Gekkonlar (lat. Gekkonidae) — pulcuqlular dəstəsinə aid fəsilə.
Gekkonlar (lat. Gekkonidae) — pulcuqlular dəstəsinə aid fəsilə.
Ar jekoed eo ar stlejviled a ya d'ober ar c'herentiad Gekkonidae. War-dro 2 000 spesad eus ar glazarded-se a zo bet rummataet evit poent.
E-touez ar spesadoù jekoed emañ:
...
Ar jekoed eo ar stlejviled a ya d'ober ar c'herentiad Gekkonidae. War-dro 2 000 spesad eus ar glazarded-se a zo bet rummataet evit poent.
Gekonovití (Gekkonidae) jsou čeledí malých až středně velkých ještěrů, charakteristická prsty s přísavnými ploškami a srostlými očními víčky. Žijí v teplejších oblastech na celém světě, v Česku se vyskytuje kosmopolitní Gekon turecký, jenž byl včetnně České republiky zavlečen z původních oblastí výskytu na většinu území svého současného rozšíření.
Gekonovití jsou vývojově starou skupinou ještěrů. Většinou jsou drobní, 7 - 15 cm dlouzí (maximálně však až 37 cm), mají plochou hlavu, kratší lámavý ocas a na končetinách dobře vyvinutých pět prstů opatřených lamelami a přísavkami, které jim umožňují snadné šplhání po skalách, stromech nebo i po kolmé zdi či skle. Síla, která udrží gekona „přisátého“ k povrchu, jen Van der Waalsova interakce mezi množstvím lamel na chodidle ještěra a povrchem samotným. Kdyby se dospělý, 70 g vážící gekon dotýkal povrchu všemi lamelami na svých končetinách najednou, ideální adhezivní síla by udržela 133 kilogramů.[1] Ve skutečnosti ale člověka neudrží, protože by byla nutná značně větší plocha.[2] Gekon se lehce udrží na hydrofobním povrchu (např. teflon), ale nikoli na hydrofilním (např. sklo) za mokra.[3]
Kůže gekonů bývá měkká, složená z mnoha drobných šupin. Gekonovití jsou aktivní v noci, mívají proto velké oči, oční víčka jsou u většiny druhů srostlá a tvoří průhledný kožní kryt. Obratle jsou amficélní nebo procélní, zuby pleurodontní.
Živí se členovci nebo drobnými obratlovci. Samci některých druhů gekonů vydávají velmi hlasité zvuky. Vzácností není partenogeneze, gekonovití jsou vejcorodí - zvláštností jsou vajíčka s tvrdou, vápenitou skořápkou. V jedné snůšce jsou jen 1-3 vejce, samice však kladou vejce i vícekrát za rok.
Gekonovití jsou hojní v tropech, subtropech i teplejších oblastech mírného pásma, a to na celém světě. Gekon turecký je v České republice v současnosti znám jen z Moravy a Slezska. Nejblíže ČR pak gekoni žijí ve Středomoří včetně Balkánského poloostrova. Celkem se popisuje přes 1100 recentních druhů.
gekon hrbolkatý (Cyrtodactylus kotschyi)
gekon turecký (Hemidactylus turcicus)
felzuma madagaskarská (Phelsuma madagascariensis)
gekon zední (Tarentola mauritanica)
Gekoni jsou převážně masožraví, živí se hmyzem, malými obratlovci a ještěry. Občas ale lížou i sladké ovoce.
Obrázky, zvuky či videa k tématu gekonovití ve Wikimedia Commons
Gekonovití (Gekkonidae) jsou čeledí malých až středně velkých ještěrů, charakteristická prsty s přísavnými ploškami a srostlými očními víčky. Žijí v teplejších oblastech na celém světě, v Česku se vyskytuje kosmopolitní Gekon turecký, jenž byl včetnně České republiky zavlečen z původních oblastí výskytu na většinu území svého současného rozšíření.
En gekko er en 5-30 cm lang øgle med en fænomenal evne til at sidde fast på alting. Gekkoen lever i alle varme dele af verden og er et natdyr. Gekkoen sidder fast på ting ved at gribe fat på molekylært niveau med nogle "hår" af hvilke, der på hver fod regnes med at være ca. en milliard. Det eneste en gekko ikke kan sidde fast på er teflon.[1] Bliver mest set som nyttedyr, da de bl.a. spiser myg.
Familie: Gekkonidae
En gekko er en 5-30 cm lang øgle med en fænomenal evne til at sidde fast på alting. Gekkoen lever i alle varme dele af verden og er et natdyr. Gekkoen sidder fast på ting ved at gribe fat på molekylært niveau med nogle "hår" af hvilke, der på hver fod regnes med at være ca. en milliard. Det eneste en gekko ikke kan sidde fast på er teflon. Bliver mest set som nyttedyr, da de bl.a. spiser myg.
Geckos (Gekkonidae) sind eine Familie der Schuppenkriechtiere (Squamata). Sie bevölkern seit etwa 50 Millionen Jahren die Erde und haben sich im Laufe ihrer Entwicklung weltweit ausgebreitet. Dank ihrer hervorragenden Anpassungsfähigkeit haben die Geckos die verschiedensten Lebensräume erobert und sind sowohl in den gemäßigten Zonen als auch in den Wüsten der Erde, vor allem aber in den Tropen anzutreffen. Dort haben sie es zu einer großen Artenvielfalt gebracht.
Geckos[Anm. 1] sind kleine bis mittelgroße Echsen, die zwischen 1,6 cm (Sphaerodactylus ariasae) und knapp 40 cm groß werden können. Der vermutlich aus Neuseeland stammende und wohl erst im späten 19. Jahrhundert ausgestorbene Kawekaweau-Gecko (Hoplodactylus delcourti) erreichte sogar eine Körperlänge von etwa 60 cm. Ähnlich groß war der um 1840 ausgestorbene Rodrigues-Riesengecko (Phelsuma gigas).
Etwa drei Viertel der Gecko-Arten sind dämmerungs- oder nachtaktive Tiere mit dementsprechend unauffälliger Färbung und einer der Nachtaktivität angepassten Spaltpupille. Der Helmgecko (Tarentola chazaliae) ist die einzige Wirbeltierart, von der man weiß, dass sie nachts Farben erkennen kann. Diese Eigenschaft haben die Geckos ihren äußerst lichtempfindlichen Augen zu verdanken. Die Zapfen der Netzhaut des Helmgeckos sind circa 350-mal lichtempfindlicher als jene der menschlichen Augen bei Dämmerlicht.[1] Manchmal sonnen sich die scheuen nachtaktiven und meist sehr flinken Tiere in der frühen Dämmerung oder am Tage, so wie es die meisten Mitglieder der Gattung Taggeckos gerne tun. Letztere sind im Gegensatz zu ihren nachtaktiven Verwandten auffälliger gefärbt und besitzen eine runde Pupille.
Eine weitere Unterteilung bei den Geckos bezieht sich auf deren Zehen. Eine grobe Unterteilung lässt sich in Lamellengeckos und Krallengeckos vornehmen. Lamellengeckos können dank außerordentlich hoher Adhäsion durch ihre mit Milliarden feinster Härchen (Spatulae; etwa 200 Nanometer breit und lang) besetzten Füße, bei der sie sich der Van-der-Waals-Kräfte sowie der elektrostatischen Kräfte bedienen[2], sogar kopfüber an Glasscheiben laufen. Diese Haftfähigkeit der Geckos wird durch eine gewisse geringe Feuchte (Wasser) begünstigt, geht jedoch bei Vorhandensein von Kondenswassertröpfchen stark zurück. Auf patschnassem Glas oder auch mit längere Zeit in Wasser aufgeweichten Füßen rutschen Geckos aus.[3] Insgesamt gibt es allein bei der Klassifikation der Füße sechs Unterteilungen.
Vertreter der Gekkonidae legen kalkschalige Eier.
Bei Cyrtodactylus philippinicus wurde im Jahr 2010 experimentell nachgewiesen, dass die Tiere dieser Art sich am Erdmagnetfeld orientieren können. Dies war der erste Nachweis eines Magnetsinns bei Schuppenkriechtieren.[4]
Zur Familie der Gekkonidae gehören die nachfolgend aufgeführten 55 Gattungen mit mehr als 1000 bekannten Arten:
Geckos (Gekkonidae) sind eine Familie der Schuppenkriechtiere (Squamata). Sie bevölkern seit etwa 50 Millionen Jahren die Erde und haben sich im Laufe ihrer Entwicklung weltweit ausgebreitet. Dank ihrer hervorragenden Anpassungsfähigkeit haben die Geckos die verschiedensten Lebensräume erobert und sind sowohl in den gemäßigten Zonen als auch in den Wüsten der Erde, vor allem aber in den Tropen anzutreffen. Dort haben sie es zu einer großen Artenvielfalt gebracht.
Apapik an mêrgîsa malan (Gekkonidae), famîleyekî qirtîşan (Lacertilia)e.
Li malan tên dîtin. Bi Quncikên malan da xwe digirin bi kelmêşan û kurmikên biçûk xwe xwedî dikin. Cureyên xwe pirin. Li Kurdistanê ter pir cureyekî xwe yî reşik tê dîtin.
Nêzî 51 cins û 945 cureyên apapikan hatine danasîn ta dema niha[1][2][3][4][5][6]:
Apika pêçî-pel ya xarê (Afrogecko porphyreus)
Apik an apapika gurî (Hemidactylus turcicus)
Apika malan (Hemidactylus frenatus)
Apapik an mêrgîsa malan (Gekkonidae), famîleyekî qirtîşan (Lacertilia)e.
Cakcak nyaéta kadal anggota famili Gekkonidae, ukuranna kawilang leutik-sedeng, hirup di wewengkon iklim haneut di sakuliah dunya. Teu ilahar jeung bangsa kadal lianna, cakcak mah sok disada dina interaksi jeung cakcak lianna. Kaistiméwaan lianna nyaéta kamampuhna pikeun napak dina bahan vértikal nu lemes. Di wewengkon iklim haneut mah cakcak téh dalit pisan dina kahirupan manusa sapopoé, sabab sok aya di lingkungan jero paimahan, komo ku sipatna nu sok ngahakan serangga nu sok ngaganggu (misalna reungit).
Aya sababaraha spésiés cakcak nu parténogenik, bikangna bisa endogan tanpa kudu jalangan jeung jalu.
Dina kaélmuan, nu jadi béntangna téh nyaéta dampal sukuna, sabab bisa napel kana rupa-rupa bahan tanpa maké cairan atawa tegangan beungeut cai.
Cakcak nyaéta kadal anggota famili Gekkonidae, ukuranna kawilang leutik-sedeng, hirup di wewengkon iklim haneut di sakuliah dunya. Teu ilahar jeung bangsa kadal lianna, cakcak mah sok disada dina interaksi jeung cakcak lianna. Kaistiméwaan lianna nyaéta kamampuhna pikeun napak dina bahan vértikal nu lemes. Di wewengkon iklim haneut mah cakcak téh dalit pisan dina kahirupan manusa sapopoé, sabab sok aya di lingkungan jero paimahan, komo ku sipatna nu sok ngahakan serangga nu sok ngaganggu (misalna reungit).
Aya sababaraha spésiés cakcak nu parténogenik, bikangna bisa endogan tanpa kudu jalangan jeung jalu.
Dina kaélmuan, nu jadi béntangna téh nyaéta dampal sukuna, sabab bisa napel kana rupa-rupa bahan tanpa maké cairan atawa tegangan beungeut cai.
Chăng-kō̤ Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Háng-cê gì bēng-buōng. / 參考閩東語漢字其版本。
Ciēng (䗃) sê siŏh cṳ̄ng siēu-hìng hĕ̤k-ciā dṳ̆ng-hìng gì dô-dâing (ék-buăng 4cm - 40cm), sĕng-uăk diŏh sié-gái ké-hâiu ŭng-nōng gì dê-huŏng. Duâi-buô-hông ciēng dŭ sê găk tiĕng buóh áng gâe̤ng màng-buŏ sèng-âu uăk-dông, siăh tè̤ng-ngiê. Ciēng iâ sĕng-uăk diŏh ìng-lôi bùng-găng gì chiòng gâe̤ng tiĕng-huă-bēng lā̤.
Ciēng, Hók-chiăng giéu chió-ciēng (厝䗃). Mìng-chiăng giéu sièng-chṳ̄ (檐鼠), Dĕ̤ng Mā-lài-să̤-ā gì Hók-ciŭ-nè̤ng iâ ciŏng-uâng giéu. Iù-kă̤ giéu piák-chṳ̄ (壁鼠). Iâ ô piék-hū (壁虎) gì gōng-huák, gâe̤ng Pū-tŭng-uâ siŏh-iông.
Gekkonsimonlar (Gekkonidae), changalbarmoqlilar — kaltakesaklar oilasi. Uz. 30 sm cha. Boshi katta, gʻadir-budur tangachalar bilan qoplangan. Oyoqlari yaxshi rivojlangan, barmoqlari keng . Barmoqlarining osti shox plastinkali mayda soʻrgʻichlar (qillar) bilan qoplangan. Soʻrgʻichlari va changal barmoqlari yordamida G. devor, daraxt, qoya, jar kabi tik joylarda, hatto, oyna betida yura oladi. Dumi sinuvchan, singan qismi qaytadan oʻsib chiqadi (qarang Regeneratsiya). G. tovush chiqaradi. Rangi och kulrang yoki toʻq jigarrang . Ular har xil mayda hasharotlar, lichinkalar, oʻrgimchaklar bilan oziqlanadi. 480 tacha turi maʼlum. Tropik, subtropik va moʻʼtadil iqlimda, jumladan, Qozogʻiston, Oʻrta Osiyo, Kavkaz va Qrimda tarqalgan. Ayrim turlari Qizil kitobga kiritilgan. G. tunda faol harakat qiladi. Oʻzbekistonda 8 turi uchraydi. Dasht va choʻllarda, loydan qurilgan eski imoratlar devorida yashaydi. Choʻldagi turlari in kovlaydi. Oʻzbekistonda kaltakesaklardan odamlar hazar qiladi. Vaholanki, G. beozor jonivor boʻlib, zararli hasharotlarni yeb foyda keltiradi. G.ning tipik vakillaridan: Turkiston harom kaltakesagi; taroq barmoqli gekkon, parrak dumli gekkon va b. maʼlum.
