Los sírfidos (Syrphidae) son una familia de dípteros braquíceros cuyos adultos liban el néctar de las flores adoptando el aspecto de himenópteros como las abejas y las avispas, con las que se confunden fácilmente.
El tamaño es muy variado, con especies que miden pocos milímetros y algunas muy grandes. Predominan colores pardos, anaranjados o amarillos, casi siempre con bandas bien marcadas sobre el abdomen.
Han sido descritos unos 200 géneros y alrededor de 5400 especies. Son muy frecuentes sobre las flores, de las que se alimentan como adultos, consumiendo principalmente néctar, pero también polen, con lo que son importantes agentes de polinización zoófila. El aspecto de los adultos es mimético del de ciertas abejas y avispas que frecuentan los mismos ambientes, con las que deben ser confundidas por los depredadores en un ejemplo notable de mimetismo batesiano.
Los sírfidos comparten el rasgo anterior con los bombílidos, otra familia de dípteros. Sin llegar a superar a estos últimos, demuestran una extraordinaria capacidad para el control del vuelo, siendo capaces no solo de suspenderse inmóviles en el aire, sino de avanzar en cualquier dirección sin girar el cuerpo. Su nombre en inglés se traduce como «moscas cernidoras» o «moscas cernícalo» (hover flies), aludiendo a esa habilidad. En español se usa frecuentemente la traducción del término flower flies como «moscas de las flores».
Para distinguir un sírfido de un himenóptero hay que fijarse en las antenas, muy breves como en otras moscas, y en los ojos, más grandes que los de las avispas y abejas, sobre todo en los machos, donde tienden a juntarse en la parte dorsal de la cabeza. Además como todos los dípteros, solo portan dos alas funcionales, convertidas las otras dos en balancines, pero este rasgo no siempre es fácil de verificar, porque los himenópteros posados suelen llevar sus alas acopladas. Algunos sírfidos, como los del género Volucella, tienen el cuerpo cubierto de pelo, mientras otros, como los de los géneros Eristalis, Melanostoma o Sphaerophoria, son básicamente lampiños.
Una característica muy importante de todos los sírfidos es la venación de las alas, con una vena que no está presente en otros dípteros, la llamada vena espuria.
Las larvas de los sírfidos carecen de patas y de cápsula cefálica (larva ápoda, acéfala). Tienen una ecología muy diferente de la de los adultos y enormemente variada. En muchos casos son habitantes de sustratos empapados, donde se alimentan de residuos orgánicos u hongos.
Las larvas que viven sumergidas en el agua suelen tener un tubo o esnórquel en el extremo posterior que les permite respirar fuera del agua, son las llamadas gusanos cola de rata. Otras son depredadoras de pulgones y otros pequeños animales, a los que cazan sobre la vegetación. Muchas especies de Allograpta, Baccha, Melanostoma, Paragus, Pipiza, Scaeva, Syrphus, Eupeodes y Sphaerophoria son importantes depredadores de pulgones; las larvas de Baccha, Pipiza, Scaeva, Syrphus y Eupeodes se alimentan de insectos escamas.
Las de la subfamilia Microdontinae mantienen una relación simbiótica con hormigas, y aún existen otros modos especializados de vida en hábitats diversos.
Algunas especies, especialmente en la subfamilia Syrphinae, han sido empleadas en el control biológico de plagas, por ejemplo de pulgones que pueden llegar a causar pérdidas económicas multimillonarias.[1][2] Los adultos de algunas especies son polinizadores importantes, visitan las flores para alimentarse de néctar y también de polen, especialmente las hembras (sinovigénicas) que necesitan las proteínas del polen para la maduración de los ovarios y la producción de los huevos.
Los sírfidos adultos son importantes polinizadores en una amplia variedad de ecosistemas de todo el mundo.[3][4] Estos insectos son frecuentes visitantes de flores, tanto de plantas silvestres como de especies cultivadas. Se les considera como los polinizadores más importantes después de las abejas, aunque esta función no se ha estudiado tan a fondo como en las abejas.[3] Su menor grado de pilosidad corporal hace que no sean polinizadores tan eficientes como abejorros y abejas. Sin embargo, compensan este hecho con una gran frecuencia de visitas a las flores debido a gran abundancia en muchos ecosistemas.
Al igual que otros tipos de polinizadores, algunas especies son generalistas y otras tienen distintos grados de especialización.[5] Algunos sírfidos polinizan una sola especie.[6] Se cree que Cheilosia albitarsis solamente visita las flores de Ranunculus repens.
Las preferencias por el tipo de flores varía según las especies, pero en general muestran preferencia por flores de colores blancos y o amarillos.[7] Las señales no visuales de las flores, por ejemplo las olfatorias, ayudan a estas moscas a encontrar las flores, especialmente las que no son amarillas.[8] La mayoría de las especies de sírfido tienen piezas bucales cortas y no especializadas y tienden a visitar flores abiertas, amplias, con néctar fácilmente accesible.[9]
Eristalis tenax hembra
Sphaerophoria sp. hembra
Episyrphus balteatus macho posado
Helophilus pendulus: hembra durante la puesta
Helophilus pendulus: detalle de la puesta
Helophilus pendulus: detalle de los huevecillos
Helophilus pendulus: queresa (larva)
Detalle de la cara de una Volucella pellucens
Sírfido en Gironella
Los sírfidos (Syrphidae) son una familia de dípteros braquíceros cuyos adultos liban el néctar de las flores adoptando el aspecto de himenópteros como las abejas y las avispas, con las que se confunden fácilmente.
