El oriéganu francés, tomillu español, menta mexicana , oriéganu bruxu o borraja india (Plectranthus amboinicus) ye una planta perenne de la familia Lamiaceae.
Puede algamar hasta 1 m d'altor; presenta fueyes con peciolos de 1,5 a 4,5 cm, con llámines suborbiculares, romboides, reniformes, tienres y carnudes, de 5 a 10 cm de llargor, que'l so sabor y arume paecer al del oriéganu; inflorescencia terminal a lo llargo de 10 a 20 cm con bráctees de 3 a 4 mm de llargor y coroles de color azul maciu, lila o rosáu.
La medicina tradicional atribuyólu al oriéganu francés diverses propiedaes y usar, por casu, pa solliviar los ataques d'epilepsia, como desinfestante, antimicótico y estimulante muscular. Apocayá multiplicáronse les investigaciones científiques sobre la so aición[1][2][3][4] y tosicidá.[5] Demostróse que tabletas 100 mg de P. amboinicus provocaron contraición de la musculatura llisa en cobayos.[6]
Plectranthus amboinicus describióse por (Lour.) Spreng. y espublizóse en Journal of Botany, British and Foreign 66: 141. 1928.[7]
Plectranthus: nome xenéricu
amboinicus: epítetu xeográficu qu'alude al so localización na isla de Ambon nel Archipiélagu de les Moluques.[8].
El oriéganu francés, tomillu español, menta mexicana , oriéganu bruxu o borraja india (Plectranthus amboinicus) ye una planta perenne de la familia Lamiaceae.
Fueyes Flores Vista de la plantaPlectranthus amboinicus (lat. Plectranthus amboinicus) - dalamazkimilər fəsiləsinin plectranthus cinsinə aid bitki növü.
Plectranthus amboinicus (lat. Plectranthus amboinicus) - dalamazkimilər fəsiləsinin plectranthus cinsinə aid bitki növü.
Ko e kaloni pe pāsiole ko e fuʻu ʻakau siʻi ia mo e ngaahi lau namulelei, ʻoku sai maʻa e lolo. ʻOku ui foki ko e Coleus amboinicus, pe taimi ʻe niʻihi ko e Coleus aromaticus.
ʻOku tatau ʻene ʻasi, tatau hono matalaʻiʻakau, kā ko e lou kulokula mo e lanumata, ʻikai ko e lou lanumata mo e engeenga. Ko e Solenostemon scutellarioides (L.) Codd. pe Coleus blumei pe Plectranthus scutellarioides [painted nettle, variegated coleus]. ʻOku ʻikai hona hingoa lea fakatonga. Mahalo pē ko e kaloni kula ? oloveti ?
Ko e kaloni pe pāsiole ko e fuʻu ʻakau siʻi ia mo e ngaahi lau namulelei, ʻoku sai maʻa e lolo. ʻOku ui foki ko e Coleus amboinicus, pe taimi ʻe niʻihi ko e Coleus aromaticus.
ʻOku tatau ʻene ʻasi, tatau hono matalaʻiʻakau, kā ko e lou kulokula mo e lanumata, ʻikai ko e lou lanumata mo e engeenga. Ko e Solenostemon scutellarioides (L.) Codd. pe Coleus blumei pe Plectranthus scutellarioides [painted nettle, variegated coleus]. ʻOku ʻikai hona hingoa lea fakatonga. Mahalo pē ko e kaloni kula ? oloveti ?