Gekkonsimonlar (Gekkonidae), changalbarmoqlilar — kaltakesaklar oilasi. Uz. 30 sm cha. Boshi katta, gʻadir-budur tangachalar bilan qoplangan. Oyoqlari yaxshi rivojlangan, barmoqlari keng . Barmoqlarining osti shox plastinkali mayda soʻrgʻichlar (qillar) bilan qoplangan. Soʻrgʻichlari va changal barmoqlari yordamida G. devor, daraxt, qoya, jar kabi tik joylarda, hatto, oyna betida yura oladi. Dumi sinuvchan, singan qismi qaytadan oʻsib chiqadi (qarang Regeneratsiya). G. tovush chiqaradi. Rangi och kulrang yoki toʻq jigarrang . Ular har xil mayda hasharotlar, lichinkalar, oʻrgimchaklar bilan oziqlanadi. 480 tacha turi maʼlum. Tropik, subtropik va moʻʼtadil iqlimda, jumladan, Qozogʻiston, Oʻrta Osiyo, Kavkaz va Qrimda tarqalgan. Ayrim turlari Qizil kitobga kiritilgan. G. tunda faol harakat qiladi. Oʻzbekistonda 8 turi uchraydi. Dasht va choʻllarda, loydan qurilgan eski imoratlar devorida yashaydi. Choʻldagi turlari in kovlaydi. Oʻzbekistonda kaltakesaklardan odamlar hazar qiladi. Vaholanki, G. beozor jonivor boʻlib, zararli hasharotlarni yeb foyda keltiradi. G.ning tipik vakillaridan: Turkiston harom kaltakesagi; taroq barmoqli gekkon, parrak dumli gekkon va b. maʼlum.
Siān-thâng-á sī sio̍k tī Gekkonidae-kho ê sió-tiong-hêng sì-kha-choâ, kiàn-nā sī khì-hāu siō-lo̍h ê só͘-chāi to ū-tè-chhoē. Siān-thâng ê kiò-siaⁿ ū te̍k-sû: in "sio-chioh-mn̄g" ê sî-chūn ē hoat-chhut ? ê siaⁿ-im. Chē-chē chióng chéng ū te̍k-sû ê kha-cháiⁿ-thâu-á hō͘ in ē-tit peh chiūⁿ ku̍t-liu ê piáu-bīn, mā ū hoat-tō͘ tah tiàm thian-pông pê. Chit-khoán kang-hu tì-tio̍h kho-ha̍k-ka tùi in ū chhù-bī.
Siān-thâng khah chē seⁿ chò thô͘-sek ia̍h àm-phú-sek, hêng-khu lio̍h-á sêng chhiū-leng, phoê bīn-téng ū iù hoe. Pō͘-hūn ê chéng ū piàn-sek ê châi-tiāu. Mā ū koá ū iáⁿ-ba̍k ê sek-chúi.
Gekkonidae-kho ē-kha pun 5 ê a-kho. Ū chi̍t-koá chéng koàn-sì tī chhù--ni̍h khiā-khí. Tong-tē ê lâng it-poaⁿ kā in tòng-chò chhù ê 1 pō͘-hūn, bē khì kā koáⁿ.
Kho: Gekkonidae
Siān-thâng-á sī sio̍k tī Gekkonidae-kho ê sió-tiong-hêng sì-kha-choâ, kiàn-nā sī khì-hāu siō-lo̍h ê só͘-chāi to ū-tè-chhoē. Siān-thâng ê kiò-siaⁿ ū te̍k-sû: in "sio-chioh-mn̄g" ê sî-chūn ē hoat-chhut ? ê siaⁿ-im. Chē-chē chióng chéng ū te̍k-sû ê kha-cháiⁿ-thâu-á hō͘ in ē-tit peh chiūⁿ ku̍t-liu ê piáu-bīn, mā ū hoat-tō͘ tah tiàm thian-pông pê. Chit-khoán kang-hu tì-tio̍h kho-ha̍k-ka tùi in ū chhù-bī.
Siān-thâng khah chē seⁿ chò thô͘-sek ia̍h àm-phú-sek, hêng-khu lio̍h-á sêng chhiū-leng, phoê bīn-téng ū iù hoe. Pō͘-hūn ê chéng ū piàn-sek ê châi-tiāu. Mā ū koá ū iáⁿ-ba̍k ê sek-chúi.
Gekkonidae-kho ē-kha pun 5 ê a-kho. Ū chi̍t-koá chéng koàn-sì tī chhù--ni̍h khiā-khí. Tong-tē ê lâng it-poaⁿ kā in tòng-chò chhù ê 1 pō͘-hūn, bē khì kā koáⁿ.
Las tarentas son de reptils de la familha dels geconids (Gekkonidae). N'existisson aperaquí 650 espècias distribuidas dins las zònas tropicalas e subtropicalas per tot lo mond, inclusent lo Bacin Mediterranèu al limit nòrd de distribucion. Sonque se'n tròban quatre espècias en Euròpa.
Son principalament nocturnas, mas dins las regions temperadas se pòdon veire activas durant lo jorn. Gaireben totas las tarentas son capablas d'emetre de sons que pòdon anar d'un pichon crit, dins las espècias mai pichonas, a un lairet estrident. Son de grands escalaires, presentan de coissinets aderents als dets. Aqueles coissinets son recobèrts per d'estructuras microscopicas semblant de pels, nomenadas "setes", que lor permeton d'escalar sus de de superfícias lisas.
Las tarentas son de reptils de la familha dels geconids (Gekkonidae). N'existisson aperaquí 650 espècias distribuidas dins las zònas tropicalas e subtropicalas per tot lo mond, inclusent lo Bacin Mediterranèu al limit nòrd de distribucion. Sonque se'n tròban quatre espècias en Euròpa.
Tekèk, Tokèk, Gecko lan sapanunggalé tansah sapaduluran karo kulawarganing kadhal utawa ing basa latiné kalebu kulawarga Gekonidae. Ukurané rupa-rupa, ana kang cilik lan uga ana kang gedhé, racaké ukuran tekèk iku luwih gedhé tinimbang cecek.
Keliré tekèk ana akèh. Ana kang warnané soklat, ana kang wujud bathik kaya ta ijo, biru, utawa ireng-putih.
Tekèk uripé ana ing alas, lan ana kang urip ning omahé manungsa. Yèn ing omahé manungsa, tekèk bisa dirungokaké swarané kang uniné tek-kèèk, tek-kèèèk. Dadi saka kono dijenengaké tekèk.
Ing nagara manca, tekèk wis akèh kang ndadèkaké kéwan klangenan, lan ana organisasi kang ngurusi tekèk iki.
Marga Gekko nyebar ing Asia Kidul lan Asia Kidul-wétan, mangalor tekan Koréa lan Jepang, mangétan—nglintasi Kapuloan Nuswantara lan Filipina—tekan Kapuloan Solomon lan Santa Cruz ing Pasifik.[1]
Tèkèk mempèr cecek mawa ukuran sedheng nganti gedhé. Kulit geger katutupi déning sisik-sisik granular, campur karo bintil-bintil kang rada gedhé. Pupil mata jejeg wangun jorong, kanthi pinggiran mawa gerigi. Driji-driji sikil ngarep lan mburi tuwuh sampurna, saya amba ing pucuk, sok-sok mawa slaput ing antarané pangkal driji, cakar (kuku) ana ing driji-driji sisih njaba, sisih ngisor driji kanthi sadhèrètan bantalan panèmpèl (diarani scansor) kang nrembaka becik lan ora kabelah (kapérang). Ana uga pori-pori preanal utawa preano-femoral, sarta bintil post-anal.[1]
Kéwan iki akèh-akèhé aktif nalika soré lan wengi, sanajan swara undanganné sok-sok keprungu nalika awam. Tokèk mapan ing bolongan wit-witan ing alas utawa ing rekahan batuan utawa guwa; nanging sapérangan jinisé uga adhaptasi karo lingkungan manungsa lan asifat komensil. Tekèk mburu manéka gegremet lan invertebrata liya minangka pakanané, sanajan uga ora wegah mangsa vertebrata liya kang luwih cilik ukurané. Tekèk wadon racaké ngetokaké sapasang endhog, kang disimpen dhèmpèt ing pojok bolongan utawa tèmbok. Papan nyimpen endhog iki biyasa digunakaké bola-bali déning tekèk kang padha.[1]
Tekan seprené kacathet ana 44 spésies kang dianggep valid[2]:
Tekèk, Tokèk, Gecko lan sapanunggalé tansah sapaduluran karo kulawarganing kadhal utawa ing basa latiné kalebu kulawarga Gekonidae. Ukurané rupa-rupa, ana kang cilik lan uga ana kang gedhé, racaké ukuran tekèk iku luwih gedhé tinimbang cecek.
Keliré tekèk ana akèh. Ana kang warnané soklat, ana kang wujud bathik kaya ta ijo, biru, utawa ireng-putih.
Tekèk uripé ana ing alas, lan ana kang urip ning omahé manungsa. Yèn ing omahé manungsa, tekèk bisa dirungokaké swarané kang uniné tek-kèèk, tek-kèèèk. Dadi saka kono dijenengaké tekèk.
Ing nagara manca, tekèk wis akèh kang ndadèkaké kéwan klangenan, lan ana organisasi kang ngurusi tekèk iki.
Marga Gekko nyebar ing Asia Kidul lan Asia Kidul-wétan, mangalor tekan Koréa lan Jepang, mangétan—nglintasi Kapuloan Nuswantara lan Filipina—tekan Kapuloan Solomon lan Santa Cruz ing Pasifik.
A zazzamita è nu rettili du geniri "Tarentola mauritanica" (famigghia dî Geconidi) di 'n culuri griggiu o marrò, mancia nzetti e non è periculusu pp' e cristiani.
Stu rettili nutturnu pari na lucertola, c'havi jìta a spàtula ccu lameddi adesivi ca ci permettunu di caminari supra i muri, è tipicu de posti mediterranei temperati.
Nta pruvincia di Cartanissetta a chiamanu tignusu, nta pruvincia di Rausa è chiamata macari passiaturi. U Tiraciatu ie n'autra specie di rettili.
Геккондор (лат. Gekkonidae) — кескелдириктердин бир тукуму: буларга кыйла түр жана уруу кирет: Хассельквис желпуур манчалуу геккону (лат. Ptyodactylus hasselquistii), Каспий жылаңач манча геккону (Gymnodactylus caspius), жылаңач манча сур геккон (G. russowi), Туркстан жылаңач манча геккону (G. fedtschenkoi), таракманча геккон (Crossobamon ebersmanni), жашыл геккон (Naultinus elegans), Көп жумуру манча геккону (Sphaerodactylus copei), Крым геккону (Tymnodactylus kotschyimorpha), Европа жалпак манча геккону (Phyllodactylus europaeus), Австралия жалбыраккуйрук геккону (Phyllurus cornutus), калаккуйрук геккон (Ptychozoon homalocephalum), Мадагаскар күндүзгү геккону (Phelsuma madagascariensis), Мадагаскар жалпак куйрук геккону (Ph. laticauda), коңулчул геккон (Gymnodctylus covernicolus), жарты манча геккон (Hemidactylus mabouja), түрктүн жарты манча геккону (Turcicus), жалпак куйрук геккон (Uroplatus fimbriatus), Жер-Орто деңизи геккону (Gymnodactylus kotschyi), боздоң геккону (Tarentola mauritanica), сцинксымак геккон (Teratoscincus scincus), Петри ичке манча геккону (Stenodactylus petrii), Австралия тикен куйрук геккону (Dyplodactylus spinigerus), турпукуйрук геккон (Nephrurus asper), желпүүрманча геккондор (уруу) (Ptyodactylus), жылаңач манча геккондор (уруу) (Gymnodactylus), күндүзгү геккондор (топ), ийинчил геккондор (уруу) (Coleonyx), жумуру манча геккондор (уруу) (Sphaerodactylus), келескуйрук геккондор (уруу) (Agamura), жалпак манча геккондор (уруу) (Phyllodactylus), түнкү геккондор (топ), жалпак куйрук геккондор (уруу) (Uroplatus), жарты манча геккондор (уруу) (Hemidactylus), ичке манчалуу геккондор (уруу) (Stenodactylus), урчукманча геккондор (уруу) (Gonatodes), жазы манча геккондор (уруу) (Tarentola).
Геккондор (лат. Gekkonidae) — кескелдириктердин бир тукуму: буларга кыйла түр жана уруу кирет: Хассельквис желпуур манчалуу геккону (лат. Ptyodactylus hasselquistii), Каспий жылаңач манча геккону (Gymnodactylus caspius), жылаңач манча сур геккон (G. russowi), Туркстан жылаңач манча геккону (G. fedtschenkoi), таракманча геккон (Crossobamon ebersmanni), жашыл геккон (Naultinus elegans), Көп жумуру манча геккону (Sphaerodactylus copei), Крым геккону (Tymnodactylus kotschyimorpha), Европа жалпак манча геккону (Phyllodactylus europaeus), Австралия жалбыраккуйрук геккону (Phyllurus cornutus), калаккуйрук геккон (Ptychozoon homalocephalum), Мадагаскар күндүзгү геккону (Phelsuma madagascariensis), Мадагаскар жалпак куйрук геккону (Ph. laticauda), коңулчул геккон (Gymnodctylus covernicolus), жарты манча геккон (Hemidactylus mabouja), түрктүн жарты манча геккону (Turcicus), жалпак куйрук геккон (Uroplatus fimbriatus), Жер-Орто деңизи геккону (Gymnodactylus kotschyi), боздоң геккону (Tarentola mauritanica), сцинксымак геккон (Teratoscincus scincus), Петри ичке манча геккону (Stenodactylus petrii), Австралия тикен куйрук геккону (Dyplodactylus spinigerus), турпукуйрук геккон (Nephrurus asper), желпүүрманча геккондор (уруу) (Ptyodactylus), жылаңач манча геккондор (уруу) (Gymnodactylus), күндүзгү геккондор (топ), ийинчил геккондор (уруу) (Coleonyx), жумуру манча геккондор (уруу) (Sphaerodactylus), келескуйрук геккондор (уруу) (Agamura), жалпак манча геккондор (уруу) (Phyllodactylus), түнкү геккондор (топ), жалпак куйрук геккондор (уруу) (Uroplatus), жарты манча геккондор (уруу) (Hemidactylus), ичке манчалуу геккондор (уруу) (Stenodactylus), урчукманча геккондор (уруу) (Gonatodes), жазы манча геккондор (уруу) (Tarentola).