Trepetavke (znanstveno ime Syrphidae) so družina dvokrilcev, ki jih natančneje uvrščamo med prave muhe kratkorožke. Gre za veliko skupino muh, v katero uvrščamo približno 6000 danes poznanih vrst, ki so razširjene po vsem svetu. Nekatere od njih so zelo številčne v svojih habitatih.
Te muhe so najbolj znane po svojem lebdečem letenju in barvnem vzorcu večine vrst, ki posnema vzorce pikajočih žuželk - os, čmrljev ali čebel, čeprav same nimajo žela ali strupnih žlez. Temu pojavu pravimo mimikrija. Mimikrija nekaterih predstavnikov je tako popolna, da se lahko samice svobodno zadržujejo v kolonijah os ali čmrljev, ki jih posnemajo, ter vanje odlagajo jajčeca; izlegle ličinke se nato prehranjujejo z organskim drobirjem, ki pada na dno kolonije. Najzanesljivejši določevalni znak je posebna žila oz. rebrce na krilih (t. i. vena spuria), ki poteka vzdolž sredine krila med tretjo in četrto prečno žilo pri veliki večini predstavnikov. Krila so, kot pri drugih dobrih letalcih med žuželkami, vitka in z zašiljeno konico.
Ličinke trepetavk so sicer po svojem habitatu in izgledu zelo raznolike. Nekatere so plenilske in lovijo listne uši ter druge drobne žuželke, druge živijo v razpadajočem rastlinskem materialu (humusu ali gnijočem lesu) ali gnezdih socialnih žuželk. Ličinke predstavnikov rodu Eristalis so znane po tem, da živijo v močno onesnaženi vodi (npr. gnojevki) in dihajo skozi izrastek na zadnjem delu, ki je lahko daljši od preostanka telesa. Ob zaužitju se lahko zaredijo v človekovih prebavilih in povzročajo težave. Ko dovolj zraste, se ličinka zabubi znotraj ovoja, ki ga tvori odvržena kutikula zadnjega stadija.
Odrasle trepetavke se prehranjujejo s pelodom in se pogosto zadržujejo v bližini cvetov, zaradi česar so pomembne opraševalke. Izvor skupine še ni povsem pojasnjen, številčneje pa se prične pojavljati v fosilnih skladih iz terciarja. Zaradi opraševanja in plenjenja listnih uši jih smatramo za koristne v kmetijstvu.
Favna muh trepetavk v Sloveniji je razmeroma slabo poznana, čeprav je prve podatke o njih zapisal že Scopoli. Novejši pregled navaja 274 vrst od 450, ki so znane za Balkanski polotok, in dobrih 650 iz vse Evrope.[1]
Trepetavke (znanstveno ime Syrphidae) so družina dvokrilcev, ki jih natančneje uvrščamo med prave muhe kratkorožke. Gre za veliko skupino muh, v katero uvrščamo približno 6000 danes poznanih vrst, ki so razširjene po vsem svetu. Nekatere od njih so zelo številčne v svojih habitatih.
Te muhe so najbolj znane po svojem lebdečem letenju in barvnem vzorcu večine vrst, ki posnema vzorce pikajočih žuželk - os, čmrljev ali čebel, čeprav same nimajo žela ali strupnih žlez. Temu pojavu pravimo mimikrija. Mimikrija nekaterih predstavnikov je tako popolna, da se lahko samice svobodno zadržujejo v kolonijah os ali čmrljev, ki jih posnemajo, ter vanje odlagajo jajčeca; izlegle ličinke se nato prehranjujejo z organskim drobirjem, ki pada na dno kolonije. Najzanesljivejši določevalni znak je posebna žila oz. rebrce na krilih (t. i. vena spuria), ki poteka vzdolž sredine krila med tretjo in četrto prečno žilo pri veliki večini predstavnikov. Krila so, kot pri drugih dobrih letalcih med žuželkami, vitka in z zašiljeno konico.
Ličinke trepetavk so sicer po svojem habitatu in izgledu zelo raznolike. Nekatere so plenilske in lovijo listne uši ter druge drobne žuželke, druge živijo v razpadajočem rastlinskem materialu (humusu ali gnijočem lesu) ali gnezdih socialnih žuželk. Ličinke predstavnikov rodu Eristalis so znane po tem, da živijo v močno onesnaženi vodi (npr. gnojevki) in dihajo skozi izrastek na zadnjem delu, ki je lahko daljši od preostanka telesa. Ob zaužitju se lahko zaredijo v človekovih prebavilih in povzročajo težave. Ko dovolj zraste, se ličinka zabubi znotraj ovoja, ki ga tvori odvržena kutikula zadnjega stadija.
Odrasle trepetavke se prehranjujejo s pelodom in se pogosto zadržujejo v bližini cvetov, zaradi česar so pomembne opraševalke. Izvor skupine še ni povsem pojasnjen, številčneje pa se prične pojavljati v fosilnih skladih iz terciarja. Zaradi opraševanja in plenjenja listnih uši jih smatramo za koristne v kmetijstvu.