf den kräftig-vitalen Wuchs dieser Pflanzen.[84] Eine Legende besagt, dass Eva bei der Vertreibung aus dem Paradies ein vierblättriges Kleeblatt mitnahm und es so ein Stück des Paradieses verkörpert.[95]
Bereits bei den Druiden in keltischer Zeit galt das vierblättrige Kleeblatt als ein wirksames Mittel gegen böse Geister.[96] John Melton persifliert den Aberglauben an das Vierblatt bereits in seiner Satire Astrologaster. Wahrscheinlich ist dies die erste schriftliche Erwähnung von vierblättrigem Klee als Glückssymbol:[97]
“If a man walking in the fields find any four-leaved grass, he shall in a small while after find some good thing.”
„Findet ein Mann beim Spazieren durch die Felder irgendein vierblättriges Gras, dann wird er kurz darauf auch etwas Gutes finden.“
Neben vierblättrigen Laubblättern treten auch, wenngleich noch seltener, Blätter mit mehr als vier Fiedern auf. Laut Guinness-Buch der Rekorde liegt seit 2009 der Rekord bei einem 56-blättrigen Kleeblatt.[99][100] Echte vierblättrige Kleeblätter werden zumeist an Weiß-Klee (Trifolium repens) gefunden. Zu ihrer Häufigkeit gibt es keine gesicherten Untersuchungen. Sammler berichten aber von einer Quote von etwa eins zu 10.000.[101] Eine in den Jahren 1979 bis 1986 in München durchgeführte Untersuchung legt ein Verhältnis zugunsten der dreiblättrigen zwischen 20 zu eins und 60 zu eins nahe.[102] Die Art Glücksklee (Oxalis tetraphylla), die sich gelegentlich im Handel findet (insbesondere zum Jahreswechsel), gehört zur Gattung des Sauerklees (Oxalis) und ist kein echter Klee.
Die von Kleeblättern abgeleiteten Ornamente Drei- und Vierpass waren in der Gotik weit verbreitet. Dort wurden sie vor allem als Fensterformen eingesetzt, finden sich aber auch auf Münzen.
Der deutsche Maler und Expressionist Paul Klee signierte seine Werke mit einem dreiblättrigen Kleeblatt und seinen Initialen K. P.
Auch in der Heraldik sind Abbildungen von Kleeblättern beliebt. Hier sind sie eine gemeine Figur. Es kommt sowohl das vierblättrige als auch das dreiblättrige Kleeblatt als Motiv vor. Beispiele für die Verwendung der dreiblättrigen Variante sind das Wappen der Gemeinde Cleebronn, der Gemeinde Hitzhofen, das Wappen des Ortsteils Ehmen oder das des ehemaligen Berliner Bezirks Tiergarten in Deutschland, Viktorsberg, Kirchbach, Angerberg oder Schönwies in Österreich und Berikon oder Löhningen in der Schweiz. Kleeblätter gibt es aber auch in den Wappen verschiedener Adelsgeschlechter, wie zum Beispiel Carlowitz oder Bodewitz.[103]
Sehr bekannt sind die Wappen der Städte Fürth und Kassel. Beim Fürther Wappen ist die Herkunft des dreiblättrigen Kleeblatts allerdings nicht genau geklärt, vermutlich geht die Dreiheit jedoch auf die Dreiherrschaft der Dompropstei Bamberg, der Markgrafschaft Ansbach sowie der Reichsstadt Nürnberg über Fürth während des Mittelalters zurück. Das Kleeblatt wurde auch im Vereinswappen der Spielvereinigung Greuther Fürth übernommen. Auch im Kasseler Wappen ist die Bedeutung der 13 Kleeblätter im Wappen umstritten. Das Wappen von Hannover zeigt eine Marienblume, und nicht, wie häufig fälschlicherweise behauptet, ein Kleeblatt. Beispiele für die Verwendung der vierblättrigen Variante sind das Wappen der Gemeinde Brest und der Gemeinde Brinkum sowie die Wappen von SC Rot-Weiß Oberhausen und des schottischen Vereins Celtic Glasgow.
In Irland gilt das dreiblättrige Kleeblatt, der Shamrock, neben der Harfe als Nationalsymbol. Aer Lingus, Irish Ferries und andere führen das Kleeblatt als Firmenlogo.[104] Trotz des Bezuges zur Legenden von St. Patrick wird es jedoch erst 1000 Jahre später 1751 in Schriften erwähnt. Erst seit dem 17. Jahrhundert wird es beim Saint Patrick’s Day statt des davor üblichen Patrick-Kreuzes mitgetragen. 1798 wurde es zum Zeichen der Irischen Revolution.[105] Irland ließ sich das Kleeblatt auch gesetzlich schützen. Dieser Markenschutz wurde zwar in den 1980er Jahren zuerst erfolgreich von einer deutschen Firma angefochten, in der Berufung 1985 aber wieder bestätigt.[106]
Eine Bauart von Autobahnkreuzen wird wegen seiner Draufsicht als Kleeblatt bezeichnet. Es ist die in Deutschland am weitesten verbreitete Form des Autobahnkreuzes. Sie besteht aus je vier Tangential- (Rampen) und Radialfahrbahnen, den so genannten Ohren.
Das Trefoil (englisch: Klee-, Dreiblatt) genannte Warnsymbol für Radioaktivität und ionisierende Strahlung erinnert an ein Kleeblatt. Es wurde 1946 an der University of California in Berkeley entworfen.
Beim französischen Kartenspiel heißt eine Spielfarbe trèfle, was zu deutsch „Kleeblatt“ bedeutet. In Deutschland wird diese Farbe häufig Kreuz genannt. Im Deutschen Blatt entspricht sie den Eicheln.
Der Wiesen-Klee (Trifolium pratense) ist seit 1895 die Staatsblume des US-Bundesstaats Vermont.
Insbesondere in skandinavischen Staaten, aber auch im Baltikum, ist ein vierblättriges Kleeblatt politisches Symbol bäuerlich-liberaler Zentrumsparteien (vgl. Finnische Zentrumspartei, Norwegische Zentrumspartei, Schwedische Zentrumspartei, Estnische Zentrumspartei).
Das National Board of Boiler and Pressure Vessel Inspectors (NBBI), gegründet 1919, das in den USA die Überprüfung von Druckgefäßen regelt, hat ein vierblättriges Kleeblatt (stylized cloverleaf) im Logo.[107]
Klee (Trifolium) ist eine 245 Arten umfassende Pflanzengattung. Sie wird zur Unterfamilie der Schmetterlingsblütler (Faboideae) aus der Pflanzenfamilie der Hülsenfrüchtler (Fabaceae) gezählt. Im Sprachgebrauch werden allerdings häufig nicht nur Arten dieser Gattung mit „Klee“ bezeichnet, sondern auch Arten aus den nahverwandten Gattungen Schneckenklee (Medicago) und Steinklee (Melilotus) sowie aus der taxonomisch weit entfernten Gattung Sauerklee (Oxalis). Charakteristische Merkmale der Gattung sind dreifiedrige Blätter und vielblütige, kopfige Blütenstände. Die Gattung Klee ist auf allen Kontinenten, mit Ausnahme Australiens und Antarktikas, natürlich verbreitet. In Australien wurden verschiedene Kleearten durch den Menschen eingeführt.
In der Landwirtschaft werden 16 verschiedene Kleearten als Futterpflanzen verwendet. Kleeanbau ist sowohl in Europa als auch in Nordamerika von ökonomischer Bedeutung. In Europa wurde Wiesen-Klee (Trifolium pratense) schon ab dem 4. Jahrhundert angebaut. Durch die Fähigkeit, in Symbiose mit Knöllchenbakterien (Rhizobiaceae) an den Wurzeln Stickstoff aus der Luft zu binden, ist Klee auch für die Verbesserung der Bodenfruchtbarkeit bedeutend.
Das Kleeblatt fand in die Symbolik vieler Kulturen Eingang. Es repräsentiert stets die Dreiheit, wie zum Beispiel im Christentum als Symbol der Dreifaltigkeit. Weiterhin steht Klee für den Sommer oder symbolisiert die Liebe. Das vierblättrige Kleeblatt gilt als Glücksbringer. Außerdem ist der Shamrock ein Zeichen für Irland.
Chikmu icha Layu (genus Trifolium) nisqakunaqa huk chaqallu qurakunam, 243 rikch'aqniyuq tukuy Tiksimuyuntinpi.
Awya Yalapiqa - Mishikupi, Antikunapipas - ch'ukanmi (Trifolium amabile, syn. Trifolium peruvianum) wiñan.
Kaymi huk chikmu rikch'aqkuna:
Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chikmu
Chikmu icha Layu (genus Trifolium) nisqakunaqa huk chaqallu qurakunam, 243 rikch'aqniyuq tukuy Tiksimuyuntinpi.
Awya Yalapiqa - Mishikupi, Antikunapipas - ch'ukanmi (Trifolium amabile, syn. Trifolium peruvianum) wiñan.
Duobėls (lot.Trifolium) ī tuokis tonkē kor augons augals, katros muokslėškā prėgol onkštėniu (Fabaceae) augalū šeimā.
Duobėlā vėinmetės ė daugiametės žuolės ī, katras tor statmenus stombrius ė trėlapius lapus. Duobėlū žėidā maži ī, sokrauti i tuokės galvotės, katras būn rauduonas, baltas, geltuonas.
Duobėlā aug lonkūs, skalsiūs pėivūs, šalėp nomū. Tas ī baisē gers šierals gīvuoliam. Tepuogė duobėlus gausē lonka bėtis.
Ikeffis (Isem usnan: Trifolium) d tawsit n yemɣi seg twacult n fabaceae 
. Carl Von Linné d amdan amezwaru i yuran fell-as deg useggas n 1753.
Ikeffis (Isem usnan: Trifolium) d tawsit n yemɣi seg twacult n fabaceae . Carl Von Linné d amdan amezwaru i yuran fell-as deg useggas n 1753.
Imiččy (lat. Trifólium) on kazvi pabuloin perehespäi. Imiččy on yksi- libo monivuodine heiny. Imičäl on kolme lehtytty. Kukat ollah ruskiet libo valgiet.
Ko e kihikihipālangi ko e fuʻu ʻakau siʻi ia, ʻoku kihi ia. ʻOku tupu ʻi he ngaahi fonua kotoa pē ʻo māmani, kā ʻoku tātātaha ʻi he Pasifiki. ʻOku ʻilo ʻi Nuʻusila, Viti, Hauaiʻi, mo e ngaahi feituʻu kehekehe ʻe niʻihi. ʻOku lahi ʻa e ngaahi faʻahinga ʻo e kihikihipālangi.
Ko hono hingoa ʻi he leafakalātina trifolium, ko e ʻuhinga lau ʻe tolu ia. Kā taimi ʻe niʻihi ke ke ʻilo ʻa e ʻakau ʻe taha mo hono lau ʻe fā (pe lahi ange!). Ko e fakaʻilonga ʻo e monūʻia.
Ko e kihikihipālangi ko e fuʻu ʻakau siʻi ia, ʻoku kihi ia. ʻOku tupu ʻi he ngaahi fonua kotoa pē ʻo māmani, kā ʻoku tātātaha ʻi he Pasifiki. ʻOku ʻilo ʻi Nuʻusila, Viti, Hauaiʻi, mo e ngaahi feituʻu kehekehe ʻe niʻihi. ʻOku lahi ʻa e ngaahi faʻahinga ʻo e kihikihipālangi.
Klever (Trifolium), ok Klaver, is en Geslecht vun Planten ut de Familie vun de Fabaceae.
De botaansche Geslechtsnaam kummt vun de Tall vun de Blööd (latiensch tres = dree, folium = Blatt). De Blöten sünd mehrst purpur oder witt.
Alle Kleveroorden leevt mit Bakterien in Symbioos tohoop, de Stickstoff binnt un Rhizomen billt (Rhizobium).
De Blööd vun de Kleveroorden sett sik mehrst ut dree Enkelblööd tohoop. En Blatt mit veer Enkelblööd gillt as en Glückssymbol. De Schangs, dat en Blatt veer Blööd hett, is üm un bi een Perzent. Noch veel rorer sünd Blööd mit noch mehr oder weniger Enkelblööd.
Dat Blatt vun’n Klever is dat Symbol vun de Weltorganisatschoon vun de Paddfinnerschen.
Dat gifft so wat 300 Oorden in den tempereerten un subtropischen Klimaten op de Noordhälft vun de Eerd. Oorden ut Middeleuropa un gode Foderplanten sünd to’n Bispeel Trifolium pratense, Trifolium incarnatum un Trifolium repens.
. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons. Klever (Trifolium), ok Klaver, is en Geslecht vun Planten ut de Familie vun de Fabaceae.
De botaansche Geslechtsnaam kummt vun de Tall vun de Blööd (latiensch tres = dree, folium = Blatt). De Blöten sünd mehrst purpur oder witt.
Alle Kleveroorden leevt mit Bakterien in Symbioos tohoop, de Stickstoff binnt un Rhizomen billt (Rhizobium).
Tekst üüb Öömrang Kliawer (Trifolium) as en plaantenskööl uun det famile faan a bongfrüchten (Fabaceae) mä 245 slacher.
Mä di nööm kliawer wurd oober uk plaanten betiakent, diar eegentelk tu ööder plaantensköölen hiar: Medicago, Melilotus of Oxalis.
Kliawer as en wäärdag fuderplaant, an hat ferbeedert a grünj.
Kääntiaken faan kliawer san jo triidiald bleeden. Kliawerbleeden san uk en sümbool för lok. An bi spelkoorden jaft at en klöör kliawer.
Kliawer (Trifolium) as en plaantenskööl uun det famile faan a bongfrüchten (Fabaceae) mä 245 slacher.
Mä di nööm kliawer wurd oober uk plaanten betiakent, diar eegentelk tu ööder plaantensköölen hiar: Medicago, Melilotus of Oxalis.
Kliawer as en wäärdag fuderplaant, an hat ferbeedert a grünj.
Kääntiaken faan kliawer san jo triidiald bleeden. Kliawerbleeden san uk en sümbool för lok. An bi spelkoorden jaft at en klöör kliawer.
Kliè, klieë of klaver ies 'n plant oet 't gesjlach Trifolium (v. Lat. tri = drie, folium = blaad), oet de Vlinderblomefamilie. De blaar zint driedeilig en de blome höbbe bolvormige of lankwerpige köpkes. De kroanblaar zint met-ein vergreujd. De zaodpeul ies klein mèt mer wiènig inhoud.
De plant weurt gebruuk es vièvoor. o.a. de roaje klaver (T. pratense) en de wiette klaver (T. repens). Ze sjtoon van mei tot september in 't wild in de wei en langs de weeg. Saer de Twiède waereldoorlog ies 't tele van kliè es hoofgewas truukgeloupe op de roaje en witte kliès nao, die es greunvoor en greunbemèsting were gebruuk.
Klaverhoning ies 'n soort honing dae gemaak weurt van wiette klaver. Sóms mèt toevoging van honingklaver (Melilotus alubs) en/of soms ouch rolklaver (Lotus cornuculatis). De honing, dae 'ne zachte, sóms karmelechtige sjmaak haet weurt geproduceerd in Argentinië, Australië, Californië, Canada, Chili, China en Nuuj Zièland.
Klavertje veer ies 'n gelöksplentsje, meh zoan veerdeilig blaad ies eigelik 'n zeldzaam mutatie van 't driedeilig blaad. Mochs se toch zoan zeldzaam exemplaar vinge, dan zou dat gelök bringe, zaet 't biegeluif.
'n Klièblaad sjteit in 't Christendom symbool veur de drie-einheid. Teves weurt 't gezeen es zinnebeeld van de zomer en veur de leefde.
Kliè ies ouch de naam van ein van de veer "kleure" van de kaarte in 'n kaartsjpel: harte, roete, sjöppe en kliè.
Kliè, klieë of klaver ies 'n plant oet 't gesjlach Trifolium (v. Lat. tri = drie, folium = blaad), oet de Vlinderblomefamilie. De blaar zint driedeilig en de blome höbbe bolvormige of lankwerpige köpkes. De kroanblaar zint met-ein vergreujd. De zaodpeul ies klein mèt mer wiènig inhoud.
Ang klouber ay karaniwang mga pangalan para sa mga halaman ng genus Trifolium (Latin, tres "tatlong" + folium "dahon"), na binubuo ng mga 300 species ng mga halaman sa leguminous pea pamilya Fabaceae. Ang genus ay may isang pambihirang pamamahagi; Ang pinakamataas na pagkakaiba-iba ay matatagpuan sa mapagtimpi Northern Hemisphere, ngunit maraming mga species din mangyari sa South America at Africa, kabilang ang sa mataas na altitud sa mga bundok sa tropiko. Ang mga ito ay maliliit na taunang, biennial, o maikli ang nabubuhay na mala-damo na mala-damo na mga halaman. Ang klouber ay maaaring maging evergreen. Ang mga dahon ay trifoliate (bihirang quatrefoiled, cinquefoil, o septfoil), na may stipules adnate sa dahon-tangkay, at ulo o makakapal na mga spike ng maliit na pula, lilang, puti, o dilaw na bulaklak; Ang mga maliit, ilang-seeded pods ay nakapaloob sa takupis. Ang iba pang malapit na kaugnay na genera na madalas na tinatawag na clovers ay ang Melilotus (sweet clover) at Medicago (alpalpa).
Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
Kòniczëna abò kléwer (Trifolium L.) – to je szlach roscënów z rodzëznë bòbòwatëch. Na Kaszëbach rosce jich dosc wiele np. biôłi kòniczënë, ale tipòwim ji ôrtã je czerwionô kòniczëna (Trifolium pratense L.).
Luovvarat (Trifolium) gullet eartašattuide.
Luovvarat (Trifolium) gullet eartašattuide.
Gelek navên wê bi Kurdî hene , Nefel , Hespist , Ket , Koringe , Argud , Once an jî Sewere . Giyayek e ku ji kulîlka wê Rêsî tên çêkirin. Nêzîkê 300 cûreyên wê hene. Ji Famîleya baqilan e. Cureyên herî zêde tên çandin Nefela spî û Nefela sor e.
Nefela Shamrock remza gelê Îrlandê ye. Ev nefela spî ya sêpel e.
Li gorî baweriyekê Nefela çarpel şansê mirovan zêde dikê. Lê Nefela çarpel kêm tê dîtin. Herwiha Nefelên pênc, şeş an jî bêhtir pel hene. Evên bêhtir pel pir kêm tên dîtin. Rekora nefela herî zêde xwedî pel di 10'ê Gulana 2009'an de hatiye tomarkirin ku ev nefel xwediyê 56 pelan bû. Dîsa nefela 21-pel ji aliyê heman kesî ve hatibû dîtin û ev rekor di Pûşpera 2008'an de hatiye tomarkirin.
Gelek navên wê bi Kurdî hene , Nefel , Hespist , Ket , Koringe , Argud , Once an jî Sewere . Giyayek e ku ji kulîlka wê Rêsî tên çêkirin. Nêzîkê 300 cûreyên wê hene. Ji Famîleya baqilan e. Cureyên herî zêde tên çandin Nefela spî û Nefela sor e.
Sebarga (Trifolium) — dukkakdoshlarga mansub bir, ikki va koʻp yillik oʻtsimon oʻsimliklar turkumi, yemxashak ekini. 200 ga yakin turi Shim. yarim sharning moʻʼtadil, shuningdek, subtropik mintaqalarida, qisman Janubiy Amerika va Afrikada uchraydi. Kizil (T. pratense L.), pushti S. (T. hybridum), oq S. (T. repens), misr S.si (T. alexandrinun L.), eron S.si (T. resupinatum L.) turlari dehqonchilikda keng tarqalgan. Oʻzbekistonda, asosan, qizil S, misr S. si (bersim) va ekiladi. Kizil yoki oʻtloq S.si ikki yillik oʻtsimon oʻsimlik. Ildizi oʻq ildiz, 30 — 40 sm chuqurlikda joylashadi, ayrimlari 1 m gacha boradi; ildizida 1–3 mm li tuganaklar hosil boʻladi. Poyasi tik usadi, shoxlanadi. Bargi 3 boʻlakli, chetlari tekis, bandining uz. 12—20 sm. Guli mayda, kizil, oq, binafsha. Gultoʻplami dumaloq, baʼzida shingilsimon. Bir toʻplamda 100—135 gul mavjud. Mevasi 3—6 urugʻli dukkak, rangi sariq, qoʻngʻir. Urugʻi sariq, binafsha; mayda, 1000 ta urugʻi vazni 1,2—2 g . Urugʻi 1— 2° haroratda unib chiqadi. 15—29° da yaxshi oʻsib rivojlanadi. Moʻʼtadil nam iqlimga moslashgan. Ekilganidan keyin 6—7 kunda unib chikddi. Maysasi 65—80 kunda gullaydi, 110—120 kundan keyin urugʻi pishadi. Kizil Sdan yuqori toʻyimli koʻkat, pichan, silos, vitaminli oʻt uni tayyorlanadi. 100 kg koʻkatida 20 ozuqa birligi, 2,7 kg oqsil, 380 g kalsiy, 70 g fosfor, 400 mg karotin; 100 kg pichanida esa 52,2 ozuqa birligi, 7,9 kg oqsil, 1200 g kalsiy, 340 g fosfor, 2500 mg karotin mavjud. S. tuproqni azot bilan boyitadi. 1 ga da 100–200 kg hisobida sof azot toʻplaydi. Bir dalada S. 2—3 yil davomida oʻstiriladi. Har oʻrimda 1—3 marta sugʻoriladi. Toʻyimli pichan, koʻkat olish uchun gullagan davri boshlanishi bilan oʻrib olinadi. Oʻzbekistonda qizil S.ning Oʻzbekiston sholichilik i.t. intida UzRos (1954) va Oʻzbekiston 3 (1981) navlari chiqarilgan va barcha viloyatlar uchun r-nlashtirilgan.
Kasalliklari: antraknoz, rak, fuzarioz, askoxitoz, zang .
Zararkunandalari: uzuntumshuq, shilimshiq.
Ad.h Otaboyeva H. va boshqa, Oʻsimlikshunoslik, T., 2000.
Halima Otaboyeva.[1]
Sebarga (Trifolium) — dukkakdoshlarga mansub bir, ikki va koʻp yillik oʻtsimon oʻsimliklar turkumi, yemxashak ekini. 200 ga yakin turi Shim. yarim sharning moʻʼtadil, shuningdek, subtropik mintaqalarida, qisman Janubiy Amerika va Afrikada uchraydi. Kizil (T. pratense L.), pushti S. (T. hybridum), oq S. (T. repens), misr S.si (T. alexandrinun L.), eron S.si (T. resupinatum L.) turlari dehqonchilikda keng tarqalgan. Oʻzbekistonda, asosan, qizil S, misr S. si (bersim) va ekiladi. Kizil yoki oʻtloq S.si ikki yillik oʻtsimon oʻsimlik. Ildizi oʻq ildiz, 30 — 40 sm chuqurlikda joylashadi, ayrimlari 1 m gacha boradi; ildizida 1–3 mm li tuganaklar hosil boʻladi. Poyasi tik usadi, shoxlanadi. Bargi 3 boʻlakli, chetlari tekis, bandining uz. 12—20 sm. Guli mayda, kizil, oq, binafsha. Gultoʻplami dumaloq, baʼzida shingilsimon. Bir toʻplamda 100—135 gul mavjud. Mevasi 3—6 urugʻli dukkak, rangi sariq, qoʻngʻir. Urugʻi sariq, binafsha; mayda, 1000 ta urugʻi vazni 1,2—2 g . Urugʻi 1— 2° haroratda unib chiqadi. 15—29° da yaxshi oʻsib rivojlanadi. Moʻʼtadil nam iqlimga moslashgan. Ekilganidan keyin 6—7 kunda unib chikddi. Maysasi 65—80 kunda gullaydi, 110—120 kundan keyin urugʻi pishadi. Kizil Sdan yuqori toʻyimli koʻkat, pichan, silos, vitaminli oʻt uni tayyorlanadi. 100 kg koʻkatida 20 ozuqa birligi, 2,7 kg oqsil, 380 g kalsiy, 70 g fosfor, 400 mg karotin; 100 kg pichanida esa 52,2 ozuqa birligi, 7,9 kg oqsil, 1200 g kalsiy, 340 g fosfor, 2500 mg karotin mavjud. S. tuproqni azot bilan boyitadi. 1 ga da 100–200 kg hisobida sof azot toʻplaydi. Bir dalada S. 2—3 yil davomida oʻstiriladi. Har oʻrimda 1—3 marta sugʻoriladi. Toʻyimli pichan, koʻkat olish uchun gullagan davri boshlanishi bilan oʻrib olinadi. Oʻzbekistonda qizil S.ning Oʻzbekiston sholichilik i.t. intida UzRos (1954) va Oʻzbekiston 3 (1981) navlari chiqarilgan va barcha viloyatlar uchun r-nlashtirilgan.
Kasalliklari: antraknoz, rak, fuzarioz, askoxitoz, zang .
Zararkunandalari: uzuntumshuq, shilimshiq.
Ad.h Otaboyeva H. va boshqa, Oʻsimlikshunoslik, T., 2000.
Halima Otaboyeva.
Trifolio esas leguminoso "papilionacea", qua havas, ordinare, nur tri folii.
As teflas u treflas (d'o latín <TRIFOLIA; scientificament o chenero Trifolium) son un chenero de plantas fabacias de port herbacio caracterizadas por que no tienen tallos aerio y por as suyas fuellas compuestas con 3 foliolos.
Se'n troba especies en as latitutz subtropicals y temperadas d'Eurasia y America, y en a francha costera d'o norte d'Africa. En o continent africano tamién i ha especies propias de climas tropicals. En total, i ha mas de 300 especies descritas en o chenero.
Son hierbas baixas, de durada anyal, bianyal u perén de pocos anyos de vida, con fuellas compuestas de tres foliolos. Espontaniament en amaneix exemplars que en pueden tener un numero dispar, con 4, 5 u dica 7 foliolos.
As fuellas creixen en roseta, a ran de tierra, pus a planta no disposa de tallos aerios como muitas atras fabacias, y en muitas especies son fuertement fototacticas, o que significa que varian d'inclinación ta concarar-se o millor que pueden contra la luz, seguntes l'anglo en o qual les incida en cada momento d'o día.
Anque no tienen tallos, fan bulbos simples que permiten que as especies bianyals u perens sobrevivan a l'hibierno reducidas a istas estructuras soterranias de resistencia.
As flors son labiadas, d'entre 1 y 5 mm cadaguna, y amaneixen en una inflorescencia en forma d'espiga. A color pende de a especie y, bellas vegadas, tamién de l'exemplar: en o chenero en global son predominants as flors blancas y rosadas, pero tamién en i ha amariellas, moradas y encara royas.
Trifolium (lat. tres = tri + folium = list) je biljni rod djetelina iz porodice Fabaceae, kojem pripada oko 245 vrsta. U kolokvijalnom govoru, djetelinom se nazivaju i srodne vrste, kao što su: lucerke (lat. Medicago), kokotac (lat. Melilotus) i taksonomski daleka vrsta Oxalis acetosella.[1]
Naziv joj potiče od pojave da obično ima tri ili rijetko četiri lista. U prirodi, djetelinaraste na svim kontinentima osim uAustraliji i Antarktici. U Australiji, rastu razne vrste djeteline, koje su uvezene s drugih kontinenata. Tamo nije domaća vrsta.[2][3]
U poljoprivredi se uzgaja 16 različitih vrsta, kao stočna hrana. U Evropi i Sjevernoj Americi je od velike privredne važnosti.
Na korijenju djeteline u simbiozi žive bakterije koje obogaćuju tlo dušikom. Stoga je važna za poboljšanje plodnosti tla.
Trifolium (lat. tres = tri + folium = list) je biljni rod djetelina iz porodice Fabaceae, kojem pripada oko 245 vrsta. U kolokvijalnom govoru, djetelinom se nazivaju i srodne vrste, kao što su: lucerke (lat. Medicago), kokotac (lat. Melilotus) i taksonomski daleka vrsta Oxalis acetosella.
Naziv joj potiče od pojave da obično ima tri ili rijetko četiri lista. U prirodi, djetelinaraste na svim kontinentima osim uAustraliji i Antarktici. U Australiji, rastu razne vrste djeteline, koje su uvezene s drugih kontinenata. Tamo nije domaća vrsta.
U poljoprivredi se uzgaja 16 različitih vrsta, kao stočna hrana. U Evropi i Sjevernoj Americi je od velike privredne važnosti.
Na korijenju djeteline u simbiozi žive bakterije koje obogaćuju tlo dušikom. Stoga je važna za poboljšanje plodnosti tla.
Æртæсыфон кæнæ цъиудзæхæра[1], цъирæнгæрдæг[1], дыгуронау æртитъаф(ф)уг кæнæ усес — хъæдурхуызты бинонтæм чи хауы, ахæм дыууæ кæнæ бирæазон мыддæттаг кæрдæг. Латинаг классификацимæ гæсгæ ацы зайæгойы ном у Trifolium. Уырыссагау хуыйны клевер.
Йæ сыфты æмæ дидинджыты ис бирæ пайдаджын буаргъæдтæ, ахæмтæ куыд витаминтæ С, А, Р æмæ Е, гликозидтæ æмæ æндæртæ.
Фылдæр дзы пайда кæнынц хъæууон хæдзарады, куыд фосы холлаг.
Trifolium alpestre
Trifolium agrarium
Trifolium arvense
Trifolium medium
Trifolium pannonicum
Trifolium pratense
Тæрхъусгæрдæг (Trifolium repens)
Trifolium rubens
Æртæсыфон кæнæ цъиудзæхæра, цъирæнгæрдæг, дыгуронау æртитъаф(ф)уг кæнæ усес — хъæдурхуызты бинонтæм чи хауы, ахæм дыууæ кæнæ бирæазон мыддæттаг кæрдæг. Латинаг классификацимæ гæсгæ ацы зайæгойы ном у Trifolium. Уырыссагау хуыйны клевер.
Йæ сыфты æмæ дидинджыты ис бирæ пайдаджын буаргъæдтæ, ахæмтæ куыд витаминтæ С, А, Р æмæ Е, гликозидтæ æмæ æндæртæ.
Фылдæр дзы пайда кæнынц хъæууон хæдзарады, куыд фосы холлаг.
Trifolium alpestre
Trifolium agrarium
Trifolium arvense
Trifolium medium
Trifolium pannonicum
Trifolium pratense
Тæрхъусгæрдæг (Trifolium repens)
Trifolium rubens
Źiśelina[1][2] (Trifolium) jo rod ze swójźby łušćinowych rostlinow (Fabaceae). Dalšnej serbskej mjeni stej źiśelin[1] a kwiśina[2][3].
Pśibližnje 300 družynow, pśikłada:
Źiśelina (Trifolium) jo rod ze swójźby łušćinowych rostlinow (Fabaceae). Dalšnej serbskej mjeni stej źiśelin a kwiśina.
Το Τριφύλλι (αναφέρεται συνήθως στο είδος Trifolium dubium και στις ποικιλίες της Μηδικής[1]) ανήκει στα Ψυχανθή φυτά. Τα πιο γνωστά είδη του γένους είναι το λευκό (Trifolium repens) και το κόκκινο (Trifolium pratense).
Ανθεί κυρίως σε εύκρατα κλίματα, αλλά και σε τροπικά. Κυρίως στο βόρειο ημισφαίριο, αλλά αρκετά είδη και στη Νότια Αμερική και Αφρική.
Ο νεαρός βλαστός του τριφυλλιού (shamrock) αποτελεί το εθνικό σύμβολο της Ιρλανδίας καθώς συνδέεται με τον Άγιο Πατρίκιο, καθώς & σύμβολο του Π.Α.Ο.
Πολλά είδη του τριφυλλιού καλλιεργούνται εκτενώς ως φυτά ζωοτροφής. Οι πιο δημοφιλείς ποικιλίες για αυτόν τον σκοπό είναι το λευκό τριφύλλι Trifolium repens και το κόκκινο τριφύλλι Trifolium pratense. Το φυτό, είτε σπαρμένο μόνο του είτε σε συνδυασμό με ήρα, είναι ενσίρωση για πολλούς λόγους: μεγαλώνει ελεύθερα, ξαναφυτρώνοντας έπειτα από επαναλαμβανόμενους θερισμούς· παράγει άφθονη καλλιέργεια· είναι γευστικό και θρεπτικό για τα ζωντανά· διορθώνει την περιεκτικότητα αζώτου του εδάφους, μειώνοντας την ανάγκη για συνθετικά λιπάσματα· μεγαλώνει σε ένα μεγάλο εύρος εδαφών και κλιμάτων· και είναι κατάλληλο είτε για βοσκή είτε για χλωρή κομποστοποίηση.
Τριφύλλι
Τετράφυλλο τριφύλλι
Ο κόσμος σε σχήμα τριφυλλιού. Χάρτης του 1581.
_Edit.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
|date= (βοήθεια) Το Τριφύλλι (αναφέρεται συνήθως στο είδος Trifolium dubium και στις ποικιλίες της Μηδικής) ανήκει στα Ψυχανθή φυτά. Τα πιο γνωστά είδη του γένους είναι το λευκό (Trifolium repens) και το κόκκινο (Trifolium pratense).
Ανθεί κυρίως σε εύκρατα κλίματα, αλλά και σε τροπικά. Κυρίως στο βόρειο ημισφαίριο, αλλά αρκετά είδη και στη Νότια Αμερική και Αφρική.
Ο νεαρός βλαστός του τριφυλλιού (shamrock) αποτελεί το εθνικό σύμβολο της Ιρλανδίας καθώς συνδέεται με τον Άγιο Πατρίκιο, καθώς & σύμβολο του Π.Α.Ο.
Ашо пря чавканьбал, лиякс: бабакаша[2], бояронь ярсамка[2], кукушкапря[2], парсеень пал[2], парсейпал[2], потсемка тикше[2] (лат. Trifolium, руз. Кле́вер) — ламоиень перть касыця тикше Бобансетнень раськень (Fabaceae).
Недьксэзэ човине, лопанзо аштить колмо лопинестэ, секс сонзэ наукань лемезэ — trifolium — смустезэ «колмолопань» . Цецянзо ашот, якстереть, седе сеетьстэ — аволь вейке тюссо. Кассы пандочамава, пандопрява.
Лемесь муезь Покш Килейбуень Раужо Промза велестэ. Тумобуень Кобалесэ мерить ашо пря чавканька.
Детелина (науч. Trifolium) — род од околу 300 видови растенија од фамилијата бобови (Fabaceae), распространет ширум светот. Најголема разновидност има во умерените краишта на северната полутопка, но се среќаваат и многу видови во Јужна Америка и Африка, како на високите планини, така и во тропски предели. Ова се мали едногодишни, двегодишни или кратовечни повеќегодишни билни растенија. Листовите се трилисни (ретко со по 5 или 7 ливчиња), со залистоци што се издаваат од лисната дршка. Главичките гости и зашиленени цветови со виолетова, бела или жолта боја. Постојат и други сродни растенија што често се нарекуваат „детелина“, но всушност не се. Такви примери се пчелникот (Melilotus) и луцерката (Medicago). Научниот назив доаѓа од латинските поими tres, „три“ и folium, „лист“, што значи „трилисник“, поради трите карактеристични ливчиња.
Повеќе видови детелина масовно се одгледуваат како фуражни култури. Најзастапени во светот се белата (T. repens) и црвената детелина (T. pratense). Се сее самостојно, или заедно со плевел. Нејзината погодност како сточна храна се должи на повеќе причини: вирее слободно, постојано се враќа по секоја косидба, расте во обилна количина, хранлива е и вкусна за добитокот, го врзува азотот, ја намалува потренбата од вештачки ѓубрива, расте на најразлични почви и клими и може да се користи за зелено ѓубрење.
Во многу подрачја детелината е кратковечна, особено на места со кисела почва. Ова се должи на сплет од штетници, болести и состојките во земјата. Затоа, таму се практикува плодоред на посевите, не дозволувајќи детелината да се сади почесто од еднаш на осум години.
Медоносните пчели е значаен опрашувач на детелината и оттаму ова растение има големо значење во пчеларството, особено бидејќи нејзиниот цвет е еден од главните извори на нектар за пчелите.
Во Македонија се одгледуваат повеќе видови детелина, на површина од околу 2.000 хектари со просечен принос од 3 тони сено на хектар.[4]. Детелината најмногу се одгледува за сточна храна, односно за сено и сурова прихрана на добиток, а исто така игра и значајна улога во пчеларството како медоносни растенија. Најзастапени се следниве (по азбучен ред):[5]
Некои поретки примероци на детелината можат да имаат по четири ливчиња. Затоа, четирилисната детелина се смета за симбол на среќа и стои како обележје на разни игри на среќа и претставува еден од симболите на Државната лотарија на Македонија. Се среќаваат и примероци со по пет, шест и повеќе ливчиња, но овие се мошне ретки. Светскиот рекорд за највеќе ливчиња на детелина е 56, поставен во 2009 г.[6]
Детелината е познат традиционален симбол на Ирска, под називот „шамрок“ (ирс. Seamróg, анг. Shamrock)). Според преданијата, прв почнал да го користи Свети Патрик, поради тоа што трите листа ја означувале Светата Троица. Некои сметаат дека симболот се однесува на малата или белата детелина, додека понекогаш се вели дека тоа е киселата детелина (Oxalis, која не е вистинска детелина).
Родот опфаќа 245 вида:[1]
|accessdate= (помош) |accessdate= (помош) (англиски) Детелина (науч. Trifolium) — род од околу 300 видови растенија од фамилијата бобови (Fabaceae), распространет ширум светот. Најголема разновидност има во умерените краишта на северната полутопка, но се среќаваат и многу видови во Јужна Америка и Африка, како на високите планини, така и во тропски предели. Ова се мали едногодишни, двегодишни или кратовечни повеќегодишни билни растенија. Листовите се трилисни (ретко со по 5 или 7 ливчиња), со залистоци што се издаваат од лисната дршка. Главичките гости и зашиленени цветови со виолетова, бела или жолта боја. Постојат и други сродни растенија што често се нарекуваат „детелина“, но всушност не се. Такви примери се пчелникот (Melilotus) и луцерката (Medicago). Научниот назив доаѓа од латинските поими tres, „три“ и folium, „лист“, што значи „трилисник“, поради трите карактеристични ливчиња.
Канюшы́на (лацінская назва: Trifolium) — род расьлін з сямейства бабовых (Fabaceae альбо Leguminosae), падсямейства матыльковых (Faboideae). Батанічная назва роду паходзіць ад трайчастаскладанага лісьця расьлін (лацінская мова: tres = тры, folium = ліст).
Шматгадовыя травяністыя расьліны маюць трайчастаскладанае лісьце. Кветкі згрупаваныя ў адзіночную галоўку, кісьць (гроздзь) альбо парасон. Кветкі пераважна пурпурнага, белага альбо жоўтага колеру.
У паўночным паўшар'і з умераным і субтрапічным кліматам адрозьніваюць каля 300 відаў канюшыны. Сярэдняэўрапейскія віды, а таксама важныя кармавыя расьліны, — гэта канюшына лугавая, якую таксама звуць канюшынай чырвонай (Trifolium pratense), канюшына малінавая (Trifolium pratense) і канюшына белая (Trifolium repens).
— сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
Канюшы́на (лацінская назва: Trifolium) — род расьлін з сямейства бабовых (Fabaceae альбо Leguminosae), падсямейства матыльковых (Faboideae). Батанічная назва роду паходзіць ад трайчастаскладанага лісьця расьлін (лацінская мова: tres = тры, folium = ліст).
Уйбеде (лат. Trifolium L. 1753) – чанактуу өсүмдүктөр тукумундагы бир, эки жана көп жылдык өсүмдүк. Баалуу тоют. Сабагы жумуру, жалбырагы 3, 5, 9 бөлүктүү. Топ гүлдүү, гүлү кызыл, кызгылт, ак. Сагакта 1-2 (чанда 3-6) уругу болот. Тамырында азот топтоочу уругу болот. Тамырында азот топтоочу түймөк бактериялар болуп, топурактын күрдүүлүгүн арттырат. Европа, Азия, Америка, Австралияда 300дөй түрү белгилүү. Кызыл, кызгылт, ак, перс, александрия У-си эгилет. Кызыл У. – эки жана көп жылдык өсүмдүк. Бийикт. 40-65 см, бутактама. Жалбырагы үчтөн, тегерек, ортосу агыш темгилдүү. Тоют өсүмдүгү катары 14 к-дан Түндүк Италияда маалым. 100 кг чөбүндө 20,00 тоют бирдиги, 2,7 кг сиңимдүү протеин болот. 1 га жерден 400 ц көк чөп, 60-80 ц чөп, 3 цге чейин урук алынат. Тоют үчүн чөп менен аралаш себилет. Ак У. көп жылдык жайыт түзүүдө кеңири эгилет. Негизинен кара топураксыз зонада, Сибирде жана башка райондордо өстүрүлөт. Башка дан өсүмдүктөрү менен аралаш айдалат. Кыргызстандын бардык жерде өсөт.
Уйбеде (лат. Trifolium L. 1753) – чанактуу өсүмдүктөр тукумундагы бир, эки жана көп жылдык өсүмдүк. Баалуу тоют. Сабагы жумуру, жалбырагы 3, 5, 9 бөлүктүү. Топ гүлдүү, гүлү кызыл, кызгылт, ак. Сагакта 1-2 (чанда 3-6) уругу болот. Тамырында азот топтоочу уругу болот. Тамырында азот топтоочу түймөк бактериялар болуп, топурактын күрдүүлүгүн арттырат. Европа, Азия, Америка, Австралияда 300дөй түрү белгилүү. Кызыл, кызгылт, ак, перс, александрия У-си эгилет. Кызыл У. – эки жана көп жылдык өсүмдүк. Бийикт. 40-65 см, бутактама. Жалбырагы үчтөн, тегерек, ортосу агыш темгилдүү. Тоют өсүмдүгү катары 14 к-дан Түндүк Италияда маалым. 100 кг чөбүндө 20,00 тоют бирдиги, 2,7 кг сиңимдүү протеин болот. 1 га жерден 400 ц көк чөп, 60-80 ц чөп, 3 цге чейин урук алынат. Тоют үчүн чөп менен аралаш себилет. Ак У. көп жылдык жайыт түзүүдө кеңири эгилет. Негизинен кара топураксыз зонада, Сибирде жана башка райондордо өстүрүлөт. Башка дан өсүмдүктөрү менен аралаш айдалат. Кыргызстандын бардык жерде өсөт.
ကလိုဗါပဲပင်သည် ပဲလုံးမျိုးရင်းတွင် ပါဝင်၍ အယ်လဖါးဖါးကဲ့သို့ ကျွဲနွားစာအတွက်နှင့် လယ်ခင်းများ မြေဩဇာ ထက်သန်လာစေရန်အတွက် စိုက်ပျိုးကြသည်။ ကလိုဗါပဲပင် မျိုးစိတ်ပေါင်း ၄ဝဝ ကျော်မျှရှိ၍ ဥရောပတိုက် နှင့် မြောက်အမေရိကတိုက် သမပိုင်းဒေသများတွင် ကောင်းစွာ ဖြစ်ထွန်းကြသည်။ ကလိုဗါပဲပင်တို့၏ အရွက်တွင် ရွက်မြွာသုံးရွက်စီပါရှိ၍ ထိုအပင်များမှ အနီပွင့် အဖြူပွင့်နှင့် ကြက်သွေးရောင် အဝါရောင်အပွင့်များ ပွင့်ကြသည်။ ရွက်မြွှာလေးရွက်ပါဝင်သည့် ကလိုဗာကို ကံကောင်းသည့်အဆောင်အဖြစ် အနောက်တိုင်းတွင် ယူဆကြသည်။ ကလိုဗါပဲပင်အစစ်နှင့်အလွန်နီးစပ်ဆင်တူသည့် ကလိုဗါ အချိုပင်များကို ယခင်က ပျားမွေးမြူတို့သာ စိုက်ပျိုးကြသည်။ ထိုအပင်များဖြင့် ပျားမွေးမြူသောအခါ အကောင်းစား ပျား ရည်ကို ရရှိနိုင်၏၊ ယခုအခါ တောင်သူလယ်သမား များလည်း ဤအပင်မျိုးကို အသုံးပြုလာကြပြီ။
ကလိုဗါပဲပင်များကို စိုက်ပျိုးပြီးလျှင် ကျွဲနွားစာအတွက် ပင်စည်များကို ပထမအကြိမ် ရိတ်သိမ်းကြသည်။ နောက်တစ်ကြိမ် အစေ့များအတွက် ရိတ်သိမ်းရပြန်သည်။ ဤအပင်များနှင့် သင့် တော်သည့်ရာသီဥတု ကြာရှည်ခဲ့သော် ထပ်မံ မစိုက်ပျိုးရဘဲ အကြိမ်ကြိမ် ရိတ်သိမ်းနိုင်သည်။
အယ်လဖါးဖါးပင်ကဲ့သို့ ကလိုဗါပဲပင်၏ အမြစ်များသည် လည်း ရှည်လျားကြသဖြင့် မြေဆီအောက်ခံလွှာ တွင်ရှိသော အပင်အာဟာရဓာတ်ကို ထုတ်ယူသုံးစွဲနိုင်သည်။ ထိုပြင် အပင် ၏ အမြစ်များတွင်ရှိသော အဖုငယ်တို့၌ လေထဲမှ နိုက်ထရိုဂျင် ဓာတ်ကို စုတ်ယူ၍ အပင်အာဟာရဓာတ်အဖြစ် ပြောင်းပေးသည့် ဗက်တီးရီးယားများ နေထိုင်ကြသည်။
ယင်းသို့ဖြင့် ကလိုဗါပဲပင်များ စိုက်ပျိုးထားသည့် လယ်ခင်း များတွင် နိုက်ထရိုဂျင်ဓာတ် ပြည့်လာသည်။ အလျင်နှစ်က ကလိုဗါပဲပင်များ စိုက်ပျိုးခဲ့သည့် လယ်ခင်းတွင် ပြောင်းဖူးပင် များကို တစ်လှည့်စိုက်ပျိုးကြည့်ရာ ပြောင်းဖူးပင်များမှာ သန်စွမ်း၍ ပြောင်းဖူး အထွက် ကောင်းလာကြောင်းကို တွေ့ရှိ ရခြင်းဖြင့်၊ မြေဩဇာပြုပြင်ရေးတွင် ဤပဲပင်မျိုးသည် များစွာ အရေးပါကြောင်း ထင်ရှားပေသည်။ [၃]
ကလိုဗါပဲပင်သည် ပဲလုံးမျိုးရင်းတွင် ပါဝင်၍ အယ်လဖါးဖါးကဲ့သို့ ကျွဲနွားစာအတွက်နှင့် လယ်ခင်းများ မြေဩဇာ ထက်သန်လာစေရန်အတွက် စိုက်ပျိုးကြသည်။ ကလိုဗါပဲပင် မျိုးစိတ်ပေါင်း ၄ဝဝ ကျော်မျှရှိ၍ ဥရောပတိုက် နှင့် မြောက်အမေရိကတိုက် သမပိုင်းဒေသများတွင် ကောင်းစွာ ဖြစ်ထွန်းကြသည်။ ကလိုဗါပဲပင်တို့၏ အရွက်တွင် ရွက်မြွာသုံးရွက်စီပါရှိ၍ ထိုအပင်များမှ အနီပွင့် အဖြူပွင့်နှင့် ကြက်သွေးရောင် အဝါရောင်အပွင့်များ ပွင့်ကြသည်။ ရွက်မြွှာလေးရွက်ပါဝင်သည့် ကလိုဗာကို ကံကောင်းသည့်အဆောင်အဖြစ် အနောက်တိုင်းတွင် ယူဆကြသည်။ ကလိုဗါပဲပင်အစစ်နှင့်အလွန်နီးစပ်ဆင်တူသည့် ကလိုဗါ အချိုပင်များကို ယခင်က ပျားမွေးမြူတို့သာ စိုက်ပျိုးကြသည်။ ထိုအပင်များဖြင့် ပျားမွေးမြူသောအခါ အကောင်းစား ပျား ရည်ကို ရရှိနိုင်၏၊ ယခုအခါ တောင်သူလယ်သမား များလည်း ဤအပင်မျိုးကို အသုံးပြုလာကြပြီ။
ကလိုဗါပဲပင်များကို စိုက်ပျိုးပြီးလျှင် ကျွဲနွားစာအတွက် ပင်စည်များကို ပထမအကြိမ် ရိတ်သိမ်းကြသည်။ နောက်တစ်ကြိမ် အစေ့များအတွက် ရိတ်သိမ်းရပြန်သည်။ ဤအပင်များနှင့် သင့် တော်သည့်ရာသီဥတု ကြာရှည်ခဲ့သော် ထပ်မံ မစိုက်ပျိုးရဘဲ အကြိမ်ကြိမ် ရိတ်သိမ်းနိုင်သည်။
အယ်လဖါးဖါးပင်ကဲ့သို့ ကလိုဗါပဲပင်၏ အမြစ်များသည် လည်း ရှည်လျားကြသဖြင့် မြေဆီအောက်ခံလွှာ တွင်ရှိသော အပင်အာဟာရဓာတ်ကို ထုတ်ယူသုံးစွဲနိုင်သည်။ ထိုပြင် အပင် ၏ အမြစ်များတွင်ရှိသော အဖုငယ်တို့၌ လေထဲမှ နိုက်ထရိုဂျင် ဓာတ်ကို စုတ်ယူ၍ အပင်အာဟာရဓာတ်အဖြစ် ပြောင်းပေးသည့် ဗက်တီးရီးယားများ နေထိုင်ကြသည်။
ယင်းသို့ဖြင့် ကလိုဗါပဲပင်များ စိုက်ပျိုးထားသည့် လယ်ခင်း များတွင် နိုက်ထရိုဂျင်ဓာတ် ပြည့်လာသည်။ အလျင်နှစ်က ကလိုဗါပဲပင်များ စိုက်ပျိုးခဲ့သည့် လယ်ခင်းတွင် ပြောင်းဖူးပင် များကို တစ်လှည့်စိုက်ပျိုးကြည့်ရာ ပြောင်းဖူးပင်များမှာ သန်စွမ်း၍ ပြောင်းဖူး အထွက် ကောင်းလာကြောင်းကို တွေ့ရှိ ရခြင်းဖြင့်၊ မြေဩဇာပြုပြင်ရေးတွင် ဤပဲပင်မျိုးသည် များစွာ အရေးပါကြောင်း ထင်ရှားပေသည်။
ኣማቅጥ ወይም ማገጥ (Trifolium) ኢትዮጵያ ውስጥ የሚገኝ ተክል ወገን ነው።
አማቅጥ የከብቶችን ጨጓራ በመንፋት ሊገድል ይችላል።
Clover or trefoil are common names for plants of the genus Trifolium (from Latin tres 'three' + folium 'leaf'), consisting of about 300 species of flowering plants in the legume or pea family Fabaceae originating in Europe. The genus has a cosmopolitan distribution with highest diversity in the temperate Northern Hemisphere, but many species also occur in South America and Africa, including at high altitudes on mountains in the tropics. They are small annual, biennial, or short-lived perennial herbaceous plants, typically growing up to 30 centimetres (12 in) tall. The leaves are trifoliate (rarely quatrefoiled; see four-leaf clover), monofoliate, bifoliolate, quinquefoliolate, hexafoliolate, septafoliolate, etcetera, with stipules adnate to the leaf-stalk, and heads or dense spikes of small red, purple, white, or yellow flowers; the small, few-seeded pods are enclosed in the calyx.[3] Other closely related genera often called clovers include Melilotus (sweet clover) and Medicago (alfalfa or Calvary clover).