Гекони или мацаклини (науч. Gekkonidae) — семејство гуштери со преку 950 опишани видови респоредени во вкупно 51 род.[1][2][3][4][5][6] Позастапени родови се домашните гуштерчиња или домашни гекони (Hemidactylus), дамчестите гекони или „токе“ (Gekko gecko) и дневните гекони (Phelsuma). Геконите живеат низ целиот свет, а особено во тропските предели со висок степен на биоразновидност.
Типичен за Македонија и регионот е балканскиот гекон, народно наречен и „куќно гуштерче“ (Cyrtopodion kotschyi).[7]
Во семејството гекони спаѓаат следниве родови:
Гекони или мацаклини (науч. Gekkonidae) — семејство гуштери со преку 950 опишани видови респоредени во вкупно 51 род. Позастапени родови се домашните гуштерчиња или домашни гекони (Hemidactylus), дамчестите гекони или „токе“ (Gekko gecko) и дневните гекони (Phelsuma). Геконите живеат низ целиот свет, а особено во тропските предели со висок степен на биоразновидност.
மரப்பல்லி (Gecko) என்பது உலகெங்கும் உள்ள மித வெப்பப் பகுதிகளில் காணப்படும் பல்லி ஆகும். இவை 1.6 செமீ முதல் 60 செமீ நீளம் வரை உள்ளன. இவற்றால் கண் சிமிட்ட இயலாது. இவற்றின் கருவிழித்திரைக்குள் இருளில் விரிவடையும் ஒரு நிலைத்த ஆடி உண்டு. இவை தமது நீளமான நாக்கைக் கொண்டு கண்ணைச் சுத்தம் செய்து தூசு விழாமல் பார்த்துக் கொள்கின்றன. இவற்றில் இரவாடும் இனங்களுக்கு மிகச் சிறப்பான கண் பார்வை உண்டு; மாந்தக் கண்களைக் காட்டிலும் 350 மடங்கு ஒளியுணர்வு கொண்டவை.[6]
பல்லி வகைகளிலேயே மரப்பல்லிகள் எழுப்பும் ஒலி தனித்துவம் மிக்கது. மற்ற மரப்பல்லிகளுடன் உறவாட இந்த ஒலிகள் உதவுகின்றன. பல்லி வகைகளிலேயே மரப்பல்லிகள் தாம் கூடுதல் இனங்களைக் கொண்டுள்ளன. தோராயமாக உலகெங்கும் 1500 இனங்களைக் கொண்டுள்ளன.
புதிய இலத்தீனிலும் ஆங்கிலத்திலும் உள்ள gekko, gecko என்ற சொற்கள், இந்தோனேசிய, மலாய் மொழிகளில் உள்ள gēkoq என்ற சொல்லில் இருந்து வருகிறது. இச்சொல், இப்பல்லிகள் எழுப்பும் ஒலியை ஒத்துள்ளன.[7]
மரப்பல்லி (Gecko) என்பது உலகெங்கும் உள்ள மித வெப்பப் பகுதிகளில் காணப்படும் பல்லி ஆகும். இவை 1.6 செமீ முதல் 60 செமீ நீளம் வரை உள்ளன. இவற்றால் கண் சிமிட்ட இயலாது. இவற்றின் கருவிழித்திரைக்குள் இருளில் விரிவடையும் ஒரு நிலைத்த ஆடி உண்டு. இவை தமது நீளமான நாக்கைக் கொண்டு கண்ணைச் சுத்தம் செய்து தூசு விழாமல் பார்த்துக் கொள்கின்றன. இவற்றில் இரவாடும் இனங்களுக்கு மிகச் சிறப்பான கண் பார்வை உண்டு; மாந்தக் கண்களைக் காட்டிலும் 350 மடங்கு ஒளியுணர்வு கொண்டவை.
பல்லி வகைகளிலேயே மரப்பல்லிகள் எழுப்பும் ஒலி தனித்துவம் மிக்கது. மற்ற மரப்பல்லிகளுடன் உறவாட இந்த ஒலிகள் உதவுகின்றன. பல்லி வகைகளிலேயே மரப்பல்லிகள் தாம் கூடுதல் இனங்களைக் கொண்டுள்ளன. தோராயமாக உலகெங்கும் 1500 இனங்களைக் கொண்டுள்ளன.
புதிய இலத்தீனிலும் ஆங்கிலத்திலும் உள்ள gekko, gecko என்ற சொற்கள், இந்தோனேசிய, மலாய் மொழிகளில் உள்ள gēkoq என்ற சொல்லில் இருந்து வருகிறது. இச்சொல், இப்பல்லிகள் எழுப்பும் ஒலியை ஒத்துள்ளன.
တောက်တဲ့သည် သစ်ပင်များပေါ်တွင်နေသော သတ္တဝါဖြစ်သည်။ ပုံစံမှာအိမ်မြှောင်နှင့်တူပြီးအရွယ်ပိုကြီးသည်။ အိမ်မြှောင်များကဲ့သို့နံရံများ၊ မျက်နှာကြက်များပေါ်တွင် ကပ်နေနိုင်သည်။ "တောက်တဲ့၊ တောက်တဲ့" ဟုအော်မြည်လေ့ရှိသဖြင့် တောက်တဲ့ဟုခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။ တောက်တဲ့အော်သည့်အကြိမ်ကို မိုးလား၊ လေလားဟု လိုက်အော်ရင်းကလေးများ မိုးဗေဒင်တွက်ကြသည်။ တောက်တဲ့ချေးသည် အဆိပ်ဖြစ်စေသည်။ အထူးသဖြင့်တောက်တဲ့နက်ချေးသည် အဆိပ်ပြင်းသည်ဟုဆိုကြသည်။ အာခေါင်နီတောက်တဲ့ကိုက်ခံရလျှင်သေတတ်သည်ဟုလည်းဆိုကြသည်။ တောက်တဲ့သည် အကြောင်းတစ်စုံတရာကြောင့်လန့်ဖျတ်ပြီး လူပေါ်ကပ်လာပါက ခွာမရဖြစ်သည်။ မိုးခြိမ်းမှပြန်ကွာကျသည်ဟုပြောလေ့ရှိကြသည်။ ယခုအခါတောက်တဲ့သည် ခုခံအားကျဆင်းမှုရောဂါ(AIDS)ကို ကုသနိုင်သည်ဟု တရုတ်နိင်ငံမှ အဝယ်များသောကြောင့် ဈေးကောင်းပြီး ရှားပါးကုန်ပြီဖြစ်သည်။
တောက်တဲ့သည် သစ်ပင်များပေါ်တွင်နေသော သတ္တဝါဖြစ်သည်။ ပုံစံမှာအိမ်မြှောင်နှင့်တူပြီးအရွယ်ပိုကြီးသည်။ အိမ်မြှောင်များကဲ့သို့နံရံများ၊ မျက်နှာကြက်များပေါ်တွင် ကပ်နေနိုင်သည်။ "တောက်တဲ့၊ တောက်တဲ့" ဟုအော်မြည်လေ့ရှိသဖြင့် တောက်တဲ့ဟုခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။ တောက်တဲ့အော်သည့်အကြိမ်ကို မိုးလား၊ လေလားဟု လိုက်အော်ရင်းကလေးများ မိုးဗေဒင်တွက်ကြသည်။ တောက်တဲ့ချေးသည် အဆိပ်ဖြစ်စေသည်။ အထူးသဖြင့်တောက်တဲ့နက်ချေးသည် အဆိပ်ပြင်းသည်ဟုဆိုကြသည်။ အာခေါင်နီတောက်တဲ့ကိုက်ခံရလျှင်သေတတ်သည်ဟုလည်းဆိုကြသည်။ တောက်တဲ့သည် အကြောင်းတစ်စုံတရာကြောင့်လန့်ဖျတ်ပြီး လူပေါ်ကပ်လာပါက ခွာမရဖြစ်သည်။ မိုးခြိမ်းမှပြန်ကွာကျသည်ဟုပြောလေ့ရှိကြသည်။ ယခုအခါတောက်တဲ့သည် ခုခံအားကျဆင်းမှုရောဂါ(AIDS)ကို ကုသနိုင်သည်ဟု တရုတ်နိင်ငံမှ အဝယ်များသောကြောင့် ဈေးကောင်းပြီး ရှားပါးကုန်ပြီဖြစ်သည်။
Bonghndaeng, lij heuh cigau、gungqgemq、mehleuzgyu、saplez, dwg cungj doenghduz ndeu.
Piak-sà he yit-chúng thung-vu̍t.
Gekkonidae (the common geckos) is the largest family of geckos, containing over 950 described species in 64 genera.[1][2][3][4][5][6] The Gekkonidae contain many of the most widespread gecko species, including house geckos (Hemidactylus), the tokay gecko (Gekko), day geckos (Phelsuma), the mourning gecko (Lepidodactylus), and dtellas (Gehyra). Gekkonid geckos occur globally and are particularly diverse in tropical areas.
The genus Hemidactylus is one of the most species-rich and widely distributed of all reptile genera.[7]
The family Gekkonidae is a member of the infraorder Gekkota, which seems to have first emerged during the Jurassic period (201-145 million years ago). Eichstaettisaurus schroederi is recognized as one of the earliest examples of an ancestral gecko species. Members of the genus Eichstaettisaurus display morphological adaptations associated with climbing. Eichstaettisaurus has been ranked as a stem gekkotan, but its true taxonomic rank is unclear.[8]
The species Hoburogekko suchanovi and Gobekko cretacicus, dated to the Albian-Aptian ages (121-100 million years ago) ages of the Cretaceous period, are unquestionably members of Gekkota. They are thought to be members of the Gekkonidae, as well, but their taxonomic rank is uncertain due to the incompleteness of the fossil remains.[9]
Yantarogekko balticus is the earliest known gekkonid gecko. Y. balticus was discovered in Baltic amber dated to the Eocene epoch (56-33.9 million years ago).[9] This species was small, measuring only 20–22 mm from snout to vent. Y. balticus has enlarged, undivided scansorial pads and a reduced but strongly clawed first digit, and lacks movable eyelids. Together, these morphological traits are distinctive of the family Gekkonidae, and also indicate that Y. balticus may have had adhesive abilities similar to modern geckos.
Species within the Gekkonidae inhabit every warm region. Furthermore, many genera are capable of widespread geographical habitation, and can be considered invasive in some areas; the genus Hemidactylus can be identified in all subtropical areas of the world.[10][7][11] However, many genera in the family Gekkonidae are endemic. For example, genera Afroedura and Afrogecko are found only in Africa.[12][13] The range of genus Lepidodactylus stretches from South Asia to Oceania; this genus also accounts for several island species.[14] The genera listed here do not account for all Gekkonidae subspecies and are used only as examples of distribution. For a full list, see section 'Genera'.[15][16][17]
Gekkonidae contains these genera:
Possibly belonging to the family:
†Yantarogekko (fossil)
Pyron, et al. (2013)[18] presents the following classification of Gekkonidae genera, based on molecular phylogenetics.
GekkonidaeLepidodactylus, Pseudogekko, Luperosaurus, Gekko, Dixonius, Heteronotia, Nactus, Hemiphyllodactylus, Gehyra
Alsophylax, Tropiocolotes, Cnemaspis, Mediodactylus, Pseudoceramodactylus, Tropiocolotes, Stenodactylus, Bunopus, Crossobamon, Agamura, Cyrtopodion, Cyrtodactylus, Hemidactylus
Perochirus, Urocotyledon, Ebenavia, Paroedura, Ailuronyx, Calodactylodes, Ptenopus, Narudasia, Cnemaspis, Uroplatus, Paragehyra, Christinus, Afrogecko, Cryptactites, Matoatoa, Afroedura, Geckolepis, Homopholis, Blaesodactylus, Goggia, Rhoptropus, Elasmodactylus, Chondrodactylus, Colopus, Pachydactylus, Cnemaspis, Rhoptropella, Lygodactylus, Phelsuma
_by_Robert_Michniewicz.JPG)
_Gekko_vittatus.jpg)
_in_the_outskirts_of_Barangay_Magrafil_-_ZooKeys-266-001-g047.jpg)
{{cite journal}}: CS1 maint: url-status (link) {{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) {{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) {{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) {{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) 
Gekkonidae (the common geckos) is the largest family of geckos, containing over 950 described species in 64 genera. The Gekkonidae contain many of the most widespread gecko species, including house geckos (Hemidactylus), the tokay gecko (Gekko), day geckos (Phelsuma), the mourning gecko (Lepidodactylus), and dtellas (Gehyra). Gekkonid geckos occur globally and are particularly diverse in tropical areas.
The genus Hemidactylus is one of the most species-rich and widely distributed of all reptile genera.
Geko (Gekko) estas genro de lacerto el la familio de gekedoj, kiu troviĝas en varmaj klimatoj tramonde. Ili estas unikaj el la lacertoj voĉe, ĉar nur ili kapablas fari sonon klakantan, kiam ili interreagas socie kun aliaj gekoj. Tiu nomo originas de la malaja « Gekoq », kiu estas onomatopeo pri la bleko de la indonezia geko 
. Multaj specioj havas kspecialajn adherajn fingrojn, per kiuj ili povas iri sur vertikalaj muroj kaj fenestroj. Tiuj specioj havas fingrofine krom ungoj specialajn adherajn harojn, du milionojn da ĥetoj sur ĉiu fingro. Tiuj etĥetoj longas centmilion-onojn da metroj (duoblan hom-haran diametron), dum pintoj de ĉiuj etĥetoj disbranĉiĝas 100-1000foje al spatuloj. Tiuj spatuloj longas 200 miliard-onojn da metroj (pli mallongaj ol la ondolongo de la videbla lumo). Tiel la adhera surfaco estas grandega, la adhereco baziĝas je la van der-Waals-fortoj.
