Highbush Blueberry

Arándanu azul Tamañu de porción Enerxía 57 kcal 240 kJCarbohidratos 14.49 g • Zucres 9.96 g • Fibra alimentaria 2.4 gGrases 0.33 gProteínes 0.74 g • β-carotenu 32 μg (0%)Tiamina (vit. B₁) 0.037 mg (3%)Riboflavina (vit. B₂) 0.041 mg (3%)Niacina (vit. B₃) 0.418 mg (3%)Ácidu pantoténicu (vit. B₅) 0.124 mg (2%)Vitamina B₆ 0.052 mg (4%)Ácidu fólicu (vit. B₉) 6 μg (2%)Vitamina C 9.7 mg (16%)Vitamina E 0.57 mg (4%)Vitamina K 19.3 μg (18%)Calciu 6 mg (1%)Fierro 0.28 mg (2%)Magnesiu 6 mg (2%)Manganesu 0.336 mg (17%)Fósforu 12 mg (2%)Potasiu 77 mg (2%)Sodiu 1 mg (0%)Cinc 0.16 mg (2%) % de la cantidá diaria encamentada p'adultos. Fonte: Arándanu azul na base de datos de nutrientes del USDA.[editar datos en Wikidata]

El arándanu, arándanu azul, o mora azul (especialmente en Méxicu)^[1][2] (Vaccinium corymbosum) ye una planta del xéneru Vaccinium, que tamién inclúi munchos parrotales monteses productores de bayes comestibles redondes y con vértices brillosos. Nun tien de confundir se col arándanu coloráu (Vaccinium macrocarpon).

Los frutos, que nacen en recímanos, son blancos de primeres y a midida que van maureciendo tórnense acoloratáu-purpúreos pa convertise n'azules cuando tán dafechu maduros. Pol so duce sabor utilizar pa ellaborar auries, mermelaes, vinos, pasteles y diversos platos duces.

Ye de color moráu, comúnmente ye confundida col color azul, pero'l so verdaderu color ye'l moráu

Esta especie ye orixinaria d'Estaos Xuníos, que tamién ye'l mayor productor y consumidor d'arándanos azules nel mundu.

Los frutos de les plantes monteses, más pequeños y caros que los de les cultivaes, son apreciaos pol so sabor y color intensu.

Xeneralidaes

El frutu del arándanu ye una baga pequeña, de color azul, d'ende la denominación de "blueberry", n'inglés, anque tantu pal arándanu azul como pal colloráu la denominación xenérica nesi idioma ye huckleberry. L'arándanu ye un frutal d'aspeutu arbustivo, perteneciente a la familia botánica de les Ericácees, dientro de la cual atópense tamién importantes especies ornamentales, como les azalees y los rododendros.

Esisten distintes especies d'arándanos. La mayor estensión cubierta por esti frutal correspuende al arándanu baxu, que crez montés en rexones fríes de Norteamérica, d'onde ye orixinariu. L'arándanu altu y l'arándanu güeyu de coneyu son cultivaos comercialmente.

L'arándanu azul montés tien un sabor y testura cimeres a pesar de ser de menor tamañu que los ufiertaos comercialmente.

Xeneralidaes de la planta

Los raigaños de los arándanos tienen un aspeutu fibrosu y distribúyense superficialmente, lo que les vuelve dependientes d'una provisión constante de mugor. En condiciones naturales los raigaños tán acomuñaes con fungos micorrizas específicos, colos cualos caltienen una rellación de mutuu beneficiu (simbiótica).

Ente los raigaños y la parte aérea alcuéntrase la corona, que tien la capacidá d'emitir biltos.

L'altor del arándanu baxu nun supera'l mediu (1/2) metro. Sicasí, l'arándanu altu en condiciones de cultivu puede algamar altores d'hasta 2,5 m. L'arándanu güeyu de coneyu crecería entá ye más, pero ye conteníu por aciu la fradadura.

Les yemes vexetatives, de les cualos aníciense les fueyes, y les yemes granibles, que producen les flores, distribuyir en forma separada a lo llargo de les cañes, a diferencia d'otros frutales.