Several species of clover are extensively cultivated as fodder plants. The most widely cultivated clovers are white clover, Trifolium repens, and red clover, Trifolium pratense. Clover, either sown alone or in mixture with ryegrass, has for a long time formed a staple crop for silaging, for several reasons: it grows freely, shooting up again after repeated mowings; it produces an abundant crop; it is palatable to and nutritious for livestock; it fixes nitrogen, reducing the need for synthetic fertilizers; it grows in a great range of soils and climates; and it is appropriate for either pasturage or green composting.[3]
In many areas, particularly on acidic soil, clover is short-lived because of a combination of insect pests, diseases and nutrient balance; this is known as "clover sickness". When crop rotations are managed so that clover does not recur at intervals shorter than eight years, it grows with much of its pristine vigor.[3]
Clovers are most efficiently pollinated by bumblebees, which have declined as a result of agricultural intensification.[4] Honeybees can also pollinate clover, and beekeepers are often in heavy demand from farmers with clover pastures. Farmers reap the benefits of increased reseeding that occurs with increased bee activity, which means that future clover yields remain abundant. Beekeepers benefit from the clover bloom, as clover is one of the main nectar sources for honeybees.[5]
Trifolium repens, white or Dutch clover, is a perennial abundant in meadows and good pastures. The flowers are white or pinkish, becoming brown and deflexed as the corolla fades. Trifolium hybridum, alsike or Swedish clover, is a perennial which was introduced early in the 19th century and has now become naturalized in Britain. The flowers are white or rosy, and resemble those of Trifolium repens. Trifolium medium, meadow or zigzag clover, a perennial with straggling flexuous stems and rose-purple flowers,[3] has potential for interbreeding with T. pratense to produce perennial crop plants.[6]
Other species are: Trifolium arvense, hare's-foot trefoil; found in fields and dry pastures, a soft hairy plant with minute white or pale pink flowers and feathery sepals; Trifolium fragiferum, strawberry clover, with globose, rose-purple heads and swollen calyxes; Trifolium campestre, hop trefoil, on dry pastures and roadsides, the heads of pale yellow flowers suggesting miniature hops; and the somewhat similar Trifolium dubium, common in pastures and roadsides, with smaller heads and small yellow flowers turning dark brown.[3]
Clover is foraged by wildlife, including bears, game animals, and birds. Native Americans ate the plants raw and cooked, drying and smoking the roots. The seeds from the blossoms were used to make bread.[7] It is also possible to make tea from the blossoms.[7]
Shamrock, the traditional Irish symbol, which according to legend was coined by Saint Patrick for the Holy Trinity, is commonly associated with clover, although alternatively sometimes with the various species within the genus Oxalis, which are also trifoliate.[8]
Clovers occasionally have four leaflets, instead of the usual three. These four-leaf clovers, like other rarities, are considered lucky.[3] Clovers can also have five, six, or more leaflets, but these are rarer still. The clovers outer leaf structure varies in physical orientation. The record for most leaflets is 56, set on 10 May 2009.[9] This beat the "21-leaf clover",[10] a record set in June 2008 by the same discoverer, who had also held the prior Guinness World Record of 18.[11]
A common idiom is "to be (or to live) in clover", meaning to live a carefree life of ease, comfort, or prosperity.[12]
A cloverleaf interchange is named for the resemblance to the leaflets of a (four-leaf) clover when viewed from the air.[13]
Four-leaf white clover (Trifolium repens)
Five-leaf red clover (Trifolium pratense)
The first extensive classification of Trifolium was done by Zohary and Heller in 1984. They divided the genus into eight sections: Lotoidea, Paramesus, Mistyllus, Vesicamridula, Chronosemium, Trifolium, Trichoecephalum, and Involucrarium, with Lotoidea placed most basally.[14] Within this classification system, Trifolium repens falls within section Lotoidea, the largest and least heterogeneous section. Lotoidea contains species from America, Africa, and Eurasia, considered a clade because of their inflorescence shape, floral structure, and legume that protrudes from the calyx. However, these traits are not unique to the section, and are shared with many other species in other sections. Zohary and Heller argued that the presence of these traits in other sections proved the basal position of Lotoidea, because they were ancestral. Aside from considering this section basal, they did not propose relationships between other sections. Since then, molecular data has both questioned and confirmed the proposed phylogeny from Zohary and Heller. A genus-wide molecular study has since proposed a new classification system, made up of two subgenera, Chronosemium and Trifolium.[15] This recent reclassification further divides subgenus Trifolium into eight sections. The molecular data supports the monophyletic nature of three sections proposed by Zohary and Heller (Tripholium, Paramesus, and Trichoecepalum), but not of Lotoidea (members of this section have since been reclassified into five other sections). Other molecular studies, although smaller, support the need to reorganize Lotoidea.[16][17]
The genus Trifolium currently has the following recognized species:[1]
Clover or trefoil are common names for plants of the genus Trifolium (from Latin tres 'three' + folium 'leaf'), consisting of about 300 species of flowering plants in the legume or pea family Fabaceae originating in Europe. The genus has a cosmopolitan distribution with highest diversity in the temperate Northern Hemisphere, but many species also occur in South America and Africa, including at high altitudes on mountains in the tropics. They are small annual, biennial, or short-lived perennial herbaceous plants, typically growing up to 30 centimetres (12 in) tall. The leaves are trifoliate (rarely quatrefoiled; see four-leaf clover), monofoliate, bifoliolate, quinquefoliolate, hexafoliolate, septafoliolate, etcetera, with stipules adnate to the leaf-stalk, and heads or dense spikes of small red, purple, white, or yellow flowers; the small, few-seeded pods are enclosed in the calyx. Other closely related genera often called clovers include Melilotus (sweet clover) and Medicago (alfalfa or Calvary clover).
Trifolio (Trifolium) estas genro de unu- kaj plurjaraj herboj kun trifolieraj folioj kun plej ofte kape aŭ spike aranĝitaj, ruĝaj, blankaj aŭ flavaj floroj havantaj gamopetalan korolon, kiu velkinte restas enfermanta la malgrandan guŝon. El la ĉirkaŭ 300 specioj de la genro, oni uzas ĉirkaŭ 30 speciojn kiel kultivitan furaĝoplanton aŭ kiel parton de paŝteja herbo. La kultivitaj unujaraj specioj indiĝenaj ĉe la mediteranea klimato (krom kelkaj specioj de la Nord-Amerikaj montaroj).
La plej grava furaĝplanto en Mez-Eŭropo estas la plurjara ruĝa trifolio, kiu estas – post la luzerno – la plej ofte kulturita plurjara furaĝoplanto.
La plej ofta unujara specio estas la postrikolta (stopleja) trifolio (T. arvense), kiu estas malfru-somera agra herbo.
La specioj de trifolio troveblas sur ĉiu kontinento krom la antarkto. Ilia plimulto estas humidoŝatanta.
Gamopetala havanta korolon el kunkreskintaj petaloj. Same pri gamosepala.
La tri- aŭ kvarfolio trifolieto manĝeblas en salato. Ankaŭ kuiritaj folioj bongustas. La tigoj estas iom tenacaj, do eventuale ne uzu ilin. Ankaŭ la floroj manĝeblas; ili ankaŭ povas ornami pladojn kaj desertojn. Antaŭe, ili estis sekigitaj, muelitaj kaj aldonitaj al faruno por herbopano.
Eblas ankaŭ uzi la florojn kaj tigojn freŝe aŭ sekigite, ili ankaŭ donas guston al aliaj teoj. Teo de la floroj malinfektas, purigas sangon, solvas mukon, plibonigas rezistemon kaj malaltigas kolesterolon. En Rusio ankaŭ uzata kontraŭ astmo. Laŭ esploroj, ĝi ankaŭ helpus kontraŭ certaj kanceroj. Oni ne uzu trifolion kune kun sango-maldensigiloj.
En la anglatipaj kaj franctipaj ludkartaroj, ekzistas la simbolo ♣, kiu nomiĝas trifolio aŭ trefo.
Trifolio (Trifolium) estas genro de unu- kaj plurjaraj herboj kun trifolieraj folioj kun plej ofte kape aŭ spike aranĝitaj, ruĝaj, blankaj aŭ flavaj floroj havantaj gamopetalan korolon, kiu velkinte restas enfermanta la malgrandan guŝon. El la ĉirkaŭ 300 specioj de la genro, oni uzas ĉirkaŭ 30 speciojn kiel kultivitan furaĝoplanton aŭ kiel parton de paŝteja herbo. La kultivitaj unujaraj specioj indiĝenaj ĉe la mediteranea klimato (krom kelkaj specioj de la Nord-Amerikaj montaroj).
Trifolium es un género que comprende unas 250 especies aceptadas, de las más de 1100 descritas,[3] de plantas de la familia Fabaceae (Leguminosae), conocidas popularmente como tréboles. Se caracteriza por tener hojas que casi siempre se dividen en tres folíolos.
Son hierbas anuales o perennes con tallos erectos, ascendentes o procumbentes. Su hoja se compone de 3 folíolos (aunque en algunas ocasiones se pueden componer de más, véase trébol de cuatro hojas), generalmente denticulados con estipelas ausentes y estípulas adnadas al pecíolo.[cita requerida]
Inflorescencias capitadas, espigadas o umbeladas, axilares o pseudoterminales, comúnmente con numerosas flores pequeñas, pediceladas/pedunculadas o sésiles. Las flores puede presentar coloraciones púrpura, rosada, blanca o amarilla dependiendo de la especie.[cita requerida]
Partes de la flor: Brácteas florales generalmente presentes y libres o connadas en un involucro, bractéolas ausentes, cáliz comúnmente tubular o campanulado con 5 dientes iguales o subiguales, a veces hinchados en fruto; corola persistente, marcescente o caduca, a veces hinchada en fruto.[cita requerida]
Está compuesta por estandarte libre o connado con otros pétalos basalmente, alas y quilla a veces connados y generalmente adnados a los estambres; estambres 10, diadelfos, el vexilar libre, con 5 o todos los filamentos dilatados apicalmente, anteras uniformes; ovario 1–12-ovulado, sésil o estipitado, estilo corto y curvado, glabro, estigma capitado, terminal, diminuto.[cita requerida]
Frutos oblongos, mayormente subteretes, indehiscentes o abriéndose a lo largo de la sutura adaxial, valvas comúnmente membranáceas; semillas 1 o 2 (3), orbiculares o comprimidas, estrofioladas.[cita requerida]
Ampliamente extendido por las regiones templadas y subtropicales de África, América, Asia y Europa. Hay numerosas especies localmente cultivadas como plantas forrajeras, por ejemplo Trifolium repens, llamado «trébol blanco».[cita requerida]
El género fue descrito por Carlos Linneo y publicado en Species Plantarum 2: 764. 1753.[4] La especie tipo es: Trifolium pratense L.
Trifolium: nombre genérico derivado del latín que significa "con tres hojas".[5]
Trifolium repens (trébol blanco)
Trébol de cuatro hojas (mutación genética) de la especie Trifolium repens
Trébol de cinco hojas (mutación genética)
Inflorescencia de Trifolium pratense (trébol rojo)
Inflorescencia de Trifolium ciliolatum
Inflorescencia de Trifolium depauperatum, trébol nativo de América
Trifolium es un género que comprende unas 250 especies aceptadas, de las más de 1100 descritas, de plantas de la familia Fabaceae (Leguminosae), conocidas popularmente como tréboles. Se caracteriza por tener hojas que casi siempre se dividen en tres folíolos.
See artikkel räägib taimeperekonnast; ristsõnaajakirja kohta vaata artiklit Ristik (ajakiri). Ristik (Trifolium L.) on liblikõieliste sugukonda kuuluv taimeperekond. Ristiku rahvapärane nimetus on härjapea.
Ristiku perekonda kuulub umbes 300 liiki. Suur osa liikidest kasvab põhjapoolkeral, kuid on ka liike, mille koduks on Lõuna-Ameerika ja Aafrika.
Ristik (Trifolium L.) on liblikõieliste sugukonda kuuluv taimeperekond. Ristiku rahvapärane nimetus on härjapea.
Ristiku perekonda kuulub umbes 300 liiki. Suur osa liikidest kasvab põhjapoolkeral, kuid on ka liike, mille koduks on Lõuna-Ameerika ja Aafrika.
Hirustak (Trifolium) belardietako landare mota bat da. Hirusta batez ere Ipar Hemisferioan hazten, lurralde honetako tenperatura epelek hirusta espezie ugaritasun handienak sortzeko aukera ematen baidute. Halere Hego Amerika eta Afrikan ere zenbait hirusta espezie aurkitu izan diren. Tropikoetako goi-mendietan ere aurkitu ahal izan dira.
Bere ezaugarri nagusia hiru folioloz osaturiko hiru osto izatea da eta bere sustraietan dauden bakteria sinbiotikoei esker eguratsa garbitzeagatik. Bere proteina aberastasunari esker abelgorriei bazka emateko landare erabilietakoena da.
Lau ostodun eredu arraroak aurkitzeak (lau ostodun hirusta) usadio herrikoiaren arabera zorte ona ekartzen omen du.
Antzeko landareak daudenez, nahiz eta izatez landare ezberdinak izan, Euskalkien arabera izen ezberdinak ditu: Iruorri mingotsa, basoetako mingotsa, mingotsa eta egun eskualde askotan batik bat barrabas-belarra deitzen zaio.
Bizkaian Lekeitio-belarra moduan ezagutzen da eta Lekeition aldiz, Txomin-belarra bezala ezagutzen da.[1]
Belarki landareak dira, orokorrean zurtoin txikikoa da, zenbait errubidera aldikoak, urtekoak edo bi urtekoak izan litezke. Hiru osto dituzte, bakoitzak hiru foliolo bana dituztela, ia beti hortzdunak, eta batzuetan beren erdigunea marraztua dute. Bere buruan lore ugari izan ohi dituzte, eta banaka, sailka edota burusketan hazten dira. Fruituak baina txikiak izan ohi dira eta bere kalizearen barnean izaten ditu. Zenbait espezie bazkagai edo ganadujateko erabili ohi dira. Landare meliferak dira.
Hirustak larre eta zelai heze edo umeletan hazten dira, urez ongi hornituak, udaberritik negu aldera.
Hirusta Irlandako ikur nazional ohikoa da ("Shamrock"). San Patriziok irlandar jentil edo paganoei Trinitate Santua irudikatzeko erabili omen zuen, hau hirustarekin erlazionatuta dago baina baita Oxalis landare espeziarekin ere, azken hauek hirufoliodunak dira hirustak bezala.
Batzuetan hirustak ohikoak diren hiru folioloak baino lau foliolo izan ohi ditu. Lau hostodun hirusta, beste kondairetako arrarotasunak bezala, zorte onaren seinaletzat hartzen da. Nahiz eta arraroa izan, bost eta sei foliolodun hirustak badaude.
Hirustak (Trifolium) belardietako landare mota bat da. Hirusta batez ere Ipar Hemisferioan hazten, lurralde honetako tenperatura epelek hirusta espezie ugaritasun handienak sortzeko aukera ematen baidute. Halere Hego Amerika eta Afrikan ere zenbait hirusta espezie aurkitu izan diren. Tropikoetako goi-mendietan ere aurkitu ahal izan dira.
Bere ezaugarri nagusia hiru folioloz osaturiko hiru osto izatea da eta bere sustraietan dauden bakteria sinbiotikoei esker eguratsa garbitzeagatik. Bere proteina aberastasunari esker abelgorriei bazka emateko landare erabilietakoena da.
Lau ostodun eredu arraroak aurkitzeak (lau ostodun hirusta) usadio herrikoiaren arabera zorte ona ekartzen omen du.
Apilat (Trifolium) on noin 300 lajia kattava hernekasveihin (Fabaceae) kuuluva kasvisuku. Lajit esiintyvät lauhkeilla ja subtrooppisilla alueilla.