La palpebroj estas kunkreskintaj kaj fariĝis travideblaj. Gekoj estas varmoŝatantaj, noktaj bestoj.
Oni povas teni multajn speciojn de gekoj kiel dorlotbestojn. Ili manĝas diversajn specojn de insektoj.
La taggekoj aŭ felsumoj (Phelsuma) estas genro de malgrandaj lacertuloj el la familio de la gekoj (Geckonidae). Ĝia plej vaste disvastigita specio estas la palma taggeko (Phelsuma dubia). Male al la plimulto de la aliaj gekoj la felsumoj estas escepte de Phelsuma guentheri tagaktivaj, aliaj tagaktivaj gekoj apartenas al la genroj Lygodactylus, Sphaerodactylus, Quedenfeldtia kaj Gonatodes.
Oni konas preskaŭ 1050 speciojn de gekoj, kiuj apartenas al 5 subfamilioj:
Specioj de tri subfamiloj ne havas moveblajn palpebrojn:
Specioj de 2 subfamilioj havas moveblajn palpebrojn:
Alia grupigo estas, ke parto de bestoj estas nokte nutriĝanta, ili havas vertikalan striforman pupilon. La dumtagaj gekoj havas cirkloforman pupilon.
La makulita geko (Gekko gecko) el la ordo de skvamuloj kaj familio de gekedoj troveblas en Fuĝjan, Gŭangdong, Gŭangŝji, Junnan provincoj de Ĉinio, kaj vidiĝas ankaŭ en Tajvano, Hindio, la Hindoĉina Duoninsulo kaj Indonezio. Ĝi kun longeco de ĉirkaŭ 34 Fm. havas grizan dorson punktitan de karnlezinaj kaj blugrizaj makuloj, grizblankan abdomenon, malhelgrizan voston kun ringaj strioj kaj haŭtvalvojn sub la piedfingroj.
La gekoj vivas en rokfendoj aŭ arbotruoj, kaj ankaŭ en kaj ĉirkaŭ loĝejoj de homoj. Ili agas plej pfte en vespero kaj nokto, kaj iafoje sunumas sin sur rokoj aŭ muroj. Ĝi nutras sin ĉefe per insektoj kaj ankaŭ malgrandaj vertebruloj, kiaj musoj, lacertoj kaj birdoj. Dum ĉasado, ĝi ĉiam nerimarkeble proksimiĝas al la celajo kaj subite buŝe kaptas ĝin je ĝia meza korpoparto. Poste, ĝi skuas la kaptiton kontraŭ muron, tenante ĝin en la buŝo. La skuado estas tre forta, ke ĝi povas forskui la kapon de muso. La geko estas kuraĝa kaj malcedema. Se ĝi trovas ĉasaĵon, ĝi neniel lasas ĝin eskapi. La loĝantoj en la sudorienta Azio, kie estas hejmo de gekoj, rigardas ĝin kiel bonan aŭguron, neglektante ke ĝi estas venena kaj rabema. Ĝi ofte krias, precipe la virgeko. Ĝi aktivadas unuope aŭ pare, malofte triope aŭ kvarope. Ĝi kuŝas en profunda truo en frosta vetero kaj en malprofunda truo, kiam varmiĝas. Ĉiujare, en marto kaj aprilo la gegekoj sekskuniĝas. En junio kaj julio la gekino demetas ovojn. Bredataj gekoj krias tage kaj nokte, precipe ĉirkaŭ la deka nokte. Ili faras sekskuniĝon kaj demetas ovojn nokte. Kutime ili ellasas po du ovojn.
Geko (Gekko) estas genro de lacerto el la familio de gekedoj, kiu troviĝas en varmaj klimatoj tramonde. Ili estas unikaj el la lacertoj voĉe, ĉar nur ili kapablas fari sonon klakantan, kiam ili interreagas socie kun aliaj gekoj. Tiu nomo originas de la malaja « Gekoq », kiu estas onomatopeo pri la bleko de la indonezia geko . Multaj specioj havas kspecialajn adherajn fingrojn, per kiuj ili povas iri sur vertikalaj muroj kaj fenestroj. Tiuj specioj havas fingrofine krom ungoj specialajn adherajn harojn, du milionojn da ĥetoj sur ĉiu fingro. Tiuj etĥetoj longas centmilion-onojn da metroj (duoblan hom-haran diametron), dum pintoj de ĉiuj etĥetoj disbranĉiĝas 100-1000foje al spatuloj. Tiuj spatuloj longas 200 miliard-onojn da metroj (pli mallongaj ol la ondolongo de la videbla lumo). Tiel la adhera surfaco estas grandega, la adhereco baziĝas je la van der-Waals-fortoj.
La palpebroj estas kunkreskintaj kaj fariĝis travideblaj. Gekoj estas varmoŝatantaj, noktaj bestoj.
Oni povas teni multajn speciojn de gekoj kiel dorlotbestojn. Ili manĝas diversajn specojn de insektoj.
Los gecónidos (Gekkonidae) son una familia de saurópsidos (reptiles) escamosos, que incluye especies de gecos de tamaño pequeño a mediano que se encuentran en climas templados y tropicales de todo el mundo.
En Europa, las más conocidas son las salamanquesas que penetran frecuentemente en las casas y están rodeadas de cierto folclore; el nombre popular salamanquesas se generaliza con frecuencia a toda la familia animal. La designación gecos procede del inglés gecko, que es una generalización de Gekko, el género tipo de la familia. Gekko a su vez proviene de una palabra malaya homófona, que es una onomatopeya que reproduce el grito de una especie indonesia.
En las Islas Canarias son conocidos con el nombre de perenquén, y en las zonas de España y Francia de habla catalana se les llama dragó.
La familia contiene unas 961 especies agrupadas en los siguientes géneros:[1]
Los gecos tienen varios rasgos peculiares que los distinguen claramente de otros lagartos. Son únicos por su vocalización, ya que emiten sonidos chirriantes en sus interacciones con otros gecos. Son de hábitos nocturnos, con ojos enormes y dotados de pupilas verticales lobuladas que permiten un extraordinario margen de variación en su abertura. Muchas especies tienen almohadillas adhesivas en las plantas de los pies que les permiten escalar superficies lisas verticales e incluso transitar por los techos con facilidad. Estas habilidades son bien conocidas entre las personas que viven en climas templados, donde varias especies de gecos suelen pasar al interior de las casas. Estas especies (por ejemplo la salamanquesa) forman parte del mobiliario y raramente se las molesta, dado que se alimentan de insectos.
Se ha prestado mucha atención a las patas de los gecos, ya que se adhieren a muchos tipos de superficie sin necesidad de líquidos o de tensión superficial. Recientes estudios de las setae (pelillos) de las plantas de los pies de los gecos han demostrado que las fuerzas atractivas que mantienen al geco adherido a las superficies son las fuerzas de Van der Waals.
El color de la mayoría de los gecos varía entre tonos marrón y gris oscuro. Algunas especies pueden cambiar de color para camuflarse con el entorno o cuando se estresan. Sin embargo hay otros que tienen colores brillantes.
Los gecónidos son lagartos generalmente nocturnos y arborícolas. Como la mayoría de los lagartos, comen insectos. Los gecos son los únicos escamosos cuyos huevos poseen cáscara dura.[2] Algunas especies son partenogenéticas, es decir, las hembras pueden reproducirse sin copular con un macho. Esto aumenta la capacidad del geco de extenderse a nuevas islas. Muchos gecos viven en grupos y emiten chillidos y parloteos para comunicarse.
Un caso notable es el del geco Ptychozoon, que tiene membranas de piel en las patas y en los lados del cuerpo que actúan como paracaídas para suavizar sus descensos, cuando se lanza de un árbol a otro.
Muchas especies de geco son usadas como mascotas.
Los gecónidos (Gekkonidae) son una familia de saurópsidos (reptiles) escamosos, que incluye especies de gecos de tamaño pequeño a mediano que se encuentran en climas templados y tropicales de todo el mundo.
En Europa, las más conocidas son las salamanquesas que penetran frecuentemente en las casas y están rodeadas de cierto folclore; el nombre popular salamanquesas se generaliza con frecuencia a toda la familia animal. La designación gecos procede del inglés gecko, que es una generalización de Gekko, el género tipo de la familia. Gekko a su vez proviene de una palabra malaya homófona, que es una onomatopeya que reproduce el grito de una especie indonesia.
En las Islas Canarias son conocidos con el nombre de perenquén, y en las zonas de España y Francia de habla catalana se les llama dragó.
Gekolased (Gekkonidae) on roomajate sugukond soomuseliste seltsi sisalikuliste alamseltsi gekoliste infraseltsist.
Sugukonna autor on John Edward Gray (1825).
Nad elavad mitmekesistes elupaikades eelkõige troopikas, kus neil on suur liigiline mitmekesisus, kuid ka parasvöötmes ja kõrbes.
Nende vanus on umbes 50 miljonit aastat.
Gekolased on väikesed kuni keskmise suurusega sisalikud.
Kõige väiksem gekolane Sphaerodactylus ariasae on 1,6 cm pikkune, kõige suurem 40 cm pikkune. Oletatavasti Uus-Meremaal elanud, 19. sajandil välja surnud Hoplodactylus delcourti oli kuni 60 cm pikkune. Umbes sama pikaks kasvas umbes 1840 välja surnud Phelsuma gigas.
Roomajate andmebaasi järgi kuulub gekolaste sugukonda 10. augusti 2014 seisuga 996 liiki, kes kuuluvad järgmistesse perekondadesse (seisuga 12. juuni 2017):
Gekolased (Gekkonidae) on roomajate sugukond soomuseliste seltsi sisalikuliste alamseltsi gekoliste infraseltsist.
Gekkonidae oro har, gekko izena hartzen duten narrastiez osatutako narrasti ezkatatsu familia bat da. Mundu osoko ingurune epel eta tropikaletan aurki daitezke. Izena Gekko gecko espeziearen soinutik dator, malayeran ematen zaion izen onomatopeikoa da. 1.050 espezie izendatu dira, gehienak Gekkoninae azpifamilian.
Gekkonidae oro har, gekko izena hartzen duten narrastiez osatutako narrasti ezkatatsu familia bat da. Mundu osoko ingurune epel eta tropikaletan aurki daitezke. Izena Gekko gecko espeziearen soinutik dator, malayeran ematen zaion izen onomatopeikoa da. 1.050 espezie izendatu dira, gehienak Gekkoninae azpifamilian.
Gekot (Gekkonidae) on yksi liskojen heimoista. Siihen kuuluu lähes tuhat lajia jotka jaetaan yli sataan sukuun.[2]
Gekkoja esiintyy lämpimillä alueilla eri puolilla maailmaa. Ne poikkeavat muista liskoista ääntelynsä takia; ne kommunikoivat lajitoveriensa kanssa visertävillä äänillä. Monilla gekoilla on sormissaan mikroskooppiset tartuntakarvat, joten ne pystyvät kiipeämään esimerkiksi ikkunaa pitkin. Useimmilla gekkolajeilla on ruskeanvihreä, kumimainen iho. Iho muistuttaa hieman kukkamaista kuviota.
Joitakin gekkolajeja pidetään lemmikkieläiminä.[3]
Gekot (Gekkonidae) on yksi liskojen heimoista. Siihen kuuluu lähes tuhat lajia jotka jaetaan yli sataan sukuun.
Gekkoja esiintyy lämpimillä alueilla eri puolilla maailmaa. Ne poikkeavat muista liskoista ääntelynsä takia; ne kommunikoivat lajitoveriensa kanssa visertävillä äänillä. Monilla gekoilla on sormissaan mikroskooppiset tartuntakarvat, joten ne pystyvät kiipeämään esimerkiksi ikkunaa pitkin. Useimmilla gekkolajeilla on ruskeanvihreä, kumimainen iho. Iho muistuttaa hieman kukkamaista kuviota.
Joitakin gekkolajeja pidetään lemmikkieläiminä.
Les Gekkonidae sont une famille de geckos. Elle a été créée par Nicolaus Michael Oppel en 1811.
Ces geckos partagent en général les caractéristiques suivantes (mais il y a des exceptions) :
Selon Reptarium Reptile Database (12 juin 2017)[1] :
Les Gekkonidae sont une famille de geckos. Elle a été créée par Nicolaus Michael Oppel en 1811.
A dos xecónidos,[1] Gekkonidae, é a familia máis grande de réptiles escamosos lacertilios que comprende os xecos comúns, xa que contén máis de 950 especies descritas en 61 xéneros.[2][3][4][5][6]
O xecónidos encóntranse nas zonas de climas temperados e tropicais de todo el mundo, sendo particularmente numerosas as especies que habitan nas úlimas mencionadas.
As especies máis numderosas son as dos xéneros Hemidactylus, Gekko, Phelsuma, Lepidodactylus e Gehyra.
A familia foi descrita en 1825 polo naturalista ingés John Edward Gray.[7]
O nome científico Gekkoninae está formado sobre a base da raíz do nome do xénero tipo Gekko, coa adición do sufixo do latín científico -idae, propio das familias de animais.
A especie coñeceuse tamén polo sinónimo da subfamilia:
descrita polo herpetólogo alemán Nicolaus Michael Oppel en Die Ordnungen, Familien und Gattungen der Reptilien, als Prodrom einer Naturgeschichte derselben. München: J. Lindauer.
A familia dos xecónidos comprende os xéneros seguintes:[8][9]
Son lagartos de pequeno a mediano tamaño de corpo rugoso e deprimido, ollos prominentes con pupila vertical e sen pálpebras, patas provistas de láminas adhesivas que lles permiten adherirse ás superficies e cola da que se poden desprender en caso de perigo.