Plectranthus amboinicus, ಅಥವಾ ದೊಡ್ಡಪತ್ರೆ ಎಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ಸಸ್ಯಕ್ಕೆ ಪಾಷಾಣ ಭೇಧಿ ಕರ್ಪೂರವಳ್ಳಿ, ಸಾಂಬಾರು ಬಳ್ಳಿ ಎಂದೂ ಹೆಸರಿದೆ. ಇದರ ಮೂಲ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಆಫ್ರಿಕಾ. ಈ ಸಸ್ಯವು ''ಲ್ಯಾಮಿನೋಸಿ'' ಎಂಬ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ''ಕೋಲಿಯಸ್ ಆರೋಮಾಟಿಕಸ್'' ಎಂಬ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನಾಮ ಹೊಂದಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇದರ ಬಳಕೆ ಹೆಚ್ವು. ಅಲಂಕಾರಕ್ಕಾಗೂ,ಮನೆಮದ್ದಿಗೂ, ಅಹಾರದಲ್ಲೂ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ದೊಡ್ಡಪತ್ರೆಯು ಸುಮಾರು ಮೂವತ್ತರಿಂದ ತೊಂಬತ್ತು ಸೆ.ಮೀ ಎತ್ತರದವರೆಗೆ ಬೆಳೆಯಬಲ್ಲದು, ಇದರ ಎಲೆಗಳು ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ದಪ್ಪವಾಗಿದ್ದು ಕಡು ಸುವಾಸನೆ ಹೊಂದಿವೆ, ದೊಡ್ಡಪತ್ರೆಯ ರಂಬೆಗಳು ಮತ್ತು ಹೂ ಗಳು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುತ್ತದೆ
ಆಫ್ರಿಕಾ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಪುದೀನಾದ ಬದಲಿಗೆ ಮಾಂಸಾಹಾರಿ ಖಾದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ದಕ್ಷಿಣಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಜ್ವರ,ಶೀತ,ಕೆಮ್ಮುಗಳಿಗೆ ಮನೆಮದ್ದಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಾಯ ಅಥವಾ ಚೇಳು ಕಡಿತವಾದಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಾಗಿ ಇದರ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಜಜ್ಜಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡಪತ್ರೆಯ ಚಟ್ನಿ, ತಂಬುಳಿ,ಗೊಜ್ಸಲಾಗುತ್ತದೆ
Plectranthus amboinicus, ಅಥವಾ ದೊಡ್ಡಪತ್ರೆ ಎಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ಸಸ್ಯಕ್ಕೆ ಪಾಷಾಣ ಭೇಧಿ ಕರ್ಪೂರವಳ್ಳಿ, ಸಾಂಬಾರು ಬಳ್ಳಿ ಎಂದೂ ಹೆಸರಿದೆ. ಇದರ ಮೂಲ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಆಫ್ರಿಕಾ. ಈ ಸಸ್ಯವು ''ಲ್ಯಾಮಿನೋಸಿ'' ಎಂಬ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ''ಕೋಲಿಯಸ್ ಆರೋಮಾಟಿಕಸ್'' ಎಂಬ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನಾಮ ಹೊಂದಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇದರ ಬಳಕೆ ಹೆಚ್ವು. ಅಲಂಕಾರಕ್ಕಾಗೂ,ಮನೆಮದ್ದಿಗೂ, ಅಹಾರದಲ್ಲೂ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
country borage (India, South Africa, US) French thyme (South Africa, US) Indian borage (India) Indian mint (South Africa, US) Mexican mint (US, favored common name soup mint (South Africa, US) Spanish thyme (US) big thyme (St. Vincent, Grenada & other English speaking Caribbean Islands) "Thick leaf thyme" or "Broad leaf thyme" (Guyana) poor man pork or broad leaf thyme (Barbados) also broadleaf thyme; Cuban oregano; Mexican thyme; queen of herbs; three-in-one herb; allherb; mother of herbs
Coleus amboinicus, synonym Plectranthus amboinicus,[1] is a semi-succulent perennial plant in the family Lamiaceae[2] with a pungent oregano-like flavor and odor. Coleus amboinicus is considered to be native to parts of Africa, the Arabian Peninsula, and India,[3] although it is widely cultivated and naturalized elsewhere in the tropics where it is used as a spice and ornamental plant.[2] Common names in English include Indian borage, country borage, French thyme, Indian mint, Mexican mint, Cuban oregano, soup mint, Spanish thyme.[2] The species epithet, amboinicus refers to Ambon Island, in Indonesia, where it was apparently encountered and described by João de Loureiro (1717–1791).[4]
A member of the mint family Lamiaceae,[2] Coleus amboinicus grows up to 1 m (3.3 ft) tall. The stem is fleshy, about 30–90 cm (12–35 in), either with long rigid hairs (hispidly villous) or densely covered with soft, short and erect hairs (tomentose). Old stems are smooth (glabrescent).