Apilat ovat yksi-, kaksi- tai monivuotisia ja niiden lehdet yleensä kolmisormisia. Lehdykät ovat usein nirhalaitaiset. Kukinto on kasvin latvassa sijaitseva lähes yksivärinen mykerömäinen tai pitkulainen tähkä tai terttu, jonka väri vaihtelee valkoisesta keltaiseen ja punaiseen. Palot ovat avautumattomia ja verhiön kätkemiä.
Maailmalla ja Suomessakin yleisimmät lajit ovat valkoapila (Trifolium repens) ja puna-apila (Trifolium pratense).
Nelisormista apilanlehteä on ennen pidetty myös eräänlaisena taikakaluna ja onnea tuottavana asiana.
Viljelykäytössä pyritään hyödyntämään apiloiden typensidontakykyä. Apilat, kuten monet muut putkilokasvit, pystyvät sitomaan juurinystyröidensä bakteeritoiminnalla ilmasta typpeä. Apila on ensisijaisesti käytetty nautakarjan rehujen seoskasvustoissa. Kasvuston osana palkokasvi lisää rehun valkuaisainepitoisuutta. Lisäksi apilan lahoavat kasvinosat luovuttavat typpeä myös seoksen muille kasveille etenkin nurmikierron toisena ja kolmantena vuonna ja näin vähentävät lannoittamistarvetta.[1].
Luomuviljelyn yleistyessä apilan käyttö puhtaassa viherlannoituksessa on myös yleistynyt. Tällöin kasvista ei välttämättä korjata lainkaan satoa, vaan kasvi niitetään ja muokataan maahan, jossa se hajotessaan luovuttaa ravinteita seuraavana viljelykierrossa olevan kasvin käyttöön. Viherlannoitus on lisännyt etenkin Suomen oloissa yksivuotisten apilalajien käyttöä.[1].
Kolmas käyttötapa viljelykasvina apilalle on aluskasvi. Tällöin apila kylvetään esimerkiksi aikaisin korjattavan viljan kanssa yhtä aikaa. Hitaammin kasvava apila ei haittaa puintia ja etenkin eteläisen Suomen pitemmässä kasvukaudessa voi aluskasvisto kasvaa vielä 2 kuukautta varsinaisen viljasadon korjuun jälkeen. Tällöin apilakasvusto ehtii kerätä itseensä ravinteita, jotka viherlannoituksen tavoin ovat hyödynnettävissä seuraavalle kasvustolle.[1].
Apilan viljelyn aloittaminen pitkän tauon jälkeen vaatii usein erityistoimia, jotta sadon suhteen päästään toivottuun tulokseen. Maaperässä ei luontaisesti ole riittävää määrää symbionttibakteereja apilan tehokkaaseen typensidontaan. Bakteereja voidaan lisätä ymppäyksen avulla. Ymppäyksessä apilan siemenen pinta käsitellään typensitojabakteerilla. Näin kasvin oma typensidonta saadaan käynnistymään jo ensimmäisenä viljelyvuonna. Viljelytauon lisäksi muita tilanteita, joissa kannattaa harkita ymppäystä ovat uudismaiden viljely ja happamat maat. Hapan ympäristö hävittää apilan symbionttibakteereja.[2]
Apilaa pystytään viljelemään koko Suomessa oikeilla lajivalinnoilla. Käytännössä Suomessa yleisesti viljeltäviä apiloita on neljä: puna-apila (Trifolium pratense), valkoapila (Trifolium repens), alsikeapila (Trifolium hybridum) ja persianapila (Trifolium resupinatum). Näistä puna-apilasta ja alsikeapilasta löytyy lajikkeita, jotka menestyvät aivan pohjoisinta Suomea (viljelyvyöhyke 5) myöten. Persianapilaan viljely rajoittuu vyöhykkeeseen 4 ja valkoapilan vyöhykkeeseen 3.[3] Persianapilaa käytetään usein viherlannoitukseen ja kesannointiin, koska sillä on hyvä typensidontakyky ja juuristovaikutus.[3]
Typensidontakyky vähentää apilanurmien typpilannoitustarvetta. Kasvuston lahoavat osat luovuttavat typpeä myös muille seoksen kasveille. Verrattuna normaaleihin nurmiin typen määrä lannoituksessa voidaan noin puolittaa verrattuna heinänurmikasvustoon. Mikäli apilanurmia lannoitetaan liian voimakkaasti kasvuston oma typensidonta vähenee.[4]
Voimakkaan juuristonsa vuoksi on palkokasveille, kuten apiloille, turvattava riittävä fosforin ja kaliumin saanti. Etenkin fosforin puute alentaa apilasadon laatua ja määrää. Nurmiheinät kilpailevat apilaa voimakkaammin fosforista, joten seoskasvustoissa viljeltäessä kannattaa myös kemiallisten lannoitteiden osalta suosia moniravinnelannoksia.[5]
Apilapitoista nurmea lannoitetaan pääasiallisesti peruslannoituksena. Perustamisvuonna suojakasville annettava typpilannoitus pitää olla alhainen, sillä liian voimakas typpilannoitus heikentää apilakasvustoa. Kompostoitu karjanlanta sopii suojakasvin lannoitukseen parhaiten (15–30 t/ha). Lantaa täydentävää kaliumlannoitusta käytetään pääasiassa karkeilla kivennäismailla, kun puolestaan eloperäisillä mailla käytetään tarvittaessa biotiittia 0–10 t/ha. Biotiitin kaliuminluovutuskyky on noin 33 kg/t.[1].
Fosforilannoitukseen käytetään esimerkiksi apatiittikivijauhetta kompostin kautta suoraan maahan levitettynä 0–1 000 kg/ha. Hivenlannoitteena voi käyttää puutuhkaa, mutta jos sitä ei ole mahdollista käyttää, voidaan tarvita boorilannoitusta.[1].
Biotiitti ja apatiitti tulee saada sekoittumaan koko ruokamultakerrokseen. Lannoitusta suositellaan tehtäväksi vähintään vuotta ennen apilanurmen perustamista. Vuotuista lannoitusta apilanurmet eivät tarvitse, mikäli apilan kasvu ja biologinen typensidonta ovat kunnossa. Vanhoille apilanurmille voidaan levittää pieniä määriä virtsaa tai ilmastettua lietelantaa. Apilan menestyminen paranee, jos vuotuista starttilannoitusta siirretään myöhemmäksi. Lannoitus tehdään nurmen ollessa 15–20 cm korkeudeltaan.[1].
Seoskasvustossa viljeltäessä apilan kasvinsuojeluun on kiinnitettävä erityistä huomiota. Seoskasvustoissa apilan kumppanina viljellään yleensä heinämäisiä kasveja kuten viljoja tai nurmiheiniä. Heinämäiset kasvit kuuluvat yksisirkkaisiin, kun taas apilat kaksisirkkaisiin. Kaksisirkkaisia ovat myös useimmat nurmista torjuttavat rikkakasvit. Tästä syystä monet nurmiheinille ja viljoille suunnitellut rikkakasviaineet hävittävät myös apilan kasvustoista.[6]
Apilapitoisten kasvustojen kasvinsuojeluun on aiemmin ollut käytössä käytännössä vain yksi aine, MCPA. Aine on käyttökustannuksiltaan edullinen, mutta sen käyttöön sisältyy sadon käyttörajoituksia ja pitkä varoaika.[6] Viime vuosina markkinoille on tullut myös nurmen satovuosille paremmin soveltuva bentatsonipohjainen valmiste. Uusien kopiosuojattujen kasvinsuojeluaineiden käyttökustannukset ovat kuitenkin kohtalaisen korkeita.[7]
Apilapitoiset nurmet vaikuttavat yleensä kasvualustaansa positiivisesti. Poikkeuksen tähän luo apilan monokulttuuri, jossa apilaa viljellään samalla lohkolla toistuvasti. Voimakkaan palkokasveille ominaisen juuristonsa avulla apilat usein tunkeutuvat tiivistyneemmässäkin maassa syvälle ja kuohkeuttavat maata. Maahan jäävä juurimassa parantaa maaperän koostumusta – apilapitoisen nurmen on laskennallisesti arvioitu jättävän noin 5000–6000 kg/ha juurimassaa.[1].
Hyvän esikasvivaikutuksensa ansiosta apila onkin käytetty lisä kasvinviljelytilojen viljelykierroissa. Apilasatoja ei tällöin välttämättä korjata, vaan myös maanpäällinen osa niitetään ja muokataan maahan. Tällaisella viherkesannointimenetelmällä pystytään nostamaan esimerkiksi rukiin satotasoa noin 800 kg/ha jatkuvaan rukiin viljelyyn verrattuna.[1].
Apilanlehti on iiriläis-kelttiläisen kansallistunteen vertauskuva ja Irlannin tasavallan kansalliskukka. Ennen kristinuskon saapumista muinaiskelttiläiset druidit pitivät apilaa pyhänä symbolikasvina. Kolmilehtinen apila on kristinuskossa pyhän kolminaisuuden vertauskuva. Pyhä Patrik (k. 461) tappoi käärmeen apiloin koristellulla ristisauvalla tarinan mukaan. Kansanuskomuksissa nelilehtisen apilan ajatellaan tuovan onnea, mikä johtunee sen harvinaisuudesta. Kasvi kasvaa nopeasti, minkä vuoksi sen on arveltu sisältävän elämänvoimaa. Keskiajan romanttisessa runoudessa apila ilmentää rakkauden voimaa. [8]
Suomessa tavattavia apilalajeja:[9]
Apilat (Trifolium) on noin 300 lajia kattava hernekasveihin (Fabaceae) kuuluva kasvisuku. Lajit esiintyvät lauhkeilla ja subtrooppisilla alueilla.
Apilat ovat yksi-, kaksi- tai monivuotisia ja niiden lehdet yleensä kolmisormisia. Lehdykät ovat usein nirhalaitaiset. Kukinto on kasvin latvassa sijaitseva lähes yksivärinen mykerömäinen tai pitkulainen tähkä tai terttu, jonka väri vaihtelee valkoisesta keltaiseen ja punaiseen. Palot ovat avautumattomia ja verhiön kätkemiä.
Maailmalla ja Suomessakin yleisimmät lajit ovat valkoapila (Trifolium repens) ja puna-apila (Trifolium pratense).
Nelisormista apilanlehteä on ennen pidetty myös eräänlaisena taikakaluna ja onnea tuottavana asiana.
Trifolium
Les trèfles sont des plantes herbacées de la famille des Fabacées (Légumineuses), appartenant au genre Trifolium.
Ils sont caractérisés par leurs feuilles composées à trois folioles et leur capacité à fixer l'azote atmosphérique grâce à des bactéries symbiotiques hébergées dans leurs racines. Leur richesse en protéines en fait des plantes de valeur dans les prairies destinées à l'alimentation des ruminants.
Selon la croyance populaire, les rares exemplaires de feuilles à quatre folioles (trèfle à quatre feuilles) portent bonheur à celui qui les découvre.
L'espèce la plus commune dans les pelouses est le trèfle blanc (Trifolium repens L.).
Plantes herbacées généralement de petite taille, certaines rampantes, qui peuvent être vivaces, annuelles ou bisannuelles.
Les feuilles sont généralement à trois folioles (parfois quatre), et sont à l'origine du nom de la plante ; ces folioles sont presque toujours dentées, parfois maculées en leur centre.
L'inflorescence comporte de nombreuses fleurs groupées en têtes sous forme d'une grappe, et qui ressemble soit à un capitule en boule, soit à un épi, les pédoncules s'alignant en étages serrés le long de l'extrémité de la tige.
Le calice de la fleur compte cinq dents, avec une corolle typique des fabacées (étendard, ailes et carène), avec des ailes plus longues que la carène, et un étendard érigé généralement recourbé vers le haut dans la majorité des espèces.
L'androcée est diadelphe (étamines assemblées en deux groupes).
Le fruit typique des Fabacées, la gousse multiséminée à déhiscence longitudinale, subit une modification morphologique[2] : elle devient pauciséminée voire uniséminée (quatre graines, trois, deux voire une : akène) et indéhiscente.
Le genre Trifolium est très répandu dans le monde et représenté dans un total de quatre régions floristiques : Néotropique, Paléotropique, Holarctique et Capensis. Il est absent de la région australasienne. Son aire de répartition peut être subdivisée en trois centres distincts : Eurasie, Afrique et Amérique.
Environ 59 % des espèces du genre se trouvent en Eurasie. Le centre d'origine du genre, qui est la région ayant la plus grande diversité d'espèces (total de 110 espèces dans sept sections), se situe dans le bassin méditerranéen. Dans la région euro-sibérienne et touranienne-iranienne on ne trouve au contraire que 8 % des espèces. Presque tous les pays riverains de la Méditerranée possèdent des espèces endémiques. La plupart de ces dernières se trouvent en Turquie, avec un total de neuf endémiques sur les 100 espèces naturellement présentes dans ce pays. La limite nord de l'aire de répartition atteint le cercle Arctique dans le nord de la Suède et de la Norvège. Vers l'est, la biodiversité naturelle diminue et deux espèces seulement, Trifolium lupinaster et Trifolium gordejevi, se rencontrent dans l'Extrême-Orient russe, à Sakhaline et au Japon.
15 % des espèces sont présentes en Afrique. En Afrique du Nord, la plupart sont indigènes, comme dans l'Europe méditerranéenne. Mais on n'y trouve que deux espèces endémiques, toutes deux dans les montagnes de l'Atlas. La moitié des espèces d'Afrique du Nord sont également présentes dans les îles de Macaronésie. Presque toutes les espèces absentes d'Europe peuvent être trouvées dans les hauts plateaux d'Éthiopie. Le trèfle manque dans la péninsule Arabique, à l'exception des hauts-plateaux du Yémen. L'aire de répartition s'étend jusqu'au Cap dans le sud de l'Afrique, mais le trèfle ne pousse que dans les hautes terres tropicales et est absent des plaines. Le trèfle manque à Madagascar, en Namibie, au Botswana et dans la zone sahéliennes. La seule espèce qui atteint la bordure nord du Sahara est le trèfle cotonneux (Trifolium tomentosum).
Les espèces restantes (26 %) se trouvent en Amérique. En Amérique du Nord, le trèfle est absent de l'Alaska, de la plus grande partie du Canada[réf. nécessaire] et du nord-est des États-Unis. On le retrouve dans l'Est et l'Ouest de l'Amérique du Nord et de l'Amérique du Sud[3]. Le centre de diversité se situe en Californie. Vers le sud, l'aire de répartition du trèfle s'étend jusqu'à environ 43° de latitude sud en Amérique du Sud, où il croît dans les montagnes andines. Le trèfle manque dans les Antilles, à Panama et en Guyane[4].
De nombreuses espèces de trèfle, parmi celles croissant en Amérique du Nord, ont été introduites. Déjà en 1739, sur les dix espèces décrites par le botaniste néerlandais, Jan Frederik Gronovius, dans sa Flora Virginica, neuf sont présentées comme introduites. En 1994, sur les 93 espèces de trèfle recensées aux États-Unis, 64 étaient indigènes et 29 des espèces néophytes (introduites)[5].
En Australie, où il n'existe pas de trèfle indigène, de nombreuses espèces ont été introduites. Ainsi, dans le Sud-Ouest de l'Australie, 35 espèces de trèfle néophytes ont été recensées[6]. Des espèces introduites peuvent également se rencontrer dans les régions alpines de l'est de l'Australie. Un total de neuf espèces[7] sont considérées comme envahissantes[8]. Le trèfle a également été introduit en Nouvelle-Zélande et à Hawaï.
Plusieurs espèces sont cultivées comme plantes fourragères ou comme engrais vert. Ce sont de surcroît des plantes mellifères[9]. Les trèfles entrent très souvent dans la composition des prairies naturelles et des prairies temporaires mélangées. La valeur alimentaire des trèfles est élevée aussi bien en énergie qu'en matière protéique. La consommation importante de trèfle frais peut entraîner la météorisation chez les Ruminants ou la fourbure chez les chevaux. Le risque est variable selon les espèces de trèfle.
Les feuilles du trèfle peuvent être consommées en salade[10].
Les chenilles des papillons de nuit (hétérocères) suivants (classés par famille) se nourrissent de trèfle :
(Voir aussi ces papillons sur le Wiktionnaire)
Jadis, le trèfle était considéré comme une plante magique associée à la magie blanche. S'il est notoire que la découverte d'un trèfle à quatre feuilles est censée porter bonheur à celui qui le trouve, d'autres sont étonnantes[11] :
La feuille de trèfle est un symbole courant pour représenter l'Irlande (le trèfle irlandais) : la tradition veut que saint Patrick, le patron de l'île, se soit servi de la feuille de trèfle pour illustrer le mystère de la Trinité. On peut aussi remarquer que les folioles de la plante évoquent le symbole celte à trois branches spiralées appelé triskell. La feuille de trèfle est aussi l'emblème de l'Association mondiale des guides et éclaireuses, l'organisation internationale du guidisme (scoutisme féminin).
Le trèfle apparaît également sur les logos du club de football du Celtic Glasgow, du club américain de basket-ball des Celtics de Boston ainsi que sur celui du club omnisports du Panathinaïkos.