Os xecos teñen varios trazos peculiares que os distinguen claramente doutros lagartos. Son únicos pola súa vocalización, xa que emiten sons estridentes nas súas interaccións con outros xecos. Son de hábitos nocturnos, con ollos enormes e dotados de pupilas verticais lobuladas que permiten un extraordinario marxe de variación na súa abertura. Moitas especies teñen almofadiñas adhesivas nas plantas dos pés que lles permiten escalaren superficies lisas verticais e incluso transitaren polos teitos das casas con facilidade. Estas habilidades son ben coñecidas entre as persoas que viven en climas tempeados, subtropicais e tropicais, onde varias especies de gecos adoitan pasaren ao interior das casas. Estas especies (por exemplo a osga) case forman parte do mobiliario e raramente son molestadas, dado que se alimentan de insectos.
Prestouse moita atención ás patas dos xecos, xa que se adhiren a motos tipos de superficie sen necesidade de líquidos ou de tensión superficial. Recentes estudos das sedas (peliños) das plantas dos pés destes animais demostraron que as forzas atractivas que mantenen aos xecos adheridos ás superficies son as forzas de Van der Waals.
A cor da maioría das especies varía entre tons pardos e gris escuro. Algunhas poden cambiar de cor para camuflarse co contorno ou cando se estresan. Porén hai outras que tenñen cores brillantes.
Moitas especies de xecos son usadas como mascotas.
Os xecónidos son lagartos xeralmente nocturnos e arborícolas. Como a maioría dos lagartos, comen insectos. Os xecos son os únicos escamosos cuxos ovos posúen casca dura.[10] Algunhas especies son partenoxenéticas, é dicir, as femis poden reproducírsense sen copular cun macho. Isto aumenta a capacidade destes xecos para estendérense ás illas. Moits xecos viven en grupos e emiten chíos e outras vocalizacións para comunicárense entre eles.
Un caso notábel é o dos xecos do xénero Ptychozoon, que teñen membranas de pel nas patas e nos costados do corpo que actúan como paracaídas para suavizar os seus descensos cando se lanzan dunha árbore a outra.
O xecónidos volucionaron probabelmente durante o Cretáceo inferior e, hai uns 100 millóns de anos xa estaban ben adaptados para un estilo de vida escansorial,[11] un tipo de locomoción caracterizada polos movementos rápidos de escape.[12]
Pyron e colaboradores presentaron en 2013 a seguinte clasificación dos xéneros dos xecónidos, baseada na filoxenética molecular.[13]
GekkonidaeLepidodactylus, Pseudogekko, Luperosaurus, Gekko, Dixonius, Heteronotia, Nactus, Hemiphyllodactylus, Gehyra
Alsophylax, Tropiocolotes, Cnemaspis, Mediodactylus, Pseudoceramodactylus, Tropiocolotes, Stenodactylus, Bunopus, Crossobamon, Agamura, Cyrtopodion, Cyrtodactylus, Hemidactylus
Perochirus, Urocotyledon, Ebenavia, Paroedura, Ailuronyx, Calodactylodes, Ptenopus, Narudasia, Cnemaspis, Uroplatus, Paragehyra, Christinus, Afrogecko, Cryptactites, Matoatoa, Afroedura, Geckolepis, Homopholis, Blaesodactylus, Goggia, Rhoptropus, Elasmodactylus, Chondrodactylus, Colopus, Pachydactylus, Cnemaspis, Rhoptropella, Lygodactylus, Phelsuma
A dos xecónidos, Gekkonidae, é a familia máis grande de réptiles escamosos lacertilios que comprende os xecos comúns, xa que contén máis de 950 especies descritas en 61 xéneros.
O xecónidos encóntranse nas zonas de climas temperados e tropicais de todo el mundo, sendo particularmente numerosas as especies que habitan nas úlimas mencionadas.
As especies máis numderosas son as dos xéneros Hemidactylus, Gekko, Phelsuma, Lepidodactylus e Gehyra.
Macaklini, ponekad i gekoni (Gekkonidae) su najmnogobrojnija porodica guštera. Žive na Zemlji već oko 50 milijuna godina, i zahvaljujući iznimnoj prilagodljivosti, osvojili su i žive u vrlo različitim staništima, od umjerenog područja do tropa, pa čak i pustinja. Do danas je poznato 97 rodova sa 1081 vrstom koje su, ovisno o obliku i porijeklu, razvrstane u 5 potporodica (vidi taksokvir).
To su mali do srednje veliki gušteri, koji narastu do između 4 cm i 40 cm. Poznate su i dvije vrste macaklina, Hoplodactylus delcourti i Phelsuma gigas, koji su bili veliki oko 60 cm, no obe vrste izumrle su u 19. stoljeću.
Većina vrsta su noćne, odnosno životinje sumraka (oko 75%) i neupadljivo obojeni. Mekana koža pokrivena im je kvržicama i malim bodljama. Na širokoj glavi dominiraju velike oči okomito izduženih zjenica prilagođene tom načinu života, a u ustima imaju malene zube.
Ove plahe i obično vrlo brze i okretne životinje izlaze u rani sumrak ili tijekom dana na sunčanje, kao što to inače rado rade dnevni gekoni, koji su za razliku od svojih "noćnih" rođaka upadljivo obojeni i imaju okrugle zjenice.
Macaklini se dijele i na temelju oblika prstiju. Grubo, može ih se podijeliti na gekone s prianjaljkama, i s kandžicama. Prsti prve grupe obrasli su bilijunima najfinijih dlačica koji, koristeći Van der Waalsove sile stvaraju savršenu adheziju s podlogom, pa se mogu kretati čak po staklu ili plafonu. Postoji čak 6 klasifikacija prema prstima.
U Hrvatskoj žive dvije vrste: Zidni macaklin (Tarentola mauritanica) i kućni macaklin (Hemidactylus turcicus). Za razliku od ostalih guštera, većina pripdanika ove skupine se može glasati.
Na Siciliji se kaže da je boravljenje macaklina u nekoj kući ili na nečijoj zemlji znak da je vlasnik dobar čovjek. Naime, postoji vjerovanje da gekoni dolaze samo tamo gdje je dobra, vedra i ugodna atmosfera.
U porodicu macaklina ubraja se oko 180 vrsta svrstanih u 5 natporodica. Ovdje se daje popis do razine redova:
Macaklini, ponekad i gekoni (Gekkonidae) su najmnogobrojnija porodica guštera. Žive na Zemlji već oko 50 milijuna godina, i zahvaljujući iznimnoj prilagodljivosti, osvojili su i žive u vrlo različitim staništima, od umjerenog područja do tropa, pa čak i pustinja. Do danas je poznato 97 rodova sa 1081 vrstom koje su, ovisno o obliku i porijeklu, razvrstane u 5 potporodica (vidi taksokvir).
To su mali do srednje veliki gušteri, koji narastu do između 4 cm i 40 cm. Poznate su i dvije vrste macaklina, Hoplodactylus delcourti i Phelsuma gigas, koji su bili veliki oko 60 cm, no obe vrste izumrle su u 19. stoljeću.
Većina vrsta su noćne, odnosno životinje sumraka (oko 75%) i neupadljivo obojeni. Mekana koža pokrivena im je kvržicama i malim bodljama. Na širokoj glavi dominiraju velike oči okomito izduženih zjenica prilagođene tom načinu života, a u ustima imaju malene zube.
Ove plahe i obično vrlo brze i okretne životinje izlaze u rani sumrak ili tijekom dana na sunčanje, kao što to inače rado rade dnevni gekoni, koji su za razliku od svojih "noćnih" rođaka upadljivo obojeni i imaju okrugle zjenice.
Macaklini se dijele i na temelju oblika prstiju. Grubo, može ih se podijeliti na gekone s prianjaljkama, i s kandžicama. Prsti prve grupe obrasli su bilijunima najfinijih dlačica koji, koristeći Van der Waalsove sile stvaraju savršenu adheziju s podlogom, pa se mogu kretati čak po staklu ili plafonu. Postoji čak 6 klasifikacija prema prstima.
U Hrvatskoj žive dvije vrste: Zidni macaklin (Tarentola mauritanica) i kućni macaklin (Hemidactylus turcicus). Za razliku od ostalih guštera, većina pripdanika ove skupine se može glasati.
Gekkonidae adalah golongan/familia kadal yang didalamnya meliputi jenis-jenis tokek (Gekko Sp.) yang tersebar di seluruh daerah tropis di dunia. Beberapa jenis dari suku ini termasuk jenis kadal yang paling sering dijumpai dan hidup di sekeliling manusia.[1][2][3][4][5][6]
Gekkonidae adalah golongan/familia kadal yang didalamnya meliputi jenis-jenis tokek (Gekko Sp.) yang tersebar di seluruh daerah tropis di dunia. Beberapa jenis dari suku ini termasuk jenis kadal yang paling sering dijumpai dan hidup di sekeliling manusia.
I Gekkonidi (Gekkonidae Oppel, 1811) sono una famiglia di piccoli rettili comunemente noti come gechi.[1]
La maggior parte dei gechi nei paesi temperati è di colore grigio o beige, maculata così finemente da ricordare la gomma. Molte specie possono cambiare colore per mimetizzarsi o per altri scopi, adattandosi per esempio all'ambiente circostante. Altre specie, caratteristiche dei paesi caldi, possono avere colori brillanti, specialmente quelle con abitudini prevalentemente diurne. I gechi sono i soli rettili dei paesi temperati dotati di voce, emettono cioè un verso, che non è un sibilo.
Le specie notturne godono di un'eccellente vista al buio. I loro occhi sono 350 volte più sensibili alla luce di quelli umani.[2]
Si distinguono specie con palpebre fisse, saldate a formare una capsula trasparente (Gekkoninae, Teratoscincinae, e Diplodactylinae), e specie che posseggono palpebre mobili (Aleuroscalabotinae e Eublepharinae).[3][4]
L'interesse della comunità scientifica nei confronti delle proprietà di adesione superficiale delle zampe del geco nasce dalla possibilità che la comprensione dei fenomeni che la causano, possa portare alla riproduzione di questi in sistemi artificiali e in nuovi tipi di adesivi. Ciò che rende possibile queste proprietà adesive è la morfologia delle zampe, le quali sono composte da una complessa gerarchia che in ordine da meso a micro comprende:
Le lamellae sono delle strutture soffici lunghe 1-2 mm che sono direttamente attaccate alle dita della zampa dell'animale, sono facilmente comprimibili e si adattano facilmente alle rugosità superficiali. dalle lamellae poi si estendono dei peli curvi detti setae che ricoprono le lamellae con una densità superficiale di 14000 setae per millimetro quadro. le setae sono tipicamente 30-130 um in lunghezza e 5-10 um di diametro e sono composti maggiormente da Beta-Cheratina e in minor parte da alfa -Cheratina. Dopodiché da ogni seta si estendono da 100 a 1000 spatulae con un diametro di circa 0,1- 0,2 um. Ciascuna spatula ha una punta larga approssimativamente 0,2-0,3 um e 0,5 um, 0,5 in lunghezza e 0,01 um di spessore.
In totale l'area di appoggio di due zampe del geco è di circa 22 mm2, i quali sono ricoperti da circa 3 milioni di setae che producono una forza di adesione di circa 20N. Queste forze sono il risultato della sommatoria delle forze di interazione debole superficiale tra ciascuna spatula e la superficie.[5]
Grazie a queste strutture straordinarie i gechi possono aderire al vetro smerigliato, su superfici di arseniuro di gallio lisce a livello molecolare, su sostanze idrofile e idrofobe, oltre che nel vuoto o sott'acqua. Le proprietà chimiche del teflon, caratterizzato da bassissime interazioni di van der Waals, lo rendono l'unica superficie conosciuta sulla quale le zampe del geco non sono in grado di aderire.[6]
I sistemi di adesione alle superfici di altre creature, come insetti e ragni presentano strutture simili a quelle della pelle delle zampe del geco. La microstruttura usata da coleotteri, mosche, ragni e gechi è simile. Ciò che però è significativo è che all’aumentare della massa della creatura, il raggio delle strutture a contatto con la superficie diminuisce. Questo permette ad un maggior numero di setae di essere impacchettate in una singola unità di area, andando quindi ad aumentare la dimensione lineare di contatto e la forza di adesione. La densità di strutture terminale di adesione è per metro Quadro aumenta proporzionalmente all’aumento della massa delle creature. Infatti, si può ottenere l’equazione di una curva che fitta in maniera adeguata tutte le specie di animali che sfruttano questo sistema di adesione in funzione della loro massa
l o g ρ A = 13.8 + 0.669 l o g m {displaystyle log
ho A = 13.8 + 0.669 log m} 
I gechi sono gli animali più pesanti che mostrano questo meccanismo di adesione e quindi sono quelli con il maggior numero di elementi terminali (spatulae). I ragni e I gechi possono generare adesioni a “a secco” molto alte, mentre coleotteri e mosche aumentano le loro capacità adesive secernendo liquidi all’interfaccia di contatto.
Superfici ruvide e rigide sono in grado di fornire aree di contatto molto piccole per qualsiasi tipo di superficie vi si voglia accoppiare; infatti, l’effettiva area di contatto è da due a sei ordini di grandezza inferiore rispetto all’area di contatto apparente. La suddivisione dei punti di contatto è un fattore predominante per l’aumento delle forze di contatto. Per calcolare le forze di adesione in ambiente secco e per valutare l’importanza della suddivisone dei punti di contatto si può usare un approccio energetico. Se consideriamo la punta della spatula una semisfera di raggio R, le forze adesive per un singolo punto possono essere scritte usando la teoria di JKR (Johnson-Kendall-Roberts) come:
F a = ( 3 2 ) π W a R {displaystyle F_{a}=left({frac {3}{2}}
ight)pi W_{a}R} 
Dove W a {displaystyle W_{a}} 
Perciò l’equazione delle forze di adesione si può modificare per punti di contatto totali e ottenere
F a ′ = ( 3 2 ) π W a ( R n ) n = n F a {displaystyle {displaystyle F'_{a}=left({frac {3}{2}}
ight)pi W_{a}({frac {R}{sqrt {n}}})n}={sqrt {n}}F_{a}} 
Il cui risultato ci dice che la forza di adesione totale non è altro che la forza di adesione di un singolo punto moltiplicata per la radice quadrata del numero di punti.