Leaves are 5–7 cm (2.0–2.8 in) by 4–6 cm (1.6–2.4 in), fleshy, undivided (simple), broad, egg/oval-shaped with a tapering tip (ovate). The margins are coarsely crenate to dentate-crenate except in the base. They are thickly studded with hairs (pubescent), with the lower surface possessing the most numerous glandular hairs, giving a frosted appearance. The petiole is 2–4.5 cm (0.79–1.77 in). The aroma of the leaves can be described as a pungent combination of the aromas of oregano, thyme, and turpentine.[5] The taste of the leaves is described as being similar to the one of oregano, but with a sharp mint-like flavor.[6]
Flowers are on a short stem (shortly pedicelled), pale purplish, in dense 10-20 (or more) flowered dense whorls (cymes), at distant intervals, in a long slender spike-like raceme. Rachis 10–20 cm (3.9–7.9 in), fleshy and pubescent. The bracts are broadly ovate, 3–4 cm (1.2–1.6 in) long, acute. The calyx is campanulate, 2–4 mm (0.079–0.157 in) long, hirsute and glandular, subequally 5-toothed, upper tooth broadly ovate-oblong, obtuse, abruptly acute, lateral and lower teeth acute. Corolla blue, curved and declinate, 8–12 mm (0.31–0.47 in) long, tube 3–4 mm (0.12–0.16 in) long. Trumpet-like widened; limb 2-lipped, upper lip short, erect, puberulent, lower lip long, concave. Filaments are fused below into a tube around the style.
The seeds (nutlets) are smooth, pale-brown, roundish flattened, c. 0.7 by 0.5 mm (0.028 by 0.020 in).[7]
Coleus amboinicus is native to Southern and Eastern Africa, from South Africa (KwaZulu-Natal) and Eswatini to Angola and Mozambique and north to Kenya and Tanzania, where it grows in woodland or coastal bush, on rocky slopes and loamy or sandy flats at low elevations.[8][9][10] From Southern Africa it would have been carried by Arabs and other traders to Arabia, India and Southeast Asia along the Indian Ocean maritime trade routes. The plant also currently grows in mainland India. The plant was later brought to Europe, and then from Spain to the Americas, hence the name Spanish thyme.[8][11]
In basic research, the effects of the essential oil were tested with other plant essential oils for possible use as a mosquito repellant.[2][12]
The leaves are strongly flavoured.[10] The herb is used as a substitute for oregano to mask the strong odors and flavors of fish, mutton, and goat.[11] Fresh leaves are used to scent laundry and hair.[2] It is also grown as an ornamental plant.[2][13] In the southern Indian state of Karnataka, it is batter fried to make pakodas.[14]
The main chemical compounds found in the essential oil of Coleus amboinicus are carvacrol (28.65%), thymol (21.66%), α-humulene (9.67%), undecanal (8.29%), γ-terpinene (7.76%), p-cymene (6.46%), caryophyllene oxide (5.85%), α-terpineol (3.28%), and β-selinene (2.01%).[15] Another analysis obtained thymol (41.3%), carvacrol (13.25%), 1,8-cineole (5.45%), eugenol (4.40%), caryophyllene (4.20%), terpinolene (3.75%), α-pinene (3.20%), β-pinene (2.50%), methyl eugenol (2.10%), and β-phellandrene (1.90%). The variations can be attributed to the methodology used in the extraction process, seasonal variations, soil type, climate, genetic and geographical variations of the plant.[16]
Coleus amboinicus is a fast-growing plant commonly grown in gardens and indoors in pots. Propagation is by stem cuttings, but it can also be grown from seeds. In dry climates the herb grows easily in a well-drained, semi-shaded position. It is frost tender (USDA hardiness zones 10–11)[17] and grows well in subtropical and tropical locations, but will do well in cooler climates if grown in a pot and brought indoors, or moved to a warm, sheltered position in winter. In Hawaii and other humid tropical locations, the plant requires full sun.[5] It can be harvested throughout the growing season to be used fresh, dried, or frozen.[18]
{{cite book}}
: CS1 maint: uses authors parameter (link) {{cite journal}}
: CS1 maint: DOI inactive as of December 2022 (link) Coleus amboinicus, synonym Plectranthus amboinicus, is a semi-succulent perennial plant in the family Lamiaceae with a pungent oregano-like flavor and odor. Coleus amboinicus is considered to be native to parts of Africa, the Arabian Peninsula, and India, although it is widely cultivated and naturalized elsewhere in the tropics where it is used as a spice and ornamental plant. Common names in English include Indian borage, country borage, French thyme, Indian mint, Mexican mint, Cuban oregano, soup mint, Spanish thyme. The species epithet, amboinicus refers to Ambon Island, in Indonesia, where it was apparently encountered and described by João de Loureiro (1717–1791).