Selon Catalogue of Life (21 octobre 2014)[13] :
Selon GRIN (21 octobre 2014)[14] :
Selon ITIS (21 octobre 2014)[15] :
Selon NCBI (21 octobre 2014)[16] :
Selon The Plant List (21 octobre 2014)[17] :
Selon Tropicos (21 octobre 2014)[1] (Attention liste brute contenant possiblement des synonymes) :
Trifolium
Les trèfles sont des plantes herbacées de la famille des Fabacées (Légumineuses), appartenant au genre Trifolium.
Ils sont caractérisés par leurs feuilles composées à trois folioles et leur capacité à fixer l'azote atmosphérique grâce à des bactéries symbiotiques hébergées dans leurs racines. Leur richesse en protéines en fait des plantes de valeur dans les prairies destinées à l'alimentation des ruminants.
Selon la croyance populaire, les rares exemplaires de feuilles à quatre folioles (trèfle à quatre feuilles) portent bonheur à celui qui les découvre.
L'espèce la plus commune dans les pelouses est le trèfle blanc (Trifolium repens L.).
Os trevos son plantas herbáceas da familia das Fabáceas, pertencentes ao xénero Trifolium.
Están caracterizados polas súas follas compostas con tres folíolos e máis pola súa capacidade de fixar atmosférico grazas a bacterias simbióticas acubilladas nas súas raíces. A riqueza en proteínas dalgunhas especies convértea nunha das plantas preferidas para formar padrerías destinadas á alimentación de ruminantes de cría.
Atopar exemplares, máis raros, con follas de catro folíolos (trevo de catro follas) tense popularmente por signo de boa sorte para quen os atope.
Son plantas herbáceas, polo xeral de pequeno talle, algunhas rubideiras, que poden ser vivaces, anuais ou bianuais. Follas de tres folíolos, case sempre dentados, ás veces pintados no seu centro. Flores numerosas agrupadas en cabezas, que lembran capítulos, acios ou espigas. Cálice de cinco dentes, corola típica de fabáceas (estandarte, ás e carena), con as ás máis longas que a carena, e con un estandarte erguido, en xeral incurvado para o arriba na maioría das especies. O androceo é diadelfo (estames enxameados en dous grupos). Os froitos son pequenas vaíñas no interior do cálice, que conteñen dun a catro graos.
Cultívanse varias especies como plantas forraxeiras. Son tamén plantas melíferas.
Os trevos medran en solos húmidos e ben drenados, dende a primavera até o inverno.
Shamrock (en gaélico: planta nova de tres follas ou flor do verán) é o nome que recibe o trevo branco irlandés, símbolo do país. A lenda disque San Patricio, patrón de Irlanda, cando estaba a evanxelizar os irlandeses botou man da fisionomía característica da planta para explicar a Santísima Trindade, concepto difícil de asimilar para os nativos.[1].
Cómpre ter en conta que algunhas plantas doutros xénero reciben o nome vulgar galego de trevo como:
Inclúense algúns nomes vulgares en inglés.
Trevo de catro follas, símbolo da sorte.
Trevo de cinco follas
Inflorecencia de Trifolium pratense
Os trevos son plantas herbáceas da familia das Fabáceas, pertencentes ao xénero Trifolium.
Están caracterizados polas súas follas compostas con tres folíolos e máis pola súa capacidade de fixar atmosférico grazas a bacterias simbióticas acubilladas nas súas raíces. A riqueza en proteínas dalgunhas especies convértea nunha das plantas preferidas para formar padrerías destinadas á alimentación de ruminantes de cría.
Atopar exemplares, máis raros, con follas de catro folíolos (trevo de catro follas) tense popularmente por signo de boa sorte para quen os atope.
Djetelina (lat. Trifolium) je rod biljaka s 245 vrste.
U govoru se djetelinom, nazivaju i srodne vrste lucerne (lat. Medicago), kokotca (lat. Melilotus) i taksonomski daleka vrsta zečja soca (lat. Oxalis acetosella).
Posebnost djeteline je, da može imati tri (puno češće) ili četiri lista. Djetelina u prirodi raste na svim kontinentima osim Australije i Antarktike. U Australiji, rastu razne vrste djeteline, koje su uvezene s drugih kontinenata. Tamo nije domaća vrsta.
U poljoprivredi se 16 različitih vrsta djeteline koristi kao stočna hrana. Djetelina je u Europi i Sjevernoj Americi od velike gospodarske važnosti.
Na korijenju djeteline u simbiozi žive bakterije koje obogaćuju tlo dušikom. Stoga je važna za poboljšanje plodnosti tla.
Djetelina je čest simbol. U kršćanstvu je simbol Presvetog Trojstva. Glavni je simbol Irske pod nazivom "shamrock". Također je simbol ljeta i ljubavi. Djetelina s četiri lista simbol je sreće.
Djetelina (lat. Trifolium) je rod biljaka s 245 vrste.
U govoru se djetelinom, nazivaju i srodne vrste lucerne (lat. Medicago), kokotca (lat. Melilotus) i taksonomski daleka vrsta zečja soca (lat. Oxalis acetosella).
Posebnost djeteline je, da može imati tri (puno češće) ili četiri lista. Djetelina u prirodi raste na svim kontinentima osim Australije i Antarktike. U Australiji, rastu razne vrste djeteline, koje su uvezene s drugih kontinenata. Tamo nije domaća vrsta.
U poljoprivredi se 16 različitih vrsta djeteline koristi kao stočna hrana. Djetelina je u Europi i Sjevernoj Americi od velike gospodarske važnosti.
Na korijenju djeteline u simbiozi žive bakterije koje obogaćuju tlo dušikom. Stoga je važna za poboljšanje plodnosti tla.
Djetelina je čest simbol. U kršćanstvu je simbol Presvetog Trojstva. Glavni je simbol Irske pod nazivom "shamrock". Također je simbol ljeta i ljubavi. Djetelina s četiri lista simbol je sreće.
Dźećel[1][2] (Trifolium) je ród ze swójby łušćinowcow (Fabaceae).
Přibližnje 300 družinow, přikłada:
Jeli eksistuje w druhej rěči hižo bóle wuwity nastawk ze samsnej temu, potom přełožuj a dodawaj z njeho.
Jeli nastawk ma wjace hač jedyn njedostatk, wužiwaj prošu předłohu {{Předźěłuj}}. Nimo toho so awtomatisce kategorija Kategorija:Zarodk wo botanice doda.
Dźećel (Trifolium) je ród ze swójby łušćinowcow (Fabaceae).
Smárar er samheitið yfir tegundirnar í smáraættkvísl (Trifolium á Latínu er tres "þrír" + folium "blað"), sem samanstendur af um 300 tegundum jurta í Ertublómaætt (Fabaceae). Ættkvíslin hefur heimsútbreiðslu; mesti fjölbreitileiki hennar er í tempruðum svæðum norðurhvels, en margar tegundir finnast einnig í Suður-Ameríku og Afríku, oft á hálendi á hitabeltissvæðum. Þeir eru smávaxnir einæringar, tvíæringar, eða fjölæringar. Smárar geta verið sígrænir. Blöðin eru þrískift, sjaldar 4-, 5- eða 6-skift, og blómin eru mörg saman í stórum, egglaga eða hnöttóttum kolli; rauð, bleik, hvít eða gul. Fræin eru í belgjum, 1 til 4 í hverjum. Aðrar skyldar ættkvíslir sem einnig eru nefndar smárar eru Melilotus (Steinsmári) og Medicago (Refasmárar).
Nokkrar tegundir smára eru mikið ræktaðar sem fóðurplöntur. Þar sem smárar eru í sambýli við niturbindandi gerla eru þeir einkar æskilegir í ræktun á beitilöndum og ökrum. Eru gerlarnir einkum af ættkvíslunum Rhizobium og Bradyrhizobium.
Helstu smárar á Íslandi eru; Hvítsmári (Trifolium repens) og Rauðsmári (Trifolium pratense). Hvítsmári er vinsæll fyrir nokkra hluti; hann sprettur aftur eftir endurtekinn slátt, hann er næringarríkur fyrir búfénað, hann vex vel í mismunandi jarðvegi og bætir hann með hjálp niturbindandi baktería í rótum.
Býflugnabændur njóta góðs af smára þar sem hann er ein af betri uppsprettum blómasafa (nektar) fyrir alibýflugur.
Trifolium repens, hvítsmári, er fjölær tegund sem er algeng á vallendi og túnum á láglendi. Blómin eru hvít eða bleikleit og verða brúnleit og niðursveigð við þroska. Túnsmári (Trifolium hybridum), er fjölæringur sem var tekinn til ræktunar snemma á 19 öld og hefur ílenst víða um heim. Blómin eru hvít eða rauðleit. (Trifolium medium), Skógarsmári, er skriðull fjölæringur með hlykkjóttum stönglum og rauðleitum blómum. Það er verið að kanna möguleika á kynblöndun hans og rauðsmára (T. pratense) til að mynda langlífa ræktunarjurt.[3]
Fjögurra blaða hvítsmári (Trifolium repens)
Fimmblaða rauðsmári (Trifolium pratense)
Ættkvíslin Trifolium hefur nú 245 viðurkenndar tegundir:[1]
Smárar er samheitið yfir tegundirnar í smáraættkvísl (Trifolium á Latínu er tres "þrír" + folium "blað"), sem samanstendur af um 300 tegundum jurta í Ertublómaætt (Fabaceae). Ættkvíslin hefur heimsútbreiðslu; mesti fjölbreitileiki hennar er í tempruðum svæðum norðurhvels, en margar tegundir finnast einnig í Suður-Ameríku og Afríku, oft á hálendi á hitabeltissvæðum. Þeir eru smávaxnir einæringar, tvíæringar, eða fjölæringar. Smárar geta verið sígrænir. Blöðin eru þrískift, sjaldar 4-, 5- eða 6-skift, og blómin eru mörg saman í stórum, egglaga eða hnöttóttum kolli; rauð, bleik, hvít eða gul. Fræin eru í belgjum, 1 til 4 í hverjum. Aðrar skyldar ættkvíslir sem einnig eru nefndar smárar eru Melilotus (Steinsmári) og Medicago (Refasmárar).
Trifolium L., 1753[1] è un genere di piante erbacee appartenente alla famiglia delle Fabaceae (o Leguminose) che comprende circa 250 specie.[2]
È diffuso nelle regioni temperate dell'emisfero boreale e in quelle montuose dei tropici, e deve il suo nome alla caratteristica forma della foglia, divisa in 3 o più foglioline.
La pianta è per lo più annuale o biennale e in qualche caso perenne; la sua altezza è normalmente attorno ai 30 cm.
Come molte altre leguminose, il trifoglio ospita fra le sue radici dei batteri simbionti capaci di fissare l'azoto atmosferico; viene utilizzato di conseguenza nel sistema di rotazione delle colture per migliorare la fertilità del suolo. Molte specie di trifoglio sono notevolmente ricche di proteine e vengono coltivate come foraggio per il bestiame.
Lo stesso argomento in dettaglio: Specie di Trifolium. Attualmente ci sono circa 250 specie note di Trifolium.[2]
Le due specie più comuni di trifoglio sono:
Trifolium non resiste molto bene al freddo, e predilige i terreni argillosi; tuttavia si adatta a quasi ogni tipo di suolo, purché non sia eccessivamente impregnato d'acqua.
Il trifoglio, una volta piantato, cresce rapidamente (2-15 giorni). Dopo circa 48 ore la pianta comincia a germogliare, presentando due piccoli lobi, ai quali se ne aggiunge un terzo in circa 5-6 giorni.
Sono molto interessanti le proprietà medicamentose della pianta: dal trifoglio si estraggono ormoni vegetali (fitormoni), in particolare estrogeni, validi per rallentare l'invecchiamento di cute e mucose. Tali estrogeni inoltre sono efficaci per disturbi caratteristici delle donne in menopausa, quali vampate, depressione, osteoporosi, malattie cardiovascolari. [3] In anni recenti gli ormoni estratti dal trifoglio si sono rivelati utili anche nell'impiego contro l'ipertrofia prostatica.[4]
Data la sua proprietà di antagonista dell'Ambrosia, pianta infestante della famiglia delle Compositae in rapida diffusione in molte zone del nord Italia, la semenza di trifoglio viene usata in aggiunta alle granaglie per il controllo della diffusione dell'Ambrosia nelle zone agricole.
Il trifoglio (Shamrock) è uno dei simboli non ufficiali dell'Irlanda: la tradizione vuole che sia stato utilizzato dapprima da San Patrizio, l'evangelizzatore dell'isola, e poi da San Colombano, l'evangelizzatore d'Europa, per spiegare il mistero della Trinità.
Storicamente fu venerato dai druidi, conosciuto dai Greci e dai Romani per le proprietà curative.
A volte (circa 1 su 10.000) i trifogli possono avere quattro foglie, questi vengono comunemente chiamati quadrifogli e considerati dei portafortuna.
Il trifoglio è anche usato come simbolo del guidismo, il movimento femminile parallelo allo scautismo, e compare nel logo dell'Associazione mondiale guide ed esploratrici.
Trifolium L., 1753 è un genere di piante erbacee appartenente alla famiglia delle Fabaceae (o Leguminose) che comprende circa 250 specie.
È diffuso nelle regioni temperate dell'emisfero boreale e in quelle montuose dei tropici, e deve il suo nome alla caratteristica forma della foglia, divisa in 3 o più foglioline.
Kitos reikšmės – Dobilas (reikšmės).
Dobilas (lot. Trifolium, angl. clover, vok. Klee) – pupinių (Fabaceae) Faboideae pošeimio augalų gentis.
Genties pavadinimas iš lotynų k. žodžių tres 'trys' ir folium 'lapas'. Taip buvo vadinami dobilai, nes jų lapai susideda iš trijų lapelių.
Vienmečiai ir daugiamečiai žoliniai augalai su stačiais ar kylančiais bei gulsčiais stiebais ir trilapiais lapais. Žiedai maži, sukrauti savotiškuose žiedynuose – galvutėse. Vaisius – ankštis su 1-2 sėklomis. Kryžmadulkiai augalai.
Gentyje yra apie 300 rūšių:
Lietuvoje auga šios rūšys:
Dobilų gentyje yra daug vertingų pašarinių augalų.
Alpinis dobilas
(Trifolium alpestre)
Dirvinis dobilas
(Trifolium arvense)
Dirvoninis dobilas
(Trifolium aureum)
Mažasis dobilas
(Trifolium dubium)
Rausvasis dobilas
(Trifolium hybridum)
Inkarnatinis dobilas
(Trifolium incarnatum)
Šilinis dobilas
(Trifolium medium)
Raudonasis dobilas
(Trifolium pratense)
Baltasis dobilas
(Trifolium repens)
Ilgagalvis dobilas
(Trifolium rubens)
Ganyklinis dobilas
(Trifolium campestre)
Pūstavaisis dobilas
(Trifolium fragiferum)
Kalninis dobilas
(Trifolium montanum)
Persinis dobilas
(Trifolium resupinatum)
Lietuvoje auga šios rūšys:
Alpinis dobilas (Trifolium alpestre) Kaukazinis dobilas (Trifolium ambiguum) Dirvinis dobilas (Trifolium arvense) Dirvoninis dobilas (Trifolium aureum) Ganyklinis dobilas (Trifolium campestre) Mažasis dobilas (Trifolium dubium) Pūstavaisis dobilas (Trifolium fragiferum) Rausvasis dobilas (Trifolium hybridum) Inkarnatinis dobilas (Trifolium incarnatum) Penkialapis dobilas (Trifolium lupinaster) Rūšis įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą Šilinis dobilas (Trifolium medium) Kalninis dobilas (Trifolium montanum) Raudonasis dobilas (Trifolium pratense) Baltasis dobilas (Trifolium repens) Persinis dobilas (Trifolium resupinatum) Ilgagalvis dobilas (Trifolium rubens) Rūšis įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą Rusvasis dobilas (Trifolium spadiceum)Dobilų gentyje yra daug vertingų pašarinių augalų.
Alpinis dobilas
(Trifolium alpestre)
Dirvinis dobilas
(Trifolium arvense)
Dirvoninis dobilas
(Trifolium aureum)
Mažasis dobilas
(Trifolium dubium)
Rausvasis dobilas
(Trifolium hybridum)
Inkarnatinis dobilas
(Trifolium incarnatum)
Šilinis dobilas
(Trifolium medium)
Raudonasis dobilas
(Trifolium pratense)
Baltasis dobilas
(Trifolium repens)
Ilgagalvis dobilas
(Trifolium rubens)
Ganyklinis dobilas
(Trifolium campestre)
Pūstavaisis dobilas
(Trifolium fragiferum)
Kalninis dobilas
(Trifolium montanum)
Persinis dobilas
(Trifolium resupinatum)
Āboliņi (Trifolium) ir segsēkļu grupas ģints, kas sastāv no aptuveni 300 augu sugām. Ģints ir sastopama visā pasaulē. Vislielākā sugu daudzveidība ir Ziemeļu puslodē, bet daudzas sugas ir sastopamas arī Dienvidāfrikā un pārējā Āfrikā, ieskaitot augstkalnu reģionus un tropus.