Nonostante I gechi siano in grado di produrre incredibili forze di adesione, posseggono anche la capacità di staccare a piacimento le zampe dalle superfici su cui sono adesi tramite la cosiddetta azione di “peeling”. Questo meccanismo di distacco è facilitato dall’inclinazione delle spatulae. A causa delle grandi forze di adesione e dai meccanismi da cui dipendono i gechi hanno sviluppato un complesso movimento della zampa durante il movimento. La chiave fondamentale di questo movimento è il ripiegamento stesso delle dita della zampa che al momento dell’adesione, per garantirne la massima efficacia, presentano le setae ad un angolo di 30° rispetto alla superficie. Il geco è quindi capace di staccare la zampa dalla superficie di adesione andando a modificare l’angolo tra le setae e la superficie, e per angoli superiori a 30° si avrà il distacco della zampa.
La forza di peeling è data dalla formula
F p e e l = ( 2 W a d b θ π ( 1 − cos θ ) sin θ ) {displaystyle F_{peel}=left({frac {2W_{ad}b heta }{pi (1-cos heta )sin heta }}
ight)} 
dove b è la larghezza del nastro adesivo usato per la simulazione delle spatulae della zampa, e θ è l'angolo tra il vettore della forza di peeling e la superficie.
Le zampe del geco presentano anche un'interessantissima proprietà di auto-pulizia che dipende sempre dalla struttura gerarchica da cui sono costituite.
I contaminanti naturali, come quelli artificiali sono un’inevitabile minaccia ad una corretta ed efficace adesione del geco alle superfici. Le particelle diffuse nell’atmosfera, in genere sono dell’ordine delle decine di micrometri (PM10), mentre quelle che si trovano sul suolo possono anche essere più grandi. Ad una prima analisi, potrebbe essere intuitivo pensare che la grande forze di adesione che è in grado di produrre la zampa del geco favorisca l’attaccamento di queste particelle di sporco alle spatulae e che non ci possa essere nessun modo per poi eliminarle senza l’intervento di una pulizia meccanica da parte del geco. Tuttavia, non si sono mai osservati nei gechi questo tipo di comportamenti (pulizia delle zampe come nel caso di coleotteri o mosche), e non usano neanche delle sostanza appiccicose (saliva) per l’eliminazione delle particelle di sporco. Le zampe del geco si auto puliscono con l’uso ripetuto delle stesse. Questo meccanismo è conosciuto come autopulizia o “self-cleaning”. L’interazione tra una particella di polvere sferica e una parete o una spatula può essere espressa come:
W p w = − ( A p w R p w 6 D p w ) {displaystyle W_{pw}=-left({frac {A_{pw}R_{pw}}{6D_{pw}}}
ight)} 
Con p e w che si riferiscono rispettivamente alla particella e alla parete, Apw è la costante di Hamaker, Rp è il raggio della particella e Dpw è la distanza di separazione tra la particella e il muro. In modo simile, l’energia di interazione tra una particella e una spatula a punta semisferica è
W p s = − A p s R p R s 6 D p s ( R p + R s ) {displaystyle W_{ps}=-{frac {A_{ps}R_{p}R_{s}}{6D_{ps}(R_{p}+R_{s})}}} 
Il rapporto tra le due energie di interazione N è dato da
N = W p w W p s = ( 1 + R p R s ) A p w D p s A p s D p w {displaystyle N={frac {Wpw}{Wps}}=(1+{frac {Rp}{Rs}}){frac {ApwDps}{ApsDpw}}} 
Quando l’energia richiesta per separare una particella dal muro è maggiore di quella necessaria a separare la particella dalla spatula avviene il meccanismo di self-cleaning.[5]
Si nutrono di insetti (sono insettivori) e a volte anche di frutta e nettare. Spesso si aggirano intorno alle luci artificiali, sempre circondate da insetti, dove trovano abbondanti quantità di prede. Per cacciare, rimangono completamente fermi fissando la preda e scattano rapidissimi all'attacco dopo alcuni secondi o addirittura minuti di attesa. Quando interagiscono con altri gechi emettono caratteristici versi, simili a gridolini o squittii. La maggior parte dei gechi è dotata di speciali cuscinetti sulle zampe che consentono loro di arrampicarsi su superfici verticali lisce, o addirittura sui soffitti delle case, con facilità.
Alcune specie si generano per partenogenesi, fenomeno che vede la femmina in grado di riprodurre senza l'ausilio del maschio. Questa particolarità è il motivo della grande abilità di diffusione dei gechi su nuove isole.
La famiglia Gekkonidae comprende i seguenti generi:[1]
In Italia vivono due specie:[7]
Altre due specie presenti in Italia, in precedenza assegnate a questa famiglia, sono:
Le varie specie di gechi sono spesso conosciute con un nome comune o volgare, che differisce dal nome scientifico. Lo stesso nome volgare può indicare più specie, che magari non sono distinguibili a osservatori non esperti, oppure la stessa specie può essere nota con differenti nomi volgari.
I Gekkonidi (Gekkonidae Oppel, 1811) sono una famiglia di piccoli rettili comunemente noti come gechi.
Gekkonidae sunt familia Squamata magnitudinibus parvis ac mediis (et Varanidarum gratia et ampliis), in regionibus caeli calidi per orbem terrarum endemica. Eis solis inter Squamatis vox est, et eae ad similibus communicandum utuntur. Circa duo milia specierum exstant, et verisimile est multas iam inventas iri. Nomen gekko, e quo familia nuncupata est, verbum Indonesium onomatipoeicum est, cum vocem eorum Animalium imitatur.
Omnes Gekkonidae, subfamilia Eublepharinarum exclusa, palpebris carent, et potius habent membranam perlucidam oculum tegentem, quam ad purgandam lingunt. Multae species se defendentes materiem foedam olfactu et faeces adversus oppugnatores eiciunt, multaeque species caudas defensionis causa demittunt—ratio autotomia appellata. Plurimae species ob proprios pulvinulos pedis celebratae sunt, qui cuius gratia eis licet superficies terites rectasque ascendere, et adeo tecta umbratilia facile transire (vis Waalsiana huic facilitati adiuvare putatur). Hanc proprietatem plures homines noverunt qui zonas torridas habitant, et Gekkonidas benignos hospites quasique familiares domi accipiunt, etiam quia Insectis vescuntur, Culicidis inclusis.
Nota est maxima species, Hoplodactylus delcourti, uno ex specimine farto in cella musei Massiliae in Francogallia condito descripta, et uno observatione confirmata in loco agresti anno 1870. Haec species, 60 cm longa, fuit endemica in Nova Zelandia, ubi in vernaculis habitabat silvis. Probabiliter exstincta facta est cum multis harum insularum faunis saeculo undevicensimo exeunte, cum novae species invadentes, sicut Ratti et Mustelae, in terram tempore colonizationis Europaeae introductae essent. Minimum familiae membrum Sphaerodactylus ariasae, 16 mm tantum longa, in parva insula ante litus Reipublicae Dominicanae anno 2001 reperta est.[2]
Familia Gekkonidarum divisa est in quinque subfamilias, quae permulta genera continent.
Nonnullae species, olim inter Gekkonidas collocatae, hodie in varias familias distributae sunt nuper creatas; secundum Vidal et Hedges (2005) vera Gekkonidarum phylogenesis est:
─o Bifurcata Vidal & Hedges, 2005 ├─o Gekkota │ ├─o Pygopodomorpha Vidal & Hedges, 2005 │ │ ├── Pygopodidae │ │ ├── Carphodactylidae │ │ └── Diplodactylidae │ └─o Gekkomorpha Vidal & Hedges, 2005 │ ├── Eublepharidae │ └─┬─┬── Phyllodactylidae │ │ └── Gekkonidae Gray, 1825 │ └── Sphaerodactylidae └─o Unidentata Vidal & Hedges, 2005
Gekkota (Gekkonidae similiaque) linguam bifidam habent, ergo inter Bifurcata ponuntur, sed dentes ovi duos habent, non unum, ergo extra Unidentata sunt.
Gekkonidae sunt familia Squamata magnitudinibus parvis ac mediis (et Varanidarum gratia et ampliis), in regionibus caeli calidi per orbem terrarum endemica. Eis solis inter Squamatis vox est, et eae ad similibus communicandum utuntur. Circa duo milia specierum exstant, et verisimile est multas iam inventas iri. Nomen gekko, e quo familia nuncupata est, verbum Indonesium onomatipoeicum est, cum vocem eorum Animalium imitatur.
Omnes Gekkonidae, subfamilia Eublepharinarum exclusa, palpebris carent, et potius habent membranam perlucidam oculum tegentem, quam ad purgandam lingunt. Multae species se defendentes materiem foedam olfactu et faeces adversus oppugnatores eiciunt, multaeque species caudas defensionis causa demittunt—ratio autotomia appellata. Plurimae species ob proprios pulvinulos pedis celebratae sunt, qui cuius gratia eis licet superficies terites rectasque ascendere, et adeo tecta umbratilia facile transire (vis Waalsiana huic facilitati adiuvare putatur). Hanc proprietatem plures homines noverunt qui zonas torridas habitant, et Gekkonidas benignos hospites quasique familiares domi accipiunt, etiam quia Insectis vescuntur, Culicidis inclusis.
Nota est maxima species, Hoplodactylus delcourti, uno ex specimine farto in cella musei Massiliae in Francogallia condito descripta, et uno observatione confirmata in loco agresti anno 1870. Haec species, 60 cm longa, fuit endemica in Nova Zelandia, ubi in vernaculis habitabat silvis. Probabiliter exstincta facta est cum multis harum insularum faunis saeculo undevicensimo exeunte, cum novae species invadentes, sicut Ratti et Mustelae, in terram tempore colonizationis Europaeae introductae essent. Minimum familiae membrum Sphaerodactylus ariasae, 16 mm tantum longa, in parva insula ante litus Reipublicae Dominicanae anno 2001 reperta est.
Gekonai (lot. Gekkonidae, angl. Geckos, vok. Geckos) – driežų pobūrio šeima. Tai nedideli primityvūs gyvūnai, turintys dideles akis ir suaugusius į skaidrią membraną kaip gyvačių vokus. Akies vyzdys vertikalus. Dauguma gekonų apatinėje pirštų dalyje turi kibius plaukelius, todėl jie vikriai gali bėgioti stačiomis uolomis ar medžių kamienais. Yra aktyvūs naktį (bet yra ir dieninių gekonų), skleidžia tam tikrus garsus. Dauguma požymių netinka Eublepharinea pošeimiui. Leopardinis gekonas (Eublepharis macularius) yra geriausiai pradedantiesiems tinkamas ir dažniausiai auginamas pasaulio driežas.
Paplitę tropikuose ir subtropikuose. Šeimoje yra apie 950 rūšių.
ir kt.
Gekonu dzimta (Gekkonidae) ir viena no gekonveidīgo (Gekkota) zvīņrāpuļu dzimtām, kas apvieno apmēram 950 maza vai vidēja auguma ķirzaku sugas, kas iedalītas 52 ģintīs.[1]
Gekoni sastopami visos kontinentos, izņemot Antarktīdu. Vislielākā sugu dažādība mājo tropu biomā gan Vecajā, gan Jaunajā pasaulē. Dažas sugas sastopamas arī attālās okeānu salās un atolos un bieži kopā ar scinkiem (Scincidae) ir vienīgie salās dzīvojošie sauszemes dzīvnieki. Daudzas sugas ir saistītas ar ļoti ierobežotiem dzīves apstākļiem, piemēram, noteikta tipa akmeņiem, augsni vai koku sugām.[2]
Gekoni ir krāsainas, mazas un vidēji lielas ķirzakas, tām ir konusveidīga galva un īss, plakans ķermenis, kas segts ar sīkām zvīņām, kas sakārtotas līnijās, radot ādai maigu izskatu,[3] un gara aste. Tā ir apmēram tikpat gara kā ķermenis, mērot no purniņa gala līdz astes pamatnei. Uz galvas ir daudzi sīki, zirņveidīgi izaugumi. Gekonu dzimtas sugām ir lielas acis un var būt divējāda veida plakstiņi - kustīgi plakstiņi un nekustīgi plakstiņi - tādā gadījumā acis pret ārējo vidi aizsargā nekustīga, caurspīdīga plēve. Otro grupu var iedalīt vēl divās grupās - uz pēdām ir lamellu šķērsvirziena joslas, kuras sedz miljoniem sīki matiņi, vai arī lamellu josliņas ar matiņiem nav. Pirmā grupa mājo uz kokiem, bet otrā uz zemes.[4] Mēle ir plata, ar nelielu šķēlumu.[2] Daudzām sugām ir trauslas astes, kas viegli nolūst.
Daļai gekonu pēdu apakšpusē ir spilventiņi, kurus sedz miljoniem stīvu, cietu matiņu, kas palīdz gekoniem kāpt un pieķerties. Matiņi spēj pielipt pie lielākās daļas virsmu, padarot dzīvniekus par labiem kāpelētājiem. Tajā pašā laikā gekona organismā ir īpašs mehānisms, kas spēj atslābināt matiņus un ļaut dzīvniekam kustēties.[3] Gekonu pēdas ir tik lipīgas, ka spēj noturēt dzīvnieku praktiski uz jebkādas virsmas. Tie var staigāt pa griestiem ar kājām gaisā un karāties no griestiem, turoties tikai ar vienu pirkstu.[4] Tomēr ne visām gekonu dzimtas sugām ir šādas pēdas, piemēram, Mazāzijas un Indijas sauso rajonu iemītniekam leopardu gekonam (Eublepharis macularius) šāda pielāgojumu nav, un kā šai grupai raksturīgs tas dzīvo uz zemes.[5]
Lielākais gekons dzimtā ir toki, kas ir 25–36 cm garš.[3] Mazākais dzimtā ir mazais gekons (Sphaerodactylus ariasae), kurš ir 30 mm garš.[4] Lielākā daļa sugu ir maza auguma, nepārsniedzot 15 cm garumu.[6]
Lielākā daļa gekonu sugu ir aktīvi tikai naktī un pārtiek galvenokārt no dažādiem kukaiņiem. Naktīs aktīvajiem gekoniem acs zīlīte ir vertikāla, bet sugām, kas ir aktīvas dienas laikā, zīlītes ir apaļas. Ir arī sugas, kas var būt aktīvas jebkurā diennakts laikā.[4] Lielākā daļa ir kukaiņēdāji, bet dažas sugas barojas ar citiem maziem rāpuļiem un maziem grauzējiem.[4] Gekoni parasti vairojas, dējot olas, izņemot dažas sugas, kas ir dzīvdzemdētājas.