El orégano cubano, orégano francés, tomillo español, menta mexicana, oreganón, orégano brujo, orégano orejón, orégano poleo (Rep. Dominicana) o borraja india (Plectranthus amboinicus) es una planta perenne de la familia Lamiaceae.
El orégano cubano puede alcanzar hasta 1 m de altura; presenta hojas con peciolos de 1,5 a 4,5 cm, con láminas suborbiculares, romboides, reniformes, tiernas y carnudas, de 5 a 10 cm de longitud, cuyo sabor y aroma se parecen al del orégano; inflorescencia terminal a lo largo de 10 a 20 cm con brácteas de 3 a 4 mm de longitud y corolas de color azul pálido, lila o rosado.
La medicina tradicional le ha atribuido al orégano cubano diversas propiedades y lo ha usado, por ejemplo, para aliviar los ataques de epilepsia, insomnio,como desinfectante, antimicótico y estimulante muscular. Recientemente se han multiplicado las investigaciones científicas sobre su acción[1][2][3][4] y toxicidad.[5] Se ha demostrado que tabletas 100 mg de P. amboinicus provocaron contracción de la musculatura lisa en cobayos.[6]
Plectranthus amboinicus fue descrita por (Lour.) Spreng. y publicado en Journal of Botany, British and Foreign 66: 141. 1928.[7]
Plectranthus: nombre genérico
amboinicus: epíteto geográfico que alude a su localización en la isla de Ambon en el Archipiélago de las Molucas.[8]
El orégano cubano, orégano francés, tomillo español, menta mexicana, oreganón, orégano brujo, orégano orejón, orégano poleo (Rep. Dominicana) o borraja india (Plectranthus amboinicus) es una planta perenne de la familia Lamiaceae.
Hojas Flores Vista de la plantaColeus amboinicus appelé notamment Origan cubain ou Gros thym antillais, est une espèce de plantes herbacées vivaces du genre Coleus et de la famille des Lamiaceae, originaire d'Afrique orientale et méridionale, mais largement cultivée et naturalisée sous les tropiques de l'Ancien et du Nouveau Monde.
Cette plante herbacée présente des feuilles assez grandes (jusqu'à 7 cm de long), charnues, à bordure festonnée. La plante peut mesurer jusqu'à 1 m de haut lorsqu'elle pousse en pleine terre, mais généralement beaucoup moins lorsqu'elle pousse en pot[1].
Il est originaire d' Afrique australe et orientale, de l'Afrique du Sud ( KwaZulu-Natal ) et du Swaziland jusqu'en Angola et au Mozambique et au nord du Kenya et de la Tanzanie , où il pousse dans les forêts ou les maquis côtiers, sur les pentes rocheuses et sur les plateaux sablonneux à basse altitude.
Depuis l’Afrique australe, il aurait été transporté par des Arabes et d’autres commerçants en Arabie, en Inde et en Asie du Sud-Est, le long des routes commerciales maritimes de l’océan Indien. La plante a ensuite été importée en Europe, puis d'Espagne en Amérique, d'où le nom de thym espagnol.
Le Coleus amboinicus est très communément cultivé comme plante en pot. Dans les climats secs, c'est une plante qui croît très vite dans un sol bien drainé en position semi-ombragée. La multiplication se fait par bouture. Elle est sensible au gel et pousse bien en régions subtropicales et tropicales. Cultivée en pot et emportée à l'intérieur ou déplacée vers une position abritée en hiver elle pourra se maintenir. Il faut l'arroser avec parcimonie.
À Hawaii et dans d'autres régions tropicales humides, la plante se porte très bien si elle bénéficie du plein soleil.
Afin de favoriser un aspect buissonnant de la plante, il faut couper l'extrémité de la partie supérieure, l'insérer dans le sol et rapidement une bouture croît, en quelques jours.
Le lieu idéal de culture est en endroit semi-ombragé et humide, ainsi le feuillage restera d'un beau vert couleur de jade. Si elles sont trop exposées au soleil, les feuilles jaunissent, s'il n'y a pas assez de soleil, les feuilles prennent une teinte vert foncé et sont moins compactes.
João de Loureiro, prêtre jésuite portugais, missionnaire en Cochinchine (Viêt Nam), l'a décrite pour la première fois en 1790 sous le nom de Coleus amboinicus Lour., dans son ouvrage Flora Cochinchinensis 2 page 372, comme "habitant les jardins de Cochinchine et dans des lieux variés d'Inde, particulièrement dans les coins humides". C'était l'espèce type du genre Coleus, un taxon devenu momentanément invalide.