Āboliņi ir viengadīgi vai divgadīgi ziedoši lakstaugi. Izplatītākie ģints pārstāvji ir pļavas āboliņš (sarkanais āboliņš) un ložņu āboliņš (baltais āboliņš).
Klaver (Trifolium) is een plantengeslacht uit de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae). De meer dan tweehonderd soorten groeien hoofdzakelijk in gematigde en subtropische streken van het noordelijk halfrond, maar ook in de bergen in de tropen.
Verwante geslachten met de naam 'klaver' zijn honingklaver (Melilotus), hoornklaver (Trigonella), rolklaver (Lotus) en rupsklaver (Medicago).
Alle klaversoorten zijn eenjarige of overblijvende kruiden. Ze hebben drietallige bladeren met steunblaadjes aan de voet van de bladsteel. De vaste soorten hebben vaak kruipende of opstijgende stengels.
De bloemen zijn klein tot gemiddeld van grootte (3-25 mm lang) en staan vrijwel altijd in hoofdjes of aarvormige trossen, hoewel er soms heel weinig of zelfs maar één bloempje aanwezig is. De tweezijdig symmetrische bloemen hebben de typische bouw van de vlinderbloemfamilie met vijf vergroeide kelkblaadjes, vijf kroonblaadjes, tien meeldraden, waarvan er negen met elkaar over het grootste deel van de lengte met elkaar tot zijn vergroeid en de bovenste niet is vergroeid. De kroon bestaat uit een vlag, zwaarden en een uit twee blaadjes bestaande kiel. De zwaarden en de kiel hangen met in elkaar hakende haartjes met elkaar samen. Aan de voet van de bovenste meeldraad wordt nectar afgescheiden. Na de bloei valt de kelk niet af, en ook de bloemkroon is blijvend en verdroogt bruin. De kelk of de kroon vervullen bij de meeste soorten een rol in de zaadverspreiding. De kleine, droge vrucht bevat meestal één of twee, maar bij sommige soorten tot maximaal negen zaadjes.
De planten zijn in staat om stikstof uit de atmosfeer te binden door symbiotische bacteriën in hun wortels, voor zover bekend Rhizobium leguminosarum var. trifolii. Hierdoor kunnen klaversoorten als bodemverbeteraar fungeren. Ze kunnen per hectare 55–170 kg stikstof toevoegen aan de bodem en de beschikbaarheid van andere voedingsstoffen voor toekomstige oogsten verhogen.
Het woord klaver is mogelijk afgeleid van de Indogermaanse stam glei (smeren), naar de nectar in de bloemen. De botanische naam van het geslacht Trifolium is een samentrekking van het Latijnse tri "drie" en folium "blad", omdat een blad uit drie blaadjes bestaat.[1]
Klaver is een waardevol veevoer, zowel in de wei als gedroogd, omdat het veel eiwit, fosfor en calcium bevat.
Verse blaadjes zijn bruikbaar in salades. Gedroogde en gemalen bloeiwijzen kunnen ook als meel worden gebruikt. De gedroogde bloemhoofdjes worden ook wel voor kruidenthee gebruikt.
Het geslacht Trifolium is het meest verwant aan een groep met daarin de geslachten wikke, erwt, linze en lathyrus.
wikke (Vicia)
erwt (Pisum)
linze (Lens)
lathyrus (Lathyrus)
klaver (Trifolium)
stalkruid (Ononis)
rupsklaver (Medicago)
honingklaver (Melilotus)
Trifolium is een van de grootste geslachten van de vlinderbloemenfamilie met wereldwijd ongeveer 255 soorten. Het geslacht Trifolium is monofyletisch, wat wil zeggen dat de soorten van het geslacht meer aan elkaar verwant zijn dan aan enige andere soort.
Er worden twee ondergeslachten (of subgenera) onderscheiden. De soorten van het subgenus Chronosemium hebben een eenzadige vrucht, een na de bloei blijvende vlag die helpt bij de zaadverspreiding, een meestal gele bloemkroon en de drie deelblaadjes zijn min of meer gesteeld. Tot dit subgenus horen de in Nederland en België voorkomende soorten akkerklaver, liggende klaver, kleine klaver en draadklaver. In het subgenus Trifolium is de bloemkroon roodpaars, roze, wit of roomwit, al of niet rood aangelopen, en zijn de deelblaadjes zittend. Het oorspronkelijke aantal chromosomen in het geslacht Trifolium is hoogstwaarschijnlijk zestien (2n = 16). Ten minste 19 soorten zijn aneuploïde en 22 soorten zijn polyploïde. Kleine klaver en witte klaver zijn beide alloploïde.
Overgangen tussen de eenjarige en meerjarige strategieën zijn vele malen in de evolutie van het geslacht in beide richtingen voorgekomen. Het geslacht is waarschijnlijk ontstaan in het Middellandse Zeegebied gedurende het vroege Mioceen. Alle Noord- en Zuid-Amerikaanse soorten zijn waarschijnlijk uit één voorouder ontstaan, maar de soorten die tegenwoordig ten zuiden van de Sahara voorkomen hebben waarschijnlijk drie verschillende voorouders die op verschillende momenten vanuit het mediterrane gebied de woestijn overgestoken zijn.[2]
In Nederland en België komen de volgende soorten voor:
Klaverhoning is een populaire honingsoort vanwege de zachte, soms karamelachtige smaak en wordt daarom ook wel "kindertjeshoning" genoemd. De honing wordt voornamelijk gemaakt van nectar van witte klaver (Trifolium repens), vaak met toevoegingen van Witte honingklaver (Melilotus albus) en soms ook rolklaver (Lotus corniculatus). Deze honing wordt geproduceerd in Argentinië, Australië, Californië, Canada, Chili, China en Nieuw-Zeeland.
... · Abrus · Acacia · Acosmium · Adenanthera · Adenocarpus · Adenodolichos · Adenopodia · Adesmia · Aenictophyton · Aeschynomene · Afzelia · Amherstia · Aotus · Angylocalyx · Anthyllis · Archidendropsis · Astragalus (hokjespeul) · Austrosteenisia · Baphia · Bauhinia · Bolusafra · Caesalpinia · Cajanus · Calicotome · Carmichaelia · Carrissoa · Cassia · Castanospermum · Ceratonia · Cicer · Cordyla · Coronilla · Cyclopia (honingbos) · Dalbergia · Delonix · Derris · Dialium · Dicraeopetalum · Dichrostachys · Erythrina (koraalboom) · Faidherbia · Genista (heidebrem) · Indigofera · Inga · Lathyrus · Lens · Lonchocarpus · Lotus (rolklaver) · Lupinus (lupine) · Medicago (rupsklaver) · Melilotus (honingklaver) · Mimosa · Myroxylon · Newtonia · Ononis (stalkruid) · Ormosia · Parkinsonia · Phaseolus · Prosopis · Psoralea · Racosperma · Robinia · Securigera · Senegalia · Sophora · Senna · Tamarindus · Tephrosia · Trifolium (klaver) · Trigonella (hoornklaver) · Vachellia · Vicia (wikke) · Viminaria · Wisteria (blauweregen) · ...
Klaver (Trifolium) is een plantengeslacht uit de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae). De meer dan tweehonderd soorten groeien hoofdzakelijk in gematigde en subtropische streken van het noordelijk halfrond, maar ook in de bergen in de tropen.
Verwante geslachten met de naam 'klaver' zijn honingklaver (Melilotus), hoornklaver (Trigonella), rolklaver (Lotus) en rupsklaver (Medicago).
Kløverslekta (Trifolium) er ei slekt i erteblomfamilien med om lag 300 artar. I Noreg veks 18 artar. Kløverar er eitt- eller fleirårige urter med tredelte blad. Blomane sit i blomehovud eller tette aks og er stort sett raude, lilla eller kvite, og hjå enkelte artar gule. Nedre del av kronblada er ofte samanvaksne til ei røyr. Skolmen sit inne i fruktbegeret.
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Kløverslekta Kløverslekta (Trifolium) er ei slekt i erteblomfamilien med om lag 300 artar. I Noreg veks 18 artar. Kløverar er eitt- eller fleirårige urter med tredelte blad. Blomane sit i blomehovud eller tette aks og er stort sett raude, lilla eller kvite, og hjå enkelte artar gule. Nedre del av kronblada er ofte samanvaksne til ei røyr. Skolmen sit inne i fruktbegeret.
Norske artar Gullkløver (T. aureum) Brunkløver (T. spadiceum) Krabbekløver (T. campestre) Musekløver (T. dubium) Sveltkløver (T. micranthum) Kvitkløver (T. repens) Alsikekløver (T. hybridum) Bakkekløver (T. montanum) Jordbærkløver (T. fragiferum) Vendekløver (T. resupinatum) Spyttkløver (T. spumosum) Kaliforniakløver (T. microcephalum) Korgkløver (T. tridentatum) Svinekløver (T. retusum) Raudkløver (T. pratense) Skogkløver (T. medium) Harekløver (T. arvense) Blodkløver (T. incarnatum)Kløverslekta er en slekt i erteblomstfamilien. Kløverartene er ett- eller flerårige urter med tredelte blader. Blomstene sitter i blomsterhoder eller tette aks. Blomstene er røde, lilla eller hvite, og hos noen få arter gul.
Blant kløverne er det flere viktige kulturplanter, deriblant rød-, hvit- og alsikekløver. Disse er viktige fôrplanter både til beite og slått. Kløvere er også svært viktig som underkultur og grønngjødslingsvekst i økologisk landbruk, på grunn av den biologiske nitrogenfikseringen. Dette skyldes at kløvere, og alle andre planter i erteblomstfamilien, har muligheten til å binde nitrogen fra luften ved hjelp av bakterier som finnes i jorden (Rhizobium leguminosarum).
Det vitenskapelige navnet Trifolium kommer fra latin tres («tre») og folium («blad»), og kløveren har som regel tre småblader. Noen eksemplarer har imidlertid fire, og kalles derfor for firkløver. Disse er uvanlige, og regnes derfor for å bringe lykke. Likevel er de ikke sjeldnere enn at man ofte kan finne en hvis man leter. I spesielle tilfeller kan man finne kløvere med fem eller enda flere blader.
Godteriprodusenten Freia har siden 1926 laget en populær melkesjokolade med ristede hasselnøtter under varenavnet Firkløver.
Det fins over 300 arter av kløver i verden, men størst artsmangfold er det på den nordlige halvkule. I Norge fins det kun 11 viltvoksende arter.
Alsikekløver
Bakkekløver
Gullkløver
Harekløver
Hvitkløver
Jordbærkløver
Musekløver
Rødkløver
Skogkløver
Kløverslekta er en slekt i erteblomstfamilien. Kløverartene er ett- eller flerårige urter med tredelte blader. Blomstene sitter i blomsterhoder eller tette aks. Blomstene er røde, lilla eller hvite, og hos noen få arter gul.
Multimedia w Wikimedia Commons Koniczyna (Trifolium L.) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych. Obejmuje ok. 250 gatunków[3]. Rośliny te występują naturalnie na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Australii[4]. W Polsce rośnie dziko ponad 20 gatunków, kilka jest uprawianych. Koniczyny rosną na różnych siedliskach, najczęściej w miejscach skalistych, na klifach i wydmach piaszczystych, w murawach i na stepach[4]. Szereg gatunków pełni ważną rolę w gospodarce rolnej, jako rośliny pastewne rosnące na łąkach i pastwiskach oraz wysiewane w polowych mieszankach pastewnych. Uprawiane na polach są zarówno w celach paszowych, ale też w płodozmianie, ze względu na korzystne oddziaływanie na strukturę i skład gleby[5].
Rodzaj rozprzestrzeniony na wszystkich kontynentach w strefach klimatu umiarkowanego i podzwrotnikowego, z wyjątkiem Australii[6]. Centra największego zróżnicowania to okolice Morza Śródziemnego (w Europie 99 gatunków[4]), Etiopia, Kalifornia i Chile (18 gatunków[7])[8].
Jeden z rodzajów podrodziny bobowatych właściwych Faboideae w rzędzie bobowatych Fabaceae s.l.[1] W obrębie podrodziny należy do plemienia Trifolieae[10].
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Fabanae R. Dahlgren ex Reveal, rząd bobowce (Fabales Bromhead), rodzina bobowate (Fabaceae Lindl.), podrodzina Trifolioideae F. Schwarz, plemię Trifolieae Endl., podplemię Trifoliinae Bronn, rodzaj koniczyna (Trifolium L.)[11][12].
Rysunek stylizowanej koniczyny na żółtym bądź czerwonym tle jest znakiem ostrzegającym przed promieniotwórczością.
Koniczyna (Trifolium L.) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych. Obejmuje ok. 250 gatunków. Rośliny te występują naturalnie na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Australii. W Polsce rośnie dziko ponad 20 gatunków, kilka jest uprawianych. Koniczyny rosną na różnych siedliskach, najczęściej w miejscach skalistych, na klifach i wydmach piaszczystych, w murawach i na stepach. Szereg gatunków pełni ważną rolę w gospodarce rolnej, jako rośliny pastewne rosnące na łąkach i pastwiskach oraz wysiewane w polowych mieszankach pastewnych. Uprawiane na polach są zarówno w celach paszowych, ale też w płodozmianie, ze względu na korzystne oddziaływanie na strukturę i skład gleby.
Trifolium é um género botânico pertencente à família Fabaceae, que inclui as plantas forrageiras geralmente conhecidas pelo nome comum de trevos. Inclui cerca de 300 espécies de plantas da subfamília das faboideas, amplamente distribuídas pelas regiões temperadas do hemisfério norte.[1]
Trevo de quatro folhas.
Trevo de cinco folhas.
Inflorescência de Trifolium pratense.
Vista de dois tipos, o trevo de quatro folha e o trevo-roxo, no Brasil.
Trifolium é um género botânico pertencente à família Fabaceae, que inclui as plantas forrageiras geralmente conhecidas pelo nome comum de trevos. Inclui cerca de 300 espécies de plantas da subfamília das faboideas, amplamente distribuídas pelas regiões temperadas do hemisfério norte.
Trifoiul (Trifolium) este un gen de aproximativ 300 de specii de plante din familia leguminoaselor, Fabaceae. Cea mai mare diversitate apare în zonele temperate din emisfera nordică, dar există specii care trăiesc și în America de Sud și Africa, incluzând altitudinile înalte de la tropice. Sunt plante erbacee mici anuale, bienale sau plante perene cu viață scurtă. Frunzele sunt trifoliate (rareori 5- sau 7-foliate), cu stipelele adnate pe pețioluri, iar florile sunt grupate în inflorescențe mici albe, roșii, violet sau galbene; păstăile mici, cu puține semințe, sunt închise în caliciu. Alte genuri, denumite uneori trifoisunt Melilotus (sulfină) și Medicago (culbeceasă). Numele științific este derivat din limba latină tres, "trei" și folium, "frunză". Trifoiul reprezintă o sursă de hrană pentru larvele unor specii de lepidoptere (fluturi și molii).
Trifoiul este simbolul tradițional irlandez, fiind adoptat de Sfântul Patriciu pentru Sfânta Treime.
Trifoiurile au ocazional patru foliole în loc de trei. Aceste trifoiuri cu patru foi, precum alte rarități, sunt considerate norocoase. Trifoiul poate avea și cinci, șase sau chiar mai multe foliole, dar aceste cazuri sunt și mai rare. Recordul mondial, conform Guinness, este 18.[1]
În anii 1970 și 1980, testele pentru droguri au devenit foarte exact și erau capabile să detecteze cele mai mici urme de morfină. Trifoiul conține o cantitate mică de morfină, care este consumată de vite și ajunge în lapte. Astfel, substanța poate fi detectată de teste anti-drog.
Se spune că dacă deții un trifoi cu patru foi, poți anula magia unui spiriduș.
Trifoiul (Trifolium) este un gen de aproximativ 300 de specii de plante din familia leguminoaselor, Fabaceae. Cea mai mare diversitate apare în zonele temperate din emisfera nordică, dar există specii care trăiesc și în America de Sud și Africa, incluzând altitudinile înalte de la tropice. Sunt plante erbacee mici anuale, bienale sau plante perene cu viață scurtă. Frunzele sunt trifoliate (rareori 5- sau 7-foliate), cu stipelele adnate pe pețioluri, iar florile sunt grupate în inflorescențe mici albe, roșii, violet sau galbene; păstăile mici, cu puține semințe, sunt închise în caliciu. Alte genuri, denumite uneori trifoisunt Melilotus (sulfină) și Medicago (culbeceasă). Numele științific este derivat din limba latină tres, "trei" și folium, "frunză". Trifoiul reprezintă o sursă de hrană pentru larvele unor specii de lepidoptere (fluturi și molii).
Klöversläktet (Trifolium)[1][2] är ett släkte med omkring 300 arter i familjen ärtväxter. Ett äldre namn är väppling[3]. Klöversläktet hör huvudsakligen hemma i norra halvklotets tempererade områden, men även i bergstrakter i tropiska klimatzoner. Växterna är små ettåriga eller fleråriga örter med tredelade blad. Blommorna sitter i huvuden eller täta ax. Blomfärgen är röd, lila eller vit och hos några få arter gul.