Klasiskajā sistemātikā gekonu dzimtai ir 5 apakšdzimtas, bet jaunākajās sistemātikās apakšdzimtas tiek izdalītas kā atsevišķas dzimtas.[7] Ir arī informācijas avoti, kuros tikai dažas apakšdzimtas izdalītas kā atsevišķas dzimtas.[4] Šajā rakstā atspoguļota sistemātika, kurā apakšdzimtas izdalītas kā atsevišķas dzimtas (līdz ar to zemāk piedāvātaja sistemātikā netiek atspoguļotas).
Gekonu dzimta (Gekkonidae)
Gekonu dzimta (Gekkonidae) ir viena no gekonveidīgo (Gekkota) zvīņrāpuļu dzimtām, kas apvieno apmēram 950 maza vai vidēja auguma ķirzaku sugas, kas iedalītas 52 ģintīs.
Gekoni sastopami visos kontinentos, izņemot Antarktīdu. Vislielākā sugu dažādība mājo tropu biomā gan Vecajā, gan Jaunajā pasaulē. Dažas sugas sastopamas arī attālās okeānu salās un atolos un bieži kopā ar scinkiem (Scincidae) ir vienīgie salās dzīvojošie sauszemes dzīvnieki. Daudzas sugas ir saistītas ar ļoti ierobežotiem dzīves apstākļiem, piemēram, noteikta tipa akmeņiem, augsni vai koku sugām.
Cicak merupakan sejenis reptilia yang berdarah sejuk dan bertelur. Reptilia ini mampu memanjat dinding yang tegak dan licin seperti cermin. Kajian yang dilakukan oleh pakar sains mendapati bahawa telapak kaki cicak mempunyai rerambut halus yang mewujudkan daya lekatan pada tahap nano. Cicak juga mempunyai keupayaan untuk memutuskan ekornya apabila diancam. Dengan itu, musuhnya akan terperanjat ketika ekornya mengeliat-geliat sementara cicak melarikan diri.
Cicak dalam keadaan tertungging (upside down)
Tahi cicak terdiri dari dua bahagian, bahagian besar bewarna hitam dan bahagian kecil bewarna putih.
Cicak merupakan sejenis reptilia yang berdarah sejuk dan bertelur. Reptilia ini mampu memanjat dinding yang tegak dan licin seperti cermin. Kajian yang dilakukan oleh pakar sains mendapati bahawa telapak kaki cicak mempunyai rerambut halus yang mewujudkan daya lekatan pada tahap nano. Cicak juga mempunyai keupayaan untuk memutuskan ekornya apabila diancam. Dengan itu, musuhnya akan terperanjat ketika ekornya mengeliat-geliat sementara cicak melarikan diri.
Cicak dalam keadaan tertungging (upside down)
Tahi cicak terdiri dari dua bahagian, bahagian besar bewarna hitam dan bahagian kecil bewarna putih.
Egentlige gekkoer er en gruppe som omfatter de fleste gekkoer med over 850 arter i alle varme strøk. Eggene har hardt skall, og tåler saltvann. Denne egenskapen, samt at de voksne har tær som gir godt feste til greiner, gir dem mulighet til å krysse havstrekninger ved å seile på drivende vegetasjon. Egentlige gekkoer har ikke øyelokk.
Gekkoene har vært gjennom en serie systematiske oppryddinger. De egentlige gekkoene utgjør nå familien Gekkonidae. De ble tidligere regnet til underfamilien Gekkoninae i en mer omfattende familie Gekkonidae. De andre underfamiliene regnes nå til andre familier, og mange arter fra gamle Gekkoninae er flyttet til de nyopprettede familiene Sphaerodactylidae og Phyllodactylidae.
Det har vært en større systematisk opprydding blant gekkoene.[1] Slektene Asiocolotes, Briba, Carinatogecko, Cosymbotus, Dravidogecko, Geckonia, Gonydactylus, Microgecko, Microscalabotes, Palmatogecko og Teratolepis er ikke lenger gyldige. Mediodactylus er skilt ut fra Cyrtopodion, og Rhoptropella er skilt ut fra Phelsuma.
Egentlige gekkoer er en gruppe som omfatter de fleste gekkoer med over 850 arter i alle varme strøk. Eggene har hardt skall, og tåler saltvann. Denne egenskapen, samt at de voksne har tær som gir godt feste til greiner, gir dem mulighet til å krysse havstrekninger ved å seile på drivende vegetasjon. Egentlige gekkoer har ikke øyelokk.
Gekkoene har vært gjennom en serie systematiske oppryddinger. De egentlige gekkoene utgjør nå familien Gekkonidae. De ble tidligere regnet til underfamilien Gekkoninae i en mer omfattende familie Gekkonidae. De andre underfamiliene regnes nå til andre familier, og mange arter fra gamle Gekkoninae er flyttet til de nyopprettede familiene Sphaerodactylidae og Phyllodactylidae.
Multimedia w Wikimedia Commons 
Hasło w Wikisłowniku Gekonowate, gekony (Gekkonidae) – najbogatsza w gatunki rodzina małych i średniej wielkości jaszczurek z infrarzędu Gekkota w rzędzie łuskonośnych (Squamata). Obejmuje ponad 100 rodzajów i ponad 1200 gatunków opisanych naukowo. Gekony są gadami o najbardziej prymitywnej wśród jaszczurek budowie. Są też popularnymi wśród terrarystów zwierzętami domowymi.
Najliczniej występują w strefie zwrotnikowej i podzwrotnikowej. Ameryka Północna i Środkowa, Ameryka Południowa, Afryka, Madagaskar, Półwysep Arabski, południowa Azja, Australia, Archipelag Malajski i Europa (7 gatunków). Dotarły do wielu wysp. Zajmują wyłącznie środowiska suche. Żyją w lasach, stepach, na sawannach, terenach pustynnych i skalistych, a niektóre w pobliżu siedzib ludzkich (tzw. gekony domowe).
Skóra cienka i delikatna, pokryta małymi, ziarnistymi łuskami. Na skórze występują rogowe twory o różnym kształcie lub rogowe płytki. Głowa duża, wyraźnie wyodrębniona, oczy wystające, duże, często jasno ubarwione. Gatunki dzienne mają źrenice okrągłe, a nocne pionowe. Powieki zrośnięte, przez co muszą czyścić oczy długim językiem. Źrenice mogą się zwężać lub rozszerzać. Ogon długi, zwykle stanowi połowę całkowitej długości ciała, w przekroju okrągły, często walcowaty. Większość gekonów zjada wylinkę. U gatunków nadrzewnych występują pod palcami włoskowate przylgi, które umożliwiają im sprawne chodzenie po pionowych ścianach, sufitach, a nawet po szybach. Są jedynymi jaszczurkami mającymi zdolność wydawania donośnych głosów. Od jednego z tych dźwięków (gek-ko) pochodzi naukowa nazwa rodziny. Głosy samców różnią się od głosów samic. Gekony mają dobrze rozwinięty zmysł słuchu.
Gekony dzielą się na nocne (pionowe źrenice) i dzienne (okrągłe źrenice). Dzienne gekony, jak nazwa tłumaczy, prowadzą dzienny tryb życia i zazwyczaj są bardziej barwne od nocnych. Rzadziej występujące rodzaje gekonów dziennych to: Phelsuma i Lygodactylus.
Dojrzałość płciowa zwykle w 2 roku życia. Gatunki zaliczane do rodziny są jajorodne. Trzy gatunki gekonów są partenogenetyczne. Samica składa od 1 do 2 jaj kulistego kształtu, w pergaminowych osłonkach pokrytych lepkim śluzem, które przykleja w różnych szczelinach, pod kamieniami lub na ziemi.
U gekonów ogon spełnia wiele funkcji. Przede wszystkim jest pomocniczym narządem ruchu istotnym przy balansowaniu ciałem podczas wykonywania skoków. U wielu gekonów stał się on rezerwuarem tłuszczu. Fałdoskórkon indomalajski posiada na ogonie specjalne fałdy. Fałdy te pomagają w lepszym przyleganiu do podłoża, w wykonywaniu lotu ślizgowego podczas skoku, a także do lepszego maskowania.
Gekony mają zdolność odrzucania ogona, co ratuje im często życie. Oderwany, wijący się ogon przypomina wijącą się gąsienicę, dzięki czemu odwraca uwagę napastnika, a gekon w tym czasie zdoła umknąć i ukryć się. Odrzucona przez zwierzę część ciała jest regenerowana, jednak nigdy już nie jest podobna do pierwowzoru. Nie wszystkie gekony posiadają zdolność do autotomii.
Charakterystyczną cechą gatunków nadrzewnych jest zdolność przylegania do powierzchni. Gekony o naziemnym trybie życia są tej cechy pozbawione. Na spodniej części spłaszczonych palców istnieją specjalne twory (lamellae). Są to nachodzące na siebie blaszki pokryte milionami mikroskopijnych wyrostków skórnych. Jeden wyrostek jest wielkości około 10 do 100 mikrometrów. Specjalny mechanizm układu krwionośnego w kończynach gekona umożliwia mu sterowanie przyczepnością. Wystarczy, że unosi lub opuszcza palce. Dorosły gekon potrafi utrzymać całą wagę ciała jednym palcem. Zaczepiony wszystkimi palcami jest w stanie unieść ciężar wagi ludzkiego noworodka.
Gekony potrafią zmieniać ubarwienie. Nie jest to zmiana jak u kameleonów, a jedynie zmiana z jasnej na ciemniejszą. Kiedy gekon jest zaciekawiony lub oddaje się zwiedzaniu obcego terenu – jaśnieje. Kiedy jest zaniepokojony lub ma zły stan zdrowia – przybiera ciemniejsza barwę. Dzieje się tak, ponieważ gekony posiadają specjalne komórki w skórze, które rozszerzają lub kurczą się na polecenie układu nerwowego gekona. Takie same komórki występują w skórze mątwy, pozwalając jej całkowicie zlewać się z otoczeniem, dużo szybciej i efektywniej niż robią to gekony.
Zazwyczaj u gekonów różnice między samcem a samicą są mało wyraźne. Kiedy gekony są bardzo młode rozróżnienie płci może być niemożliwe. Dlatego stwierdzenie różnic wymaga dokonania pewnych obserwacji. Dobrym sposobem na odróżnienie płci jest umieszczenie małych osobników w tym samym terrarium. Samce zazwyczaj agresywniejsze będą próbować dominować nad innymi osobnikami. Podczas podejmowanych prób zdominowania będą wydawać charakterystyczne odgłosy. Samice na ogół są mniejsze od samców. U samców nasada ogona w większości jest grubsza. Wszystkie gekony w okolicach kloaki, zaraz obok ogona, mają widoczne pory. Każdy gatunek gekona ma charakterystyczny dla siebie układ porów. Pory te są różne u samców i samic.
W przeszłości w rodzinie gekonów wyróżniano podrodziny Aeluroscalabotinae (obejmującą tylko rodzaj Aeluroscalabotes), Eublepharinae, Gekkoninae, Teratoscincinae (obejmującą tylko rodzaj Teratoscincus) i Diplodactylinae. Obecnie wiadomo, że wszystkie te podrodziny nie tworzą kladu, do którego nie należałyby również płatonogowate[2][3][4][5]. Diplodactylinae i Eublepharinae są obecnie podnoszone do rangi odrębnych rodzin Diplodactylidae i Eublepharidae (przy czym do Eublepharidae zaliczany jest również rodzaj Aeluroscalabotes), zaś rodzaj Teratoscincus jest zaliczany do odrębnej rodziny Sphaerodactylidae[5].
Do rodziny Gekkonidae zaliczane są następujące rodzaje[6]:
John J.J.J. Wiens John J.J.J. i inni, Resolving the phylogeny of lizards and snakes (Squamata) with extensive sampling of genes and species, „Biology Letters”, 8 (6), 2012, s. 1043–1046, DOI: 10.1098/rsbl.2012.0703, PMID: 22993238, PMCID: PMC3497141 (ang.). R. AlexanderR.A. Pyron R. AlexanderR.A., Frank T.F.T. Burbrink Frank T.F.T., John J.J.J. Wiens John J.J.J., A phylogeny and revised classification of Squamata, including 4161 species of lizards and snakes, „BMC Evolutionary Biology”, 13, 2013, s. 93, DOI: 10.1186/1471-2148-13-93, PMID: 23627680, PMCID: PMC3682911 (ang.). Gekonowate, gekony (Gekkonidae) – najbogatsza w gatunki rodzina małych i średniej wielkości jaszczurek z infrarzędu Gekkota w rzędzie łuskonośnych (Squamata). Obejmuje ponad 100 rodzajów i ponad 1200 gatunków opisanych naukowo. Gekony są gadami o najbardziej prymitywnej wśród jaszczurek budowie. Są też popularnymi wśród terrarystów zwierzętami domowymi.
Gekkonidae (geconídeos) é uma família de répteis escamados, da subordem dos lagartos, que inclui os animais vulgarmente designados no Brasil por lagartixas, taruíras, osgas, gecos, catongas, bribas, bibas, sardaniscas ou sardanitas.[1] Em Portugal, são normalmente denominados por osgas, enquanto os nomes lagartixa ou sardanisca denominam lagartos da família Lacertidae.
