Lucerne

Lucerna siewna (Medicago sativa L.) – gatunek rośliny należący do rodziny bobowatych. Rodzimy obszar jego występowania to Afryka Północna (Algieria, Libia, Maroko, Tunezja), znaczna część Azji i niemal cała Europa, ale rozprzestrzenił się także na niektórych innych obszarach Afryki (Egipt, Afryka Południowa, Azory), w Australii i na Nowej Zelandii, w Finlandii, w Ameryce Północnej i Południowej^[2]. Jest uprawiany w licznych rejonach świata. W Polsce jest uprawiany, często dziczejący, kenofit^[3].

Morfologia

Łodyga

Prosta, wzniesiona, silnie rozgałęziona, osiąga długość 30-90 cm.

Liście

Złożone, trzylistkowe. Listki podłużne, owalne, na szczycie ząbkowane i zaostrzone.

Korzeń

Palowy, drewniejący, bez rozgałęzień, rośnie na głębokość 3-10 m.

Morfologia

Kwiaty

Nasiona

Kwiaty

Fioletowe do purpurowych, zebrane w groniasty, główkowaty kwiatostan złożony z 5-30 kwiatków. Kwiaty wielkości 8-12 mm.

Owoce

Wielonasienny strąk, brunatny, skręcony z drobnymi, jasnobrązowymi, owalnymi nasionami.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Spotykana jest przede wszystkim w uprawie, ale często dziczeje i porasta także przydroża, murawy i zarośla. Kwitnie od maja do września. Nasiona powstać mogą wyłącznie w wyniku zapylenia krzyżowego, jest bowiem rośliną samopłonną – zarodki powstałe w wyniku zapylenia własnym pyłkiem obumierają^[4].

Systematyka i zmienność

• Tworzy mieszańce z lucerną sierpowatą (lucerna mieszańcowa)^[3]. W nowszych ujęciach taksonomicznych lucerna mieszańcowa jest uznawana za podgatunek lucerny siewnej – Medicago sativa L. nothosubsp. varia (Martyn) Arcang.Comp. fl. ital. 160. 1882^[2].
• Liczne dawniej wyróżniane podgatunki i odmiany lucerny siewnej, jak również kilka innych gatunków, według nowszych ujęć taksonomicznych uważane są za synonimy typowej formy gatunku^[2].

Zastosowanie

• Roślina uprawna – uprawiana już w starożytności. Ze względu na dużą zawartość białka jest ważną rośliną pastewną^[5]. Nadaje się na zielonkę, na siano i na kiszonkę, wchodzi w skład wielu mieszanek traw pastewnych^[5]. 1 kg zielonki z lucerny ma wartość 0,15–0,20 jednostek owsianych, zawiera 25–40 g białka strawnego. 1 kg siana z lucerny odpowiada 0,45–0,70 j.o. i zawiera 90–160 g białka strawnego w zależności od fazy wegetacji. Zaletą lucerny jako rośliny paszowej jest wysoka zawartość białka, wapnia i karotenu^[6]. Znajduje się w rejestrze roślin rolniczych Unii Europejskiej.
• Od niedawna jest używana również w celach spożywczych. Jej podkiełkowane nasiona nadają się do sałatek i na kanapki^[7].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Uprawa lucerny siewnej
• Uprawa lucerny siewnej na plantacjach nasiennych
• Wpływ laserowej symulacji nasion na plonowanie lucerny siewnej i mieszańcowej