En 1825 Kurt Sprengel, dans l'ouvrage "Systema Vegetabilium, editio decima sexta 2" page 690 la rattache au genre Plectranthus. Ce n'est qu'en 2019 qu'il est de nouveau rattaché au genre Coleus[2].
Dans l'État indien du Tamil Nadu il est appelé கற்பூரவள்ளி (Karpooravalli) et dans le Kerala il est appelé പനിക്കൂർക്ക (panikoorka).
En khmer, la plante porte les noms de ជីរត្រចៀកជ្រូក (chir trâchiek chrouk) "menthe oreilles de cochon", ជីរត្រចៀកដំរី (chir trâchiek dâmrei) "menthe oreilles d'éléphant", ជីរស្លឹកក្រាស់ (chir sloek krah) "menthe à feuilles épaisses" ou ជីរទ្រមាំង (chir tròmeang) "menthe à (oreilles) larges". En thaï, elle porte le nom de หูเสือ (hu soeua) "oreilles de tigre".
Dans l'île française de Mayotte et aux Comores, la plante qui y est invasive[3] mais cultivée, est appelée Paraovi. Les feuilles y sont mâchées contre la grippe et utilisées en infusion contre la toux[4],[5].
Son épithète spécifique, "amboinicus", est une référence à l'île Ambon, de l'archipel des Moluques[1].
L'espèce a reçu d'autres appellations scientifiques, considérées comme synonymes mais non valides :
Les principaux composés chimiques présents dans l'huile essentielle de Plectranthus amboinicus sont: carvacrol (28,65 %), thymol (21,66 %), α-humulène (9,67 %), undécanal (8,29 %), γ-terpinène (7,76 %), p-cymène (6,46 %), oxyde de caryophyllène (5,85 %), α-terpinéol (3,28 %), et β-sélinène (2,01 %)[6].
Une autre analyse a donné les composés suivants: thymol (41,3 %), carvacrol (13,25 %), 1,8-cinéole (5,45 %), eugénol (4,40 %), caryophyllène (4,20 %), terpinène (3,75 %), α-pinène (3,20 %), β-pinène (2,50 %), méthyleugénol (2,10 %), et β-phellandrène (1,90 %)[7].
Les variations peuvent être attribuées à l’environnement (sol, altitude), au climat (température et ensoleillement), aux variations saisonnières, aux variations génétiques et géographiques de la plante, mais aussi à la méthodologie utilisée dans le processus d’extraction et à la méthode d'analyse.
Les feuilles sont fortement aromatisées et constituent un excellent ingrédient dans les farces de viande et de volaille.
Finement hachées, elles peuvent aussi être utilisées dans les plats de viande, en particulier avec le bœuf, l'agneau et le gibier.
Mélangé au gésier, foie et cœur, garni à l'intérieur ajoute un fumet de vacances à un poulet rôti. La plante est également utilisée comme substitut à l'origan dans le commerce alimentaire[8].
Les feuilles ont également de nombreuses utilisations en médecine traditionnelle, notamment pour le traitement de la toux, les maux de gorge et la congestion nasale, mais aussi pour une variété d'autres problèmes tels que les infections, les rhumatismes et les flatulences[réf. nécessaire].
En Indonésie Plectranthus amboinicus est un aliment traditionnel utilisé dans la soupe pour stimuler la lactation dans le mois qui suit l'accouchement[réf. nécessaire].
Mélangée au sel de table elle sert à soigner la toux[réf. nécessaire].
Coleus amboinicus appelé notamment Origan cubain ou Gros thym antillais, est une espèce de plantes herbacées vivaces du genre Coleus et de la famille des Lamiaceae, originaire d'Afrique orientale et méridionale, mais largement cultivée et naturalisée sous les tropiques de l'Ancien et du Nouveau Monde.
Daun jintan (Plectranthus amboinicus sin. Coleus amboinicus; Nama Lokal: Daun Jinten, Bangun-bangun, daun hati-hati; Melayu: Sukan; Sunda: Aceran; Jawa: Daun Kucing, Daun Kambing; Madura: Majha Nereng; Bali: Iwak; Flores: Golong) adalah tumbuhan perenial yang tergolong familia Lamiaceae yang berasal dari Afrika Selatan dan Timur, penyebaran aslinya adalah dari KwaZulu-Natal dan Swaziland ke Angola kemudian ke Mozambik, ke arah utara menuju Kenya dan Tanzania.[2] Ia secara luas dibudidayakan dan juga telah dinaturalisasikan.