"Lagartixa" é proveniente do castelhano lagartija."[1] Osga" se originou do árabe وَزَغة wazaḡa> uzga.[2] "Sardanisca" e "sardanita" originaram-se de sardão.[3]
O grupo, originário da África, encontra-se espalhado em todas as zonas temperadas e quentes do mundo. São muito importantes para o meio ambiente porque, como insetívoros, funcionam como "controladores" de pragas domésticas.
Os geconídeos podem subir paredes – inclusive de vidro – e até andar na superfície de tetos graças às Forças de Van der Waals estabelecidas pelas cerdas existentes nas suas patas.
Algumas espécies apresentam capacidade de camuflagem similar à do camaleão. Outras comunicam-se entre si através de ruídos – o que não é muito comum entre lagartos.
O geconídeo é um réptil porque possui respiração estritamente pulmonar, sua circulação é fechada, dupla e completa, possui pele seca e recoberta por escamas. É pecilotérmica e o sistema digestivo é completo. Os principais predadores das lagartixas são as serpentes (cobras) e os gatos domésticos.
De acordo com a base de dados de répteis do Laboratório Europeu de Biologia Molecular e a Animal Diversity Web, a família Gekkonidae tem cinco subfamílias:
Gekkonidae (geconídeos) é uma família de répteis escamados, da subordem dos lagartos, que inclui os animais vulgarmente designados no Brasil por lagartixas, taruíras, osgas, gecos, catongas, bribas, bibas, sardaniscas ou sardanitas. Em Portugal, são normalmente denominados por osgas, enquanto os nomes lagartixa ou sardanisca denominam lagartos da família Lacertidae.
Gekkonidae este o familie de șopârle. Un exemplu de specie este Pachydactylus rangei, din Namibia.
Acest articol referitor la subiecte din zoologie este un ciot. Puteți ajuta Wikipedia prin completarea sa.
Gekónovité (Gekkonidae) je čeľaď jašterov, ktoré sa vedia udržať aj hore nohami. Využívajú na to chĺpky, ktoré majú na spodku labiek.
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Gekónovité
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Gekónovité
Gekónovité (Gekkonidae) je čeľaď jašterov, ktoré sa vedia udržať aj hore nohami. Využívajú na to chĺpky, ktoré majú na spodku labiek.
Gekogiller ya da ev kelerleri (Gekkonidae), sıcak iklimlerde yaşayan, sesten hoşlanan ve dillerini damağa sürterek ses çıkaran, iri gözlü gececil kertenkele familyasıdır. Boyları 1,5 cm ilâ 60 cm arasında değişse de genellikle ufak (15 cm'den küçük) sürüngenlerdir. İyi tırmanıcıdırlar[1]. Çoğu böcekçildir, otçul olanları da vardır. Akdeniz ülkelerinde Hemidactylus turcicus türü evlerde en sık görülen geko türüdür. Dişilerini en iyi tatmin eden sürüngen türüdür. Ayrıca gekolar, ayaklarının altındaki elektrik çekicileri sayesinde her türlü ortamda yürüyebilirler. Ayrıca insanlar gibi eklemleri aşağıya doğru değil, yukarıya doğru çalışır.
Gekogiller ya da ev kelerleri (Gekkonidae), sıcak iklimlerde yaşayan, sesten hoşlanan ve dillerini damağa sürterek ses çıkaran, iri gözlü gececil kertenkele familyasıdır. Boyları 1,5 cm ilâ 60 cm arasında değişse de genellikle ufak (15 cm'den küçük) sürüngenlerdir. İyi tırmanıcıdırlar. Çoğu böcekçildir, otçul olanları da vardır. Akdeniz ülkelerinde Hemidactylus turcicus türü evlerde en sık görülen geko türüdür. Dişilerini en iyi tatmin eden sürüngen türüdür. Ayrıca gekolar, ayaklarının altındaki elektrik çekicileri sayesinde her türlü ortamda yürüyebilirler. Ayrıca insanlar gibi eklemleri aşağıya doğru değil, yukarıya doğru çalışır.
Họ Tắc kè (danh pháp khoa học Gekkonidae) là một họ các loài thằn lằn cổ nhất trong nhóm thằn lằn hiện đại. Chúng sống ở các vùng khí hậu ấm trên khắp thế giới. Tắc kè có tiếng kêu độc đáo trong các loại thằn lằn, chúng dùng âm thanh để giao tiếp với nhau. Tại thời điểm tháng 4 năm 2019 người ta công nhận 1.217 loài tắc kè khác nhau.[1] Một số loài bò sát quen thuộc như thạch sùng (Hemidactylus spp.), tắc kè (Gekko gecko) thuộc họ này.
Phần lớn tắc kè không có mí mắt mà có màng trong suốt, được làm sạch bằng cách liếm. Nhiều loài tắc kè xả mùi hôi hoặc phân vào kẻ thù của chúng để tự vệ. Nhiều loài có giác bám dưới các ngón chân cho phép chúng bám vào thân cây, trần và tường nhà dễ dàng.
Họ Tắc kè đã tiến hóa có lẽ vào đầu kỷ Creta, và khoảng 100 triệu năm trước chúng đã thích nghi tốt với kiểu sống leo trèo.[2]
Gekkonidae chứa các chi sau:
Pyron et al. (2013)[3] đưa ra cây phát sinh chủng loài như sau cho họ Gekkonidae.
Gekkonidae
Lepidodactylus, Pseudogekko, Luperosaurus, Gekko, Dixonius, Heteronotia, Nactus, Hemiphyllodactylus, Gehyra
Alsophylax, Tropiocolotes, Cnemaspis, Mediodactylus, Pseudoceramodactylus, Tropiocolotes, Stenodactylus, Bunopus, Crossobamon, Agamura, Cyrtopodion, Cyrtodactylus, Hemidactylus
Perochirus, Urocotyledon, Ebenavia, Paroedura, Ailuronyx, Calodactylodes, Ptenopus, Narudasia, Cnemaspis, Uroplatus, Paragehyra, Christinus, Afrogecko, Cryptactites, Matoatoa, Afroedura, Geckolepis, Homopholis, Blaesodactylus, Goggia, Rhoptropus, Elasmodactylus, Chondrodactylus, Colopus, Pachydactylus, Cnemaspis, Rhoptropella, Lygodactylus, Phelsuma
(tiếng Việt)
(tiếng Anh)
Họ Tắc kè (danh pháp khoa học Gekkonidae) là một họ các loài thằn lằn cổ nhất trong nhóm thằn lằn hiện đại. Chúng sống ở các vùng khí hậu ấm trên khắp thế giới. Tắc kè có tiếng kêu độc đáo trong các loại thằn lằn, chúng dùng âm thanh để giao tiếp với nhau. Tại thời điểm tháng 4 năm 2019 người ta công nhận 1.217 loài tắc kè khác nhau. Một số loài bò sát quen thuộc như thạch sùng (Hemidactylus spp.), tắc kè (Gekko gecko) thuộc họ này.
Phần lớn tắc kè không có mí mắt mà có màng trong suốt, được làm sạch bằng cách liếm. Nhiều loài tắc kè xả mùi hôi hoặc phân vào kẻ thù của chúng để tự vệ. Nhiều loài có giác bám dưới các ngón chân cho phép chúng bám vào thân cây, trần và tường nhà dễ dàng.
本條目介紹的是蜥蜴類動物。關於俗稱「壁虎」的機械零件，請見“膨脹螺絲”。壁虎，又稱守宮、簷蛇[1]、蠍虎子或四腳蛇，是中小型的蜥蜴，4cm到40cm左右，在溫暖的地區、叢林、沙漠都有分布，以至全世界的熱帶和亞熱帶國家地區的各家各戶有簷篷小洞的地方都可以發現其踪跡，但由於壁虎是季節性動物，溫度於攝氏11度或以下的環境下仍然活動的話就會死去，所以一般在亞熱帶地區生活的壁虎，每逢冬季就會躲起來冬眠，故此壁虎比較少見於溫帶和寒帶等寒冷地區。大部分壁虎（约75%）是黄昏或夜行性的。
其身体的颜色和垂直型瞳孔于此习性适应，瞳孔收縮時形成四邊形的小孔。一次產1-2個卵，卵殼脆弱。有些紐西蘭的種為卵胎生。壁虎的腳趾有將近10億枝的微小特殊細毛。有些細毛很靠近平面，使壁虎可以依靠凡得瓦力吸附在物體表面，不掉下來[2][3]。牠們在地球上生活了超过五千万年，并且遍布全球。因为它有着很强的适应能力，能够在很多环境下生存，如沙漠和热带地区。在这些地方壁虎呈现出物種的多样性。
壁虎科下分为1个亚科61屬，超過950個物種：
壁虎，又稱守宮、簷蛇、蠍虎子或四腳蛇，是中小型的蜥蜴，4cm到40cm左右，在溫暖的地區、叢林、沙漠都有分布，以至全世界的熱帶和亞熱帶國家地區的各家各戶有簷篷小洞的地方都可以發現其踪跡，但由於壁虎是季節性動物，溫度於攝氏11度或以下的環境下仍然活動的話就會死去，所以一般在亞熱帶地區生活的壁虎，每逢冬季就會躲起來冬眠，故此壁虎比較少見於溫帶和寒帶等寒冷地區。大部分壁虎（约75%）是黄昏或夜行性的。
其身体的颜色和垂直型瞳孔于此习性适应，瞳孔收縮時形成四邊形的小孔。一次產1-2個卵，卵殼脆弱。有些紐西蘭的種為卵胎生。壁虎的腳趾有將近10億枝的微小特殊細毛。有些細毛很靠近平面，使壁虎可以依靠凡得瓦力吸附在物體表面，不掉下來。牠們在地球上生活了超过五千万年，并且遍布全球。因为它有着很强的适应能力，能够在很多环境下生存，如沙漠和热带地区。在这些地方壁虎呈现出物種的多样性。
分類 界 : 動物界 Animalia 門 : 脊索動物門 Chordata 亜門 : 脊椎動物亜門 Vertebrata 綱 : 爬虫綱 Reptilia 目 : 有鱗目 Squamata 亜目 : トカゲ亜目 Sauria 下目 : ヤモリ下目 Gekkota 科 : ヤモリ科 Gekkonidae 学名 Gekkonidaeヤモリ科（ヤモリか、学名：Gekkonidae）は有鱗目の科の一つ。模式属はヤモリ属。
南極大陸を除く全大陸に分布する。小型種が多いこともあり、漂流物に乗って海洋島に流れ着くなどの広域な分散が行われたと考えられている。有史以後は、貨物に紛れ込んで移動先で定着した例も多いものと考えられている。
日本にはニホンヤモリほか十数種が棲息する。
体形は扁平。全身は細かい鱗で覆われる。
眼は大型で、瞼が変化した透明な鱗で覆われる。瞼を閉じることができないため、舌で眼（表面の透明な鱗）を舐め清浄に保つ。瞳孔は縦長の種が多く（昼行性の種は瞳孔が丸い種もいる）で、多くの光を集め夜間の活動に適している。舌は太くて短く、先端にはわずかに切れこみが入る。耳孔は小型。
多くの種で四肢は短い。指趾は5本ずつで、襞状の鱗（趾下薄板、指下板）が並ぶ種もいる。この趾下薄板はガラスケースなどの滑らかな垂直の面にも接着し登ることができる。かつては、この襞は細かい鉤型になり、壁面の僅かな凹凸に引っ掛けることで接着させていると考えられていたが、2000年にカリフォルニア大のFullらにより、それぞれの足の裏にある約50万本もの剛毛が壁面の分子との間にファンデルワールス力を発生させることで接着していることが証明された。指趾だけでなく同じ機構を尾端に持つ種もいる。樹上棲では趾下薄板の発達している種が多く、地表棲の種では発達していない種が多い。ヤモリテープなど新しい接着剤の開発に応用が期待されている。
森林、砂漠などの様々な環境に生息し、民家に生息する種もいる。主に夜行性。威嚇や求愛のために鳴き声を出す種もいる。
食性は主に動物食で、昆虫、小型爬虫類、小型哺乳類などを食べるが、花の蜜や果実を食べる種もいる。
繁殖形態は主に卵生。主に1回に2個ずつの卵を数回に分けて産む。
イモリが両生類で体表がヌルヌルしているのに対し、ヤモリは爬虫類でゴツゴツしたさわり心地である。
ペットとして飼育されることがあり、日本に棲息しないものも輸入されている。例外があるものの小型種が多いこと、主に夜行性のため紫外線等の人工の照明が必要ないこと、比較的飼育や繁殖が易しいことから日本での飼育に適した爬虫類として紹介されることもある。しかし垂直壁やガラス面で活動を行い、動きが素早いことから（特に立体的な活動をする種において）メンテナンス中の脱走等には気をつける必要がある。
ヤモリ属+トビヤモリ属+Luperosaurus の一部
Cnemaspis の一部
Pseudoceramodactylus khobarensis
Cnemaspis の一部
Cnemaspis の一部
Christinus・Afrogecko・Cryptactites・Matoatoa・Afroedura 等
この項目は、動物に関連した書きかけの項目です。この項目を加筆・訂正などしてくださる協力者を求めています（Portal:生き物と自然／プロジェクト:生物）。
도마뱀붙이과(Gekkonidae)는 뱀목 도마뱀붙이하목에 속하는 가장 큰 파충류 과로, 51개 속에 950여 종 이상으로 이루어져 있다.[1][2][3][4][5][6] 집도마뱀붙이류, 참도마뱀붙이류, 낮도마뱀붙이류, 네발톱도마뱀붙이류 등의 흔한 도마뱀붙이류가 많이 속해있다. 전세계적으로 분포하지만, 열대 기후 지역에 가장 많이 분포한다.
아마 백악기 후기에 진화한 것으로 보이며, 1억년 전쯤엔 이미 기어오르는 생활방식에 적응했을 것이다.[7]
.jpg)
.jpg)
_by_Robert_Michniewicz.JPG)
.png){kind=small}