Vit- och rödklöver är vallväxter som förmår att kvävegödsla odlingar genom att fixera luftens kväve.
Det vetenskapliga namnet Trifolium kommer från latin tres, ’tre’, och folium, ’blad’, och syftar på bladet som i de flesta fall består av tre småblad. Klövern kan då kallas treklöver. Det finns även exemplar som har fyra små blad och de kallas fyrklöver. Dessa är mindre vanliga, och därför anses det bringa lycka att hitta en fyrklöver. De är ändå inte ovanligare än att de brukar kunna hittas om man letar. I sällsynta fall kan det finnas klövrar med fem eller ännu flera blad. (Se vidare Fyrklöver (växt).)
Wikimedia Commons har media som rör Klöversläktet.
Klöversläktet (Trifolium) är ett släkte med omkring 300 arter i familjen ärtväxter. Ett äldre namn är väppling. Klöversläktet hör huvudsakligen hemma i norra halvklotets tempererade områden, men även i bergstrakter i tropiska klimatzoner. Växterna är små ettåriga eller fleråriga örter med tredelade blad. Blommorna sitter i huvuden eller täta ax. Blomfärgen är röd, lila eller vit och hos några få arter gul.
Vit- och rödklöver är vallväxter som förmår att kvävegödsla odlingar genom att fixera luftens kväve.
Det vetenskapliga namnet Trifolium kommer från latin tres, ’tre’, och folium, ’blad’, och syftar på bladet som i de flesta fall består av tre småblad. Klövern kan då kallas treklöver. Det finns även exemplar som har fyra små blad och de kallas fyrklöver. Dessa är mindre vanliga, och därför anses det bringa lycka att hitta en fyrklöver. De är ändå inte ovanligare än att de brukar kunna hittas om man letar. I sällsynta fall kan det finnas klövrar med fem eller ännu flera blad. (Se vidare Fyrklöver (växt).)
Kraśikůń (Trifolium L.) to je zorta źeliny ze familije boberowatych. Wystympuje we umjarkowanyj klimje Ojropy, Půłnocnyj Ameriki a Azyje. Ńykere ś ńich sům uprowjane uod czowjeka.
Невисокі трав'янисті рослини. Стебла висхідні або прямостоячі, рідше лежачі. Листки трійчасті, рідше складаються з 5-9 листочків, що розміщені пальчасто; прилистки більш або менш зрослися з черешками листків. Квітки зібрані в головчасті, рідше короткокитицеві або зонтикоподібні суцвіття. Чашечка дзвоникувата або більш-менш двогуба, з 5 зубцями. Трубочка з 5, 10 або 20-ма жилками. Віночок неопадний; пелюстки більш-менш зрослі між собою і тичинковою трубкою; 9 тичинок зрослися нитками у трубочку, десята тичинка вільна. Квітка цієї рослини побудована у формі довгої трубочки і хоботок бджоли не дістає до стовпчика, тому вони не можуть запилити її. Запилюють конюшину джмелі. Біб шкірястий, 1-3, рідше 4-6 насінний, замкнений у чашечці, рідше висувається з неї.
Деякі види використовують як кормові культури та декоративні культури. Листя конюшини люблять кролі, коні, корови та інші домашні тварини. Культивувати рослину почали нещодавно у XVIII ст., проте знали про її цінність і випасали коней ще з часів Київської Руси.
Листки всіх видів конюшини використовують у їжу як салат, а варене як шпинат. На Алтаї, Кавказі у Східному Сибіру листки збирали і сушили про запас. Висушене й потовчене листя додавали в борошно під час випікання житнього хліба.
Молоде зілля конюшини має прісний і солодкуватий присмак та найчастіше використовується як домішка до гострих салатів, для приготування зелених і холодних борщів, юшок, юшкових пюре. Сухе розтерте листя використовують для приготування сирів. На Кавказі молоді нерозпуклі голівки конюшини квасять як капусту та використовують узимку для салатів.
Зілля конюшини містить 14,5% протеїну, 3,5% жирів, 33,9% безазотистих екстрактивних речовин, вітаміни групи В, каротин.[1]
Trifolium alpestre
Trifolium cherleri
Trifolium montanum
Trifolium stellatum
На території України росте близько 10 видів.
Chi Cỏ ba lá (danh pháp khoa học: Trifolium) là một chi của khoảng 300 loài thực vật trong họ Đậu (Fabaceae). Chúng chủ yếu sinh sống ở các khu vực ôn đới của Bắc bán cầu, nhưng, giống như nhiều chi khác của khu vực ôn đới, chúng cũng sống ở các khu vực miền núi thuộc miền nhiệt đới. Các loại cây này là các cây thân thảo sống một năm hoặc lâu năm có ba lá chét (rất hiếm cây có 5- hay 7-lá chét), với các lá kèm hợp sinh tại cuống lá, và các cụm hoa có màu đỏ, tía, trắng (rất hiếm hoa màu vàng); các hạt nhỏ được che phủ trong đài hoa. 18 loài có nguồn gốc ở Anh và một số loài được nuôi trồng rộng khắp để làm cỏ khô cho động vật. Loài cỏ ba lá được trồng nhiều nhất là cỏ ba lá hoa trắng (Trifolium repens) và cỏ ba lá hoa đỏ (Trifolium pratense).
Các chi khác có họ hàng gần thông thường cũng hay được gọi là cỏ ba lá, bao gồm Melilotus (cỏ ba lá thơm, ngạc ba, nhãn hương) và Medicago (linh lăng, cỏ ba lá thập tự).
Tên khoa học có nguồn gốc từ tiếng Latinh tres (ba) và folium (lá), được gọi như thế là do hình dạng đặc trưng của lá, nó có ba lá chét, vì thế mà có tên gọi phổ biến là cỏ ba lá. Cỏ ba lá thông thường được các ấu trùng của một số loài bướm bộ Lepidoptera như bướm mắt cáo, bướm nâu (Euxoa nigricans) và bướm cơ-nhép (Agrotis clavis) ăn.
Những cây cỏ ba lá bốn cánh (tức là những loại cỏ ba lá có 4 lá chét) được xem là biểu tượng của sự may mắn.
Cỏ ba lá, hoặc là được gieo trồng một mình hoặc là trong hỗn hợp với các loại cỏ khác, có một lịch sử lâu dài để tạo ra các sản phẩm chủ yếu cho đất, vì một số lý do: nó phát triển rất tự do, các cành non sẽ mọc trở lại sau khi bị cắt xén; nó tạo ra số lượng lớn sản phẩm ngon và bổ dưỡng cho gia súc; nó phát triển tốt trong nhiều loại đất và khí hậu; và do vậy nó là thích hợp để tạo ra các bãi chăn thả hay cải tạo đất. Tuy nhiên, hiện nay ngoại trừ trên một số đất giàu canxi, nó có sản lượng cực kỳ thất thường. Trong nhiều khu vực, nông dân đã phát hiện ra rằng cỏ ba lá đã biến mất hoàn toàn vào giữa mùa xuân, hoặc chỉ tìm thấy chúng còn rất ít ở chỗ này chỗ kia trên các cánh đồng. Vẫn không có sự giải thích thích đáng nào được đưa ra cho "căn bệnh của cỏ ba lá" cũng như không có biện pháp phục hồi cụ thể nào. Tuy nhiên, một thực tế quan trọng đã được công nhận là khi việc luân canh mùa màng được quản lý sao cho cỏ ba lá không trở lại trên cùng một thửa ruộng trong một khoảng thời gian ngắn hơn 8 năm thì sau đó nó sẽ phát triển với sức sống mãnh liệt nguyên thủy của nó. Sự hiểu biết về điều này đã giúp cho nông dân ở nhiều khu vực khác nhau canh tác để có thể cứu vãn loại cây quan trọng này.
Đã từng có thời gian người ta cho rằng việc đưa các loài cây họ Đậu khác vào vòng luân canh có ảnh hưởng tốt rõ ràng đối với cỏ ba lá khi nó được gieo trồng trong vụ kế tiếp; nhưng thực tế cho thấy các loài cây họ Đậu khác chỉ tạo ra sự thuận lợi trong các tình huống ngẫu nhiên của sự gần như là cần thiết để kéo dài chu kỳ vòng quay của cỏ ba lá.
Căn bệnh của cỏ ba lá có lẽ gắn liền với sự suy giảm các động vật thụ phấn. Việc nuôi ong thông thường là do nhu cầu cao từ phía nông dân có các bãi chăn thả có cỏ ba lá, là những người mong muốn là ong sẽ hoạt động trên các cánh đồng của mình, do người ta nhận thấy việc kết hạt tăng lên theo sự gia tăng hoạt động của ong.
Các loại cỏ ba lá là những thức ăn có giá trị, do hàm lượng protein cao, phổ biến và phong phú. Ở dạng tươi, chúng khó tiêu hóa, nhưng có thể ăn sau khi luộc trong 5-10 phút. Hoa khô và hạt trong quả có thể chế biến thành bột có giá trị dinh dưỡng và trộn lẫn với các thức ăn khác. Hoa khô cũng có thể sử dụng như chè.
Chi Cỏ ba lá (danh pháp khoa học: Trifolium) là một chi của khoảng 300 loài thực vật trong họ Đậu (Fabaceae). Chúng chủ yếu sinh sống ở các khu vực ôn đới của Bắc bán cầu, nhưng, giống như nhiều chi khác của khu vực ôn đới, chúng cũng sống ở các khu vực miền núi thuộc miền nhiệt đới. Các loại cây này là các cây thân thảo sống một năm hoặc lâu năm có ba lá chét (rất hiếm cây có 5- hay 7-lá chét), với các lá kèm hợp sinh tại cuống lá, và các cụm hoa có màu đỏ, tía, trắng (rất hiếm hoa màu vàng); các hạt nhỏ được che phủ trong đài hoa. 18 loài có nguồn gốc ở Anh và một số loài được nuôi trồng rộng khắp để làm cỏ khô cho động vật. Loài cỏ ba lá được trồng nhiều nhất là cỏ ba lá hoa trắng (Trifolium repens) và cỏ ba lá hoa đỏ (Trifolium pratense).
Các chi khác có họ hàng gần thông thường cũng hay được gọi là cỏ ba lá, bao gồm Melilotus (cỏ ba lá thơm, ngạc ba, nhãn hương) và Medicago (linh lăng, cỏ ba lá thập tự).
Tên khoa học có nguồn gốc từ tiếng Latinh tres (ba) và folium (lá), được gọi như thế là do hình dạng đặc trưng của lá, nó có ba lá chét, vì thế mà có tên gọi phổ biến là cỏ ba lá. Cỏ ba lá thông thường được các ấu trùng của một số loài bướm bộ Lepidoptera như bướm mắt cáo, bướm nâu (Euxoa nigricans) và bướm cơ-nhép (Agrotis clavis) ăn.
Những cây cỏ ba lá bốn cánh (tức là những loại cỏ ba lá có 4 lá chét) được xem là biểu tượng của sự may mắn.
三葉草屬（Trifolium），又名车轴草属。三葉草包含很多不同種類的植物，包括各種顏色的三葉草、以及其他各種植物，是一种广泛分佈在欧洲的多年生草本植物。叶子互生，呈长圆形；有特别长的根系，可适应不同的气候和土壤条件，吸收土壤中的矿物质和其他营養，在旱季亦可生存；还可以作为牧草、绿肥作物或者观赏植物，种植车轴草能使土地肥沃。它分布于全世界温带地区。
在西方很多国家（如英国、美国）长有四片叶子的三葉草代表着幸运。因为四片叶子的三葉草被认为是只有在伊甸园中才有的植物。而在有些国家里，扑克牌里面的梅花就是代表幸运的车轴草。
在澳洲及加拿大等地區，車軸草屬植物都屬於野草類，必須予以剪除。在中国，三叶草数目不同会有不同的花语，比如三片代表希望等。
此外，三叶草有时也指同為車軸草族的苜蓿屬、草木犀屬，或酢浆草科的酢浆草。
这是一篇與植物相關的小作品。你可以通过编辑或修订扩充其内容。 三葉草屬（Trifolium），又名车轴草属。三葉草包含很多不同種類的植物，包括各種顏色的三葉草、以及其他各種植物，是一种广泛分佈在欧洲的多年生草本植物。叶子互生，呈长圆形；有特别长的根系，可适应不同的气候和土壤条件，吸收土壤中的矿物质和其他营養，在旱季亦可生存；还可以作为牧草、绿肥作物或者观赏植物，种植车轴草能使土地肥沃。它分布于全世界温带地区。
在西方很多国家（如英国、美国）长有四片叶子的三葉草代表着幸运。因为四片叶子的三葉草被认为是只有在伊甸园中才有的植物。而在有些国家里，扑克牌里面的梅花就是代表幸运的车轴草。
在澳洲及加拿大等地區，車軸草屬植物都屬於野草類，必須予以剪除。在中国，三叶草数目不同会有不同的花语，比如三片代表希望等。
「シャジクモ」とは異なります。 
分類（APG III） 界 : 植物界 Plantae 階級なし : 被子植物 angiosperms 階級なし : 真正双子葉類 eudicots 目 : マメ目 Fabales 科 : マメ科 Fabaceae 亜科 : マメ亜科 Faboideae 属 : シャジクソウ属 Trifolium L. 種 シャジクソウ属（車軸草属、トリフォリウム属、Trifolium）はマメ亜科の属の一つ。英語ではクローバー（Clover）と総称される[1]。約260種が全世界に分布する。シャジクソウ属の多様性は北半球において最も高いが、南アメリカやアフリカにも多くの種が分布している。
茎は地を這うように長くのび、葉は三小葉。希に四、五および七小葉のものがある。花期は5-9月。高さ5-20cmほどの花柄の先に長さ1cmほどの小さな蝶形の花を密集して咲かせ球状の花序をつくる。花の色は白、黄色、ピンク、紅色など。一年草、二年草、または多年草である。属名はラテン語の「tres」（三）と「folium」（葉）に由来し、三つの小葉を持つことを指している。
和名の「ツメクサ」の由来は、江戸時代にオランダから輸入されたガラス器の梱包の際に本草が詰め物として使われていたことから「詰草」と呼ばれるようになった。
重要な蜜源植物であり、クローバーの蜂蜜は世界で最も生産量が多い。葉は茹でて食用にすることもできる。花穂は強壮剤、痛風の体質改善薬などとして用いられていた。解熱・鎮痛効果もあると言われている。
アイルランドでは三つ葉のクローバーなどがシャムロックと呼ばれ、国の象徴として用いられており、例えばアイルランドの国営航空であるエアリンガスは尾翼にシャムロックのマークを付けているが、厳密にはシャムロックはクローバーのみを指すものではない。
また、あるジンクスに「五つ葉のクローバーは金銭面の幸運」「二つ葉のクローバーを見つけると不幸が訪れる」というものがある。
いわゆるクローバーは三つ葉、つまり三出複葉が標準であるが、希に四つ葉のものが現れ、それには様々な言い伝えがある。このことについては四つ葉のクローバーの項を参照。また更に少ないが四つ葉以上のものも生じる例があり、それについてもその項を参照。
日本に分布する在来種はシャジクソウのみであるが、シロツメクサをはじめとする多くの種が牧草、園芸、緑肥などの目的で導入され、帰化植物となった種類も多い。
約260種が属し、次の亜属・節に分類されている[2][3]。
Chronosemium 亜属
Glycyrrhizum 節
Paramesus 節
Lupinaster 節
Trichocephalum 節
Trifolium 節
Vesicastrum 節
Trifoliastrum 節
Involucrarium 節
Chronosemium 亜属 - 20種 地中海周辺
Trifolium 亜属
アカツメクサ (T. pratense)
ベニバナツメクサ T. incarnatum)
シャジクソウ属（車軸草属、トリフォリウム属、Trifolium）はマメ亜科の属の一つ。英語ではクローバー（Clover）と総称される。約260種が全世界に分布する。シャジクソウ属の多様性は北半球において最も高いが、南アメリカやアフリカにも多くの種が分布している。
토끼풀속은 콩과에 속하는 한해살이 또는 여러해살이풀이다. 세 장의 잎이 난다.
유럽 원산으로, 한반도에는 권업모범장에서 사료로 들어온 흰토끼풀이 야생으로 퍼져 귀화했다.
300여 종이 있으며, 아래는 그 일부이다.
토끼풀의 세 잎은 삼위일체의 상징으로 중세 시대 교회 창문 등의 도안으로 쓰였으며, 전설에 따르면 아일랜드의 성인인 성 파트리치오가 토끼풀의 세 잎이 한 줄기에 달린 것을 두고 성부·성자·성령이 셋이면서 하나라는 삼위일체를 설명했다고 한다.
토끼풀은 아일랜드의 나라꽃이기도 하며, 잎이 네 장 달린 토끼풀은 행운의 상징으로 네잎클로버라고도 한다.
네잎클로버.
_Trifolium_repens.jpg)
.jpg)
.jpg)