Daun jintan merupakan terna tahunan dengan pangkal sering kali berkayu, menaik, dan mencapai tinggi 1 m. Batangnya beruas, dan yang menyentuh tanah akan keluar dari situ. Daunnya tunggal, berdaging, berbentuk bulat telur, ujung dan pangkalnya runcing dengan tepian bergerigi/berringgit, kecuali pada bagian pangkal.[1] Pertulangan daunnya menyirip,[3] dan bercabang-cabang membentuk seperti jala. Permukaannya berrambut tebal, seperti beledu berwarna putih dengan panjang 5-7 cm, dan lebar 4–6 cm dan warnanya hijau muda, jika diremas berbau harum. Perbungaannya majemuk berupa tandan dengan panjang 20 cm, keluar dari ujung percabangan, dan ketiak daun dengan warna biru keunguan. Bijinya keras, gepeng, dan berwarna coklat muda.[1]
|trans_title=
yang tidak diketahui akan diabaikan (bantuan)
Daun jintan (Plectranthus amboinicus sin. Coleus amboinicus; Nama Lokal: Daun Jinten, Bangun-bangun, daun hati-hati; Melayu: Sukan; Sunda: Aceran; Jawa: Daun Kucing, Daun Kambing; Madura: Majha Nereng; Bali: Iwak; Flores: Golong) adalah tumbuhan perenial yang tergolong familia Lamiaceae yang berasal dari Afrika Selatan dan Timur, penyebaran aslinya adalah dari KwaZulu-Natal dan Swaziland ke Angola kemudian ke Mozambik, ke arah utara menuju Kenya dan Tanzania. Ia secara luas dibudidayakan dan juga telah dinaturalisasikan.
Bangun-bangun, bebangun, pokok ubat batuk, raja bangun, hati-hati hijau atau sedingin ataupun nama saintifiknya Plectranthus amboinicus / Coeus amboinicus merupakan sejenis herba wangi dan boleh dimakan.
Ia selalunya dimakan sebagai ulam dan juga digunakan sebagai ubat tradisional. Pucuk muda bangun-bangun segar dimakan dengan cecahan seperti sambal belacan, budu, cencaluk atau lain-lain pencecah. Rasanya manis, lemak sedikit pedas serta berangin.
Renek herba sederhana boleh tumbuh setinggi 1.2m. Batang berair, bersegi empat, berwarna hijau ketika muda dan bertukar hijau keperangan setelah matang. Daun tunggal, bersaiz sederhana besar, berbentuk bujur dengan hujung meruncing, lebar di bahagian bawah, tepi bergerigi sederhana besar, tebal, bertangkai sederhana panjang, tersusun bersetentangan dan mempunyai aroma yang kuat menyerupai bau jintan hitam. Bunga majmuk, kecil, putih, terdapat dalam jambak bunga yang keluar dari hujung dahan.
Bangun-bangun mengandungi air, gula, karbohidrat, serat, mineral, vitamin, alkoloid, musilaj (lendir), polifenol, saponin, glikosida flavonol, vitamin C, vitamin B1, vitamin B2, beta karotin, niasin, karvakrol, kalsium, lemak, protein, dan minyak volatil.
Ia dimakan bagi melancarkan pengaliran darah yang tidak lancar, merawat sembelit, asma, haid bermasalah, kencing bernanah, sakit kepala (migrain), sakit perut, batuk, pelbagai penyakit kulit, gastrik dan buasir. Ia juga dimakan bagi meningkatkan selera makan, daya imunisasi badan, kesan awet muda dan mendapatkan kesan antioksidan.
Pokok bangun-bangun mudah ditanam dengan batang atau biji benihnya. Ia tahan lasak dan kurang perosak dan penyakit menyerangnya.
Bangun-bangun, bebangun, pokok ubat batuk, raja bangun, hati-hati hijau atau sedingin ataupun nama saintifiknya Plectranthus amboinicus / Coeus amboinicus merupakan sejenis herba wangi dan boleh dimakan.
Ia selalunya dimakan sebagai ulam dan juga digunakan sebagai ubat tradisional. Pucuk muda bangun-bangun segar dimakan dengan cecahan seperti sambal belacan, budu, cencaluk atau lain-lain pencecah. Rasanya manis, lemak sedikit pedas serta berangin.