Les fueyes son simples, de forma ovada a llanceolada, y caduques, esto ye, les fueyes perder mientres el receso ivernizu, adquiriendo una tonalidá acoloratada na seronda.

Les flores tienen corola blanca o rosada, axuntándose en recímanos.

El frutu ye una baga casi esférica, que dependiendo de la especie y cultivar, puede variar en tamañu de 0,7 a 1,5 cm de diámetru, y en color dende azul claro hasta negru. La epidermis del frutu ta cubierta por secreciones cerosas, que-y dan una terminación bien curiosa, como nel casu de les cirueles.

Variedaes

De les 30 especies que constitúin el xéneru Vaccinium namái un pequeñu grupu d'elles tienen importancia comercial.

Dientro del xéneru Vaccinium, les especies más conocíes y les sos variedaes son les siguientes, arrexuntaes nos siguientes grupos según les sos carauterístiques de crecedera y requerimientos agroclimáticos:

• Parrotal norteño o northern highbush (Vaccinium corymbosum septentrionalis) ,
• Parrotal sureñu o southern highbush (Vaccinium corymbosum meridionalis trátase d'un híbridu) ,
• Güeyu de coneyu o rabbiteye (Vaccinium ashei) ,
• Parrotal baxu o lowbush (Vaccinium angustifolium), *

Mediu altu o half-highs (Vangustifolium X Vcorymbosum), * Arándanu siempreverde o evergreen huckleberry (Vaccinium ovatum), * Arándanu azul montano o mountain blueberry (Vaccinium membranaceum).

• Agraz o mortiño (Vaccinium meridionale Sw.), parrotal montés d'árees fríes norandinas d'Ecuador, Colombia, Venezuela.

Taxonomía

Vaccinium corymbosum describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 350. 1753.^[3]

Etimoloxía

Vaccinium: nome xenéricu que s'utilizó en llatín clásicu pa un tipu de baga (probablemente l'arándanu Vaccinium myrtillus ), pero la so última derivación ye escura, (nun ye la mesma pallabra que vaccinum = "d'o perteneciente a les vaques").^[4]

corymbosum: epítetu llatín que significa "con corimbos".^[5]

Sinonimia

• Cyanococcus corymbosus (L.) Rydb.

var. albiflorum (Hook.) Fernald

• Vaccinium albiflorum Hook. ^[6]

Ver tamién

• Terminoloxía descriptiva de les plantes
• Cronoloxía de la botánica
• Hestoria de la Botánica
• Carauterístiques de les ericácees
• Arándanu coloráu

Referencies

Bibliografía

1. Anonymous. 1986. List-Based Rec., Soil Conserv. Serv., O.S.D.A. Database of the O.S.D.A., Beltsville.
2. Fernald, M. 1950. Manual (ed. 8) i–lxiv, 1–1632. American Book Co., New York.
3. Gleason, H. A. 1968. The Sympetalous Dicotyledoneae. vol. 3. 596 pp. In H. A. Gleason Ill. Fl. N. O.S. (ed. 3). New York Botanical Garden, New York.
4. Gleason, H. A. & A.J. Cronquist. 1991. Man. Vasc. Pl. N.Y. O.S. (ed. 2) i–910. New York Botanical Garden, Bronx.
5. Radford, A. Y., H. Y. Ahles & C. R. Bell. 1968. Man. Vasc. Fl. Carolinas i–lxi, 1–1183. University of North Carolina Press, Chapel Hill.
6. Scoggan, H. J. 1979. Dicotyledoneae (Loasaceae to Compositae). Part 4. 1117–1711 pp. In Fl. Canada. National Museums of Canada, Ottawa.
7. Voss, Y. G. 1996. Michigan Flora, Part III: Dicots (Pyrolaceae-Compositae). Cranbrook Inst. of Science, Ann Arbor.
8. Wunderlin, R. P. 1998. Guide Vasc. Pl. Florida i–x, 1–806. University Press of Florida, Gainesville.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Vaccinium corymbosum .

Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies.